Morgunblaðið - 11.12.2001, Síða 35
Húsnæðissamtök
eftir Jón Rúnar Sveinsson fé-
lagsfræðing/jonrunar@hi.isV
ÍÐA um heim starfa öflug-
ar almannahreyfingar og
félagasamtök á sviði hús-
næðismála. Þar á meðal
má nefna samtök leigjenda, sem í
mörgum löndum eiga sér langa
sögu. Til eru alþjóðasamtök leigj-
enda, sem hafa aðalstöðvar sínar í
Svíþjóð, þar sem líklega er að finna
öflugustu leigjendahreyfingu heims.
Tilurð leigjendahreyfinga tengd-
ist yfirleitt verkalýðshreyfingunni
og sterkar leigjendahreyfingar hafa
jafnvel á stundum einnig beitt verk-
fallsvopninu og farið í leiguverkfall
gagnvart leigusölum.
Mótaðilarnir á leigumarkaðnum
hafa einnig skipulagt sig í félög hús-
eigenda. Slíkt gerðist hér á landi
þegar árið 1919, er forveri núver-
andi Húseigendafélags, Fasteigna-
eigendafélag Reykjavíkur, var
stofnað, beinlínis til þess að berjast
gegn nýsettum húsaleigulögum, sem
húseigendur töldu of vilhöll leigj-
endum.
Húseigendafélagið er í dag aðeins
að litlu leyti hagsmunafélag leigu-
sala. Það er fyrst og fremst almennt
félag íbúðareigenda í líkingu við
hliðstæð félög víða erlendis.
Á níunda áratug sl. aldar komu
fram á sjónarsviðið nýjar fé-
lagshreyfingar á sviði húsnæðismála
á Íslandi, slíkt hafði vart gerst frá
því að Leigjendafélag Reykjavíkur
hafði látið að sér kveða, sérstaklega
á árunum kringum 1950 og Félag
herskálabúa starfaði á árunum um
1955. Þær hreyfingar sem nú birtust
á vettvangi húsnæðismála voru ann-
ars vegar Sigtúnshreyfingin og hins
vegar Búsetahreyfingin.
„Áhugamenn um úrbætur í hús-
næðismálum,“ sterkasta almanna-
hreyfing á sviði húsnæðismála sem
sést hefur hér á landi, kom upp-
haflega einungis fram sem laus-
tengdur hópur, Sigtúnshópurinn.
Það var meðvitað að hálfu frum-
kvöðla hópsins að hann skyldi vera
skipulagslega laus í reipunum, höfða
fyrst og fremst til grasrótarinnar og
ná sem mestum stundaráhrifum
með snöggum aðgerðum.
Þetta tókst að mörgu leyti vel,
Sigtúnshópurinn og Sigtúnsfund-
urinn komu eins og þruma úr heið-
skíru lofti og stjórnvöld vissu ekki
hvaðan á sig stóð veðrið. Sigtúns-
fundurinn náði gífurlegum áhrifa-
mætti, var fjölmennur og yfirgnæfði
alla fjölmiðlaumræðu um nokkurra
vikna skeið haustið 1983.
Viðbrögð stjórnvalda voru í fyrst-
unni ruglingsleg, en smátt og smátt
var gripið til þekktra aðferða úr
hinni hefðbundnu leikjafræði stjórn-
málanna. Viðræður fóru fram og
ákveðnum aðgerðum var lofað, það
kom hins vegar á daginn að aðgerðir
stjórnvalda urðu í reynd tiltölulega
lítilvægar. Eftir þetta var reynt að
koma fastara skipulagi á hreyf-
inguna. Haldnir voru nýir fjölda-
fundir, en slagkraftur hreyfing-
arinnar fjaraði eigi að síður út eftir
um það bil 1 1/2 til 2 ár.
Búsetafélögin
Á undanförnum vikum hafa borist
þau tíðindi að húsnæðissamvinnu-
félagið Búseti muni á næstu árum
taka að sér að byggja, eiga og reka
300 leiguíbúðir og er þetta liður í
stórfelldu húsnæðismálaátaki rík-
isvaldsins með félagsmálaráðherra í
fylkingarbrjósti.
Þetta gladdi mitt gamla hjarta,
því ég man þá tíð að hægri pressan
uppnefndi mig „leigusérvitring“ fyr-
ir það að voga mér að viðra það op-
inberlega að dýrð sjálfseign-
arstefnunar væri orðin nægjanleg
þegar 85% þjóðarinnar bjuggu orðið
í eigin húnæði og skaðlaust væri að
fjölga leiguíbúðum um einhver pró-
sentustig.
Meira að segja sveitarfélag á höf-
uðborgarsvæðinu með öflugan sjálf-
stæðismeirihluta, Bessastaðahrepp-
ur, hefur nú nýlega gert samning við
Búseta um rekstur á leiguíbúðum í
byggðarlaginu. Forsendur og að-
dragandi að tilurð Búsetahreyfing-
arinnar 1983-1984 voru talsvert ólík
upphafi Sigtúnshreyfingarinnar, þó
svo að báðar þessar hreyfingar hafi
komið fram á sjónarsviðið á sem
næst sama tíma. Frumkvæðið að
stofnun Búseta kom fyrst frá Leigj-
endasamtökunum, samtökum leigj-
enda sem stofnuð voru árið 1978.
Líkt og Sigtúnshreyfingin náði
Búsetahreyfingin góðum hljóm-
grunni strax í byrjun. Búseti fékk
örugglega aukinn vind í seglin vegna
þess að landslagið í húsnæðismálum
þjóðarinnar var að byrja breytast og
spurningarmerkin voru tekin að
hrannast upp í kringum hingað til
sjálfgefna sjálfseignarstefnu.
Búsetafélögin mættu eigi að síður
jafnframt verulega sterkri andstöðu,
sem olli því að hreyfingin átti á
brattann að sækja fyrstu 4-5 starfs-
árin. Eftir 1987 náði hreyfingin hins
vegar að brjótast í gegnum ákveðna
múra og á árunum í kringum 1990
lifnaði mjög yfir starfsemi húsnæð-
issamvinnufélaganna og á vegum
þeirra risu á skömmum tíma nokkur
hundruð íbúðir víða um land.
Um miðjan sl. áratug dró úr bygg-
ingarstarfsemi Búsetafélaganna og
olnbogarými hreyfingarinnar
minnkað samfara verulega kólnandi
pólitísku loftslagi fyrir hugmyndir
sem fulltrúar ýmissa sterkra þjóð-
félagsafla töldu ekki hæfa svo-
nefndum „íslenskum aðstæðum“.
Á allra síðustu misserum hefur
það hins vegar gerst að stjórnvöld
eru hætt að líta búseturétt og leigu-
íbúðir sama hornauga og áður og
virðast vera orðin reiðubúin til þess
að meta ágætan árangur samtak-
anna á sviði húsnæðisrekstrar og
láta þau njóta þess.
Auk þess að vera ný félagshreyf-
ing á sviði húsnæðismála er Búseta-
hreyfingin eitt af nokkrum dæmum
um það sem kalla mætti norræna
nálgun í íslenskum húsnæðismálum.
Fyrirkomulag húsnæðismála hér
á landi hefur verið mjög ólíkt því
sem tíðkast hjá frændþjóðum okkar
á Norðurlöndum og má í rauninni
miklu frekar finna líkindi hvað þetta
snertir í hinum ýmsu löndum ensku-
mælandi þjóða. Á undanförnum 10-
15 árum eða svo hefur hins vegar átt
sér stað þróun hérlendis sem að
mörgu leyti hefur verið að færa hús-
næðiskerfið nær hinu „skandinav-
íska módeli“.
Auk lögfestingar búseturéttar
sem nýs milliforms á milli eiguíbúða
og leiguíbúða má nefna upptöku
húsaleigubótakerfisins árið 1995,
aukna vernd leigjenda gegn geð-
þóttauppsögnum í húsaleigulögum
sem samþykkt voru 1994 og stór-
aukna áherslu á félagslegar íbúða-
byggingar.
Síðast en ekki síst ber að nefna
viðamesta þáttinn í íslenska hús-
næðiskerfinu, almenna lánakerfið
svonefnda, sem eftir nokkurra ára
árangurslitla leit að haldbæru fjár-
mögnunarkerfi var leitt inn í farveg
svonefnds húsbréfakerfis, sem á sér
hið danska raunlánakerfi sem beina
fyrirmynd.
Íslenskar húsnæðishreyfingar
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. DESEMBER 2001 C 35HeimiliFasteignir
OPIÐ VIRKA DAGA FRÁ KL. 9-18 OPIÐ VIRKA DAGA FRÁ KL. 9-18
Sími 575 8500 • Fax 575 8505
Síðumúla 11 • 2. hæð • 108 Reykjavík
Veffang: www.fasteignamidlun.is
Netfang: brynjar@fasteignamidlun.is
VANTAR ALLAR TEGUNDIR
HÚSNÆÐIS Á SÖLUSKRÁ - SKOÐUM
SAMDÆGURS - EKKERT SKOÐUNARGJALD
Sverrir Kristjánsson, lögg. fasteignasali
GARÐASTRÆTI - BÍLSKÚR
Mjög falleg 4ra herb. 114 fm sérhæð ásamt 25 fm
bílskúr. Sérinngangur, þrjú rúmgóð svefnherb.,
tvær bjartar stofur með parketi á gólfi, flísalagt bað-
herb. og gott eldhús. Eign í mjög góðu ástandi
jafnt að utan sem innan. Nánari uppl. á skrifstofu.
LANGAMÝRI - GB. 4ra herb. 109 fm sérhæð
ásamt 25 fm bílskúr á þessum vinsæla stað í
Garðabænum. Íbúðin er m.a. stofa, rúmgott sjón-
varpshol, eldhús, baðherb. þrjú svefnherb. o.fl.
Þvottaherb. í íbúð. Suðvestursvalir. Verð 15,9 m.
FÍFUSEL 103 fm 4ra herb. íbúð á tveimur hæðum.
Húsið er klætt að utan og sameign er nýlega tekin í
gegn. Íbúðin er m.a. stofa, 3 rúmgóð svefnherb.,
eldhús, flísalagt baðherb. o.fl. Áhv. 5,0 m. húsbréf
og byggsj. Verð 11,3 m.
GRETTISGATA - LÆKKKAÐ VERÐ Góð 4ra
herb. 95 fm íbúð á annarri hæð í þríbýlishúsi. 3
rúmgóð svefnherb, snyrtilegt eldhús, rúmgott bað-
herb. með norður-svölum út af og rúmgóð stofa.
Hús nýmálað að utan Áhv. 6,6 m. V. 10,9 m.
KAMBASEL - BÍLSKÚR
Góð 93 fm 3ja-4ra herb. íbúð ásamt 26 fm bílskúr.
Þrjú svefnherb., rúmgott eldhús, parketlögð stofa
með suð/vestur-svölum út af, nýlega endurnýjað
baðherb. og þvottaherb. í íbúð. Bílskúr með
geymslulofti. Áhv. 5,8 m. V. 13,4 m.
LÚXUSÍBÚÐ VIÐ SJÁVARSÍÐUNA Stórglæsileg
stór 3ja herb. 129,3 fm² íbúð í nýju viðhaldsfríu
lyftuhúsi við Boðagrandann. Allar innréttingar eru
sérvaldar og mjög vandaðar. Forstofa með granít-
flísum og fataskáp úr kirsuberjaviði. Eldhúsinnrétt-
ing ú kirsuberjaviði, parket á gólfi, afar vönduð
tæki. Þvottaherbergi er á hæðinni með granítflísum
á gólfi. Stofan er mjög stór en eitt herbergi hefur
verið innlimað í stofuna. Stofan skiptist í þrennt,
þ.e. borðstofu, setustofu og sjónvarpsstofu, parket
á gólfi og útgangur á stórar norðvestur svalir Við
sjónvarpsherbergi er sérhannaður glerskápur.
Svefnherbergisgangur er parketlagður og þar eru
m.a. mjög góðir fataskápar, annar með miklum
speglum. Baðherbergið er afar smekklega innrétt-
að, mósaikflísar á gólfi, flísar á veggjum, innbyggð-
ur sturtuklefi, mjög vandaðar innréttingar, loft klætt
með álplötum með innbyggðum halogen-ljósum.
Stærra svefnherbergið er mjög rúmgott, parket á
gólfi, frábært útsýni vestur á flóann og útgengt á
stærri svalirnar. Unglingaherbergi er einnig gott að
stærð, parket á gólfi og fallegt útsýni. Allar lagnir í
íbúðinni eru samkvæmt kröfum nútimans, dyrasím-
ar í herbergjum, símatenglar svo og tenglar í hátal-
arakerfi. Íbúðin fæst eingöngu í skiptum fyrir gott
einbýlishús á Seltjarnarnesi eða í vesurbænum.
HRAUNTEIGUR Töluvert endurnýjuð 3ja-4ra herb.
112 fm íbúð á 2. hæð. í fjórbýlishúsi á þessum vin-
sæla stað á Teigunum. Íbúðin er stofa og borðstofa
með suðursvölum, tvö svefnherbergi., eldhús og
bað. Húsið var viðgert að utan sl. sumar. Áhv. 5,0
m. húsbréf og byggsj. Verð 14,9 m.
HÁTÚN - 4RA HERB.ÍBÚÐ - LYFTUHÚS Góð
4ra herb. íbúð á 7. hæð í Sigvaldablokkinni v/Hátún.
Íbúðin, sem er samtals 88,3 fm² að stærð, skiptist í
3 herbergi, stofu, borðstofu, bað, eldhús og
geymslu í kjallara. Eldhús með fallegri upprunalegri
innréttingu, baðherbergi með mósaikflísum, nýlegt
parket í stofu og einu herbergjanna, stafaparket á
borðstofu og gangi. Stórar svalir í suður. Góð sam-
eign. Verð 11,2 m - getur losnað fljótt.
BERGÞÓRUGATA 3ja herb. 71 fm íbúð á 3. hæð
á þessum vinsæla stað í gamla bænum. Íbúðin er
stofa, tvö svefnherb., eldhús og endurnýjað bað-
herb. Parket og flísar á gólfum. Áhv. 3,0 m. Verð
8,7 m.
BREIÐAVÍK Glæsileg 3ja herb. 95 fm íbúð á 2.
hæð í nýlegu fjölbýli. Íbúðin er m.a. stofa með rúm-
góðum suðursv., tvö rúmgóð svefnherb., glæsilegt
eldhús með kirsuberjainnr., flísalagt bað í hólf og
gólf, o.fl. Þvottaherb. í íbúð. Parket og flísar á gólf-
um. Áhv. 8,3 m húsbréf. Verð 13,6 m.
MIÐBÆR - LAUGAVEGUR Snotur 3ja herbergja
íbúð í miðbænum, 61,2 fm², ásamt góðum geymsl-
um. Sérinngangur er fyrir íbúðina, stofan er stór
með nýjum flísum á gólfi, herbergi rúmgóð og eld-
hús er með nýlegri lakkaðri innréttingu. Baðher-
bergi er með sturtuklefa en tæki eru upprunaleg.
Sameiginlegt þvottaherbergi er í risi.
MARÍUBAKKI Góð 3ja herb.78,1 fm íbúð á þriðju
hæð. Tvö rúmgóð svefnherb., eldhús með góðu
borðplássi, stofa með vestur-svölum út af og
þvottaherb. í íbúð. Hús og sameign í góðu ástandi.
Afhending í júní 2002. V. 9,7 m.
2JA HERB ÍBÚÐ VIÐ BREKKULÆKINN Snotur
50 fm² 2ja herb. íbúð í nýmáluðu fjölbýli v/Klepps-
veg, en gengið er inn frá Brekkulæk. Rúmgóð stofa
með parketi á gólfi og svölum í suðaustur. For-
stofa, gangur og svefnherbergi með parketi á gólfi,
góðir fataskápar. Snyrtilegt eldhús m. nýjum borð-
plötum og korkflísum á gólfi. Baðherbergi flísalagt,
skápar, korkur á gólfi. Góð sameign, nýtt þak og
rennur og húsið nýmálað. Góð áhvílandi lán frá
byggingarsjóði og Íbúðalánasj. ca 4,2 m.
GRANDAVEGUR - VESTURBÆ
2ja herb. íbúð á 1. hæð með sérinngangi. Íbúðin er
m.a. stofa, svefnherb., eldhús, bað o.fl. Áhv. 3,5 m.
húsbréf. Verð 5,6 m.
GLÓSALIR 7 - KÓPAVOGI
Höfum hafið sölu á vönduðum og rúmgóðum 2ja,
3ja og 4ra herbergja íbúðum með sérþvottherbergi
í 8 hæða álklæddu 29 íbúða fjölbýlishúsi ásamt
stæði í bílageymsluhúsi. Í húsinu verða tvær lyftur.
Stórar suður- og vestursvalir. Glæsilegt útsýni. Góð
staðsetning og stutt í alla þjónustu. Verð á 2ja herb.
frá kr. 9,7 m, á 3ja herb. frá kr. 12,6 m. og 4ra
herb. frá kr. 14,5 m. Verð á stæði í bílageymsluhúsi
er kr. 1,4 m. Innangengt er úr bílageymsluhúsi. Af-
hending í maí 2002. Byggingaraðili er Bygging ehf.
SÓLARSALIR 4 - KÓPAVOGI
4ra til 5 herb. íbúðir í þessu glæsilega fimm íbúða
húsi með tveimur innbyggðum bílskúrum. Í húsinu
er ein 4ra herb. 125,10 fm íbúð og fjórar 137,20 fm
íbúðir með 4 svefnherbergjum. Verð á 4ra herb.
íbúðinni er kr. 15,3 m., en verð á 5 herb. íbúðunum
er frá kr. 16,4 m. Afhending í marz 2002. Teikn. og
skilalýsing á skrifstofu.
EINBÝLISHÚS - NORÐURLAND VESTRA
Stórglæsilegt 156,6 fm 8 herb. einbýli m/innbyggð-
um bílskúr á fögrum stað í litlum byggðarkjarna
mitt á milli Akureyrar og Reykjavíkur. Húsið, sem er
teiknað af Kjartani Sveinssyni, býður upp á ýmsa
möguleika. Áhv. 5,4 m húsbréf. Verð 9.1 m. Nánari
upplýsingar veittar í síma á skrifstofu okkar - sjá
einnig myndir á vefsíðu okkar.
ÁSBÚÐ - GBÆ - MEÐ AUKAÍBÚÐ
125 einbýli með 28 fm aukaíbúð ásamt 46 fm tvö-
földum bílskúr eða samtals ca 199 fm. Aðalíbúðin
er rúmgóð stofa og borðstofa, rúmgott eldhús, 3
svefnherb., vinnuherbergi o.fl. Húsið stendur innst
í botnlanga á 1.100 fm lóð við óbyggt svæði. Áhv.
8,3 m húsbréf. Verð 24,9 m.
HÖFÐATÚN 153 fm einbýlishús, sem er hæð og
kjallari, ásamt 47 fm bílskúr eða samtals 200 fm.
Íbúðin er m.a. stofa og borðstofa, 3-4 svefnherb.
o.fl. Möguleiki að hafa aukaíbúð í kjallara. Nýtt þak
og nýtt verksmiðjugler. Einnig eru stofninntök fyrir
heit og kalt vatn ný. Áhv. 6,8 m. húsbréf. Verð 21,9
m.
LOGAFOLD
238 fm hús með innbyggðum bílskúr. Húsið stend-
ur ofan götu. Mjög góð útiaðstaða með heitum
potti. Á hæðinni eru m.a. rúmgóðar stofur, 6
svefnh., tvö baðherb. o.fl. Massíft parket. Vandaðar
innréttingar. Útsýni yfir Voginn. Stutt í alla þjón-
ustu. Áhv. 2,0 m. Verð 22,3 m.
VESTURVANGUR Mjög gott 143 fm einbýlishús á
einni hæð ásamt 46 fm bílskúr. Í húsinu eru fjögur
góð svefnherb., rúmgóð og björt parketlögð stofa,
stórt eldhús með nýrri innréttingu og tækjum og
rúmgott baðherb. Garður er vel gróinn og þar er
steypt verönd. Áhv. 2,9 m. V. 19,7 m.
GILJALAND
Mjög gott 210 fm raðhús á tveimur hæðum ásamt
26 fm bílskúr. Húsið er í góðu viðhaldi, bæði að
innan og utan. Stofan er rúmgóð með parketi á
gólfi, suður-svalir m. fallegu úsýni, borðstofa, 6-7
svefnherb., tvö baðherb., gott eldhús og fallegur
suður-garður. Suðurhlið húsins ásamt bílskúr tekin
í gegn og máluð í sumar. Toppeign á vinsælum
stað. Uppl. á skrifstofu.
EKRUSMÁRI - ÚTSÝNI Mjög fallegt 156 fm rað-hús með innbyggðum bílskúr. Í húsinu er rúmgóð
stofa með mikilli lofthæð, 3 svefnherb., flísalagt
baðherbergi, gott eldhús, þvottaherbergi, geymsla
og sjónvarpshol með frábæru útsýni. Út frá stofu er
falleg viðarverönd. Þetta er fallegt hús á góðum
stað. Áhv. 7,6 m. V. 21,5 m.
BAKKASEL Mjög gott og vel viðhaldið rúmlega
200 fm raðhús á þremur hæðum, ásamt 20,6 fm
bílskúr. 5-6 svefnherb., parketlögð stofa og borð-
stofa, rúmgott eldhús með nýjum tækjum, tvö bað-
herb., tvennar svalir og möguleiki á séríbúð í kjall-
ara. Áhv. 2,5 m. V. 20,9 m.
HRAUNTUNGA - AUKAÍBÚÐ Gott og mikið end-
urnýjað 214 fm raðhús á tveimur hæðum. Í húsinu
eru tvær aukaíbúðir, ein tveggja herb. og ein
stúdíóíbúð. Í aðalíbúð eru þrjú svefnherb.,
baðherb., nýtt eldhús með fallegri innréttingu og
falleg og björt stofa með útgangi á mjög stórar
suður-svalir. Áhv. 10,3 m. V.22,5 m.
SUÐURMÝRI - SELTJ.
Nýlegt, stórglæsilegt og einstaklega vel hannað par-
hús á Seltjarnarnesinu. Húsið skiptist meðal annars
í eldhús, sem er með graníti á öllum borðum, Gag-
genau-eldunargræjum, stórum AEG-ofni og amer-
ískum ísskáp með klakavél, 2 flísalögðum baðher-
bergjum, annað með sturtu og hitt með hornbað-
kari, 3 rúmgóð svefnherbergi og eru öll með stór-
um fataskápum, mjög stóru sjónvarpsholi og rúm-
góðu þvottaherbergi sem er flísalagt og með hvítri
innréttingu. Öll lýsing í húsinu er frá Lúmex og er
tenging fyrir hljómkerfi á báðum hæðum. Undir öll-
um flísum í húsinu eru hitarör þannig að flísarnar
eru alltaf heitar! Hús fyrir vandláta sem vilja láta
fara vel um sig. Áhv. 8,1 m. húsbréf. Verð 24,9 m.
TUNGUVEGUR
Raðhús, sem er kjallari og tvær hæðir. Íbúðin er
m.a. stofa, eldhús, 3 svefnherb., baðherb. o.fl. Suð-
urgarður. Sólpallur. Verð 12,7 m.
ENGJATEIGUR - LISTHÚS Falleg 110 fm íbúð á
tveimur hæðum á þessum vinsæla stað. Eitt svefn-
herb. er í íbúðinni en möguleiki er á öðru á efri
hæð. Sérinngangur er af svölum. Baðherbergið er
flísalagt, efri hæðin er ein stór stofa. Það er vand-
aður dúkur á flestum gólfum. Áhv. 7,0 m. V. 14,3
m.