Morgunblaðið - 13.01.2002, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 SUNNUDAGUR 13. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Auðunn Her-mannsson fæddist
í Álftafirði 24. ágúst
1911. Hann lést á
Hrafnistu í Hafnar-
firði hinn 7. janúar
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru Her-
mann Auðunsson sjó-
maður og kona hans
Ólöf Hannibalsdóttir.
Auðunn átti þrjú al-
systkini og eina hálf-
systur. Alsystkini
hans voru Guðbjörg,
Sigríður og Kristján
sem öll eru látin, hálfsystir hans er
Ólöf Hermannsdóttir kennari.
Kona Auðuns var Unnur Guð-
bergsdóttir, f. 7. maí 1912, d. 27.
des. 1985. Unnur var dóttir
hjónanna Herborgar G. Jónsdóttur
frá Bústöðum og Guðbergs G. Jó-
hannssonar málarameistara úr
Hafnarfirði. Börn Auðuns og Unn-
ar eru: Guðrún, f. 16. júní 1940,
Guðbergur, f. 18. júlí 1942, Her-
1943–53. Auðunn lærði netagerð og
tók meistarapróf í greininni árið
1945. Árið 1948 tók hann að sér
rekstur netagerðarinnar Höfðavík-
ur. Hann starfaði síðan hjá Olíufé-
laginu og sá um rekstur Esso-bens-
ínstöðvarinnar í Hafnarstræti í
Reykjavík. Hann stóð fyrir stofnun
starfsmannafélags Olíufélagsins og
sat sem formaður þess fyrsta árið.
Auðunn átti hugmyndina að
Happdrætti DAS og fylgdi því máli
fram til sigurs árið 1954. Auðunn
starfaði sem forstjóri happdrættis-
ins frá upphafi jafnframt því sem
hann tók að sér rekstur Laugarás-
bíós og gegndi báðum störfunum
samhliða. Árið 1966 tók hann við
sem forstjóri Hrafnistu, Dvalar-
heimilis aldraðra sjómanna, og
gegndi því starfi allt til ársins 1972.
Hann stofnaði eigið fyrirtæki, Fast-
eignaúrvalið sf., árið 1973 sem
hann rak í tíu ár eða til ársins 1983.
Hann var aðalhvatamaður að stofn-
un Samtaka aldraðra árið 1973 og
var formaður þeirra allt til ársins
1978 er hann gaf ekki kost á sér
lengur.
Útför Auðuns fer fram frá Laug-
arneskirkju á morgun, mánudag-
inn 14. janúar, og hefst athöfnin
klukkan 15.
mann, f. 15. október
1947, og Herborg, f. 15.
febrúar 1952. Barna-
börn Auðuns eru: Auð-
unn Lúðvíksson, Leó
Lúðvíksson, Aðalsteinn
Guðbergsson, Nanna
Guðbergsdóttir, Berg-
ur Guðbergsson, Dagur
Guðbergsson, Auðunn
Sigurður Hermanns-
son, Svavar Ingi Her-
mannsson, Gunnar Már
Hermannsson, Sigur-
geir Örn Jónsson og
Auðunn Jónsson.
Barnabarnabörn Auðuns eru nú
orðin fimm talsins.
Auðunn starfaði sem sjómaður
fyrir vestan sem og fyrstu árin eftir
að hann kom suður til Reykjavíkur
1934. Árið 1942 vann hann að stofn-
un Skipstjóra- og stýrimanna-
félagsins Gróttu, var formaður þess
fyrstu þrjú árin og sat síðan fyrir
Gróttu hönd í Sjómannadagsráði
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar
Sú var tíð, þegar allur innflutning-
ur var háður náð og miskunn fjár-
hagsráðs, sem vann eftir fyrirmælum
ríkisvaldsins, að það var oft snún-
ingasamt að fá leyfi fyrir innflutningi
á nauðsynjahlutum – allt frá títu-
prjónum upp í bíla.
Svo kom að viðskiptasamningnum
við Austurblokkina og kom í ljós að
við þurftum að kaupa bíla af Rússum
og Tékkum. Þá fengu margir leyfi
fyrir bíl – þar á meðal ég, en hann
skyldi rússneskrar ættar. Að síðustu
varð maður að snúa sér til bílaum-
boðsins og heimta sinn rétt.
Því hefi ég þennan formála að hug-
leiðingum mínum um vin minn Auðun
Hermannsson að ég sá hann fyrst
þarna í umboðinu.
Mig hafði borið að garði fyrr en
hann og voru tveir eða þrír starfs-
menn að sinna mínum málum, þegar
inn gekk glæsimenni í ljósum tweed-
fötum, hreinn og strokinn með voð-
fellda hanska á höndum og með ljós-
an „Borsalínó“-hatt með uppbrettum
börðum á höfði, og framgangan eins
og þess sem er kunnari veislusölum á
Hótel Ritz en matseðlinum á Heitt og
kalt í Hafnarstræti. Þeir sem voru að
afgreiða mig hurfu eins og dögg fyrir
sólu og umkringdu þennan virðulega
mann með glæsilegri stimamýkt; því
tók hann eins og breskur lord gagn-
vart lítilmagnanum. Þá varð ég „ým-
ishugsi“ eins og Benedikt skáld
Gröndal forðum og komst fljótlega að
þeirri niðurstöðu að svona hrein-
ræktaðan höfðingja væri hvergi að
finna nema í Thorsættinni. Þegar
mér skildist að hann var að árétta
pöntun sína á tugum bíla, ályktaði ég
sem svo, að nú ætlaði Kveldúlfur að
nota tækifærið og gefa togarajöxlun-
um bíla í þakklætisskyni fyrir allan
þrældóminn – en því miður.
Hér var þá kominn framkvæmda-
stjóri nýstofnaðs Happdrættis Dval-
arheimilis aldraðra sjómanna, Hrafn-
istu, og sjálfur var hann gamall
togarajaxl.
Ég hrökk upp úr þessari glanna-
legu hugleiðingu um Kveldúlf, þegar
loksins einhver rödd ávarpaði mig
kumpánlega: „Já, hvað var það nú
aftur fyrir þig, væni minn?“
Frá þessari stundu leið nokkuð
langur tími uns ég sá „Thorsarann“
minn aftur. Þá tókumst við í hendur
og nefndum nöfn okkar. Síðan höfum
við verið vinir.
Brautryðjendur í öldrunarmálum
íslenskra sjómanna hafa frá önd-
verðu verið einvala lið ágætismanna.
Auðunn Hermannsson átti hug-
myndina að stofnun Happdrættis
DAS og barðist fyrir henni uns allri
tregðu við hana lauk, en hinu má ekki
gleyma að það var stórsjarmörinn í
íslenskri pólitík, Ólafur Thors, sem
kom happdrættismálinu heilu í höfn.
Heiður þeim sem heiður ber!
Bjartsýni og aldrei að leggjast í
hugarvíl! Það var lífsmottó Auðuns.
Þess vegna voru það fyrstu viðbrögð
mín og í hans stíl að svara dapurri
rödd sem hringdi fyrir jól og eftir
venjulegar kurteisiskveðjur spurði
eins og niðurbrotinn maður: „Hvað
segir þú mér af Auðuni?“ Viðmæl-
anda minn þurfti að hressa við sam-
kvæmt mottóinu og því lét ég dæluna
ganga með hressasta móti: Hvaða
Auðun? Áttu við Auðun skökul, ætt-
föður Bretadrottningar – eða áttu við
Auðun vestfirska sem keypti bjarn-
dýr á Grænlandi fyrir aleiguna og
ætlaði að færa Sveini Danakonungi
að gjöf – eða áttu kannski við Auðun
þann sem kafteinn er á því góða skipi
Úgga-Núgg? Og þá leystist röddin
dapra upp í hlátur. Það var líka til-
gangurinn.
Auðvitað vissum við báðir að Auð-
unn hafði öllum að óvörum orðið fár-
veikur og tvísýnt hvernig fara mundi.
Níræð hetja sem aldrei varð misdæg-
urt. Slík fregn er fljót í förum.
Sagði ég kafteinn á Úgga-Núgg?
Hvaða skip var það? Jú, það var lítið
fjögra manna far með þvergafli í skut
fyrir mótorfestingar, mastur, árar og
austurtrog. Á fleyi þessu var hann
kafteinn, en ég var hásetablókin. Segl
drógum við ekki að hún nema til að
monta okkur eða til að gera stemn-
inguna raunsærri þegar sungið var
um Hafið bláa og beggja skauta byr-
inn.
Það var eitt sinn í yndislegu veðri
síðla í ágúst að kafteinninn á Úgga-
Núgg kallaði á hásetablókina, að nú
skyldi róið. Í fyrstu var stefnt á mið,
norðaustan við Engey, en þar var þá
ekkert að fá. Til að stytta söguna þá
gekk þetta svona allan daginn. Þegar
hallaði að kvöldi jókst fegurð himins
og hafs svo undrum sætti. Við lögðum
bátnum við stjóra austanhallt við
„Búið“ (Viðeyjarstofu). „Hér liggja
þeir stundum í lúðu,“ sagði kafteinn-
inn. Nú var húmið næstum almyrkt
orðið og ljósin í landi allt í kringum
Flóann og Kollafjörð eins og perlu-
djásn líkt og segir í kvæði Puskins
um hina grænu eik sem ber hið gullna
þing á greinum sér. Eftir hið stór-
kostlega sólarlag og nú þetta mjúka
myrkur óteljandi ljósa sátu tveir
menn algjörlega töfrum slegnir. Svo
fórum við að vinda upp veiðarfærin.
Því sem næst gerðist verður vart
með orðum lýst – svo óvænt og í
fyrstu óskiljanlegt. Því nú var eins og
himinhvolfið hefði opnast og yfir okk-
ur og bátinn helltist sandsílatorfa. Ég
vissi ekki hvaðan á mig stóð veðrið,
en kafteinninn kímdi og sagði með ró
þess sem er með á nótunum: „Greyin
hafa verð að flýja undan hvalfiski.“
Og rétt var það, því í sömu svifum
reis úr ægi ógnvaldurinn fast við bát-
inn og blés þunglega. Þá drap hjartað
stall í hásetablókinni, en kafteinninn
hló og skemmti sér konunglega.
Um Auðun Hermannsson mætti
skrifa heila bók, svo litríkur var mað-
urinn og allur hans ferill. Allt frá því
að hann var sendur blásnauður, korn-
ungur og móðurlaus úr Álftafirði til
vandalausra á Ísafirði. Þessu fólki
bar hann ætíð vel söguna, fékk nóg að
borða og þroskaðist vel. Þar öðlaðist
hann þessa smitandi bjartsýni og sú
heimspeki sem hann valdi sér var af-
ar vestfirsk, sem sagt: Annaðhvort er
að duga eða drepast.
Eftir að hann flutti sjálfur á dval-
arheimilið Hrafnistu í Hafnarfirði
varð honum einu sinni að orði: „Ég er
sáttur við Guð og menn, og héðan
geng ég sæll móti síðasta gjörninga-
veðrinu.“
Nú er það afstaðið. Auðvitað er
hans sárt saknað af okkur vinum
hans sem vildum hafa hann hjá okkur
lengi enn.
Mér finnst við hæfi að kjarnakonan
Kristrún í Hamravík hafi síðasta orð-
ið, er hún segir: „Jamm og jæja –
hann veit trúlega hvað hann syngur,
himnafaðirinn.“
Atli Már.
Hinn 5. janúar s.l. andaðist á
Hrafnistu í Hafnarfirði Auðunn Her-
mannsson, fyrrum forstjóri Happ-
drættis DAS, Laugarásbíós og
Hrafnistu í Reykjavík. Hann var ötull
starfsmaður Sjómannadagsráðs í 28
ár, framsýnn og hugmyndaríkur.
Á fundi Sjómannadagsráðs í febr-
úar 1954 kom Auðunn með tillögur
AUÐUNN
HERMANNSSON


  

 
   
       
  
  
    

 
 

  

 
 ! " ##$
 %&  $
'! (  %)*$+  $ ! ##$
,$ #-
'! ##$  +. -/+ $ (
 $
'! (
(+-) $ )*$


  


  
   
    




     


    
  ! "#
!$%&%'
()*+    ,-
. ! /
0 -) 
 ! (
0 --

1% 0/
0 -)  .-& (-
* *+ ) * * *+ '


 
 
   
      
 
       
            

 



!"#$% &
'

   ! "  #  

     %  #  "$() * %+
, $ "$()-#%% . !/++
!/+  +0"1 *)
"- *%1"$()-#%% #   "-#%% 
2) "(
* %"-"$()+
34"0 5# "$()+
)0
0-+'

 


 
  



 


 

  


    

 




       
  ! ! "  #   $
%"& '( ' ')
( '   %"& ' ')
*++  %"& ' ')

'#, %"& '  )

,'
,' ')
 , %$*++!   )
% -', 
,'  )
*++!  $
,' ')
(
,'  )
' *$%.
!"&+ -+ $

 
  

 
 

 

 

 

    
   
 

      
 
  !   
"#   
! $

    
 
%& $

" '
($


 
)


 $ 
  ! *



 

 
 

 

  





  !


 
 
 

 
    
  ! 
 "
# $%"&&!

$  ' () $$%%$ *"" +,
# &%"&&!
 " () $$%"&&!
() $$%() $$%%$ &!$$$+ -$%"&&!
! .$() $$%"&&! !%&!$$ /!%&!$%%$

$  ' (- 
() $$%(- 
+ -$0, 1!
 
2# %"3%/