Morgunblaðið - 13.01.2002, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 SUNNUDAGUR 13. JANÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Blómastofa Friðfinns,
Suðurlandsbraut 10,
sími 553 1099, fax 568 4499.
Opið til kl. 19 öll kvöld
Kransar • Krossar • Kistuskreytingar
✝ Ólafur HólmgeirPálsson fæddist á
Sauðanesi í Torfa-
lækjarhreppi í A-
Hún. 7. júlí 1926.
Hann lést á hjarta-
deild Landspítalans
föstudaginn 4. jan-
úar. Foreldrar hans
voru Páll Jónsson,
bóndi á Sauðanesi, f.
15. mars 1875 á
Sauðanesi, d. 24.
október 1932 á
Blönduósi, og kona
hans Sesselja Þórð-
ardóttir, húsmóðir, f.
29. ágúst 1888 á Steindyrum í
Svarfaðardalshreppi í Eyjaf., d. 10.
september 1942 í Reykjavík. Systk-
ini Ólafs eru: 1) Jón Helgi, f. 28.
september 1914, d. 29. júní 1985, 2)
Páll Sigþór hæstaréttarlögmaður,
f. 29. janúar 1916, d. 11. júlí 1983, 3)
Sigrún Stefanía kennari, f. 12.
febrúar 1917, d. 26. september
1998, 4) Þórður, f. 25. desember
1918, 5) Gísli bóndi, f. 18. mars
1920, 6) Hermann háskólaprófess-
or í Edinborg, f. 26. maí 1921, 7)
Helga Guðrún, f. 23. október 1922,
8) Þórunn kennari, f. 29. ágúst
1924, 10) Aðalbjörg Anna húsmóð-
ir, f. 24. maí 1928, d. 28. maí 1956,
11) Haukur bóndi, f. 29. ágúst 1929,
12) Páll Ríkarður tannlæknir, f. 12.
júlí 1932.
Eftirlifandi eiginkona Ólafs er
Valgerður Guðmundsdóttir hús-
móðir, f. 10. janúar 1927 á Böð-
móðsstöðum í Laugardalshreppi í
Hann var starfandi múrari í
Reykjavík 1948–1951 og eftir það
múrarameistari við ýmsar bygg-
ingar. Hann byggði og seldi fjöl-
býlishús í félagi með öðrum eða
einsamall. Ólafur var einn af stofn-
endum Einhamars sf. og formaður
í öðrum og þriðja byggingarflokki
félagsins. Hann var varaformaður
Múrarameistarafélags Reykjavík-
ur 1960–1961 og ritari 1969–1976.
Í stjórn Öndverðarness 1969–1977.
Um tíma endurskoðandi og í taxta-
nefnd. Hann var í stjórn Meistara-
sambands byggingarmanna 1960–
1962. Hann var einn af stofnendum
Byggingariðjunnar hf. og sat þar í
stjórn frá upphafi. Þá var hann
einn af stofnendum steypustöðvar-
innar BM Vallár. Hann stofnaði og
rak byggingafyrirtækið Hornstein
sf. í félagi við Baldur Bergsteins-
son. Ólafur var meistari við bygg-
ingu Háteigskirkju, fjölbýlishúss-
ins í Hátúni 8 og allra húsa sem
byggingafélagið Einhamar byggði.
Auk þessa byggði hann mörg fjöl-
býlishús og önnur minni. Hann
byggði m.a. stórt verslunarhús-
næði og rak þar um tíma matvöru-
verslun í félagi við Guðlaug Guð-
mundsson kaupmann. Stofnaði og
rak byggingafyrirtækið A-Veggi.
Ólafur var flokksbundinn sjálf-
stæðismaður og virkur í starfi
flokksins. Hann var mikill áhuga-
maður um hestamennsku og félagi
í hestamannafélaginu Fáki um ára-
bil. Auk þessa gegndi hann ýmsum
trúnaðarstörfum, svo sem mats-
maður hjá Brunabótafélagi Íslands
og hjá dómsyfirvöldum varðandi
byggingamál.
Útför Ólafs fer fram frá Háteigs-
kirkju í Reykjavík á morgun,
mánudaginn 14. janúar, og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Árn. Foreldrar hennar
voru Guðmundur Ingi-
mar Njálsson, bóndi á
Böðmóðsstöðum, f. 10.
júlí 1894 í Efstadal í
Laugardalshreppi, d.
18. nóvember 1971 á
Böðmóðsstöðum, og
kona hans Karólína
Árnadóttir húsmóðir,
f. 20. nóvember 1897 í
Miðdalskoti í Laugar-
dalshreppi, d. 25. mars
1981 í Reykjavík.
Elsta barn Ólafs
með Jóhönnu Guðna-
dóttur er: 1) Lilja for-
stöðumaður, f. 28. mars 1943. Maki
hennar er Gunnar Sigurðsson
deildarstjóri. Sonur þeirra er
Gaukur. Börn Ólafs og Valgerðar
eru: 2) Sigrún kennari, f. 13. des-
ember 1950. Maki hennar er Ragn-
ar Kærnested flugvirki. Börn
þeirra eru: Bylgja, Örvar og Dröfn.
Bylgja á tvö börn og Örvar eitt. 3)
Flosi múrarameistari, f. 13. mars
1956. Sambýliskona hans er Sigríð-
ur Jónasdóttir bankastarfsmaður.
Synir hans eru: Hólmgeir Elías og
Valgeir Ólafur. 4) Vörður húsa-
smíðameistari, f. 29. júlí 1961.
Kona hans er Svanborg Gústafs-
dóttir skrifstofumaður. Dætur
þeirra eru: Arna, Björk og Birna.
5) Harpa hagfræðingur, f. 14. júní
1965. Maki hennar er Erlingur
Erlingsson bifvélavirkjameistari.
Synir þeirra eru Agnar og Egill.
Ólafur lauk prófi frá Iðnskólan-
um 1945 og tók sveinspróf 1948.
Faðir minn fæddist þegar fjórð-
ungur var liðinn af síðustu öld, ní-
undi í röðinni af tólf systkina hópi.
Föður sinn missti hann 1932, sex ára
gamall. Elsti bróðirinn var þá 18 ára
en sá yngsti skírður við kistuna.
Þvert á það sem algengast var á
þeim tíma tókst ömmu að halda
heimilinu saman af miklu harðfylgi
en eins og gefur að skilja hafði það
forgang að metta munnana og lítil
orka afgangs fyrir annað.
Dugnaði og áræði systkinanna frá
Sauðanesi er við brugðið. Það var yf-
irleitt ekki mulið undir þeirra kyn-
slóð og hún þurfti sterkari brynju og
þykkari skráp til að verjast hörðum
heimi en við sem á eftir göngum og
nutum verndar og hlýju í ríkari mæli
í uppvextinum. Eftir að afi dó var
pabbi mikið til á öðrum bæjum og
var haldið hart að vinnu. Upp úr
fermingu hélt hann til Reykjavíkur
að hætti margra annarra ungra
karla og kvenna þar sem atvinna
blómstraði og ungmenni gátu komið
undir sig fótunum á eigin spýtur.
Pabbi var ekki orðinn sautján ára
þegar afleiðing örstuttra kynna við
stelpu á líku reki færði honum dótt-
ur. Eins og gefur að skilja var það
ekki kærkomin sending og hann við-
urkenndi að hafa ekki haft það í há-
mæli allra fyrstu árin að hann væri
orðinn pabbi. En þrátt fyrir það
sinnti hann, þótt ungur væri, skyld-
um sínum við mig langt umfram
marga feður sem gera mætti meiri
kröfur til hvað aldur og þroska
áhrærir og amma og afi, sem fóstr-
uðu mig, lögðu áherslu á að kenna
mér að virða pabba og þykja vænt
um hann.
Það er mér ógleymanlegt þegar
pósturinn færði jólapakkana frá
pabba og upp úr þeim komu æv-
intýralegir hlutir í augum lítillar
sveitastelpu. Ekki gleymdust af-
mælin og alltaf kom pabbi í heim-
sókn til mín á sumrin. Rugguhest-
urinn Skjóni, sem pabbi færði mér
áður en ég man eftir mér, er ætt-
argripur sem brátt þjónar þriðja lið
ef Guð lofar.
Þegar ég var þrettán ára tók
pabbi að mestu leyti við framfærslu
minni að eigin ósk og frumkvæði.
Það hefur áreiðanlega reynt á ungu
hjónin, pabba og Völlu, að taka ung-
ling á gelgjuskeiði á heimilið, ekki
síst hana. Allt blessaðist þó og ég og
fjölskylda mín erum þeirrar gæfu
aðnjótandi að tilheyra systkinahópn-
um.
Fljótlega eftir að pabbi flutti suð-
ur hóf hann nám í Iðnskólanum í
Reykjavík. Þaðan lauk hann sveins-
prófi í múraraiðn og vann við múr-
verk í nokkur ár en fór að starfa sem
sjálfstæður meistari upp úr 1950.
Lengst af vann hann að byggingu og
sölu stórra fjölbýlishúsa, ýmist einn
eða í félagi við aðra. Hann var af-
kastamikill byggingameistari og
munu fáir hafa starfað lengur á því
sviði hér. Hann var meðal stofnenda
Byggingariðjunnar hf. og Einham-
ars sf. og í fararbroddi við innleið-
ingu nýrra byggingarhátta. Einnig
lét hann að sér kveða í félagsmálum,
einkum varðandi sína starfsgrein.
Þótt starfsviðið væri krefjandi
skorti ekki áhugamál. Pabbi stund-
aði hestamennsku í áratugi og allir
afkomendur sem komnir eru á legg
fengu meiri eða minni þjálfun í reið-
mennsku og gegningum. Bridge
spilaði hann alla tíð. Sumarbústað-
urinn á æskustöðvunum í Torfalækj-
arhreppi var drjúgum notaður og
stangveiði stundaði hann einnig.
Pabbi var virkur og umsvifamikill
þátttakandi í hinni hröðu uppbygg-
ingu Reykjavíkur sem haldist hefur
allan síðari hluta nýliðinnar aldar og
er enn í fullum gangi. Á síðari árum
gerði hann nokkrar tilraunir til að
draga úr framkvæmdaseminni en
eins og mörgum af hans kynslóð
veittist honum það erfitt. Þótt hann
væri orðinn 75 ára var hann í óða
önn að byggja raðhúsalengju í hinu
nýja Grafarholtshverfi þegar hann
var kallaður burtu.
Við fjölskyldan megum þakka
Guði fyrir að búa brottför hans áður
en ellin fór að sækja fastar að og
hindra athafnaþrá hans frekar.
Missir Völlu er mestur. Ungir eru
harmdauði en það er jafnvel erfiðara
að standa eftir þegar aldurinn færist
yfir.
Ég kveð þig, pabbi minn, að lok-
um þinnar veraldlegu vegferðar,
með þakklæti, kærleika og virðingu
og veit að þú dvelur í ljósi hins
æðsta.
Blessuð sé minning þín.
Lilja.
Að leiðarlokum langar mig til að
minnast föður míns, Ólafs Hólm-
geirs Pálssonar, nokkrum orðum.
Pabbi fæddist í glampandi sól-
skini 7. júlí 1926, þegar heyskapur
stóð sem hæst. Hann var níunda
barn foreldra sinna, þrjú voru enn
ófædd. Eins og gefur að skilja hlaut
lífsbaráttan að vera hörð, ekki síst
þegar litið er til þess að amma mín
missti afa skömmu eftir að hún
fæddi sitt síðasta barn. Pabbi var
sendur að heiman aðeins sjö ára
gamall og má segja að það hafi
markað spor í sálu hans alla tíð, því
lengi býr að fyrstu gerð. Oft voru
honum falin verkefni sem hann réð
engan veginn við. Hann sagði mér
sögu af því þegar hann átti að vera
húsmóður sinni til aðstoðar, þá mjög
ungur að árum. Hún fól honum það
verkefni að taka til í skemmu. Það
fór ekki betur en svo, að hann velti
um sláturtunnu mikilli og slátrið
flóði út um allt gólf. Húsfreyja var
að vonum ekki ánægð með frammi-
stöðuna og fékk hann bágt fyrir.
Hann var þá látinn stunda gegning-
ar og gekk það mun betur.
Æskuárin hertu pabba og þótti
sumum hann nokkuð hrjúfur á yf-
irborði, en undir bærðist ofurvið-
kvæm sál. Honum voru börn mjög
kær og lét sig varða hvert atlæti þau
fengu. Þegar ég eignaðist mitt
fyrsta barn gaf hann mér það heil-
ræði að gera mér engar væntingar
með telpuna, heldur leyfa henni að
þroskast og fá að njóta sín á eigin
forsendum. Þetta voru viturleg orð
sem ég alla tíð hef reynt að hafa að
leiðarljósi. Pabbi sinnti okkur systk-
inum vel. Hann vann mikið, en
sunnudagarnir voru helgaðir fjöl-
skyldunni. Þá fórum við í bíltúr upp í
sveit og skoðuðum dýr og náttúru.
Þegar ég var um það bil átta ára
gömul eignaðist pabbi hesta, sem
var fremur fátítt í Reykjavík á þess-
um árum. Hann hafði hestana lengi
á Klambratúni og man ég eftir því
að fara með honum í smiðju, að mig
minnir á Grettisgötunni til að láta
járna hestana. Þá voru skeifurnar
klæðskerasaumaðar á hrossin.
Pabbi átti hesta eftir þetta þangað
til í fyrra, að heilsan leyfði það ekki
lengur og hann seldi hesthúsið. Hon-
um var að því mikil eftirsjá og
skapaðist við það visst tómarúm í líf
hans.
Barnabörnin fengu að kynnast afa
sínum vel. Hann sótti í að njóta sam-
vista við þau og gerði það á sínum
forsendum, en ekki af skyldurækni.
Hann kom á hverjum einasta sunnu-
dagsmorgni og fór með þau í bíltúr
og í hesthúsið. Á laugardögum riðu
þau svo út með afa sínum, þegar þau
höfðu aldur til.
Pabbi var umsvifamikill bygg-
ingameistari. Hann stóð í sjálfstæð-
um atvinnurekstri, að byggja og
selja, í meira en hálfa öld, sem verð-
ur að teljast nokkuð vel af sér vikið
og óvíst að nokkur annar standi hon-
um þar á sporði. Hann byggði bæði
fjölbýlishús og önnur minni. Há-
teigskirkja var ein þeirra bygginga
sem hann reisti. Hefur sú kirkja ver-
ið notuð í fjölskyldu okkar til flestra
kirkjulegra athafna og verður hann
nú jarðsunginn þaðan.
Á sjötta áratugnum keypti pabbi
Hamrakot, eyðijörð norður í Húna-
vatnssýslu, skammt frá æskustöðv-
unum. Hann byggði þarna lítið
steinhús fyrir 25 árum. Þessi staður
veitti honum ómælda ánægju og
okkur hinum í fjölskyldunni. Þarna
höfum við stundað veiðiskap og
hestamennsku, því þar voru hrossin
á sumrin og fram til jóla. Var það
alltaf heilmikill viðburður á hverju
sumri, þegar pabbi og Geir Þor-
steinsson vinur hans, ásamt fylgd-
arliði riðu norður og fóru þá ekki
alltaf sömu leið, heldur eyddu í það
mörgum vikum að skipuleggja nýjar
leiðir.
Seinustu misserin hallaði undan
fæti og var pabbi orðinn slappur og
raunar mjög veikur, veikari en
margur áttaði sig á, því hann ákvað
síðastliðið sumar að ráðast í enn eina
húsbygginguna. Þangað mætti hann
snemma á morgnana og dvaldi þar
til kvölds. Fáir voru ánægðir með að
sjá svo fullorðinn og slitinn mann
eyða ævikvöldinu á þennan hátt.
Þegar ég færði þetta í tal við hann,
sagði hann að sér leiddist aðgerð-
arleysið, hann hefði aldrei lært að
leika sér.
Tveimur dögum fyrir jól hringdi
hann í Bylgju, barnabarn sitt, sem
er hjúkrunarfræðingur á hjartadeild
og sagðist eiga erfitt um andardrátt.
Saman gengu þau inn á Landspít-
alann og þaðan átti hann ekki aft-
urkvæmt.
Það er skarð fyrir skildi, þegar
svo atkvæðamikil persóna hverfur á
braut. Missir mömmu er mikill. Hún
stóð alltaf við hlið pabba og studdi
hann í öllu sem hann tók sér fyrir
hendur. Við gleðjumst þó öll yfir því
að þú pabbi minn fékkst að kveðja
með reisn. Fyrir það erum við þakk-
lát. Hvíl þú í friði, blessun guðs veri
með þér.
Þín dóttir,
Sigrún.
Nú les pabbi ekki fleiri minning-
argreinar, en það var hans uppá-
halds lesefni í Morgunblaðinu. Enda
var hann sérstaklega ættfróður
maður. „Hverra manna ert þú?“ var
setning sem hljómaði æði kunnug-
lega, þegar nýjar persónur voru
kynntar til sögunnar í lífi okkar
systkina. Þá mátti alveg bóka það að
hann færi að rekja úr þeim garn-
irnar með ættir þeirra. Það þurfti
yfirleitt ekki að rekja þær lengi þar
til hann vissi framhaldið og oft gott
betur.
Það var ekki alveg í anda pabba
að við systkinin værum að slugsa
mikið á sumrin, heldur tók hann
okkur snemma í byggingarvinnu til
sín. Ég treysti mér ekki til að leggja
mat á það hversu mikið gagn hann
pabbi hafði af vinnuframlagi okkar
Gauks frænda sumarið 1975, en við
höfðum ábyggilega bæði gagn og
gaman af því.
Hestaferðalögin sem pabbi og
Geir Þorsteinsson félagi hans stóðu
að líða mér seint úr minni. Þau voru
yfirleitt undirbúin mörgum vikum
áður og allt skipulagt í þaula. Oftast
var byrjað á því að ríða austur á
Þingvöll en þar voru hestarnir hvíld-
ir í nokkra daga og þegar menn og
hestar höfðu náð úr sér mestu harð-
sperrunum var haldið áfram norður
yfir hálendið. Áfangastaður var
ávallt sá sami eða Hamrakot í Aust-
ur-Húnavatnssýslu þar sem mamma
og pabbi hafa verið með sumarbú-
stað í allmörg ár.
Nú hin síðari ár var pabbi hættur
að vera með hesta en dvaldi þeim
mun meira í bústaðnum fyrir norð-
an. Eru margar góðar minningar
tengdar verunni þar. Helst vildi
hann hafa nóg af lífi og fjöri í kring-
um sig og fórum við Elli og strák-
arnir því oft með þeim mömmu og
pabba norður í bústaðinn.
Þegar við systkinin stóðum í hús-
byggingum eða einhvers konar við-
haldi var pabbi sjaldan langt undan.
„Hvernig er þetta eiginlega? Ætlið
þið ekki að drífa þetta áfram? Þetta
verður náttúrlega óttalegt klúður
svona.“ Og svo dreif hann þetta
áfram.
Pabbi bjó yfir einstöku æðruleysi
þegar hann varð fyrir einhverju
mótlæti. Þetta kom mjög sterkt
fram þegar hann varð fyrir slæmu
vinnuslysi 1974. Þá bjóst maður al-
veg eins við að hann myndi rjúka við
hækjurnar fram úr rúminu og halda
áfram þeim framkvæmdum sem
hann átti eftir ólokið. En það var
öðru nær. „Nú gildir bara að taka
því rólega,“ og þegar ég kom sjálf af
sjúkrahúsi ári síðar og fannst biðin
eftir bata eitthvað löng sagði hann
þessi sömu orð við mig. Einhvern
veginn fannst mér að úr því að hann
hefði getað tekið þessu svona rólega
hlyti ég að geta það líka. Og viti
menn, það virkaði!
En nú er endanleg ró komin yfir
pabba. Hvíli hann í friði.
Harpa.
ÓLAFUR HÓLMGEIR
PÁLSSON
 Fleiri minningargreinar um Ólaf
Hólmgeir Pálsson bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu næstu daga.

 
 
 
 
  

  



 

 
 

 


   



 
  !!"

  !
" #!$ % !

   %&

#!  %! '##  ( &

)  %&
   %&
&# )) *