Morgunblaðið - 22.02.2002, Side 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
FUNDARÖÐ Vinstrihreyfingarinn-
ar – græns framboðs stendur nú yfir
en þingmenn og aðrir forsvarsmenn
VG heimsækja byggðir landsins og
halda almenna stjórnmálafundi, þar
sem sérstök áhersla er lögð á sveit-
arstjórnarmál, sjávarútvegsmál, at-
vinnu-, umhverfis- og velferðarmál
og Ísland og Evrópusambandið.
Nýlega höfðu þingmennirnir Þur-
íður Backman, Árni Steinar Jó-
hannsson og Ögmundur Jónasson
framsögu á fundi á veitingastaðnum
Kænunni við smábátahöfnina í Hafn-
arfirði og í kjölfarið voru umræður
undir stjórn Sigurbergs Árnasonar,
formanns VG í Hafnarfirði.
Fjárhagsvandi sveitarfélaga
Í máli Þuríðar Backman um sveit-
arstjórnarmál kom m.a. fram að
rekstrarkostnaður sveitarfélaga
hefði hækkað úr 77,9% að meðaltali
af tekjum 1995 í 83,3% að meðaltali
árið 2000. Birgir Stefánsson sagði að
á umræddu tímabili hefði verið mest
um sameiningu sveitarfélaga, en sér
skildist að flokkurinn mælti með
sameiningu og þetta færi ekki vel
saman, þó ekki væri víst að samein-
ingunni væri um að kenna. Hins veg-
ar væri ljóst að fjárhagur margra
sveitarfélaga hefði ekki batnað þrátt
fyrir sameiningu. Sama væri að ger-
ast hjá fyrirtækjum, þrátt fyrir sam-
einingu.
Árni Steinar Jóhannsson sagði að
flokkurinn hefði ekki verið sérstakur
talsmaður þess að etja mönnum út í
sameiningu. Vitnaði í því sambandi í
bæjarfulltrúa VG á Húsavík sem
hefði sagt að ekki þýddi að sameina
tvo aumingja og fá út einn ræfil.
Þingmenn flokksins hefðu lagt fram
margar tillögur um að taka á fjár-
hagsvanda sveitarfélaganna. Við
gerð fjárlaga hefði flokkurinn lagt til
að byrjað yrði að leysa vandann varð-
andi félagslega íbúðakerfið, sem væri
upp á 2,8 milljarða króna. Í sambandi
við sameiningu hafi þingmenn
flokksins ævinlega sagt að taka yrði á
fjárhagslegum vandamálum þessara
sveitarfélaga. Hann benti á að þar
sem eitt sveitarfélag væri sterkt
gengi sameining ágætlega samanber
Reykjavík og Kjalarnes en þar sem
sveitarfélög stæðu illa eins og í Vest-
urbyggð væri enginn ávinningur af
sameiningu.
Þorsteinn Ingimundarson sagðist
vera stoltur af þingmönnum VG og
sagði að flokkurinn væri þjóðlegur og
heiðarlegur. Hann sagði að kvóta-
kerfið væri ekkert nema þjófnaður á
náttúruauðlindinni og mætti líkja við
stöðuna í Rússlandi eftir að kapítal-
isminn hafi tekið þar völdin. Þessu
yrði að breyta.
Þorsteinn hældi Ögmundi fyrir
skýra framsetningu á göllum þess að
ganga í Evrópusambandið. Ef Ís-
lendingar stjórnuðu ekki eigin pen-
ingamálum væri fljótt að skella á at-
vinnuleysi og það væri það versta
sem gæti gerst.
Hvalveiðar vandmeðfarnar
Hallgrímur Hallgrímsson tók í
sama streng varðandi málflutning
framsögumanna, en spurði hver af-
staða flokksins væri til hvalveiða.
Ögmundur sagði að afstaðan væri
ekki einsleit. Margir væru andvígir
hvalveiðum en margir spyrðu hvað
borgaði sig að gera í þessum efnum.
Hann sagðist sjálfur vilja skoða
hvernig íslenskum hagsmunum væri
best borgið. Varað hefði verið við
hvalveiðum, m.a. vegna ferðaiðnað-
arins og útflutnings á sjávarafurðum,
og ekki ætti að hefja hvalveiðar nema
tryggt væri að markaður fyrir afurð-
irnar væri fyrir hendi.
Árni Steinar bætti við að auðvitað
ætti að nota þessa auðlind eins og
aðrar auðlindir. Flokkurinn styddi
skynsamlega nýtingu allra stofna en
málið væri flókið og vandmeðfarið og
það væri í skoðun.
Þuríður spurði hvort við vildum
friða vegna þess að lífsýnin væri sú
að ekki mætti skjóta hval. Gera þyrfti
greinarmun á stórhveli og smáhveli
og horfa á hringrás lífríkisins í sjón-
um. Ekki þýddi að vernda einn stofn
en ofveiða aðra heldur væri nær að
tala um eðlilega grisjun á smáhvala-
stofnum eins og á öðru sjávarfangi.
Fyrningarleiðin
Árni Steinar talaði fyrir svo-
nefndri fyrningarleið í fiskveiði-
stjórnuninni og Jón Páll Hallgríms-
son spurði hvernig ætti að útfæra
hana.
Árni Steinar sagði að sjávarút-
vegsfyrirtækin hefðu á undanförnum
árum komið sér í þá stöðu að þau
væru með veðsetningu á kvótanum.
Þess vegna væri verið að tala um
fyrningu á löngum tíma og með mik-
illi aðlögun því ekki þýddi að leysa
eitt vandamál og framkalla annað
miklu stærra. Hann sagði að sjálf-
stæðismönnum, einkaframtaks-
mönnum og kapítalistum þætti það
hábölvað að samfélögin fengju yfir-
ráðarétt og umsögn um ráðstöfun
auðlindarinnar. Það færi hrollur um
þá við tilhugsunina um fyrningarleið-
ina því þá misstu þeir tökin og völdin
á auðlindinni. Hún yrði færð til al-
mennings og það vildu þeir ekki sjá.
Málflutningur þeirra væri í þá veru
að VG ætlaði að taka þetta frá fyr-
irtækjunum en hins vegar þætti þeim
ekkert mál að fjármagnseigendur
gætu tekið lífsbjörgina af heilu sam-
félagi á einu kvöldi eins og gerst hefði
í Hrísey. Sjálfstæðismenn sæju fyrir
sér hagræðingu sem leiddi til þess að
hér yrðu 3 til 5 fyrirtæki í sjávar-
útvegi en fólk mætti ekki láta blekkj-
ast og halda að þau yrðu alltaf á Ís-
landi. Í fyrstu kreppu yrðu háværar
kröfur þess efnis að nauðsynlegt
væri að fá erlent fjármagn í útgerð-
ina og innan 10 til 15 ára værum við
óbeint búin að missa yfirráðin yfir
auðlindinni og öflun sjávarfangs.
Eins teldi hann líklegt að innan nokk-
urra missera myndu þeir byrja að
selja úthafsréttindin sem þjóðin hefði
áunnið sér.
Trausti Baldursson spurði hvernig
nýliðun yrði háttað í fyrningarleið-
inni.
Árni Steinar sagði að hún yrði til í
þeim þriðjungi kvótans sem yrði
eyrnamerktur sveitarfélögunum.
Þessar heimildir ykjust frá ári til árs.
Í þessu sambandi benti hann á að á
borgarafundi í Grímsey hefði verið
ákveðið að byggðakvóti, sem þangað
hefði farið, færi til nýliðanna og ætla
mætti að þannig yrði það annars
staðar.
Nokkur umræða var um Evrópu-
sambandið. Ögmundur sagði að Ís-
lendingar hefðu gerst frumkvöðlar á
ýmsum sviðum framleiðslu sem
tengdist sjávarútvegi og þar lægi
framtíðarvonin en það væri ekki þar
með sagt að Íslendingar ættu ekki að
sækja í sjóði, sem þjóðir hefðu komið
sér upp sameiginlega. Mikilvægt
væri að taka þátt í erlendu samstarfi
en VG hefði gagnrýnt miðstýringar-
áráttuna sem réði ríkjum í Evrópu-
sambandinu. Samfélagið væri skipu-
lagt á grundvelli fjármagnsins og það
væri mjög varasamt. Hins vegar
væri sjálfsagt að sækja það sem gott
væri til Evrópu og hafa sem best
samstarf við Evrópuríki án þess þó
að vera undirgefin Evrópusamband-
inu. Þuríður bætti við að reglur Evr-
ópusambandsins væru sniðnar fyrir
fjölmennar þjóðir og eitt ríkjasam-
band og því hentuðu þær ekki fyrir
okkar litla samfélag.
Ögmundur sagði að félagslegar úr-
bætur vegna aðildar að Evrópska
efnahagssvæðinu væru stórlega of-
metnar og fullyrti að mestu ávinn-
ingar síðustu ára væru vegna eigin
baráttu innanlands, samanber úr-
bætur á sviði lífeyrismála og fæðing-
arorlof, og lagði áherslu á víðsýni, að
horfa til heimsins alls, þegar um væri
að ræða samstarf á vettvangi verka-
lýðshreyfingarinnar.
Trausti Baldursson spurði um
einkavæðingu heilsugæslunnar. Þur-
íður sagði að flokkurinn vildi að heil-
brigðisþjónustan væri rekin af opin-
berum aðilum en væri mótfallinn því
að grunnþjónustan væri einkarekin
vegna þess að fjárhagur fólks og
tekjur ættu ekki að ráða því hvort
það hefði forgang í heilbrigðisþjón-
ustunni eða ekki. Hins vegar yrði að
stórefla heilsugæsluna, sérstaklega á
höfuðborgarsvæðinu.
Fjölbreytt atvinnulíf, fyrn-
ingarleið og ESB hafnað
Vinstrihreyfingin –
grænt framboð hafnar
stóriðjustarfsemi en vill
stuðla að byggð með
fjölbreyttu atvinnulífi,
vill fara fyrningarleiðina
í fiskveiðistjórnuninni
og hafnar aðild að Evr-
ópusambandinu. Þetta
kom m.a. fram á al-
mennum stjórnmála-
fundi á vegum flokksins
í Hafnarfirði.
Morgunblaðið/Þorkell
Þingmennirnir Þuríður Backman til vinstri og Ögmundur Jónasson til hægri á fundinum í Hafnarfirði.
Sigurbergur Árnason fundarstjóri situr við hliðina á Ögmundi.
PÁLL Stephensen
Hannesson, fyrrver-
andi hreppstjóri á
Bíldudal, lést á Land-
spítalanum í Fossvogi í
gær, á 93. aldursári.
Páll fæddist á Bíldu-
dal 29. júlí 1909. For-
eldrar hans voru Hann-
es B. Stephensen,
kaupmaður á Bíldudal,
og Þórey Kristín Ólína
Pálsdóttir húsfreyja.
Páll ólst upp á Bíldu-
dal og lauk þar barna-
skólaprófi. Hann lauk
farmanna- og eimvéla-
prófi frá Stýrimannaskólanum í
Reykjavík 1934.
Páll var háseti á gamla Ægi um
tíma en á árunum 1930 til 1939 var
hann háseti og stýrimaður í milli-
landasiglingum hjá Eimskipafélagi
Íslands. Hann stundaði útgerð á
Bíldudal 1940–1943 og var skipstjóri
á línubátnum Úðafossi. Páll varð síð-
an umboðsmaður Eimskipafélags Ís-
lands og Ríkisskipa til
ársins 1984.
Samhliða þeim störf-
um var hann hrepp-
stjóri Suðurfjarðar-
hrepps eða í tuttugu ár.
Hann sat í hrepps-
nefnd í mörg ár og var
m.a. oddviti í átta ár.
Þá sat hann í sýslu-
nefnd fyrir Vestur-
Barðastrandarsýslu í
mörg ár. Gegndi hann
auk þess mörgum öðr-
um trúnaðarstörfum
fyrir sveitarfélagið og
Sjálfstæðisflokkinn.
Páll kvæntist Báru Kristjánsdótt-
ur húsmóður en hún lést árið 1989.
Dóttir þeirra er Sigríður Stephensen
Pálsdóttir bankaritari. Maki hennar
var Pétur Valgarð Jóhannsson, út-
gerðarmaður og skipstjóri. Hann
lést árið 1980. Börn þeirra eru Páll
Ægir skipstjóri, Kristín skrifstofu-
stjóri, Hannes Sigurður flugmaður
og Pétur tónlistarmaður.
Andlát
PÁLL STEPHENSEN
HANNESSON
FARUM-bæjarfélaginu við Kaup-
mannahöfn hefur oft verið hampað
sem fyrirmyndarsveitarfélagi og
ásakanir á hendur borgarstjóranum,
Peter Brixtofte, eru því mikill álits-
hnekkir fyrir Farum.
Reykjavíkurborg hefur verið í al-
þjóðlegu samstarfi sem nefnist Cit-
ies of Tomorrow. Farum er ein
þeirra borga sem tekið hafa þátt í
þessu samstarfi auk fjórtán annarra
borga víða um heim. Má sem dæmi
nefna Braintree í Bretlandi, Christ-
church á Nýja-Sjálandi, Delft í Hol-
landi, Phoenix í Bandaríkjunum og
Quebec í Kanada.
Áfall fyrir Farum-búa
Að sögn Helgu Jónsdóttur, borg-
arritara, hefur Brixtofte stjórnað í
Farum frá árinu 1986. „Hann hefur
notið mikils trausts íbúa í sveitarfé-
laginu og nú síðast fyrir nokkrum
mánuðum var hann kosinn með
auknum meirihluta. Ásakanirnar á
hendur honum hljóta því að vera
mikið áfall fyrir allt samfélag í Far-
um og fyrir samverkamenn hans í
bæjarstjórn og stjórnsýslu bæjar-
ins.“
Helga segir að enginn dragi í efa
að í Farum hafi menn verið að gera
merkilegar tilraunir til nýsköpunar í
opinberum rekstri. Þeir hafi meðal
annars fylgt þeirri stefnu að hugsa
starfsemi út frá lífsgæðum og að
styrkja samkennd bæjarbúanna.
„Þeir hafa verið það mikið í far-
arbroddi með nýjungar að margir
hafa litið til þeirra sem fyrirmyndar
á tilteknum sviðum.
Því miður er það svo að sumir ein-
staklingar bregðast því trausti sem
til þeirra er borið. En ég tek það
fram að við hér hjá Reykjavíkurborg
höfum ekki verið í neinum beinum
samskiptum við Brixtofte, þótt við
höfum sótt eina ráðstefnu, Cities of
Tomorrow, í Farum. Til okkar hefur
líka komið fulltrúi frá Farum sem
var þá rétt nýtekinn við starfi sem
yfirmaður í stjórnsýslunni þar. Hann
hafði áður sem sjálfstætt starfandi
lögmaður veitt Farum ráðgjöf í sam-
bandi við ýmsar breytingar í rekstri
og stjórnsýslu og kom hingað til þess
að kynna það fyrir okkur.“
Helga segir að vitaskuld sé þetta
ákaflega sorglegt mál. „En það
breytir í sjálfu sér engu um það sem
þarna hefur verið leitt áfram með
nýjum hugsunarhætti. Og ég veit
ekki betur til en að t.d. í öldrunar-
þjónustu hafi ríkisstjórn Blairs kom-
ið og nýtt sér hugmyndir þeirra í
Farum eins og raunar hefur verið
gert í öldrunarþjónustu hér á landi
líka. Þannig að það er alveg rétt að
til þeirrar nýju hugsunar sem þarna
hefur sprottið hafa ýmsir litið.“
Farum var í farar-
broddi með nýjungar
Reykjavíkur-
borg í samstarfi
við danska bæj-
arfélagið