Morgunblaðið - 27.03.2002, Síða 27

Sýning á ráðstefnu-
miðstöð í Slunkaríki
EINAR Ólafsson arkitekt FAÍ
opnar sýningu í Slunkaríki á
Ísafirði í dag, miðvikudag, kl.
16.
Þetta er fyrsta einkasýning
Einars og mun hann sýna
lokaverkefni sitt, ráðstefnumið-
stöð og tónleikasal úr meist-
aranámi í arkitektúr sem hann
lauk í desember á síðasta ári.
Að auki mun Einar sýna hæg-
indastólinn „Dropa“ sem hefur
hlotið hönnunarviðurkenningu
og er núna í framleiðslu og sölu
á Íslandi. Einar mun einnig
sýna verk á tölvuskjá sem hafa
verið unnin í tölvu á undanförn-
um árum, meðal annars eru
hreyfimyndir og aðrar þrívíðar
myndir af verkum hans.
Einar hóf nám í arkitektúr ár-
ið 1989 við Arizona State Uni-
versity í Phoenix í Arizona fylki
í Bandaríkjunum. Hann lauk
BS-gráðu með láði frá þeim
skóla 1984. Hann vann síðan á
ýmsum hönnunarstofum frá
1984–2000 eða þangað til hann
fór í meistaranám í arkitektúr
við University of Miami í Flor-
ida í Bandaríkjunum. Hann út-
skrifaðist þaðan með hæstu ein-
kunn útskriftarnema í desember
2001. Einar vinnur nú á arki-
tektastofunni Arkís í Reykjavík.
Sýningin er opin fimmtudaga
til sunnudaga frá 16–18 og
stendur til 14. apríl.
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. MARS 2002 27
ÞEGAR vetrarþreytan er farin
að verða helst til langvinn og vorið
virðist enn allt of langt í burtu, er
fátt betra en að setjast á tónleika
þar sem maður nýtur í senn þess að
andanum er lyft í hæðir og manni
er skemmt í þokkabót. Þannig voru
tónleikar Caput á laugardaginn –
gefandi og skemmtilegir.
Fyrst er þar að nefna þrjú verk
eftir færeyska tónskáldið Sunleif
Rasmussen sem Caput er að hljóð-
rita til útgáfu um þessar mundir.
Verkin þrjú voru Mozaik – Miniat-
ure, Arktis og Tileignelse. Tón-
skáldið kynnti sjálft verkin og sagði
Mozaik byggt á brotum úr hans
fyrstu sinfóníu. Þetta reyndist
prýðisgott verk, og þótt það væri
fremur hefðbundið var yfir því
glaðlegur ferskleiki. Guðni Franz-
son, Kolbeinn Bjarnason, Auður
Hafsteinsdóttir og Snorri Sigfús
Birgisson léku og gerðu það hreint
dæmalaust vel.
Þau tvö verk Rasmussens sem
eftir voru, eru bæði samin við ljóð
eftir William Heinesen úr síðustu
ljóðabók skáldsins, þar sem við-
fangsefnið er ellin, minningin um
æskudaga og eilífiðin. Ljóðin eru
óhemju falleg og ríma vel við eina
bestu bók skáldsins, Turninn á
heimsenda sem kom út á svipuðum
tíma og ljóðin voru samin. Helene
Gjerris söng gríðarlega vel mjúkri
og stilltri mezzórödd og Caput var
uppá sitt allra besta. Verkið var
stórbrotið, mikill skáldskapur fullur
af andagift og músíkölsku innsæi,
ekki síður en skrif Heinesens. Til-
eignelse var einnig afar ljúft verk,
ekki eins kyrrlátt og íhugult, meiri
átök, klukkur og gong voru tákn
tímans og forgengileika mannsins í
honum, en friðsæll endir sagði það
sem segja þurfti í fallega líðandi
decrescendo. Söngur Helene Gjerr-
it var magnaður og leikur Caput
stórkostlegur. Tónskáldinu var vel
fagnað og gott er til þess að vita að
Sunleif skuli ætla að tónsetja allan
ljóðabálkinn, níu ljóð. Þeir sem
heyrðu þessi tvö munu örugglega
bíða spenntir eftir restinni.
Slagverkshópurinn Benda, Egg-
ert Pálsson, Steef van Oosterhout,
Frank Aarnik og Snorri Sigfús
Birgisson rifu upp mikið glens í
verki Johns Cage, Credo in Us –
Ég trúi á okkur. Verkið er samið
fyrir píanó, málmdollur af ýmsu
tagi, trommur, dyrabjöllu (eða raf-
hljóð sem spilað er á með takka),
liggjandi málmgjöll og útvarpstæki
og er sjónarspil út af fyrir sig.
Hárnákvæmur og afar rytmískur
leikur hópsins skapaði frábæran
flutning sem lengi verður í minnum
hafður. Snorri Sigfús átti sennilega
erfiðasta slaginn í flóknum píanó-
parti, en munaði þó ekki um að
vippa sér yfir á trommu þar sem
með þurfti, og Steef og Frank, sem
léku á dósir, málmgjöll og dyra-
bjöllu, náðu upp feiknagóðu sam-
spili við Snorra Sigfús. Eggert
Pálsson var á útvarpstæknu –
hækkaði og lækkaði eftir fyrirmæl-
um tónskáldsins. Einn elsti þáttur
Ríkisútvarpsins, Íslenskt mál, var í
útvarpinu akkúrat þá – auðþekkj-
anlegur þáttur, og komu setningar
og setningabrot eins og „…barst
þættinum bréf frá konu í Húna-
vatnssýslu…“, „…kannast við þetta
orðalag…“, en best var hittnin og
samstilling útvarps við aðstæður
þegar upp kom í mikilfenglegasta
kafla verksins: „...það er allt í upp-
námi hér...“ Hrein snilld, og lýsandi
fyrir það hvert hugmyndaauðgi tón-
skáldsins getur leitt gráan hvers-
dagsleikann í músíklegum tilviljun-
um.
Malamelodia eftir Atla Ingólfsson
er vægast sagt óvenjulegt verk, og
nafnið má túlka á ýmsa vegu eins
og kom fram þegar verkið var
frumflutt á tónleikum Caput í des-
ember. Vonda lagið; Hvað með lag-
línuna; hvernig sem við viljum túlka
það, þá var verkið rapsódísk og
rómantísk píanómúsík í anda Chop-
ins og Liszts með brotnum hljóm-
um í bassa undir meitlaðri hljóma-
fantasíu – og laglínu. Snorri Sigfús
spilaði firna vel. The Elve’s Accent
var þó betra, fjörlegur álfadans, þar
sem snarpar áherslur og snaggar-
leg tvígrip í strengjum mótuðu hið
músíkalska tónmál. Þetta glaðlega
brotaspil var afburða vel spilað.
Caput hefur á löngum ferli skap-
að sér nafn hér heima, en ekki síð-
ur erlendis sem einn besti mús-
íkhópur sem völ er á. Áhersla á
samtímatónlist skapar Caput sér-
stöðu og feiknargóðir hljóðfæraleik-
arar hópsins hafa haft langan tíma
til að spila sig saman og móta leik
sinn í hópnum. Guðni Franzson og
Kolbeinn Bjarnason forsprakkar
hópsins hafa unnið þrekvirki með
því að halda hópnum – ekki bara
lifandi, heldur líka gangandi með
þeim rífandi gangi og ferskleika
sem einkennir hópinn. Tónleikarnir
í Borgarleikhúsinu á laugardag
voru afbragðsgóðir. Áhrifamikil og
sterk verk Sunleifs Rasmussens
stóðu uppúr, verk Atla allt öðruvísi
en líka spennandi, og Cage sjálfum
sér líkur, kómískur og bráð-
skemmtilegur.
„Það er allt í
uppnámi hér“
Bergþóra Jónsdóttir
TÓNLIST
Borgarleikhúsið
Caput lék þrjú verk eftir færeyska tón-
skáldið Sunleif Rasmussen og tvö eftir
Atla Ingólfsson og slagverkshópurinn
Benda lék Credo in Us eftir John Cage.
Einsöngvari í tveimur verkum Rasmus-
sens var danska sópransöngkonan Hel-
ene Gjerris. Stjórnendur voru Guðni
Franzson og Snorri Sigfús Birgisson.
Laugardag kl. 15.15.
KAMMERTÓNLIST
ÖNNU Margrétar Magnúsdótt-
ur semballeikara og tónlistarfræð-
ings, sem lézt 17. ágúst í fyrra, var
minnzt með vönduðum og vel sótt-
um tónleikum í Salnum á sunnu-
dag. Byrjað og endað var með
verki eftir eftirlætistónskáld
Önnu, J. S. Bach, þ.e. I. og XIV.
contrapuncto úr Fúgulistinni í
meðförum Elínar Guðmundsdóttur
og Helgu Ingólfsdóttur á tvo
sembala. Þorsteinn Gylfason heim-
spekiprófessor kynnti verkin og
meðfylgjandi skyggnumyndir af
handriti Bachs og olíumálverkum
eftir Zurbarán, Rembrandt, de
Mura og Vermeer um tónræn við-
fangsefni, auk þess sem hann
minntist á fræðistörf Önnu og af-
stöðu til fagurfræði í tónlist, heim-
speki og myndlist. Þess má geta
að Anna Magnúsdóttir hafði áhuga
á tilfinningalegri merkingarbærni
tónlistar og fjallaði í doktorsrit-
gerð sinni frá 1985 um eðli merk-
ingar í tónlist; rannsóknarefni sem
öðru hverju hefur skotið upp í tón-
fræði og sem sumir tónfræðingar
18. aldar leituðust t.d. við að
flokka og skilgreina á vettvangi
svokallaðrar „Affektenlehre“ og út
frá tákngildum stakra tónfruma.
Fúgulist Bachs hefur alltaf
minnt undirritaðan á Snorraeddu,
einkum Skáldskaparmál og Hátta-
tal. Hvort var á sinn hátt framlag
snillings og fræðimanns handa
komandi kynslóðum til varðveizlu
deyjandi listgreinar. Jafnvel þótt
fúgusmíð dæi að vísu
ekki með öllu út eftir
fráfall Bachs, horfði
kynslóð hans samt upp
á stórfellda hnignun
hennar með breyttri
tízku, eins og íslenzkir
bókmenntafrömuðir
13. aldar með drótt-
kvæða ljóðlist víkinga-
aldar. Túlkun þeirra
Helgu og Elínar á CP
I var virðuleg og ná-
kvæm og í viðeigandi
samræmi við tilefnið.
Japanska tónskáldið
Kazuo Fukushima (f.
1930) er m.a. þekkt
fyrir nokkur einleiks-
flautuverk sem þegar hafa náð
klassískri stöðu. Kolbeinn Bjarna-
son hefur verið frumkynnir þeirra
hér á landi, og hið náttúruljóðræna
Mei, lýst samnefndu japönsku
myndleturstákni á skyggnutjaldi,
sem merkir „dimmur, fölur,
ósnertanlegur“, hélzt í ófölskv-
uðum anda frumupplifunar frá því
í sal Listasafnsins fyrir fimm ár-
um: „Væri Pan uppi í dag, léki
hann ekki á syrinx, heldur á
sjakúhatsjí“. Kolbeinn miðlaði
óviðjafnanlegum trega verksins á
nútíma Böhm-flautu af sömu snilld
og fyrr, þrátt fyrir aðeins of þurra
akústík.
Ólöf Sesselja Óskarsdóttir,
Snorri Örn Snorrason og Guðrún
Óskarsdóttir léku á gömbu, erki-
lútuna þjorbu og sembal verk
gömbusnillingsins Marins Marais,
La reveuse („Dreymandi stúlka“)
sem sumir kunna að muna eftir úr
kvikmyndinni Öllum heimsins
morgnum frá því h.u.b. tíu árum
um námsár Marins hjá gömbuöld-
ungnum St. Colombe. Gott ef ekki
þetta verk, með hnígandi arpeggj-
aðri hljómaröð, var sjálft inntöku-
prófstykki hins efnilega 17 ára
unglings. Eftir myndinni að dæma
fylgdu að vísu engin meðleiks-
hljóðfæri eins og nú, og skal eng-
um getum að leitt hvort væru upp-
runaleg. En ef rétt er munað,
kveikti það hins veg-
ar strax hugarþel
elztu dóttur læriföð-
ursins í garð nem-
andans unga, sem
átti síðar eftir að
skilja við bæði hana
og meinláta íhugun-
arlífernið hjá St. Col-
ombe fyrir glæsiver-
öld Versalahirðar
Loðvíks XIV. Vel og
snyrtilega var leikið,
en varla alveg af
sömu blæðandi til-
finningu og í mynd-
inni í hljóðútfærslu
Jordis Savall.
Helga Ingólfsdótt-
ir frumflutti þar næst einleiks-
sembalverk eftir Oliver Kentish,
Lamento. Það kom fyrir sem íhug-
ult, hægferðugt og fremur seintek-
ið verk, töluvert mótað af þrás-
tefjatækni og margteknum smá-
frumum, sem sennilega næði ekki
fullum áhrifum fyrr en eftir ítrek-
aða hlustun. Sónata elzta Bach-
sonarins Wilhelms Friedemanns
fyrir tvær flautur heyrðist ekki
fyrir margt löngu í Fríkirkjunni í
meðförum sama flautudúós og nú,
hjónanna Martials Nardeau og
Guðrúnar Birgsdóttur, og bauð af
sér góðan þokka, þótt aðeins vant-
aði herzluneistann, þrátt fyrir
betri hljómburð. Eftir brezka Orf-
eifinn Henry Purcell lék Guðrún
Óskarsdóttir afar vel mótaða
passacaglíu, A New Ground, á
sembal, og við undirleik hennar og
Snorra Arnar söng Marta G. Hall-
dórsdóttir Shakespeare-tónsetn-
inga hans If music be the food of
love og Now that the sun has veil-
ed his light af innilegri mýkt.
Loks léku sem fyrr sagði þær
Elín og Helga kanon um tíund úr
Fúgulist Bachs af sömu vandvirkni
og í upphafi, og lauk þar með fal-
legum minningartónleikum um
mikla hæfileikakonu sem frá féll
þegar í blóma lífsins.
Anna Margrét
Magnúsdóttir
TÓNLIST
Salurinn
Minningartónleikar um Önnu Margréti
Magnúsdóttur. Verk eftir J. S. Bach, Fuk-
ushima, Marais, Oliver Kentish, W. F.
Bach og Purcell. Marta Guðrún Halldórs-
dóttir sópran; Snorri Örn Snorrason, lúta;
Ólöf Sesselja Óskarsdóttir, gamba; Kol-
beinn Bjarnason, Guðrún S. Birgisdóttir
og Martial Nardeau, flauta; Elín Guð-
mundsdóttir, Guðrún Óskarsdóttir og
Helga Ingólfsdóttir, semball. Kynnir: Þor-
steinn Gylfason heimspekingur. Sunnu-
daginn 24. marz kl. 17.
KAMMERTÓNLEIKAR
Í minningu hæfileikakonu
Ríkarður Ö. Pálsson
Gréta S. Guðjónsdóttir hlaut þriðju verðlaun. Myndin
er tekin í sundlauginni á Húsafelli og heitir Gaukur.
Vetur í Laugardalslaug. Myndin er tekin af Inger Helene Boasson í Laug-
ardalslaug í febrúar sl. og hlaut önnur verðlaun.
ÞRJÁR myndir fengu verð-
laun í keppni sem Ljósmynd-
arafélags Íslands efndi til í
tilefni af sýningu sem nú
stendur yfir í Gerðarsafni.
Þær eru eftir Arnald Hall-
dórsson, sem hlaut fyrstu
verðlaun, Inger Helene Boas-
son og Grétu S. Guðjóns-
dóttur. Blaðaljósmyndara-
félag Íslands er einnig aðili
að sýningunni sem lýkur 30.
mars næstkomandi.
Verð-
launa-
myndir
Verðlaunamynd Arnaldar Halldórssonar. Myndin er
af auga sem er speglað og sett saman í tölvu.