Morgunblaðið - 12.05.2002, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. MAÍ 2002 23
ÁRMÚLA 21, 533 2020
HANDKLÆÐAOFNAR
Mikið úrval
handklæðaofna
á baðherbergið.
Stærðir frá 60-181 cm.
ÁFERÐ: HVÍT EÐA
KRÓMLITUÐ.
Verð kr. 39.865
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára.
Flug, gisting, skattar, 22. maí, viku-
ferð. Staðgreitt. Alm. verð kr. 41.860.
Verð kr. 49.950
M.v. 2 í íbúð, 22. maí, vikuferð.
Flug og gisting, skattar.
Staðgreitt. Alm. verð kr. 52.450.
Verð kr. 49.865
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára.
Flug, gisting, skattar, 22. maí, 2 vikur.
Staðgreitt. Alm. verð kr. 52.360.
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
Ótrúlegt tilboð á síðustu sætunum til
Benidorm þann 22. maí í 1 eða 2 vikur. Sumarið er komið og yndislegt
veður á þessum vinsælasta áfangastað Íslendinga. Þú bókar núna, og
tryggir þér síðustu sætin, og 4 dögum fyrir brottför hringjum við í þig
og tilkynnum þér hvar þú býrð. Og að sjálfsögðu nýtur þú traustrar
þjónustu fararstjóra Heimsferða allan tímann.
Síðustu sætin
Stökktu til
Benidorm
22. maí
frá 39.865Á TUTTUGU árum
voru tæplega 50 fiski-
skip, þar af sex skut-
togarar, smíðuð í skipa-
smíðastöðinni Stálvík í
Garðabæ. Þegar mest
var störfuðu um 220
manns hjá fyrirtækinu
og eitt árið, 1971, var
fimm 105 tonna bátum
hleypt af stokkunum.
Rekstrinum lauk árið
1990 þegar fyrirtækið
var tekið til gjaldþrota-
skipta og húsnæði
stöðvarinnar hefur
lengi staðið autt. Nú er
verið að rífa bygging-
arnar til að rýma fyrir íbúðabyggð.
Stálvík tók til starfa í ársbyrjun
1963 og fyrsta árið voru tveir bátar
smíðaðir fyrir Olíufélag Íslands og
Skeljung. Bátarnir eru enn í notkun
og hafa reynst vel, eins og flest önn-
ur Stálvíkurskip, að sögn Jóns
Sveinssonar, eins af stofnendum
Stálvíkur og framkvæmdastjóra
lengst af.
Ánægðastur með skuttogarann
Ottó N. Þorláksson
Af öllum þeim skipum sem smíð-
uð voru í Stálvík er Jón sérstaklega
ánægður með skuttogarann Ottó N.
Þorláksson sem var smíðaður fyrir
Bæjarútgerð Reykjavíkur árið 1981.
Í samstarfi við Sigurð Ingvars-
son, tæknifræðing í Svíþjóð, þróaði
Stálvík togarann frá grunni. „Ottó
er mjög merkilegur að ýmsu leyti.
Þegar hann var smíðaður fyrir BÚR
voru þeir með togara eins og Bjarna
Benediktsson og Snorra Sturluson
sem notuðu um 10.000 lítra af olíu á
sólarhring. Ottó notaði aðeins um
5.400 lítra en veiddi allt að tvöfalt
meira á tímabili,“ segir Jón.
Munurinn lá að mestu í nýrri
hönnun á skrúfubúnaði og skrokk
skipsins. Skrúfan var mun stærri og
hæggengari en gerðist og stefnið
miklu breiðara en á öðrum skipum á
þessum tíma. „Þessi hönnun reynd-
ist svo vel að þegar líkan af skipinu
var prófað í skipatanki í Danmörku
trúðu mælingarmennirnir varla nið-
urstöðunum. Mælingin sýndi að
mótstaðan var 39% minni en á öðr-
um líkönum sem þeir höfðu prófað.
Um þetta var meðal annars skrifað í
dönsk og þýsk tæknitímarit.“
Gekk vel fram til 1983
Jón segir að reksturinn hafi
gengið vel fram til 1983 þegar sjáv-
arútvegsráðherra hafi ákveðið að
þau skip sem væru í smíðum fengju
ekki leyfi til fiskveiða. Sú ákvörðun
hafi verið tekin í ljósi
svartrar skýrslu Haf-
rannsóknastofnunnar
sem kom út það ár.
Þegar bannið var lagt
á hafi Stálvík verið
með átta samninga
um skipasmíði og eitt
skip í smíðum. „Það
vill enginn útgerðar-
maður kaupa skip
sem ekki má veiða
fisk,“ segir Jón en öll-
um þessum samning-
um var rift í kjölfarið.
Jón segir alveg ljóst
að ráðherrabannið
hafi valdið þáttaskil-
um í rekstri fyrirtækisins. Þegar
banninu var aflétt 3½ ári síðar hafi
íslensku skipasmíðastöðvarnar verið
komnar að fótum fram. Á næstu ár-
um hafi íslenskir útgerðarmenn síð-
an gert samninga um smíði rúmlega
50 nýrra skipa en öll voru þau smíð-
uð í erlendum skipasmíðastöðvum.
Nýlega fékk Jón fréttir af því að
Kanadamaður sem hafði gert samn-
ing um að kaupa sex togara eins og
Ottó N. Þorláksson hafi hætt við
kaupin eftir að hann kom í heim-
sókn í Stálvík og sá raðsmíðaskip
sem ekkert hafði verið unnið við
lengi vegna ráðherrabannsins. Kan-
adamaðurinn dró þá ályktun af
þessu að Stálvík gæti hreinlega ekki
smíðað skip og rifti samningnum.
Upp frá þessu gekk rekstur Stál-
víkur brösulega og árið 1990 var
fyrirtækið tekið til gjaldþrotaskipta.
Jón segir alveg ljóst að hefði ráð-
herra ekki lagt á þetta bann hefði
fyrirtækið og skipasmíðaiðnaðurinn
hér á landi náð að dafna, en hafi
þess í stað lent í miklum erfiðleik-
um.
Mikilvægi skipaiðnaðarins megi
lesa út úr því að fjórði hver fiskur
sem dreginn er úr sjó fari í að borga
fyrir fiskiskipið, skv. upplýsingum
frá Hagstofu Íslands. „Það getur
varla verið þjóðhagslega hagkvæmt
að þessi peningur fari allur til út-
landa,“ segir Jón.
Morgunblaðið/RAX
Ekki verða fleiri skip smíðuð í þessari skipasmíðastöð.
Enginn vill
kaupa skip sem
mega ekki veiða
Jón Sveinsson
Verið er að rífa byggingar Stálvíkur í Garðabæ
flísar
Stórhöfða 21, við Gullinbrú,
sími 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is