Morgunblaðið - 13.06.2002, Qupperneq 26

ERLENT
26 FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
AMNESTY International-sam-
tökin vöruðu í gær við því að
Evrópusambandið (ESB) hæfi
„stríð“ gegn innflytjendum, og
sögðu að fjöldi hælisleitenda færi
í raun og veru minnkandi. Í opnu
bréfi sem mannréttindasamtökin
birtu vegna væntanlegrar ráð-
stefnu ESB á Spáni í næstu viku
segir að ótti hafi verið látinn ráða
ferðinni í umræðum um innflytj-
endamál. Í bréfinu segir einnig,
að svo virðist sem nú halli á
mannréttindi og einkum réttinn
til að fá hæli, og hætta sé á að
þessum réttindum „verði fórnað á
altari aukinnar víggirðingasmíði
um Evrópu“. Á ráðstefnunni á
Spáni eiga innflytjendamál að
vera ofarlega á baugi.
Á grundvelli upplýsinga frá
Flóttamannahjálp Sameinuðu
þjóðanna segja Amnesty-samtök-
in að heildarfjöldi hælisbeiðna er
lagðar hafi verið fram í ESB-ríkj-
um hafi farið minnkandi síðan
1999, er Kosovo-stríðið varð til
þess að margir albanskir íbúar
héraðsins leituðu hælis í Vestur-
Evrópu.
Varað við „stríði“
gegn innflytjendum
Brussel. AFP.
NIÐURSTÖÐUR nýrrar rann-
sóknar benda til þess, að um tvö
þúsund manns látist í Bandaríkj-
unum árlega einfaldlega vegna
þess að þeir eru meðhöndlaðir á
einkareknum sjúkrahúsum sem
rekin eru í hagnaðarskyni, að því
er greint var frá í bandaríska
blaðinu USA Today nýlega.
Talsmaður samtaka einkasjúkra-
húsa segir að „ekki sé vottur af
vísbendingum“ um að þetta sé
rétt.
Niðurstöðurnar eru byggðar á
athugun á 15 öðrum rannsóknum
og ná til 38 milljóna sjúklinga sem
meðhöndlaðir hafa verið á undan-
förnum 15 árum á einkareknum
sjúkrahúsum sem ekki eru rekin í
hagnaðarskyni og á sjúkrahúsum
sem rekin eru í hagnaðarskyni,
víðs vegar um Bandaríkin.
Rannsóknir sem gerðar eru með
þessum hætti eru oft gagnrýndar á
þeim forsendum að skoðanir vís-
indamannanna sjálfra kunni að
hafa haft áhrif á val þeirra á þeim
rannsóknum sem þeir athuga, og
hvaða forsendur þeir gefa sér, að
því er segir í frétt USA Today.
Aðalhöfundur rannsóknarinnar
er P.J. Devereaux, við McMaster-
háskóla í Hamilton í Kanada. Sam-
starfsmenn hans voru læknar frá
bæði Kanada og Bandaríkjunum,
en rannsóknin var gerð fyrir kan-
adísk heilbrigðisyfirvöld.
Niðurstöðurnar eru birtar í nýj-
asta hefti Canadian Medical Asso-
ciation Journal.„Umræðan hefur
hingað til að mestu snúist um efna-
hagslegu hliðina,“ segir í niður-
stöðunum. „Það sem hefur gleymst
að ræða, er hvaða áhrif útbreiðsla
sjúkrahúsa sem rekin eru í hagn-
aðarskyni hefur á sjúklingana.“
Í frétt USA Today kemur fram,
að langflest sjúkrahús í Kanada
séu fjármögnuð af hinu opinbera,
en í Bandaríkjunum séu 15%
sjúkrahúsa í eigu fjárfesta. Flest
sjúkrahús í Kanada séu í eigu
trúarsamtaka, bæjarfélaga og
sjúkrahússstjórna.
Rannsóknin hafi ekki verið
þannig upp byggð að fram komi
hverjar séu orsakir þess, að svo
virðist sem sjúklingar séu í meiri
hættu á sjúkrahúsum sem rekin
eru í hagnaðarskyni, en vísinda-
mennirnir geta sér þess til, að
þrýstingurinn á að skila hagnaði
kunni að leiða til þess, að á sjúkra-
húsum sem eru í eigu fjárfesta séu
starfsmenn færri eða sparað í
læknisþjónustu.
Chip Kahn, forseti Samtaka
bandarískra sjúkrahúsa, sem í eru
bandarísk sjúkrahús sem eru í
eigu fjárfesta, sagði niðurstöðurn-
ar „fáránlegar“, og bætti við, að
þær stönguðust á við niðurstöður
fyrri rannsókna.
Nýja rannsóknin var kostuð af
einkastofnunum og kanadískum yf-
irvöldum.
Ný rannsókn á kostum sjúkrahúsa
er rekin eru í hagnaðarskyni
Neikvæð
niðurstaða
vekur deilur
BANDARÍSKA dagblaðið The
Wall Street Journal birti sl.
mánudag grein eftir einn af
fréttamönnum sínum þar sem
skýrt var frá korti Íslenskrar
erfðagreiningar yfir erfða-
mengi mannsins. Segir þar að
vísindamenn fullyrði að kortið
gæti auðveldað þeim að upp-
götva hvaða gen gegni hlut-
verki í sumum af algengustu
og illvígustu sjúkdómum sem
herja á manninn.
Blaðið segir að við gerð
kortsins sé byggt á upplýs-
ingum um erfðir 146 íslenskra
fjölskyldna. Áður hafi banda-
rískir aðilar gert kort af svip-
uðu tagi yfir erfðamengi átta
stórra, franskra fjölskyldna í
þrjár kynslóðir. Fleiri kort séu
í bígerð, þ. á m. á vegum Ce-
lera Genomics sem gerði ásamt
opinberum stofnunum í fjöl-
þjóðaframtakinu Human Ge-
nome Project frumdrög að
fyrsta kortinu yfir erfðamengi
mannsins.
„En vísindamenn segja að
kort deCODE sé nákvæmara
og ítarlegra en fyrri kort,“
segir í greininni. „Vís-
indamennirnir sem hafi unnið
kortið hafi kannað erfða-
upplýsingar miklu stærra úr-
taks, alls 869 foreldra og af-
komenda þeirra og þetta hafi
gert þeim kleift að búa til sér-
stök erfðakort yfir hvort kyn.“
Blaðið segir frá því hvernig
kortið hafi verið unnið og
hvernig fundin séu ákveðin
svæði, svonefnd erfðamörk, í
erfðaefni litningsins og hvern-
ig hægt sé að nota vitneskjuna
til að greina breytingar og sér-
stök einkenni sem berist milli
kynslóða, til dæmis varðandi
augnlit, hæð og næmi fyrir
sjúkdómum.
„Þetta eru mikilvægar fram-
farir sé miðað við þau erfða-
kort sem við höfum getað not-
að hingað til. Enginn vafi
leikur á því,“ sagði James We-
ber, yfirmaður Miðstöðvar
erfðalækninga hjá Marshfield-
rannsóknastofnuninni í Marsh-
field í Wisconsin. Rannsókna-
teymi hans bjó til núverandi
staðal yfir erfðamörk sem
flestir vísindamenn við-
urkenna,“ segir í The Wall
Street Journal.
The Wall Street Journal
um erfðakort ÍE
Nákvæmara
og ítarlegra
en eldri kort