Morgunblaðið - 05.09.2002, Blaðsíða 20

ERLENT
20 FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
COLIN Powell, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, varði í gær stefnu
Bandaríkjastjórnar í umhverfis- og
þróunarmálum en þá ávarpaði hann
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í Jó-
hannesarborg um sjálfbæra þróun.
Boðaði Powell stóraukin framlög
Bandaríkjamanna til þessara mála-
flokka. Hróp voru gerð að utanrík-
isráðherranum og þurftu öryggis-
verðir að fjarlægja menn úr fundar-
salnum sem mótmæltu stefnu Banda-
ríkjanna í umhverfismálum.
Frammíköllin hófust þegar Powell
gagnrýndi stefnu Mugabes, forseta
Zimbabwe, sem rekið hefur hvíta
bændur af jörðum sínum. Powell
sagði að stjórnarfar í Zimbabwe hefði
leitt til þess að milljónir manna væru
við hungurmörk. Margir klöppuðu
fyrir þessum orðum en aðrir púuðu
ákaft og kölluðu ókvæðisorð að ráð-
herranum.
„Ég hef heyrt í ykkur. Ég fer núna
fram á að þið hlustið á það sem ég hef
að segja,“ sagði Powell áður en hann
hélt áfram ræðunni. Háreysti hélt þó
áfram í fundarsalnum og varð Nkos-
azana Dlamini-Zuma, utanríkisráð-
herra S-Afríku, sem stýrði fundinum,
að biðja fundarmenn að stilla sig.
Sagði hann óróann í fundarsal „alger-
lega óviðunandi“.
Powell gagnrýndi einnig stjórn-
völd í Zambíu fyrir að vilja ekki taka
við matargjöfum á þeirri forsendu að
um væri að ræða erfðabreytt mat-
væli. Hann benti á að erfðabreyttra
matvæla hefði verið neytt í Banda-
ríkjunum frá árinu 1995.
Auka framlög sín í 5 milljarða
dollara á ári
„Bandaríkjamenn hafa ávallt viljað
gefa fólki kost á að bæta lífsskilyrði
sín og barna sinna,“ sagði Powell m.a.
í ræðu sinni „Við höfum ítrekað þá
grundvallarafstöðu okkar að traust
stjórn efnahagsmála, efling mann-
auðs og ábyrgðarfull umhverfis-
stefna sé forsenda þróunar.“
Lýsti Powell því yfir að Bandaríkin
myndu auka framlög til þróunarað-
stoðar um 50% þannig að þau yrðu 5
milljarðar dollara á ári. Hann minnti
á að góð stjórnun í þróunarríkjunum
væri forsenda þess að þróunaraðstoð
kæmi að tilætluðum notum. Powell
sagði einnig að Bandaríkin myndu
leggja fram einn milljarð dollara á ári
til að þróa tækni sem dragi úr losun
gróðurhúsalofttegunda, en Banda-
ríkin hafa ákveðið að staðfesta ekki
Kyoto-bókunina sem fjallar um losun
gróðurhúsaloftegunda. Sú ákvörðun
hefur verið harðlega gagnrýnd á ráð-
stefnunni.
Bandaríkin hafa legið undir miklu
ámæli á ráðstefnunni af hálfu um-
hverfissamtaka. Margir gagnrýndu
ennfremur þá ákvörðun Georges W.
Bush Bandaríkjaforseta, að mæta
ekki til fundarins og senda Powell í
sinn stað.
Talsmaður Powells, Richard
Boucher, sagði hins vegar eftir ræð-
una í gær að ráðherrann teldi ekki að
ólátabelgirnir, sem truflað höfðu mál
hans, töluðu fyrir hönd mikils fjölda
fólks.
Hróp gerð
að Powell
Boðaði stóraukin framlög
Bandaríkjanna til þróunarmála í
ræðu sem hann flutti á ráðstefnu SÞ
Jóhannesarborg. Morgunblaðið.
AP
Powell hastar á mótmælendur í gær til að geta lokið ræðu sinni.
FORSETI þingsins í Indónes-
íu, Akbar Tanjung, var í gær
dæmdur í þriggja ára fangelsi
fyrir fjár-
málamisferli
en lögfræð-
ingar hans
sögðu að
dóminum
yrði áfrýjað
og hann
myndi ekki
segja af sér.
Tanjung er
auk þingembættisins formaður
Golkar sem var flokkur valdhaf-
anna í tíð Suhartos einræðis-
herra. Tanjung var sakfelldur
fyrir að misnota um 40 milljarða
rúpía, andvirði um 400 milljóna
króna, sem hann tók úr opin-
berum sjóði er ætlunin var að
nota til að gefa fátækum mat í
tíð B. J. Habibies forseta 1999.
Nýir afganar
í notkun
HAMID Karzai, forseti Afgan-
istans, sagði í gær að nýir pen-
ingaseðlar yrðu teknir í notkun
á næstunni en gjaldmiðillinn
myndi eftir sem áður heita afg-
ani. Nýju seðlarnir munu verða
þúsund sinnum verðmætari en
gömlu seðlarnir. Tvær flugvél-
ar, hlaðnar nýjum seðlum frá
prentsmiðju í Þýskalandi, eru
þegar komnar til höfuðborgar
landsins, Kabúl. Eru þeir
skreyttir myndum af þekktum
sögustöðum og moskum. Karzai
hét því að nýju peningarnir
yrðu notaðir um landið allt og
afgani yrði framvegis „stöðugur
og trúverðugur“ gjaldmiðill.
Komið verður upp 75 stöðvum
þar sem fólk getur skipt göml-
um seðlum fyrir nýja. Geysilegt
magn af gömlu seðlunum var
prentað í tíð talíbana og ann-
arra hópa og eru þrjár útgáfur í
notkun en ætlunin er að að
seðlabanki landsins sjái um að
brenna þá.
Pútín varar
við fíkniefnum
VLADÍMÍR Pútín Rússlands-
forseti líkti í gær fíkniefnanotk-
un í landinu við „náttúruham-
farir“ og hvatti ráðherra til að
leita nýrra leiða til að berjast
gegn henni. „Umfang vandans
er svo mikið að við getum ekki
leyft okkur að láta hann af-
skiptalausan,“ sagði forsetinn.
Embættismenn segja að um
500.000 manns séu á skrá yfir
fíkniefnaneytendur og séu 72%
þeirra undir þrítugsaldri. Ýms-
ir sérfræðingar segja að raun-
veruleg tala fíkla sé mun hærri.
Leitað að
njósnaskipi
JAPANSKA strandgæslan
sendi í gær 15 báta inn á Jap-
anshaf til að kanna ferðir
„grunsamlegs“ skips sem sagt
var halda sig rétt fyrir utan 200
sjómílna efnahagslögsögu
landsins. Venjulega er átt við
norður-kóreskt njósnaskip þeg-
ar þetta orðalag er notað í til-
kynningum. Þessa dagana er
verið að undirbúa fund leiðtoga
Norður-Kóreu, Kim Jong-Ils og
Junichiros Koizumis, forsætis-
ráðherra Japans sem fram á að
fara 17. september í höfuðborg
N-Kóreu, Pyongyang.
STUTT
Þingforseti
sekur um
fjársvik
Akbar Tanjung
RÍKISSTJÓRNARSAMSTARF
hægriflokkanna í Austurríki virtist í
gær stefna í uppnám eftir að neyð-
arfundur í flokksstjórn Frelsis-
flokksins (FPÖ), sem stóð í alla fyrri-
nótt, endaði án þess að lausn hefði
fundist á djúpstæðum innanflokks-
ágreiningi um skattastefnu stjórnar-
innar.
Susanne Riess-Passer, formaður
FPÖ og varakanzlari Austurríkis,
ítrekaði eftir fundinn hótun sína um
að segja af sér flokksformannsemb-
ættinu ef Jörg Haider, fyrirrennari
hennar sem flokksleiðtogi, og fylg-
ismenn hans hyrfu ekki frá kröfu
sinni um að kallað yrði saman auka-
flokksþing þar sem taka ætti fyrir
skattastefnu ríkisstjórnarinnar.
Haider, sem ítrekað hefur lýst því
yfir að hann sé hættur afskiptum af
landsmálunum og hyggist einbeita
sér að því að sinna hlutverki sínu
sem héraðsstjóri í Kärnten, hefur
með fulltingi dyggra fylgismanna
safnað nægilega mörgum undir-
skriftum flokksmanna til að geta
knúið fram boðun flokksþings.
Karl-Heinz Grasser, fjármálaráð-
herra í ríkisstjórninni, sagði stöðuna
mjög alvarlega. „Ef varakanzlarinn
neyðist til að fara förum við öll,“ tjáði
hann fréttamönnum.
Riess-Passer, sem tók við flokks-
formennskunni í FPÖ af Haider vor-
ið 2000, hefur farið fyrir ráðherrum
Frelsisflokksins sem hafa stutt þá
ákvörðun að ríkisstjórnin fresti gild-
istöku áður ákveðinna skattalækk-
ana um eitt ár, frá árinu 2003 fram á
það næsta, en þessari ákvörðun
reiddist Haider mjög. Segir hann
málið algjört grundvallaratriði. Gaf
hann þó í skyn í gær að smuga kunni
að gefast á málamiðlun á elleftu
stundu.
Kreppa í austurrísku ríkisstjórninni
Reuters
Susanne Riess-Passer (t.v.), formaður FPÖ og varakanzlari Austurríkis,
ásamt öðrum framámönnum flokksins á blaðamannafundi í Vín í gær.
Klofningur í
Frelsisflokknum
Vínarborg. AFP.
YFIRVÖLD rík-
isháskólans í Lou-
isiana í Bandaríkj-
unum hafa rekið
vísindamann,
Steven J. Hatfill,
úr starfi en hann
er einn af þrjátíu
mönnum, sem
bandaríska alrík-
islögreglan (FBI)
telur búa yfir nægilegri þekkingu til
að hafa getað staðið fyrir banvænum
miltisbrandsbréfsendingum í Banda-
ríkjunum sl. haust.
Í yfirlýsingu skólayfirvalda sagði
að í brottrekstrinum fælist engin af-
staða til þess hvort Hatfill væri sekur
eða saklaus en hann hefur sætt rann-
sókn FBI undanfarnar vikur. Þau
þyrftu hins vegar að hafa hagsmuni
háskólans í fyrirrúmi.
Hatfill kenndi FBI um brottrekst-
urinn og sakaði bandarísk stjórnvöld
um að hafa lagt sig í einelti. „Líf mitt
hefur verið algerlega lagt í rúst af
John Ashcroft [dómsmálaráðherra]
og alríkislögreglunni,“ sagði Hatfill í
yfirlýsingu. „Ég skil ekki hvers vegna
þeir gera mér þetta. Orðspor mitt
[sem vísindamanns] er í rúst. Ég á nú
ekkert nema sparifé mitt og það mun
duga skammt vegna lögfræðikostnað-
ar.“ Hatfill hefur ekki verið ákærður
og ekki hefur komið fram að FBI hafi
hann grunaðan um miltisbrandsárás-
irnar sl. haust. Undanfarna daga hafa
fulltrúar FBI og póstyfirvalda hins
vegar leitað tvívegis á heimili hans í
Frederick í Maryland-ríki.
Hatfill, sem er 48 ára, vann til árs-
ins 1999 við smitsjúkdómadeild rann-
sóknarstöðvar Bandaríkjahers í Fort
Detrick í Maryland. Þar er megin-
þorri þess miltisbrandsstofns, sem
fannst í bréfum sem send voru ýms-
um aðilum sl. haust, geymdur bak við
luktar dyr. Hann neitar því hins veg-
ar með öllu að tengjast bréfsending-
unum banvænu.
Segir FBI vera að
eyðileggja líf sitt
Washington. AP.
Steven Hatfill
SÚRÍNAM-búanum William Pot-
ogi varð trúgirni að falli. Hann
fór á dögunum til þorpslæknis
úti í sveit, um 175 km suður af
Paramaribo, höfuðborg Súrín-
ams, til að fara í bað að gömlum
trúarsið, sem sú trú fylgir að það
geri líkama hins baðaða skot-
heldan. Munu slík böð vera vin-
sæl meðal manna sem eru á
flótta undan lögreglunni. Er
Potogi hafði lokið baðinu bað
hann, fullur sjálfstrausts, aðstoð-
armann þorpslæknisins að prófa
áhrif meðhöndlunarinnar og
skipti engum togum að aðstoð-
armaðurinn skaut úr haglabyssu
á Potogi, sem féll þegar örendur
niður. Greindi Ronald Gayadhar,
talsmaður lögreglunnar, frá
þessu.
Geitungar
friðaðir
UM 20 Þjóðverjum, sem orðið
höfðu fyrir árás geitunga um
helgina, hefur nú verið leyft að
fara heim af sjúkrahúsi. Hafa yf-
irvöld sett öryggisnet umhverfis
bú geitunganna nærri bænum
Steinbach í S-Þýskalandi. Ekki er
vitað hvað olli reiði geitunganna
en sum fórnarlambanna höfðu
verið stungin allt að 25 sinnum.
Athygli vekur hins vegar að skv.
þýskum lögum, sem sett voru
1987, njóta geitungar friðunar.
Svikin vara