Morgunblaðið - 05.09.2002, Blaðsíða 23

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 2002 23
HINNI árvissu sumarsýningu í kon-
unglega fagurlistaskólanum, Royal
Academy of Art, Burlington-húsi,
Piccadilly, lauk 18. ágúst og hlaut
sem fyrr mikla aðsókn.
Löngu af sem áður var, að fram-
kvæmdin einkenndist af einsýni og
íhaldssemi, sem gerði hana lítið
spennandi utan innvígðum á þeim
vængnum. Hin síðari ár hefur verið
lögð áhersla á að kynna sem flestar
hliðar samtímalistar á sem skilvirk-
astan hátt, hvorki einn geira hennar
né afmarkaðan aldurshóp. Hér er
þannig leitast við að ná til hins breiða
fjölda listunnenda og gefa honum
tækifæri til samanburðar, lesa í þró-
unina frá ári til árs, virkja þennan
hóp og leitast við að stækka hann og
mennta með áhugaverðu úrvali
myndverka. Því miður hefur þróunin
víða orðið sú, að leiðandi bendiprik
hafa fælt stóran hluta listáhugafólks
frá sýningum sem þeir setja upp með
miklum fyrirgangi. Hafa þeir bæði
gripið til þess ráðs að sprengja
myndlistarhugtakið í nafni frumleik-
ans og að styrkja framkvæmdirnar
með sérsýningum á verkum heims-
þekktra listamanna lífs sem liðinna
til að forðast algjöra ördeyðu. Spurs-
málið er hér hvort listiðkun sé alfarið
þjónustusemi við þessi öfl sem hafa
ruðst fram á sjónarsviðið á síðustu
áratugum eða einnig hinn almenna
listnjótanda sem vílar jafnvel ekki
fyrir sér að ferðast þúsundir kíló-
metra til að berja eitthvað alveg sér-
stakt augum sem ekki er til á hans
heimaslóðum og víkka þar með skyn-
svið sitt. Gerir það af þörf og eigin
frumkvæði, hugnast engan veginn að
láta segja sér fyrir verkum.
Vafalítið skipta þeir þúsundum
sem senda inn myndverk til dóm-
nefndar, sem reglulega er stokkuð
upp, en engar upplýsingar hef ég
handbærar um fjölda þeirra. Lista-
mennirnir sem valdir voru munu
hafa verið 550 og verkin 1.059. Há
tala fyrir okkur á útskerinu, en í
raun langt undir meðallagi um ýms-
ar hliðstæðar framkvæmdir og má
hér vísa til þess, að þegar fyrir hálfri
öld skiptu verkin nokkrum þúsund-
um á Haustasalnum, Salon des Aut-
omnes, í París, og hann var engan
veginn eina árvissa stórframkvæmd-
in á þessum fyrrum snertipunkti
heimslistarinnar, sbr. Salon des In-
dépendents og Salon des Réalités
Nouvelle.
Á listastefnum sem þessari verða
hinir bestu listamenn að kyngja því
að vera á stundum utangarðs, rýma
fyrir öðrum, og sumir seinna heims-
þekktir urðu að bíta í það súra epli að
verkum þeirra var hafnað um árabil í
upphafi ferils þeirra. Hér er engum
algildum lögmálum haldið fram,
enda slík ekki til í listinni frekar en í
sköpunarverkinu, sem er alltaf á
hreyfingu, lýtur lögmálum samverk-
andi tilviljana, sem jafnaðarlega
leiða til sprenginga til að hreinsa
andrúmsloftið og frambera nýtt og
ferskt líf.
Sumarsýningin er mikil og vel
skipulögð framkvæmd og í einstaka
sali virðast ákveðnir menn kallaðir
til að velja listamenn, sem skera sig
úr um heildstætt yfirbragð. Meðlim-
ir akademíunnar eru bæði eldri og
grónir listamenn sem maður kann
lítil deili á sem og heimsþekktir
brautryðjendur núviðhorfa eins og
Tony Cragg, Barry Flanagan, Lord
Foster, Anish Kapoor, Phillip King
og Joe Tilson, svo fáeinir séu nefndir
sem innvígðir í samtímalist kannast
við. Listi heiðursmeðlima er forvitni-
legur og ætti að kveða niður allar
raddir um íhaldssemi: Georg Baze-
litz, Eduardo Chillida, Ralph Ersk-
ine, Frank O. Gehry, Arata Isoazaki,
Jasper Johns, Ellisworth Kelly, An-
selm Kiefer, Matta, Ieoh Ming Pei,
Bruce Nauman, Mimmo Paladino,
Robert Rauschenberg, Richard
Serra, Frank Stella, Antoni Tàpies,
Cy Twombly, Jørn Utzon og Andrew
Wyeth. Meirihluti þeirra er með
verk í ár og vil ég sérstaklega geta
þess að framlag Mimmo Paladino
var mjög áhrifaríkt, bæði í málverki
og skúlptúr. Paladino var einn hinna
villtu á níunda áratugnum, en list
hans hefur þróast á mjög yfirvegað-
an og lifandi hátt með áherslu á hið
byggingarfræðilega og samverkandi
áhersluatriði, jafnt á tvívíðum fleti
og í rúmtaki.
Heiðurslistamaður sýningarinnar
í ár með sérrými fyrir verk sín, svo-
nefnt Small West Room, var Allan
Jones.
Flestar hliðar samtímalistar
Frank O. Gehry, Tónlistarhöll í stóraldargarði (ljósmynd).
Mimmo Paladino: Donna 2000, bronz og cortenstál. Allan Jones: Appelsínugul (hluti), blönduð tækni.
„Fegurstu hlutirnir sem
við upplifum eru hinir
óútskýranlegu segir
Albert Einstein en orð
hans eru gerð að ein-
kunnarorðum Sumar-
sýningar 2002 Royal
Academy í London.
Bragi Ásgeirsson
gekk þar um sali.