Morgunblaðið - 08.11.2002, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. NÓVEMBER 2002 33
SAMFYLKINGIN virðist ætla
að hengja hatt sinn í komandi kosn-
ingum m.a. á matvælaverð. Ég er
nokkuð viss um að flokksforysta
annarra stjórnmálaflokka sé býsna
ánægð með þetta val Samfylking-
arinnar, allavega þegar rökstuðn-
ingur og málafærslur talsmanna
hennar eru skoðaðar. Ég er hrædd-
ur um að fylgi þeirra nái ekki einu
sinni þeirri prósentu sem matvæli
eru í heildarútgjöldum heimilanna
eða 16%. Nýr og ákafur „stuðmað-
ur“ hefur kvatt sér hljóðs og ætlar
að „ganga í málið“ gott mál, en
réttara væri fyrir viðkomandi stuð-
mann að kynna sér þau mál sem
hann ætlar að „leysa“ áður en hann
gengur í það! Í Mbl. 6. nóv. sl. talar
hann um matvælaverð á villigötum.
Talar um háa tolla á grænmeti sem
fáránlegan hlut. Margir hafa tjáð
sig um þau mál með og á móti en
Íslendingar hafa tekið þá stefnu að
reyna eftir fremsta megni að halda
í innlenda framleiðslu þar sem það
sé þegar öllu er á botninn hvolft
þjóðhagslega hagkvæmt til lengri
tíma litið. Það sem stuðmaðurinn
gleymir alveg er að tollar voru
felldir niður á mörgum flokkum
grænmetis sl. vetur og lækkaðir
verulega á öðrum. Hann talar um
styrki til landbúnaðar á framleiðslu
á feitu kjöti, smjöri, og þrælsykr-
uðum mjólkurvörum! Hvað á hann
við? Að bændur, sauðfjárbændur og
mjólkurbændur séu í stórum stíl að
framleiða óholla og óæta vöru. Ég
er viss um að hann fær fullt af at-
kvæðum þessi maður. Það er nú
bara þannig að það er óhrekjanleg
staðreynd að þær vörur sem ís-
lenskir bændur eru að framleiða
eru til fyrirmyndar hvað varðar
hreinleika og öryggi miðað við þær
þjóðir sem við berum okkur við.
Jakobi Frímanni til upplýsingar er
starfrækt hér á landi mjög öflugt
mat á kjöti sem flokkar kjöt niður í
verðflokka. Fyrir feitt kjöt fá
bændur sáralítið greitt. Líka eru
starfræktar öflugar leiðbeiningar-
miðstöðvar og er ræktunarstarf
hérlendis til fyrirmyndar fyrir aðr-
ar þjóðir þannig að það kjöt sem
við framleiðum fer að langstærstum
hluta í hæsta gæðaflokk en það er
sá flokkur þar sem holdfylling er
mikil en fita lítil. Af framleiðslu
kindakjöts árið 2001 fóru tæp 77%
afurða í þá flokka sem eru fitulitlir.
En á það má líka benda að fitan er
holl og öllum nauðsynleg að vissu
marki. Sauðfjárbændur hafa lagt á
sig mikið erfiði í gegnum árin til
þess að framleiða hágæðavöru og
hefur tekist það. Að minnsta kosti
er það mat sérfróðra manna bæði
hérlendis og erlendis. Það er alveg
ljóst að ef Íslendingar ákveða það
að fara í innflutning í stórum stíl á
landbúnaðarvörum þá er það krafa
okkar sem hér búum að það verði
gert á sömu forsendum og landbún-
aður er rekinn hér í dag, þ.e. að
farið verði eftir sömu skilyrðum og
gæðakröfum sem við gerum til inn-
lendra framleiðslu um öryggi, holl-
ustu og heilbrigðis matvæla og ekki
síst dýra. Ekki megum við gleyma
því að við erum fámenn þjóð á eyju
í Norður-Atlantshafi og þegar þessi
mikið „ódýrari“ landbúnaðarvara er
komin hingað til lands þá er ég
smeykur um að hún verði ekki
ódýrari en sú gæðavara sem við
höfum í dag. En þá má segja að við
losnum við styrki til landbúnaðar.
Allar þjóðir sem eru í landbún-
aðarframleiðslu greiða styrki til
framleiðslunnar og fer sá styrkur
vaxandi hjá mörgum þeirra, m.a. í
Bandaríkjunum. Það er keppikefli
að halda landinu í byggð og það
þýðir lítið fyrir Jakob Frímann að
halda því fram að þar sé um úrelta
byggðastefnu að ræða. Það er alveg
ljóst að ef landbúnaður leggst af að
meira eða minna leyti er landið
komið í eyði. Er það sem við vilj-
um? Endalausar „Hornstrandir“
þótt þar sé fallegt. Okkar önnur
stærsta tekjulind er í gegnum
ferðaþjónustu og ef landið er ekki
byggt, getum við alveg gleymt
þeirri innkomu. Það er athyglisvert
að skoða hversu sterkt samband er
á milli rauntekna og verðlags en
miðað við OECD-lönd eru tekjur
Íslendinga 25% yfir áætluðum með-
altekjum sömu landa og 20% yfir
áætluðu meðalverðlagi sömu landa.
Það fer saman alstaðar að þar sem
kaupmáttur er meiri er verðlag
hærra og öfugt. Er það vilji Sam-
fylkingarinnar að við færum okkur
niður á sama „stall“ og t.d. Portú-
gal og Spánn, þar sem laun eru
mikið lægri og matvælaverð líka. Á
það má benda að virðisaukaskattur
og matarskattur eru með þeim
hæstu hér á landi ef við berum okk-
ur saman við V-Evrópu. Að sjálf-
sögðu þurfa allir að halda vöku
sinni hvort sem um landbúnað er að
ræða eða annað og alltaf að reyna
að gera betur, en það er ekki gert
með sleggjudómum og hæpnum
fullyrðingum.
Ég tel heillavænlegast fyrir Sam-
fylkinguna að leita sér að einhverj-
um málefnum sér til framdráttar í
komandi kosningum sem hafa
meira vægi en þetta, en nóg er af
þeim.
Hringavitleysa í matvælaumræðu
Eftir Özur
Lárusson
„Sterkt
samband er
á milli raun-
tekna og
verðlags.“
Höfundur er framkvæmdastjóri
Landssamtaka sauðfjárbænda.
betri innheimtuárangur