Morgunblaðið - 17.12.2002, Blaðsíða 28

LISTIR
28 ÞRIÐJUDAGUR 17. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SKÁLDSAGAN Englar alheimsins
eftir Einar Má Guðmundsson er ný-
komin út hjá einu helsta forlagi í
Kína, The Commercial Press. For-
lagið selur Kínverjum um 20 millj-
ónir bóka ár hvert og hefur áður
gefið út úrval Íslendingasagna og
Eddukvæði. Ólafur Egilsson, fyrr-
verandi sendiherra í Kína, hafði
milligöngu um verkið.
Rétturinn að Englum alheimsins
hefur verið seldur til 19 landa. Auk
Kína hefur rétturinn verið seldur til
Bretlands, Bandaríkjanna, Þýska-
lands, Hollands, Ítalíu, Frakklands,
Portúgals, Spánar, Tékklands, Pól-
lands, Danmerkur, Noregs, Sví-
þjóðar, Finnlands, Grænlands, Fær-
eyja, Litháens og Tyrklands.
Englar alheimsins komu út á Ís-
landi árið 1993 og hlaut Einar Már
Bókmenntaverðlaun Norð-
urlandaráðs fyrir hana tveimur ár-
um síðar.
Lofsamlegir dómar
í Danmörku
Fyrir skömmu komu smásögur
Einars Más, Kannski er pósturinn
svangur, út í Danmörku. Bókin hef-
ur hlotið lof og segir gagnrýnandi
Ekstra Bladet, Kamilla Kristensen,
m.a.: „Það er fögur sýn á manneskj-
una sem liggur að baki smásagna-
safninu Kannski er pósturinn
svangur. Auk þess er Einar Már
fullur efa um bókmenntirnar … Rit-
höfundurinn hefur næmt auga fyrir
því lífi sem lifað er á jaðrinum …
Frásagnirnar af einmana fólki eru
harður biti og beiskur dropi en
bornar uppi af húmorista.“
Í Berlingske Tidende segir Per
Theil m.a.: „Einar Má Guðmunds-
son þekkjum við m.a. af skáldsög-
unni Englar alheimsins þar sem Ís-
land nútímans er skoðað með
augum hins geggjaða bróður. Að-
ferð hans í skáldskapnum hefur líka
verið kölluð „ljóðræna geggjunar-
innar“ – heiminum er lýst með aug-
um utangarðsmannsins. Þannig er
það líka í þessu sagnasafni sem
kann að virðast smátt að vöxtum, en
lifir þó á sínum bestu sprettum
stuttu en undragóðu lífi.“
Gagnrýnandi Information, Bent
Vinn Nielsen, segir m.a.:
„Fljótt á litið kann manni að
detta í hug að Kannski er pósturinn
svangur eftir Einar Má Guðmunds-
son sé bara molar af gnægtaborði
rithöfundarins. En sú hugsun logn-
ast fljótt út af. Molarnir sem hér um
ræðir eru ósviknar kræsingar,
sannkallaðar himnakrásir sem alls
ekki er ætlað að metta bara fugla
og fátæka eftir að mathákarnir
hafa farið um. Bókin er, svo maður
haldi sig við líkingamál mataræð-
isins, boð í volduga veislu. Og þá
rennur það upp fyrir manni að
skáldsögur Einars Más minna í
rauninni á eitthvað sem kann að líta
út eins og kæruleysislegar skissur
sem raðað er upp af tilviljun, en
brýst svo fyrst út sem fullkomin
skáldsagnalist í höfði lesandans.
Svo í vissum skilningi má segja að í
Kannski er pósturinn svangur sé
fólgin sjálf list skáldsögunnar.“
Englar alheimsins
komnir út í Kína
Einar Már Guðmundsson
Kannski er póst-
urinn svangur
fær góða dóma
í Danmörku
Einar Már Guðmundsson
BRESKI listamaðurinn David
Hockney hefur að sögn breska dag-
blaðsins Times snúið sér að gerð
vatnslitamynda eftir að hafa áður
lýst henni sem „loðmullulegri“ list-
sköpun sem hann tengdi áhugalista-
mönnum, en við gerð þessara nýj-
ustu mynda leitar hann meðal
annars innblásturs á Íslandi.
Ástæðu sinnaskipta sinna segir
Hockney vera sýningar á vatnslita-
myndum í Tate-safninu sl. sumar,
en safnið hýsti þá sýningu á verkum
breska 19. aldar listamannsins
Thomas Girtin og síðar samsýningu
á verkum 19. aldar bandarískra
listamanna.
„Ég hafði ekki hugmynd um
hversu miklum sveigjanleika vatns-
litirnir búa yfir. Ég hafði aldrei
reynt að vinna með þeim áður og
taldi þá loðmullulegan miðil áhuga-
málara. Þessu verður maður hins
vegar að gefa sér tíma til að kynn-
ast. Ég hafði þann tíma og það var
ótrúleg upplifun,“ sagði Hockney
sem í gegnum tíðina hefur unnið
með faxtæki, ljósritunarvélar, ljós-
myndun og blekspraututækni.
Þessi nýju verk Hockney munu
koma breskum almenningi fyrir
sjónir í janúar og júní á næsta ári,
en á fyrri sýningunni mun hann
sýna vatnslitaportrett í National
Portrait Gallery í London, en Ann-
ely Juda Fine Art galleríið hýsir
sýningu á vatnslitamyndum hans í
júní. Meðal þeirra verka sem þar
verður að finna má nefna ný lands-
lagsverk Hockney þar sem lista-
maðurinn leitaði m.a. innblásturs á
Íslandi og í Noregi. En nú í sumar
heimsótti Hockney þessi lönd í leit
að sumarbirtunni. „Til þess að ná
lengri tíma í ljósaskiptunum, þegar
litbrigðin eru hvað ríkulegust, þá
verður maður að halda í norður,“
sagði Hockney í viðtali við Times. „Í
júní sest sólin varla og maður hefur
útsýn yfir landslagið allan sólar-
hringin. Ég heillaðist gjörsamlega
af þessu og heimsótti Ísland til að
mynda tvisvar til að ferðast um eyj-
una.“
Davið Hockney er með þekktari
núlifandi listamönnum Breta og
vatnslitahefðin sem hann reynir nú
að endurvekja á sér djúpar rætur í
breskri listasögu, þótt hún hafi notið
mestra vinsælda á 18. og 19. öld.
AP
Breski myndlistarmaðurinn David Hockney við verk sitt „The Grand Canyon Looking North II, September 1982“
á yfirlitssýningu sem haldin var á verkum hans í Los Angeles í Bandaríkjunum á síðastliðnu ári.
Ísland í verkum Hockneys
MENNINGARDAGSKRÁ til heið-
urs Kristni Hallssyni óperusöngvara
verður á Hrafnistu, Hafnarfirði, kl.
20 í kvöld. Dag-
skráin verður í
tali og tónum og
er liður í stefnu
Hrafnistu í Hafn-
arfirði að kynna
listamenn heimil-
isins.
Nýlega kom út
tvöfaldur geisla-
diskur með úrvali
laga í flutningi Kristins og verða
leikin lög af honum. Sigurveig Guð-
mundsdóttir og Friðgeir Grímsson
lesa valda kafla úr bókinni, Góðra
vina fundur sem inniheldur minning-
ar úr ævi Kristins. Hrafnistukórinn
syngur undir stjórn Böðvars Magn-
ússonar, en Kristinn er einn af
söngvurum kórsins og Karlakórinn
Fóstbræður syngur lag undir stjórn
Árna Harðarsonar.
Til heiðurs
Kristni
Kristinn Hallsson
Bylting Bítlanna
er skráð af Ing-
ólfi Margeirs-
syni. Hann segir
sögu Bítlanna,
hvaða áhrif þeir
höfðu á tónlist-
arsköpun og
samfélagið í
heild. Sigra
þeirra og ósigra í leik og starfi.
Útgefandi er PP-forlag. Bókin er
540 bls., kilja. Verð: 2.990 kr.
Saga
Í AÐALSAFNI Borgarbókasafns í
Grófarhúsi verða ljóð framreidd á
ýmsa vegu nú í desember. Gestir
geta sest til borðs
og gætt sér á ljóð-
um sem starfs-
menn safnsins
hafa lagt á borð.
Einnig verður
boðið upp á á
ljóðalestur af
diskum eða bandi.
Sigurbjörg
Þrastardóttir er
skáld safnsins um
þessar mundir en ljóð hennar,
Klapparstígur, prýðir nú vegg í and-
dyri Grófarhúss. Einnig geta þeir
sem ferðast með lyftum hússins lesið
ljóð eftir hana á milli hæða.
Ljóðahlað-
borð og
veggjaljóð
Sigurbjörg
Þrastardóttir
JÓEL Pálsson saxófónleikari heldur
útgáfutónleika í Iðnó kl. 20.30 í
kvöld. Þar leikur hann nýja tónlist af
plötunni Septett. Með Jóel koma
fram Sigurður
Flosason, Eiríkur
Orri Ólafsson,
Eyþór Gunnars-
son, Valdimar K.
Sigurjónsson,
Einar Scheving,
Helgi S. Helga-
son og Davíð Þór
Jónsson.
Jóel Pálsson
í Iðnó
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
EF metnaðarfull áhuga-
mennska er brúklegur mælikvarði
á raunverulegt menningarstig
þjóðar, er iðkun klassískrar tón-
listar í frístundum varla síðra
dæmi en ýmsar aðrar greinar sem
útheimta samvinnu. Engum dett-
ur í hug að vefengja heilsusemi
hópíþrótta, enda rennnur drjúgt
fé til þeirrar ungmennaiðju. En á
meðan aðeins 2–3 ára vinnu þarf í
að mynda t.d. frambærilegt hand-
boltalið, þarf a.m.k. þrefalt lengri
tíma í að undirbúa hvern einstak-
ling undir bara þolanlega góða
sinfóníuhljómsveit – og kannski
annað eins til að hún nái að
blómstra fyrir alvöru. Samt er
mér til efs að neitt í líkingu við
dæmigerðar fjárveitingar til
íþróttahreyfingar renni til starf-
semi einu áhugasinfóníuhljóm-
sveitar landsins, jafnvel þótt
margfalt tímafrekari sé til árang-
urs – en árangurinn á hinn bóginn
endingarbetri, með því að menn
geta leikið á hljóðfæri langt fram
á sjötugsaldur af fullum krafti, en
endast varla til fertugs í boltan-
um.
Álíka undrun hlýtur annað veif-
ið að vakna meðal hlustenda hinn-
ar tólf ára gömlu Sinfóníuhljóm-
sveitar áhugamanna, líkt og hjá
undirrituðum á vel sóttum tón-
leikum hennar í Seltjarnarnes-
kirkju á sunnudagskvöldið var.
Fyrst var fluttur Konsert fyrir
gítar og strengjasveit eftir fen-
eyska síðbarokkmeistarann Ant-
onio Vivaldi; vel þekkt verk þótt
hvorki tóntegund né verknúmer
væru tilgreind. Trúlega af tillits-
semi við sólistann var strengja-
fjöldinn hafður í minnsta lagi –
aðeins sjö, og m.a.s. enginn
kontrabassi, sem var umdeilan-
legt, enda bárust sólógítarlínur
Arnalds Arnarsonar furðuvel um
salinn þótt óuppmagnaðar væru,
einkum á neðra sviði. Aðalperla
konsertsins, hin vetrarlega (svo
minnt sé á frægan hægan þátt 4.
Árstíða-konsertsins) Largo-cavat-
ína miðþáttar, hljómaði sérlega
fagurt í samstilltum flutningi ein-
leikara og hljómsveitar.
Hvort rétt er sem staðhæft var
í tónleikaskrá að kantata Bachs
nr. 51, Jauchzet Gott in allen
Landen, sé sú „alvinsælasta“ af
um 200 varðveittum kantötum
Tómasarkantorsins skal ósagt lát-
ið. En vinsæl er hún vissulega, og
að verðleikum. Meðal „sólókant-
atna“ Bachs (þ.e. án kórs) er hún
í miklu uppáhaldi hjá trompetleik-
urum og kólóratúrsóprönum sem
bæði fá að spreyta sig af alefli, og
kunna nýjustu rannsóknir e.t.v.
að herma hvaða snillingar áttu
leið hjá Leipzig þegar verkið kom
undir 1730, því varla hafa annar
eins flúrsópran né clarínótromp-
etisti alla jafna verið þar tiltækir.
Hallveig Rúnarsdóttir fór skín-
andi vel með sinn háttliggjandi
virtúósapart þó að neðsta sviðið
væri í veikara lagi og sumir
kringdu þýzku sérhljóðarnir full-
gleiðir, og pikkólótrompetleikar-
inn David Nooteboom sömuleiðis
með sinn. Hins vegar vantaði
strengina meiri danstilfinningu í
6/8 Aríunni og snerpu í C.F. „kór-
al“-fantasíu lokaþáttar, þó að
margt væri vel spilað miðað við
hressilegt hraðaval stjórnandans.
1. Gítarkonsert Castelnuovo-
Tedescos (1895–1968) frá 1939,
landflótta Ítalans sem varð kvik-
myndatónskáld í Hollywood, er í
fjórum orðum sagt hreinræktaður
konfektmoli í tónum. Vandfundið
er 20. aldar tónverk sem flýgur
beinna í æð á jafnvel forsendu-
lausustu áheyrendum. Ekki stóð
heldur á spilagleði flytjenda, er
undirstrikaði betur en orð fá lýst
að hér fór ósvikið „ferðaverk“
sem höfðar jafnsterkt til ungra
sem aldinna. Hvað sem einstaka
smáörðum hljómsveitar leið skil-
uðu bæði hún og einleikarinn öllu
sem máli skipti af sópandi mús-
íkalskri sveiflu undir velmótandi
sprota hins efnilega unga stjórn-
anda.
Sópandi áhugamennska
TÓNLIST
Seltjarnarneskirkja
Gítarkonsertar eftir Vivaldi og Cast-
elnuovo-Tedesco. J.S. Bach: Jauchzet
Gott in allen Landen. Arnaldur Arnar-
son gítar, Hallveig Rúnarsdóttir sópr-
an, David Nooteboom trompet og Sin-
fóníuhljómsveit áhugamanna.
Stjórnandi: Daníel Bjarnason. Sunnu-
daginn 15. desember kl. 17.
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson