Morgunblaðið - 07.02.2003, Blaðsíða 14

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
14 FÖSTUDAGUR 7. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hlutafé Skýrr hf. var aukið um 63.361.022 kr. að nafnverði á
árinu 2002. Kauphöll Íslands hf. skráði þá aukningu þann
5. desember 2002 í samræmi við lög og reglur Kauphallar-
innar. Hlutaféð var ekki boðið í almennri sölu. Heildarhlutafé
Skýrr hf. er nú 263.361.022 kr. að nafnverði og er það allt
skráð á Aðallista Kauphallarinnar.
Á hluthafafundi Skýrr hf. þann 11. október 2002 var samþykkt
að auka hlutafé um 63.361.022 kr. að nafnverði. Hluthafar
féllu frá forgangsrétti til aukningarinnar, sem eingöngu skyldi
nota til að mæta samruna félagsins og Teymis hf. Hið nýja
hlutafé var allt greitt í hlutabréfum til hlutahafa Teymis hf.
og var skiptigengi 16,236 kr. hlutafjár í Teymi fyrir hverja
1 kr. hlutafjár í Skýrr.
Skráningarlýsing vegna hlutafjáraukningar Skýrr hf. liggur
frammi hjá félaginu og Verðbréfastofunni hf., sem er
umsjónaraðili skráningarinnar. Einnig má nálgast skráningar-
lýsinguna á heimasíðum þeirra.
Skýrr hf., Ármúla 2, 108 Reykjavík – skyrr.is
Verðbréfastofan hf., Suðurlandsbraut 18, 108 Reykjavík – vbs.is
Skráningarlýsing
skýrr hf.
A
B
X
/S
ÍA
90
30
12
1
Ö
r
u
g
g
m
ið
l
u
n
u
p
p
l
ý
s
in
g
a
JÓHANNES Gunnarsson, formaður
Neytendasamtakanna, segir athugun
samtakanna leiða í ljós að bankar og
sparisjóðir hafi verið að auka álag á
lánsfé til almennings verulega á und-
anförnum árum. „Það hefur gerst, án
þess að þeir hafi dregið úr öðrum
kostnaði, eins og þjónustugjöldum,“
segir hann.
Jóhannes segir að samtökin telji að
skýra megi sívaxandi hagnað og arð-
semi eigin fjár banka á undanförnum
árum að miklu leyti með þessari þró-
un. Samtökin krefjast þess að al-
mennir útlánsvextir verði lækkaðir til
samræmis við eðlilega viðmiðun í
vaxtamyndun, þ.e. stýrivexti og
ávöxtunarkröfu markaðsskuldabréfa.
Neytendasamtökin héldu í gær
fréttamannafund, þar sem niðurstöð-
ur athugunarinnar voru kynntar.
„Við óskum eftir því að Fjármálaeft-
irlitið leiti skýringa á því hjá bönk-
unum, hvers vegna vaxtaálag og
vaxtamunur hafi þróast með þeim
hætti sem gerst hefur hér á landi,“
segir Jóhannes.
Stýrivextir mikilvægir
Ólafur Klemensson, hagfræðingur
og stjórnarmaður hjá Neytendasam-
tökunum, segir að hátt vaxtastig hafi
verið einkennandi fyrir íslenskt efna-
hagslíf um mjög langan tíma. Það eigi
rót sína að rekja til þess að við höfum
lengi búið við þenslu í þjóðfélaginu.
„Seðlabankinn hefur þá skyldu að
halda aftur af þenslu og til þess hefur
hann eitt tæki; svokallaða stýrivexti.
Þá notar hann til að stjórna annarri
vaxtamyndun í þjóðfélaginu. Því eru
stýrivextir ákaflega mikilvægir í
efnahagslífinu,“ segir hann.
Ólafur nefnir sem dæmi að Eng-
landsbanki hafi að undanförnu lækk-
að vexti allört. „Þegar hann hefur
breytt stýrivöxtum hafa allir aðrir
vextir í hagkerfinu fylgt þeirri breyt-
ingu, samstundis og allt að því í að
sama hlutfalli,“ segir hann. Hann
segir að almennt sé það talið merki
um virkni stýrivaxta sem stjórntæk-
is, hversu vel bankarnir fylgi þeim í
almennum út- og innlánsvöxtum.
„Þess vegna er mjög mikilvægt að
fylgjast með því, fyrir hönd neytenda
og annarra lántaka í þjóðfélaginu,
þegar stýrivextir hafa lækkað sem
raun ber vitni hér á landi, hvort aðrir
vextir í þjóðfélaginu fylgi þróuninni,“
segir hann, „á það hefur heilmikið
skort.“
Munur vaxið síðasta ár
Önnur viðmiðun sem gjarnan er
notuð, að sögn Ólafs, er munur á
ávöxtunarkröfu spariskírteina ríkis-
sjóðs og útlánsvöxtum bankanna á
sambærilegum skuldabréfum. „Sam-
anburður á þeim tölum sýnir, svart á
hvítu, að mismunur á meðalvöxtum í
bankakerfinu og ávöxtunarkröfu á
fimm ára spariskírteinum hefur farið
vaxandi frá því snemma árs 2002 til
dagsins í dag. Bara á þessu eina ári
hefur vaxtaálag bankanna á almenn
útlán aukist um eitt prósentustig,“
segir hann.
Bankarnir og Fjármálaeftirlitið
skýri ástæður þróunarinnar
Ólafur segir að þetta geti átt sér
eðlilegar skýringar. „Það er hins veg-
ar bankanna að skýra hvers vegna
hefur reynst nauðsynlegt að hækka
þetta álag svo mikið á svo skömmum
tíma. Reyndar er það svo, að þessi
hækkun á álagi hefur ekki aðeins átt
sér stað síðustu mánuði, heldur hefur
hún verið samfelld í nokkuð langan
tíma,“ segir hann, „en það er líka yf-
irvalda, sér í lagi Fjármálaeftirlitsins,
að leita skýringa á þessari þróun.“
Neytendasamtökin um vaxtaálag banka og sparisjóða
Vilja að Fjármála-
eftirlitið leiti skýringa





 


 












 
 








  
HAGNAÐUR samstæðu Jarðborana
árið 2002 var um 136,2 milljónir
króna, borið saman við 15,4 milljónir
árið á undan. Heildarvelta samstæðu
Jarðborana nam 1.203 milljónum
króna en var 995,8 milljónir árið 2001.
Rekstrargjöld voru 1.034,7 milljónir
króna en voru 934,3 milljónir árið á
undan.
Í fréttatilkynningu frá félaginu
segir að velta hafi því hækkað um
20,8%, en rekstrargjöld um 10,7%.
Heildareignir félagsins voru bók-
færðar á liðlega 1.691 milljón króna í
árslok 2002 en skuldir námu samtals
703,1 milljón króna.
Í árslok 2002 nam eigið fé félagsins
987,6 milljónum króna en var 865,8
milljónir í árslok 2001. Eiginfjárhlut-
fall í lok árs 2002 var 58,4%. Arðsemi
eigin fjár nemur 16% en var neikvæð
um 16,5% árið á undan.
Veltufé frá rekstri var 240 milljónir
króna árið 2002.
Í tilkynningu félagsins er haft eftir
Bent S. Einarssyni framkvæmda-
stjóra að árið hafi einkennst af mikilli
starfsemi við háhitaboranir vegna
vaxandi áhuga hjá stærstu orkufyr-
irtækjum landsins á að búa sig undir
aukningu á framleiðslu rafmagns með
jarðvarmaorku. „Sýnt þykir að þær
breytingar sem nú eiga sér stað innan
og utan orkumarkaðarins muni skapa
Jarðborunum mjög áhugaverða
möguleika á komandi árum.“
Hagnaður Jarðborana 136 m.kr.
HÆFILEIKAR eru
það sem hreyfir við
fjármagni og yfirburðir
í viðskiptum fást ein-
ungis með frumleika.
Þetta er meðal þess
sem þeir félagar Ridd-
erstråle og Kjell A.
Nordström setja fram í
bók sinni Funky Bus-
iness. Talent makes
capital dance. Bókin er
alþjóðleg metsölubók
og hefur verið þýdd á
25 tungumál. Báðir höf-
undar starfa við Stock-
holm School of Econ-
omics og hafa auk þess
starfað með stjórn-
endum margra af stærstu fyr-
irtækjum heims. Þeir eru taldir vera
í fararbroddi nýrrar kynslóðar „gúr-
úa“ í viðskiptafræðum og hafa víða
farið til að kynna bókina. Hug-
myndir þeirra um nauðsyn þess að
gera viðskipti „funky“ eða frumleg
og áhersla á hinn „nýja heim“ sem
stýrist af hæfileikum og þekkingu
þykja áhugaverðar. Ridderstråle
verður aðalfyrirlesari á íslenska
markaðsdeginum hjá ÍMARK 21.
febrúar nk. en yfirskrift dagsins er
„Eftir höfðinu dansar fjármagnið“
sem er tilvísun í titil bókarinnar.
Hugtakið „Funky Business“ eða
frumleg viðskipti er tiltölulega ný-
komið fram. Blaðamanni lék forvitni
á að vita hvernig höfundum bók-
arinnar hafi dottið í hug að nota
þetta hugtak?
„Þessi tvö orð, „funky“ og „bus-
iness“, eru nokkurs konar þversögn
ef þau eru notuð saman. Þau eru
svona eins og orðin „góður“ og „flug-
vélamatur“, sem eiga alls ekki sam-
leið í huga fólks. Okkur þótti því til-
valið að nota þetta hugtak yfir þær
breytingar sem eru að verða í við-
skiptaheiminum. Að standa sig vel í
viðskiptum er ekki lengur nógu gott.
Fyrirtæki og einstaklingar þurfa að
vera öðruvísi, þurfa að vera frumleg
til að ná árangri.“
Frumlegheit eru eflaust ekki það
fyrsta sem kemur upp í hugann þeg-
ar rætt er um viðskipti. Í huga
margra eru þeir sem stunda við-
skipti jafnvel taldir þurrir og leið-
inlegir, í það minnsta ekki töff eða
„funky“. Að sögn Ridderstråle vildu
þeir félagar breyta ímynd viðskipta-
mannsins sem klæðist gráum fötum
og gengur með skjalatösku. „Ef ég
er staddur í samkvæmi og segi fólki
að ég sé prófessor við viðskiptahá-
skóla þá snýr það sér við og fer að
tala við einhvern annan. Við trúum
því hins vegar að viðskpti séu ekki
leiðinleg og eigi ekki að vera það.
Fyrirtæki hafa einfaldlega ekki
lengur efni á því að vera leiðinleg eða
að ramba á barmi meðalmennsku.
Hin síaukna samkeppni í viðskipta-
lífinu setur þrýsting á fyrirtækin um
að fá frábært fólk til starfa og fram-
leiða frábærar vörur. En það er ekki
einu sinni nóg lengur því nú er hægt
að fá frábærar góðar vörur alls stað-
ar í dag. Fyrirtækin þurfa að gera
eitthvað öðruvísi til að laða að við-
skiptavini, bjóða framúrskarandi
vörur og þjónustu.“
Upplýsingar lítils
virði án þekkingar
En telur hann að hið miklar flæði
upplýsinga í kjölfar útbreiðslu Nets-
ins sé kannski það sem mest áhrif
hefur haft og mótað hinn nýja heim
viðskiptanna?
„Það er erfitt að segja hvað það er
sem helst hefur breyst eða haft mest
áhrif. Þeim mun mikilvægara er að
við sjáum að það eru að verða breyt-
ingar. Internetið og aukið flæði upp-
lýsinga eru á vissan hátt martröð
fyrir þá sem eru vanir
að stjórna fyrirtækjum
á einræðislegan hátt.
Fleira og fleira fólk er
farið að hafa aðgang að
meiri og meiri upplýs-
ingum. Internetið er í
raun að færa upplýs-
ingar til fólksins, en
ekki endilega þekk-
ingu. Ég get nefnt
dæmi af bróður mínum
sem er læknir. Helm-
ingur sjúklinga hans
telur sig vita nákvæm-
lega hvað amar að
þeim og hvaða lyf þeir
eigi að taka, af því þeir
hafa farið á Netið og
kynnt sér málin. Sjúklingarnir hans
hafa þannig allar heimsins upplýs-
ingar um sjúkdóma á reiðum hönd-
um en að sama skapi takmarkaða
þekkingu.“
Ridderstråle hefur haldið ótal fyr-
irlestra um allan heim og er talinn
hafa frumlega og nokkuð ögrandi
framkomu. Þeir félagar klæðast að-
eins svörtum fötum og eru báðir
sköllóttir. Spurður að því hvort stíll-
inn skipti máli segir hann að hárleys-
ið sé reyndar ekki val en það sé mik-
ilvægt að vera öðruvísi, hvort sem
það eigi við útlit eða hugmyndir.
„Það sem ég er að gera í mínu starfi
er ekki bara að dreifa upplýsingum.
Ég verð að hafa gott efni, góða og
áhugaverða sögu að segja, ótal stað-
reyndir, rannsóknir og tölfræði til að
styðja við söguna. En það er ekki
einu sinni nóg. Það eru líklega 300
prófessorar í viðskiptum í Evrópu,
200 í Asíu og 600 í Bandaríkjunum.
Þeir hafa líklega allir lesið mikið til
sömu bækur, fræðigreinar og tímarit
og ég. Flestir þeirra eru jafnklárir
eða klárari en ég og geta látið sér
detta í hug svipaða hluti og ég. Það
er ekki nóg að vera bara eins og hin-
ir, þú verður bara einn af hópi
margra sem eru að gera það sama.
Tilgangurinn hjá mér er ekki að
sanna fyrir fólki að ég sé klár eða
hafi eitthvað sniðugt og merkilegt að
segja, heldur að sannfæra það sjálf-
ur um að það hafi góðar hugmyndir
og geti skipt máli. Ég reyni að fá fólk
til að hugsa, spyr spurninga í stað
þess að koma með svör. Stíllinn er
reyndar bara tilfallandi. Ég væri al-
veg til í að hafa Brad Pitt hár-
greiðslu en er bara ekki með nógu
mikið hár. Hvað svörtu fötin varðar
þá er þetta bara einfaldara svona.
Ég ferðast mikið og þarf oft að
vakna snemma, það er þægilegt að
eiga bara svört föt því þá passar allt
saman.“
Karl Marx hafði
rétt fyrir sér
Ein af þeim staðhæfingum sem
settar eru fram í bókinni er sú að
Karl Marx hafi haft rétt fyrir sér
varðandi eignarhald. Að sögn Ridd-
erstråle kemur mörgum spánskt fyr-
ir sjónir að sjá þetta í viðskiptariti,
enda geta hugmyndir Marx ekki
beinlínis talist til markaðshyggju.
„Karl Marx hafði rétt fyrir sér varð-
andi það að verðmætustu eignir
samfélagsins ættu að vera í eigu
fólksins. Við bendum á að mikilvæg-
asta eignin er lítið grátt fyrirbæri
sem vegur um 1,3 kílógrömm. Það er
mannsheilinn. Ég og þú erum eig-
endur verðmætustu eignar nú-
tímans, heilans, sem geymir lykilinn
að framtíðinni. Á þann hátt hafði
Marx rétt fyrir sér. Hann taldi hins
vegar að við ættum að eiga eignirnar
saman, en það er rangt. Við ráðum
yfir þessari mikilvægu eign sjálf, við
erum ekki eignir, við erum fjárhags-
skuldbindingar og fyrirtækin greiða
til okkar vexti sem kallast laun.“
Mannsheilinn er
mikilvægasta eignin
Dr. Jonas
Ridderstråle
Höfundur bókarinnar Funky Business
vekur hvarvetna athygli. Eyrún Magn-
úsdóttir sló á þráðinn til dr. Ridderstråle
sem er um þessar mundir í feðraorlofi.