Morgunblaðið - 07.02.2003, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. FEBRÚAR 2003 29
lagfæra þennan leka. Þar við bætist sú fjar-
stæða frásögn ákærða að dúkurinn hafi án hans
tilverknaðar verið fluttur til Vestmannaeyja, en
hún er engum gögnum studd. Þrátt fyrir þetta
verður að una við sakarmat héraðsdóms, sem
reist er á mati á sönnunargildi munnlegra
skýrslna fyrir dómi, og staðfesta niðurstöðu
hans um sýknu ákærða af þessum ákærulið,“
segir Hæstiréttur.
12. töluliður – timbur o.fl. frá BYKO
Í þessum lið ákæru er ákærði Árni sakaður
um að hafa gert tilraun til að draga sér timbur,
þéttiull og aðrar byggingarvörur, sem hann tók
út hjá BYKO í Kópavogi samkvæmt reikningi 3.
júlí 2001 að fjárhæð rúmlega ein milljón krónur,
í nafni byggingarnefndar Þjóðleikhússins vegna
leikmunageymslu. Reikningsfjárhæðina greiddi
ákærði rúmlega tveimur vikum síðar eftir að
mál hans komust í hámæli. Varðandi 12. tölulið-
inn bar sölumaður að Árni hefði pantað vörur á
kennitölu Þjóðleikhússins vegna leikmuna-
geymslu. Sölumaðurinn hafi handskrifað pönt-
unarlistann eftir ákærða, þar á meðal kopar-
rennur og þá farið að gruna að þetta væri til
einkanota, þar sem ákærði hafði nokkrum mán-
uðum áður beðið um tilboð í koparrennur fyrir
bjálkahús sitt í Vestmannaeyjum. Þegar Árni
náði í vörurnar breytti hann merkingu um
áfangastað varanna og merkti þær sér, án þess
að ganga jafnframt úr skugga um að rétt væri
reikningsfært. Hæstiréttur taldi ekkert benda
til þess að um mistök sölumannsins hafi verið að
ræða við skráningu eftir kaupandanum. Ákærði
hafði hins vegar gengið þannig frá málum að
vörurnar voru ekki skrifaðar í reikning leikhúss-
ins þá þegar, heldur í biðreikning. Talið var
nægilega sannað að Árni hafi gerst sekur um þá
háttsemi sem lýst er í ákæru. Hann var hins
vegar ekki sakfelldur fyrir fullframið brot held-
ur tilraun.
14. töluliður – kistilhnallar
Í þessum lið ákæru er ákærði Árni sakaður
um fjárdrátt í opinberu starfi sem formaður
byggingarnefndar Vestnorræna ráðsins, Bratta-
hlíðarnefndar. Er hann sakaður um að hafa 22.
júní 2001 dregið sér 782.790 krónur af banka-
reikningi þess við Landsbanka Íslands hf. í
Reykjavík. Þetta hafi hann gert með því að nota
í eigin þágu andvirði tékka sem hann gaf út í
nafni ráðsins vegna tilhæfulauss reiknings 20.
júní 2001 á hendur Brattahlíðarnefnd fyrir smíði
á 32 kistilhnöllum, sem hann hafi blekkt smiðinn
til að undirrita. Trésmiðurinn gaf skýrslu hjá
lögreglu 4. september 2001. Kvaðst hann hafa
unnið fyrir Árna í bjálkahúsi, sem Árni hafi ver-
ið að reisa í Vestmannaeyjum. Árni hefði aldrei
greitt sér fyrir vinnuna og skuldin verið 38.000
krónur. Síðar hafi Árni beðið hann að smíða alt-
ari í kirkjuna, sem reist var í Brattahlíð á Græn-
landi, og hafi ákærði ráðið sig til verksins en Ís-
tak hf. ekkert komið þar nærri. Að verki loknu
hafi hann skrifað tvo reikninga, sem ákærði hafi
tekið við og þeir báðir verið greiddir beint á
bankareikning hans. Nokkru síðar hafi Árni
hringt til sín og sagt að hann þyrfti að gera upp
skuldina vegna bjálkahússins. Hann hafi síðan
komið með reikningseyðublað sem hann hafi
leiðbeint sér með að fylla út. Hafi Árni beðið sig
að stíla reikninginn á Brattahlíðarnefnd og gefa
þá skýringu að hann væri fyrir smíði kistil-
hnalla. Kvaðst smiðurinn hafa skrifað það á
reikningseyðublaðið. Hann hafi ekki sett neina
fjárhæð á reikninginn og aldrei séð hversu hár
hann var, en Árni hljóti að hafa fyllt sjálfur út
fjárhæðina. Í Landsbankanum hafi Árni fengið í
hendur tékka sem hann hafi beðið sig að fram-
selja. Smiðurinn hafi gert það án þess að sjá
fjárhæð tékkans. Árni hafi síðan skipt tékkanum
hjá gjaldkera á meðan hann beið til hliðar og
síðan afhent sér 40.000 krónur og þar með gert
upp skuldina við sig. Eftir að umræða um mis-
ferli Árna hafi verið komin upp í fjölmiðlum hafi
hann hringt til sín og þeir mælt sér mót fyrir ut-
an Grandakaffi. Þar hafi Árni verið með texta á
blaði um að smiðurinn endurgreiddi fjárhæð
reikningsins því að hann hafi ekki getað leyst
verkið af hendi vegna veikinda. Hafi Árni beðið
sig um þetta vegna þeirra vandræða sem upp
væru komin vegna fjölmiðlaumræðunnar. Þessi
framburður smiðsins var ekki borinn undir Árna
hjá lögreglu fyrr en 16. febrúar 2002. Þá kvaðst
ákærði halda sig við fyrri framburð sinn og ekki
vilja tjá sig frekar um framburð smiðsins.
Í dómi Hæstaréttar segir að þegar skýrslur
voru teknar fyrir héraðsdómi 6. júní 2002 var
smiðurinn kominn á sjúkrahús. Fyrir dómi bar
vitnið með nokkuð öðrum hætti en hjá lögreglu.
„Með þessum athugasemdum verður að stað-
festa niðurstöðu héraðsdóms,“ segir í dómi
Hæstaréttar.
16. töluliður – mútur
Í þessum lið ákærunnar er ákærði Árni sak-
aður um brot í opinberu starfi, mútuþægni, með
því að hafa í mars 2000 fengið Ístak hf. til þess
að greiða fyrir sig 67.308,40 norskar krónur
samkvæmt reikningi 13. apríl 2000 fyrir tilsniðið
timbur í litla stafkirkju, sem ákærði festi kaup á
fyrir sjálfan sig hjá Materialbanken AS í Noregi
á sama tíma og hann vann að viðtöku stafkirkju,
sem var þjóðargjöf Norðmanna til Íslendinga.
Niðurstaða héraðsdóms um sýknu í þessum
tölulið var staðfest.
18. töluliður – torf- og grjóthleðslur
Í þessum lið ákærunnar er ákærði Árni sak-
aður um umboðssvik í opinberu starfi með því að
hafa sem formaður byggingarnefndar Vestnor-
ræna ráðsins, Brattahlíðarnefndar, misnotað að-
stöðu sína, sér eða öðrum til ávinnings, hinn 22.
júní 2001 er hann greiddi af bankareikningi
ráðsins Torf- og grjóthleðslunni ehf. á Hellu
reikning 10. ágúst 2000 að fjárhæð 645.000 krón-
ur vegna hleðslu í Brattahlíð og tækjaleigu, þótt
félagið, sem verið hafði undirverktaki Ístaks hf.
við framkvæmd verks á Grænlandi árið 2000 og
fengið fullnaðargreiðslu frá Ístaki hf., hafi ekki
átt lögvarða kröfu á hendur Brattahlíðarnefnd.
Hæstiréttur segir að Árni hafi innt umrædda
greiðslu af hendi nær ári eftir að verkefninu í
Brattahlíð lauk í júlí 2000 án nokkurs samráðs
við forsætisnefnd ráðsins eða Íslandsdeild þess.
„Þetta gerði hann þó sem formaður Brattahlíð-
arnefndar og er ósannað að hann hafi ekki haft
til þess umboð. Því verður niðurstaða héraðs-
dóms um sýknu ákærða af sakargiftum í þessum
tölulið staðfest,“ segir í dómnum.
19. og 20. töluliður
Í þessum liðum ákærunnar eru ákærða Árna
gefin að sök umboðssvik í opinberu starfi sem
formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins og
ákærða Gísla Hafliða Guðmundssyni
hlutdeild í þeim með því að ákærði
Árni hafi misnotað aðstöðu sína og
samþykkt til greiðslu af fjárveiting-
um byggingarnefndarinnar sér eða
öðrum til ávinnings tvo tilhæfulausa
reikninga, dagsetta árið 1998 og
1999, fyrir samtals um 170.000 krónur fyrir
kaffiveitingar. Í héraðsdómi voru báðir ákærðu
sýknaðir af þessum sakargiftum. Taldi héraðs-
dómur að ákæruvaldið hafi ekki sýnt fram á að
það væri rangt hjá þeim að reikningarnir hafi
verið vegna veittrar þjónustu og því hafi þá
skort auðgunarásetning. Í dómi Hæstaréttar
segir að Árni hafi sagt hjá lögreglu í september
2001 að báðir reikningarnir væru vegna veislu
sem haldin var í tilefni af opnun Málarasalar
leikhússins, annar vegna matar en hinn vegna
drykkja. Við rannsókn hafi komið í ljós reikn-
ingur frá Þjóðleikhúskjallaranum 13. október
1995 að fjárhæð 260.700 krónur fyrir mat og
drykk. Á hann er skráð að hann sé vegna opn-
unar Málarasalar og hefur ákærði Árni ritað á
hann „Vegna opnunar Málarasalar og matstofu
– öllu starfsfólki boðið. 19.10. ’95“. Ákærði Árni
var nánar spurður um þessa reikninga hjá lög-
reglu 28. febrúar 2002 og reikninginn frá októ-
ber 1995 sérstaklega. Kvaðst hann telja að allur
kostnaður vegna veislunnar í Málarasalnum hafi
ekki verið gerður upp með þessum reikningi og
að meiri vínveitingar hafi verið í veislunni en þar
komi fram. Veitingahúsið hafi því staðið uppi
með meiri kostnað en áætlað hafi verið í fyrstu.
Það hafi ekki verið gert upp fyrr en með reikn-
ingnum 18. mars 1998. Hann kvaðst og telja að í
reikningana blandist kaffiveitingar vegna funda
hans í leikhúsinu.
Hæstiréttur sagði að bæði Gísli og Árni hefðu
viðurkennt að reikningarnir væru rangir. Var
Árni dæmdur fyrir umboðssvik og Gísli fyrir
hlutdeild.
22. töluliður – bílskúr
Í þessum lið ákærunnar eru ákærða Árna gef-
in að sök umboðssvik í opinberu starfi sem for-
maður byggingarnefndar Þjóðleikhússins með
því að hafa misnotað aðstöðu sína. Ákærða Tóm-
asi Tómassyni, verkfræðingi hjá Ístaki hf. og
umsjónarmanni með verkum við leikhúsið, er
gefin að sök þátttaka í umboðssvikabrotinu.
Hafi ákærði Árni fengið hann til þess á árinu
1999 að láta Ístak hf. annast innréttingu bíl-
skúrs í Kópavogi, sem hafi verið byggingar-
nefnd leikhússins óviðkomandi, og gera nefnd-
inni reikning 30. mars 2000 vegna kostnaðar við
framkvæmdina að fjárhæð 305.825 krónur.
Hæstiréttur taldi að ríkissaksóknari hefði ekki
sýnt nægilega fram á sök ákærðu samkvæmt
þessum ákærulið. Sýknudómurinn var því stað-
festur.
23. til 27. töluliður – óvenjulegt verklag
Í þessum liðum ákærunnar eru ákærða Árna
gefin að sök umboðssvik og fjárdráttur í op-
inberu starfi og ákærða Tómasi Tómassyni gefin
að sök þátttaka í þeim brotum. Ákærði Árni ját-
aði þessi brot sín í héraði og var sakfelldur sam-
kvæmt því. Sú niðurstaða var staðfest í Hæsta-
rétti. Hæstiréttur taldi að þótt fallast mætti á
það með ákæruvaldinu að Tómas hafi mátt vita
að verklag ákærða Árna væri óvenjulegt og
óeðlilegt og að það hefði átt að hvetja til var-
úðar, sé ekki næg ástæða til að breyta sýknu-
dómnum yfir honum.
28. töluliður – mútur vegna reiknings
Í þessum lið ákærunnar eru ákærðu Björn
Kristmann Leifsson og Gísli Hafliði Guðmunds-
son sakaðir um mútur með því að hafa sem fyr-
irsvarsmenn Þjóðleikhúskjallarans hf. lofað á
árinu 2001 að greiða ákærða Árna sem formanni
byggingarnefndar Þjóðleikhússins 650.000
króna þóknun fyrir að samþykkja greiðslu á
reikningi veitingahússins á hendur byggingar-
nefndinni, dagsettum 8. febrúar 2001 og að fjár-
hæð 3.154.419 krónur, vegna ýmissa lagfæringa
í húsnæði veitingahússins á fimm ára tímabili.
Þóknun þessa hafi þeir innt af hendi í mars 2001
þegar reikningsfjárhæðin hafði verið greidd
veitingahúsinu af fjárveitingum byggingar-
nefndarinnar.
Árni var í héraðsdómi sakfelldur fyrir að hafa
tekið við þessu fé úr hendi Gísla, og var sá þátt-
ur ekki hér til endurskoðunar, þar sem Árni
undi þessari niðurstöðu. Gísli lýsti því að þessi
greiðsla hafi tengst því að Árni samþykkti end-
urbótareikninginn og Árni hafi átt frumkvæði á
að fá þessa greiðslu. Gísli lýsti því jafnframt að
Árni hafi viljað að hann bætti 650.000 krónum á
endurbótareikninginn eða gæfi út aukareikning
og fengi Árni þá fjárhæð í sinn hlut. Hæstiréttur
telur að engin önnur haldbær skýring hafi kom-
ið fram á greiðslunni en að Gísli hafi verið að
efna loforð við Árna í tengslum við að Árni sam-
þykkti reikninginn sem formaður byggingar-
nefndar. Gengið hafi verið út frá því að greiðslan
yrði innt af hendi í kjölfar samþykktar reikn-
ingsins. Brot ákærða Gísla er í ákæru talið
varða við 109. gr. almennra hegningarlaga en í
henni segir að hver sem gefi, lofi eða bjóði op-
inberum starfsmanni gjafir eða annan ávinning
til þess að fá hann til að gera eitthvað eða láta
eitthvað ógert sem tengist opinber-
um skyldum hans skuli sæta fangelsi
allt að 3 árum eða sektum. Var Gísli
sakfelldur fyrir þetta af Hæstarétti.
Sýknudómur yfir Birni Kristmanni
Leifssyni var hins vegar staðfestur.
Árna Johnsen var gert að greiða 2⁄3
málsvarnarlauna verjanda síns í héraði, Jakobs
Möller hrl., og málsvarnarlaun verjanda síns
fyrir Hæstarétti, Björgvins Þorsteinssonar hrl.
Gísla Hafliða Guðmundssyni var gert að greiða
málsvarnarlaun verjanda síns í héraði og í
Hæstarétti, Andra Árnasonar hrl., samtals
550.000 krónur. Ríkissjóður mun greiða mál-
svarnarlaun þeirra þriggja sem voru sýknaðir,
bæði í héraði og Hæstarétti. Verjandi Björns
Kristmanns Leifssonar var Gestur Jónsson hrl.,
verjandi Stefáns Axels Stefánssonar var Hilmar
Ingimundarson hrl. og verjandi Tómasar Tóm-
assonar var Pétur Guðmundarson hrl.
Málið dæmdu hæstaréttardómararnir Mark-
ús Sigurbjörnsson, Garðar Gíslason, Hrafn
Bragason, Ingibjörg Benediktsdóttir og Pétur
Kr. Hafstein.
uðum í tvö ár og fyrrum starfsmaður Þjóðleikhúskjallarans sakfelldur fyrir mútugreiðslur
réttur sakfellir fyrir
ur atriði til viðbótar
Morgunblaðið/Kristinn
Fyrir dómi
breytti smiður
frásögn vegna
kistilhnalla