Morgunblaðið - 14.02.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 14. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
UM 6,8% grunnskólanema á aldr-
inum 12–16 ára á Íslandi reykja og
hafa reykingar þeirra dregist saman
um meira en þriðjung á fjórum ár-
um. Á helmingi heimila barna á
aldrinum 10–16 ára reykir enginn en
ef einhver á heimili reykir eru 50%
meiri líkur á að börnin reyki. Gera
má ráð fyrir að mun fleiri heimili séu
reyklaus. Þetta kemur m.a. fram í
könnun sem héraðslæknar gerðu í
fyrravor í samvinnu við Krabba-
meinsfélag Reykjavíkur og með
stuðningi Tóbaksvarnarnefndar.
Allir grunnskólanemendur á aldrin-
um 12–16 ára tóku þátt í könnun-
inni.
„Árangurinn er gleðilegur,“ sagði
Jón Kristjánsson heilbrigðisráð-
herra þegar niðurstöður könnunar-
innar voru kynntar í gær. Hann
sagði markmið heilbrigðisáætlunar
vera þau að innan við 15% allra
landsmanan myndu reykja árið
2010. Núna reykja 24% Íslendinga
og sagði Jón því þróunina vera í
rétta átt. „Þetta gefur fyrirheit um
stórbætta heilsu þjóðarinnar. Þegar
er ljóst að nýgengi sjúkdóma sem
tengjast reykingum hefur minnkað.“
Könnunin hefur verið gerð á fjög-
urra ára fresti frá árinu 1974 í
grunnskólum Reykjavíkur. Frá 1994
hefur hún verið gerð á landsvísu.
Helstu niðurstöður könnunarinn-
ar sýna að nú reykja 7% pilta og
6,5% stúlkna og er þá miðað við allar
reykingar í aldrushópnum 12–16
ára. Sé litið til þeirra sem reykja
daglega lækkar hlutfallið hjá piltum
í 5,4% og hjá stúlkum í 3,7%. Fleiri
piltar en stúlkur reykja í flestum
aldurshópum. Áður voru það stúlkur
sem reyktu meira.
Innan við 1% tólf ára nemenda
reykja en 17% þeirra sem eru 16
ára. Um 51% nemenda á aldrinum
10–16 ára eru frá heimilum þar sem
hvorki nemandinn né aðrir reykja
samanborið við 48% fyrir fjórum ár-
um. Árið 1974 var hlutfallið enn
lægra eða 17% í Reykjavík. Könn-
unin sýnir að ef einhver á heimilinu
reykir eru 50% meiri líkur á að
börnin reyki.
Könnunin var gerð í apríl árið
2002 og náði til rúmlega 20 þúsund
nemenda á aldrinum 10–16 ára um
allt land.
Reykingar grunnskólanema hafa dregist saman um rúmlega þriðjung á fjórum árum
Innan við 7% nem-
enda á aldrinum
12–16 ára reykja




 
    



 
 

 
 

 

 ! "

 ##  $ 
%&'
((




  )  * 
%&' %&+ %+ %+ %%( %%' %%+ ((
Morgunblaðið/Þorkell
Helgi Guðbergsson yfirlæknir var meðal þeirra sem kynntu niðurstöður
könnunarinnar en hún sýndi minnkandi reykingar grunnskólanema.
HELGI Guðbergsson, yfirlæknir á
Heilsuverndarstöð Reykjavíkur,
segir reykingar aukast mikið eftir
að grunnskóla sleppir. Hann segir
erfitt að útskýra hvað valdi en að
aðgangur ungs fólks að kaffi-
húsum og veitingastöðum gæti
hugsanlega haft með það að gera.
Guðlaug B. Guðjónsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Krabbameinsfélags
Reykavíkur, tekur í sama streng
og segir kaffihúsamenninguna
hugsanlega eina ástæðu þess að
reykvísk ungmenni reykja meira
heldur en jafnaldrar þeirra úti á
landi. Þetta hefur þó ekki verið
kannað.
Guðlaug segir námsefni um
skaðsemi reykinga sem Krabba-
meinsfélagið dreifi til bæði efstu
bekkja grunnskóla og meðal
framhaldsskólanema mismikið
notað eftir skólum og lands-
hlutum. T.d. megi hugsanlega
tengja góðan árangur á Suður-
landi og Vesturlandi, þar sem
verulega hefur dregið úr reyk-
ingum ungs fólks, því að náms-
efnið er notað þar markvisst.
Helgi segir að nú fyrst sé komin
það löng reynsla á notkun náms-
efnisins að hægt sé að meta ár-
angur þess.
Guðlaug segir margt hafa hjálp-
ast að við að ná þeim árangri sem
náðst hefur varðandi reykingar
grunnskólanema. Nefndi hún tób-
aksvarnarlög sem takmörkuðu
reykingar á opinberum stöðum
svo og sölu á tóbaki til fólks yngri
en 18. Segir hún reynsluna sýna
að vel þurfi að fylgjast með sölu
tóbaks og að verslunareigendur
kynnu að meta slíkt aðhald.
Notkun námsefnis
skilar árangri
HRAFNAGALDUR Óðins verður að
öllum líkindum meðal atriða á
listahátíðinni Ólafshátíðinni í Þránd-
heimi í lok júlí. Í ár er hátíðin að
verulegu leyti tileinkuð Íslandi.
Ólafshátíðin er 20 ára gömul hátíð,
með aðaláherslu á tónlist, allt frá
kirkjutónlist til djass, en í ár verður
stérstaklega haldið upp á 850 ára af-
mæli erkibiskupssetursins í Nið-
arósi.
Vigdís Finnbogadóttir setur há-
tíðina, en meðal annarra gesta verða
biskup Íslands og heiðursskáld há-
tíðarinnar, Matthías Johannessen.
Þá er gert ráð fyrir að myndlistar-
sýning verði á verkum Ragnhildar
Stefánsdóttur og kammerkórinn
Schola Cantorum hefur verið beðinn
að halda sérstaka tónleika á hátíð-
inni, auk þess sem kórinn tekur
væntanlega þátt í frumflutningi á
nýrri norskri óperu um Eystein
erkibiskup. Þar verður íslenski bass-
inn Tómas Tómasson í einu aðal-
hlutverkinu, en hann mun syngja
Sverri konung. Leikstjóri er þekkt-
asti leikstjóri Norðmanna, Stein
Winge. Óperan er í tveimur þáttum
og að hluta flutt utandyra, en ásamt
Schola Cantorum hefur grænlenski
kvennakórin sem söng með Björk
verið beðinn um að taka þátt í flutn-
ingnum.
Einn allra stærsti viðburður há-
tíðahaldanna verður flutningur Sig-
ur Rósar, Steindórs Andersens,
Hilmars Arnar Hilmarssonar og
fleiri á Hrafnagaldri Óðins, en hann
veður með svipuðu sniðu og var hér
á Íslandi í Laugardalshöllinni á
Listahátíð í vor, en gert er ráð fyrir
að Hrafnagaldurinn verði fluttur í
tónleikahöllinni í Þrándheimi þann
28. júlí. Listahátíð í Reykjavík hefur
aðstoðað Norðmennina við þennan
undirbúning, en um síðustu helgi
var hér í Reykjavík stjórnandi
listahátíðarinnar í Þrándheimi, Per
Uddu, og fundaði hann með Sigur
Rósar mönnum og ýmsum öðrum Ís-
lendingum sem taka munu þátt í há-
tíðahöldunum.
Þá hafa einnig farið fram við-
ræður við Frakka sem hér hafa ver-
ið á vegum menntamálaráðuneyt-
isins, en í undirbúningi er mjög stór
íslensk menningarkynning í Frakk-
landi sumarið 2004. Hafa Frakk-
arnir mikinn áhuga á að fá Hrafna-
galdur fluttan í París á þessari hátíð.
Nú er verið að leggja síðustu hönd
á upptöku sem gerð var á tónleik-
unum í Laugardalshöll, en mikið
hefur verið spurt um verkið á diski
eða myndbandi.
Hrafnagaldur Óðins á hátíð-
um í Noregi og Frakklandi
Morgunblaðið/Þorkell
Hljómsveitinni Sigur Rós, Hilmari Erni Hilmarssyni, kvæðamanninum Steindóri Andersen, strengjasveit, Schola
Cantorum og hljómsveitarstjóranum Árna Harðarsyni var ákaflega fagnað í lok flutnings Hrafnagaldurs á
Listahátíð í Reykjavík í vor. Hrafnagaldurinn er nú kominn á flug aftur.
TVEIR karlmenn voru fluttir á
slysadeild eftir vinnuslys í gær við
Hótel Esju. Undirstaða vinnu-
palls mannanna gaf sig með þeim
afleiðingum að þeir féllu niður úr
honum en þeir munu þó ekki hafa
meiðst mikið. Þá meiddist sendi-
bílstjóri í vinnuslysi á Akureyri
þegar hann missti allt að 300 kg
þunga grind með osti ofan á fótinn
á sér. Var hann fluttur á slysa-
deild.
Meiddust í vinnuslysum