Morgunblaðið - 14.02.2003, Blaðsíða 27

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. FEBRÚAR 2003 27
DAVID Blunkett, innanríkisráð-
herra Bretlands, segir að hættan á
því að alþjóðlegir hryðjuverkamenn
efni til árása í landinu sé „raunveru-
leg og alvarleg“. Kom þetta fram í
umræðum á þingi í gær en gripið
hefur verið til mikilla varúðarráð-
stafana í landinu, meðal annars eru
hermenn og brynvagnar við stærsta
flugvöll landsins, Heathrow, og eft-
irlitsflugvél flughersins sveimar yfir
London. Næststærsta flugvellinum,
Gatwick, var skyndilega lokað að
hluta í gær og allt flugtak þar bann-
að. Að sögn breska ríkisútvarpsins,
BBC, fannst virk handsprengja í far-
angri manns sem kom frá Kólumbíu.
Er talið að maðurinn sé frá Venes-
úela; heimildarmenn sögðu óvíst
hvort um hryðjuverkamann væri að
ræða.
Tveir menn voru handteknir og yf-
irheyrðir eftir að þeir höfðu sést á
gangi við girðingu við eina af flug-
brautum Heathrow-vallar en lög-
reglu þótti skýringar þeirra ekki
nógu sannfærandi. Flugumferð um
Heathrow er meiri en um nokkurn
annan flugvöll í heiminum. David
Blunkett sagði að flugvellinum yrði
ekki lokað að svo komnu máli. Talið
er að hættan stafi ekki síst af því að
hryðjuverkamenn reyni ef til vill að
skjóta farþegaþotur niður með létt-
um sprengjuflaugum.
„Við verðum að láta fólk fá þær
upplýsingar sem það þarf á að halda
til að geta verndað sig og aðra,“
sagði Blunkett. „En jafnframt verð-
um við að forðast að hræða fólk að
óþörfu eða valda efnahagslegum og
félagslegum skaða sem myndi stuðla
að því að markmið hryðjuverka-
mannanna næðust. Almenningur
verður að vera á varðbergi en ekki
óttafullur.“
Vandi ráðamanna mikill
Andrew Marr, einn af fréttastjór-
um breska ríkisútvarpsins, BBC,
segir að ráðamönnum sé mikill vandi
á höndum. Geysilegt magn upplýs-
inga um starfsemi hryðjuverkasam-
taka berist stöðugt inn á borð yfir-
valda sem reyni að finna það sem
skipti máli og bregðast rétt við.
Hættan sé að menn geri annaðhvort
of mikið eða of lítið.
„Hefð er orðin fyrir því í stjórn-
málalífinu að finna alltaf sökudólga
en á hinn bóginn er hættan þannig að
útilokað er að meta hve mikil hún sé.
Enginn þarf að furða sig á því að ráð-
herrar séu taugaspenntir.“
Blunkett hafnaði kröfum nokk-
urra stjórnarandstæðinga á þingi
um að skilgreina betur í hverju hætt-
an fælist en sagði að hermdarverka-
samtökin al-Qaeda hygðust reyna að
valda tjóni jafnt á fólki sem mann-
virkjum í Bretlandi. Sagði Blunkett
að gæta yrði þess að hryðjuverka-
menn fengju ekki að vita hve mikið
stjórnvöld vissu um þá eða hvernig
þau hefðu komist yfir þær upplýs-
ingar. Oliver Letwin, talsmaður
Íhaldsflokksins, sagði hann styðja
eindregið aðgerðir stjórnvalda en
varaði við því að erfitt gæti orðið að
fá almenning til að styðja varúðar-
ráðstafanir sem gætu þurft að
standa yfir mánuðum saman nema
ríkisstjórnin tjáði sig skýrt og ótví-
rætt um eðli hættunnar.
Undanfarna þrjá daga hafa örygg-
isráðstafanir verið óvenju miklar
vegna ótta við að al-Qaeda eða hópar
tengdir samtökunum ráðist á landið í
tengslum við lok trúarhátíðar músl-
íma, Eid, á laugardag. John Reid,
formaður Verkamannaflokksins og
ráðherra án ráðuneytis, er náinn
samstarfsmaður Tony Blairs for-
sætisráðherra og sagði hann á mið-
vikudag að hættan á árás væri álíka
mikil og hún var 11. september 2001
í Bandaríkjunum. Hann dró þó um-
mælin til baka síðar, að sögn
fréttavefjar BBC og sagði þau hafa
verið „mistúlkuð“.
Talsmaður breska varnarmála-
ráðuneytisins skýrði frá því í gær að
Nimrod-ratsjárflugvél hefði verið
send á loft yfir London til að veita
lögreglunni aðstoð við aðgerðir á
jörðu niðri. Ekki stæði hins vegar til
að nota orrustuþotur, ekki heldur til
að verja Heathrow-flugvöll sem er
norðan við höfuðborgina.
Talið að al-Qaeda ráði yfir
léttum sprengjuflaugum
Um 450 hermenn og um 1.700 lög-
reglumenn hafa tekið sér stöðu í og
við Heathrow-flugvöll, þeir eru
studdir brynvögnum. Bílar á leið til
svæðisins eru stöðvaðir til að kanna
hverjir séu á ferð og er eftirliti haldið
uppi í allt að 15 kílómetra fjarlægð
frá flugbrautunum. Þykir þetta
benda til þess að stjórnvöld óttist
einkum að hryðjuverkamenn muni
reyna að skjóta flugvélar niður með
léttri sprengjuflaug sem einn maður
getur borið á öxlinni. Hermdar-
verkamenn reyndu að skjóta niður
ísraelska farþegaþotu í Kenýa með
rússnesk-smíðaðri SAM 7 Strela -2
flaug í nóvember en mistókst verkið.
Segja sérfræðingar að skýringin geti
verið að flaugarnar hafi verið orðnar
of gamlar og þær hafi skemmst í
flutningum.
Hægt er að kaupa á alþjóðlegum
svartamarkaði vopn af þessu tagi og
jafnvel bandarískar Stinger-flaugar
eða nýja gerð af rússneskum flaug-
um, Igla, sem einnig eru léttar og
einn maður getur skotið. Skæruliðar
í Afganistan notuðu á sínum tíma
Stinger-flaugar til að skjóta niður
sovéskar herflugvélar á níunda ára-
tugnum er Sovétmenn höfðu her-
numið landið.
Fullvíst er talið að al-Qaeda-menn
ráði yfir Stinger-flaugum en sumir
þeirra börðust á sínum tíma í Afgan-
istan og nutu þá stuðnings Banda-
ríkjamanna gegn Sovétríkjunum.
Sumar gerðir flauga af Stinger- og
Strela-gerð geta dregið allt að sex
kílómetra en nokkurt vandaverk er
að skjóta þeim ef árásin á að bera ár-
angur.
Gatwick-velli
lokað að hluta
Handsprengja fannst í farangri
farþega frá Suður-Ameríku
AP
Tveir hermenn og vopnaður lögreglumaður fylgjast með ferðalöngum á
leið inn í Heathrow-flughöfnina í gær en þar er nú mikil öryggisgæsla.
London. AFP.
GERHARD Schröder, kanzlari
Þýzkalands, varði andstöðu sína við
hernaðaríhlutun í Írak í stefnuræðu í
þýzka þinginu í Berlín í gær. Sagðist
hann líta svo á að ályktun öryggis-
ráðs Sameinuðu þjóðanna nr. 1441
um vopnaeftirlit í Írak innihéldi ekki
sjálfkrafa heimild fyrir að hervaldi
sé beitt. Lýsti kanzlarinn ennfremur
yfir samstöðu með bandalagsþjóðum
Þjóðverja í Atlantshafsbandalaginu;
þeir myndu einnig koma Tyrkjum til
aðstoðar reyndist það nauðsynlegt.
Schröder sagði hins vegar ótíma-
bært að taka ákvörðun um að virkja
varnarkerfi bandalagsins fyrr en eft-
ir að næsta skýrsla um framgang
vopnaeftirlits í Írak hefði verið flutt í
öryggisráði SÞ.
„Þessi ályktun (SÞ) inniheldur
ekkert ákvæði sem gefur sjálfvirka
heimild til stríðsyfirlýsingar,“ sagði
kanslarinn í ræðu þar sem hann hélt
uppi vörnum fyrir stefnu ríkisstjórn-
ar sinnar sem hefur valdið klofningi
meðal bandamanna Þýzkalands og
sætt harðri gagnrýni af hálfu stjórn-
arandstöðunnar og fjölmiðla.
Hann sagði að árangur hefði náðst
af starfi vopnaeftirlitsmanna SÞ í
Írak og veita ætti þeim betri tíma og
búa þá betur úr garði til að sinna
hlutverki sínu. Stjórn sín trúi því að
hægt sé að þvinga Íraka til að af-
vopnast með friðsamlegum hætti.
En hann varaði líka Saddam Huss-
ein Íraksforseta við að hann og
stjórn hans yrðu að sýna fulla sam-
vinnu við Sameinuðu þjóðirnar.
„Stöndum með Tyrkjum“
Þá sagði kanzlarinn að engin þörf
væri á því að hætta því þrátefli sem
komið er upp innan NATO vegna
andstöðu Þjóðverja, Frakka og
Belga við að virkja varnarskuldbind-
ingar bandalagsins gagnvart Tyrk-
landi fyrr en eftir að Hans Blix, yf-
irmaður vopnaeftirlits SÞ, flytur
næstu áfangaskýrslu sína fyrir ör-
yggisráðinu í dag, föstudag. Sagði
hann það myndu gefa „röng skila-
boð“ að gefa grænt ljós á virkjun
bandalagsvarnanna áður en fyrir
lægi hvert framhald eftirlitsins yrði.
„Enginn vafi leikur á samstöðu
okkar með Tyrkjum og öllum öðrum
bandalagsþjóðum,“ sagði Schröder.
„Þegar bandamaður þarf á aðstoð að
halda, veitum við hana.“
Þingmenn, sem á ræðu kanzlarans
hlýddu, ýmist púuðu eða klöppuðu.
Talsmenn stjórnarandstöðunnar
sóttu hart að honum að ræðunni lok-
inni. Angela Merkel, formaður
kristilegra demókrata (CDU), sakaði
Schröder um „lymskulega and-Am-
eríkuhyggju“. Kanzlarinn hefði stýrt
utanríkisstefnunni í blindgötu og
með ummælum sínum veikt hinn al-
þjóðlega þrýsting á Saddam Huss-
ein. Þar með hafi hann gert líklegra
en ella að niðurstaðan verði sú að
gripið verði til vopnavalds til að af-
vopna Íraka.
Pólitískur lífróður
Fréttaskýrendur segja að Schröd-
er rói nú hreinlega pólitískan lífróð-
ur. Þýzkt efnahagslíf, stærsta þjóð-
hagkerfi Evrópu, er í mikilli lægð,
tilraunir stjórnarinnar til að minnka
atvinnuleysi í landinu hafa ekki skil-
að árangri, flokkur hans beið mikinn
ósigur í héraðsþingkosningum fyrir
skemmstu og samband Þýzkalands
við nána bandamenn, einkum og sér í
lagi Bandaríkin, eru stirðara en
nokkru sinni.
Norður-Kórea og Írak
Schröder vék í ræðu sinni í
þinginu einnig að Norður-Kóreu.
Sagðist hann undrandi á því hve
mikill munur væri á því hvernig
stjórnvöld í Washington umgengjust
Írak annars vegar og Norður-Kóreu
hins vegar.
Norður-Kórea „lýtur stjórn ein-
ræðisherra, ræður yfir kjarnorku-
flaugum og hendir eftirlitsmönnum
Alþjóðakjarnorkumálastofnunarinn-
ar á dyr“ en þrátt fyrir þetta leggi
Bandaríkjastjórn til „viðræður“ við
Norður-Kóreumenn. Írak sé vissu-
lega stýrt af einræðisherra, en ráði
„ekki yfir neinum kjarnorkuvopnum
og engum langdrægum eldflaugum“,
jafnvel þótt vísbendingar væru um
að Írakar „gætu smíðað slíkar“.
„Vopnaeftirlitsmennirnir verða að
fá að halda verki sínu áfram,“ ítrek-
aði Schröder, en bætti við að sér
væru tengslin við Bandaríkin mik-
ilvæg. „Þýzkaland og Bandaríkin eru
ekki aðeins tengd í gegn um þá skuld
sem við eigum Bandaríkjamönnum
að gjalda fyrir að frelsa okkur undan
harðstjórn nazista, heldur deilum við
einnig menningarlegum gildum og
vináttu,“ sagði hann. „Það er þess
vegna sem við getum verið mismun-
andi skoðunar.“
Í sínu innleggi til þingumræðn-
anna í gær hvatti Joschka Fischer
utanríkisráðherra til þess að komið
yrði upp nýju „alþjóðlegu kerfi til að
hafa eftirlit með og uppræta gereyð-
ingarvopn“ til að eiga við ástand eins
og nú væri í Írak og Norður-Kóreu.
Sagði Fischer þýzku stjórnina
mundu halda fast við sameiginlega
yfirlýsingu leiðtoga Þýzkalands,
Frakklands og Rússlands um að
halda beri vopnaeftirlitinu til streitu.
Hann vísaði einnig til þess að yfir-
gnæfandi meirihluti almennings í
Þýzkalandi og Evrópu væri andsnú-
inn hernaði í Írak.
Schröder ver stefnu sína
Kanzlarinn gagn-
rýndur á þingi
Berlín. AFP.
Reuters
Gerhard Schröder, kanzlari Þýzkalands, hlýðir þungbúinn á umræðurnar á þinginu í Berlín í gær.
ÞJÓÐVERJI nokkur, sem fór í heilt
ár vítt og breitt um Pólland undir
því yfirskini, að hann væri hátt-
settur fulltrúi Evrópusambandsins,
er nú horfinn frá reikningum upp á
nokkur hundruð þúsunda króna.
Maðurinn, sem nefndi sig Orlof
Zimmermann, fór um á fínum bíl
með ESB-fánann og CD-merki
sendimanna. Var hann að sjálf-
sögðu vel klæddur og virðulegur,
lofaði gulli og grænum skógum og
var tekið á móti honum með kost-
um og kynjum. Hann sagðist vera
„framkvæmdastjóri frönsk-þýsku
aðstoðarinnar“ eða einfaldlega „fé-
lagi í Evrópusambandinu“.
Yfirleitt voru honum strax út-
veguð skrifstofa, sími og túlkur.
Loksins þegar einhverjum datt í
hug að grennslast fyrir um mann-
inn, kom í ljós, að enginn kannaðist
við hann.
Huggun
í hundahaldi
Í ÞEIM efnahagslegu þrengingum,
sem Finnar eins og flestar aðrar
þjóðir hafa gengið í gegnum að und-
anförnu, hefur ást þeirra á hundum
vaxið og margfaldast. Virðist vera
beint samband þarna á milli því að
það sama átti sér stað í upphafi síð-
asta áratugar þegar Finnar urðu
fyrir miklum búsifjum vegna hruns
Sovétríkjanna. 2001 voru nýskráðir
hundar í Finnlandi rúmlega 34.000
en rúmlega 37.000 á síðasta ári.
Mest var fjölgunin 1993 þegar
47.000 hundar voru skráðir.
Öldruð ósiðsemi
ÞAÐ er ekki alltaf satt, sem sagt
er, að gamalt fólk sé siðavendnin
uppmáluð en unga fólkið til alls
víst. Dómstóll í Róm dæmdi í fyrra-
dag par, 86 ára karl og 74 ára vin-
konu hans, í 50 daga skilorðs-
bundið fangelsi fyrir ósiðsemi á
almannafæri en þau voru staðin að
ástríðufullum ástaleik inni í bíl í al-
menningsgarði.
Undir fölsku
flaggi