Morgunblaðið - 14.02.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 14. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÖSSUR Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, tekur ekki illa
í hugmyndir Davíðs Oddssonar
forsætisráðherra um skattalækk-
anir en segist vilja allt aðra for-
gangsröð. Hugmyndir Davíðs séu
algjörlega óútfærðar og þær beri
vott um taugaveiklun. Þá hafi
hann algjörlega misst sjónar á því
sem sé algjört forgangsatriði við
skattalækkanir en það sé að lækka
sérstaklega skatta millitekjufólks
og lágtekjuhópa.
„Þetta eru algjörlega óútfærðar
tillögur sem Davíð fleygir fram af
skyndingu og bera vott um þá
taugaveiklun sem er hlaupin í for-
ystu Sjálfstæðisflokksins and-
spænis þeirri staðreynd að kjós-
endur eru í vaxandi mæli að missa
trúna á hana. Nú er það svo að
Samfylkingin hefur um langt skeið
hamrað á nauðsyn þess að skattar
verði lækkaðir hjá einstaklingum
með millitekjur og lágar tekjur.
Ástæðan er augljós,“ sagði Össur.
Undir núverandi forystu Sjálf-
stæðisflokksins hafi stóreigna-
menn, stórfyrirtæki og hátekjufólk
fengið skattlækkanir. „Nú er kom-
ið að því að millitekju- og lág-
tekjufólk fái lækkanir á tekju-
sköttum. Við tókum ákvörðun um
það á fundi okkar í Borgarnesi um
síðustu helgi að gera þetta að
áhersluatriði í skattamálum okkar.
Við teljum líka nauðsynlegt að
ráðast á ýmsa ósanngjarna skatta
sem eru eftirlegukindur á Íslandi
og hvergi er að finna annars stað-
ar svo sem stimpilgjöld,“ sagði
Össur.
Eina fólkið sem
hefur setið eftir
Það sé mat Samfylkingarinnar
að hægt sé að fjármagna skatta-
lækkanir til þessara hópa með
þeim hagvexti sem sé er fram-
undan, meðal annars vegna þeirra
aðgerða í atvinnumálum sem Sam-
fylkingin hafi stutt með ráðum og
dáð. „Við viljum hins vegar stokka
skattkerfið upp að verulegu leyti
og höfum átt frumkvæði að því að
leggja fram hugmyndir að því að
leggja gjöld á takmarkaðar auð-
lindir, hvort sem þær eru fallvötn
á landi, fiskimið í sjó eða fjar-
skiptarásir í lofti og hugsanlega
síðar á öldinni, losunarkvótar frá
stóriðju,“ sagði Össur. Þessi gjöld
ætti ekki að nota til að færa út
jaðra ríkisins heldur eingöngu til
að lækka tekjuskatta einstaklinga
„og við viljum byrja á þessum
tveimur hópum; millitekjufólkinu
og lágtekjufólkinu vegna þess að
það er eina fólkið sem eftir situr
þegar Davíð Oddsson hefur sáldr-
að gjöfum í formi skattalækkana
til allra annarra hópa í samfélag-
inu.“
Forgangsatriði
að afnema stimpilgjöld
Aðspurður sagði Össur að Sam-
fylkingin, sem traustur og ábyrgur
flokkur, væri á mjög svipuðum
slóðum í hugsun sinni varðandi
stöðugleika og lækkun skatta og
Sjálfstæðisflokkurinn. „Við viljum
lækka skatta, það er alveg ljóst, en
við viljum að það sé á þeim sem
verst hafa það. Þetta er fólkið sem
berst í bökkum og vinnur óhóflega
við að koma upp húsnæði og börn-
um en nær ekki að hækka sig svo
um munar í tekjuskalanum vegna
þess hvernig skattkerfið er,“ sagði
Össur. Nefndi hann sem dæmi að
hækka mætti ótekjutengdar
barnabætur og veita námsmönnum
skattaívilnanir eftir að námi þeirra
lýkur. Hann sagði jafnframt að al-
gjört forgangsatriði væri að af-
nema stimpilgjöld og lækka skatt-
byrði þeirra sem eru með milli-
tekjur og lágar tekjur.
Össur Skarphéðinsson um skattalækkunartillögur
Vill lækka skatt en í allt
annarri forgangsröð
STEINGRÍMUR J. Sigfússon, for-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, segir hugmyndir
Davíðs Oddssonar um skattalækkan-
ir ákaflega óljósar og þær þurfi að
skýra betur. Vinstri grænir vilji hlífa
lágtekjufólki við óhóflegri skattlagn-
ingu en ekki lækka skatta enn frekar
á „rótgróin gróðafyrirtæki“.
„Ég vil minna á að þessi ríkisstjórn
hefur verið dugleg við að lækka
skatta en því miður fyrst og fremst
hjá þeim sem betur mega sín.“
Skattar hafi verið lækkaðir hjá „há-
tekjufólki, stóreignafólki og gróðafyr-
irtækjum“. Á sama tíma hafi skatt-
byrði láglaunafólks þyngst vegna
þess að skattleysimörk hafi ekki fylgt
verðlagsþróun.
„Nú fyrst ýjar forsætisráðherra að
því að það komi til greina að líta á
skatta almennra launamanna. Að vísu
jafnframt á áframhaldandi skatta-
lækkun fyrirtækja. Það eina sem við
tækjum undir í þessum efnum væri
nauðsyn þess að hlífa lágtekjufólki við
óhóflegri skattlagningu. Við erum til í
slíkar breytingar en við minnum þó á
að það þarf að afla tekna ætli menn að
standa hér undir öflugu velferðar-
kerfi og öflugri samneyslu.“
Steingrímur bendir á að sveitar-
félögin búi við óviðunandi afkomu,
þau fari með mjög mikilvæga þætti í
velferðar- og menntamálum sem
nauðsynlegt sé að hlúa betur að.
„Þannig að mér kæmi þá alveg eins
í hug einhver tilfærsla á tekjustofnum
frá ríki til sveitarfélaga eins og al-
mennar skattalækkanir.“
Hann segir það ansi seint hjá rík-
isstjórninni að muna eftir skattleys-
ismörkunum korteri fyrir kosningar.
„Og þessi óljósu loforð eru öll því
marki brennd að þetta væri eitthvað
sem ætti að gerast á næsta kjörtíma-
bili. Það er nú bara alls ekki víst að
það verði Davíðs Oddssonar og Geirs
H. Haarde að véla um þá hluti þegar
þar að kemur.“
Steingrímur segir varðandi skatta-
lækkanir á fyrirtæki að þegar hafi
verið gengið langt í að lækka skatta á
þeim. Vinstri grænir hafi fyrst og
fremst talað fyrir því að hlúð yrði að
nýsköpun í atvinnulífinu, stuðningi
við ung fyrirtæki og lítil fyrirtæki í
vexti.
„Við værum til í að líta á þannig út-
færslur en sjáum ekki að það sé
ástæða til að ganga enn lengra en
þegar hefur verið gert í að hlífa rót-
grónum gróðafyrirtækjum með
skattalækkunum.“
Steingrímur J. Sigfússon
Ekki frekari
skattalækkanir á
„gróðafyrirtæki“
ÍSÓLFUR Gylfi Pálmason, þing-
maður Framsóknarflokksins,
mælti í fyrradag fyrir tillögu til
þingsályktunar um meðferð-
ardeild við fangelsi fyrir sakhæfa,
geðsjúka afbrotamenn. Meginefni
tillögunnar er eftirfarandi:
„Alþingi ályktar að fela dóms-
málaráðherra í samráði við heil-
brigðisráðherra að hefja þegar í
stað undirbúning að uppbyggingu
meðferðardeildar við fangelsi fyr-
ir sakhæfa geðsjúka afbrotamenn
í tengslum við starfsemi Heil-
brigðisstofnunar Selfoss, fang-
elsið á Litla-Hrauni og rétt-
argeðdeild að Sogni. Ákvörðun
um úrræði fyrir þennan hóp
sjúkra afbrotamanna liggur fyrir
eigi síðar en 1. maí 2003.“
Í umræðu um tillöguna í gær
kom m.a. fram að réttargeðdeild-
in að Sogni myndi henta hvað
best undir starfsemi eins og þá
sem hér um ræddi. Þar væri m.a.
sérhæft starfsfólk sem væri vant
að fást við vandamál af þessu
tagi. Ísólfur Gylfi sagði brýnt að
ríkið kæmi að þessu máli svo
fljótt sem auðið væri. Hvatti hann
dómsmálaráðherra í samráði við
heilbrigðsráðherra að koma þessu
máli í höfn sem allra fyrst.
Meðferðardeild fyrir sakhæfa,
geðsjúka afbrotamenn
STURLA Böðvarsson samgöngu-
ráðherra sagði á Alþingi í gær að út-
tekt nefndar á flutningskostnaði,
sem nýlega skilaði skýrslu sinni,
endurspeglaði ríkan vilja stjórnvalda
til þess að beita öllum leiðum sem
færar væru til að draga úr flutnings-
kostnaði. Hann benti á að allra mik-
ilvægasta aðgerðin til að lækka þann
kostnað fælist í uppbyggingu vega-
kerfisins, þ.e. endurbótum á vega-
kerfinu, styttingu leiða sem og upp-
byggingu og
endurbótum á
höfnum og flug-
vallarkerfi lands-
ins.
Ráðherra
minnti á að ríkis-
stjórnin hefði ein-
mitt með ákvörð-
un sinni um
opinberar fram-
kvæmdir ákveðið
að veita fé til auk-
inna vegafram-
kvæmda. Kom þetta fram í máli ráð-
herra í utandagskrárumræðu um
fyrrgreinda skýrslu nefndar um
flutningskostnað.
Jón Bjarnason, þingmaður
Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs, var málshefjandi umræð-
unnar. Hann sagði að „flutningsmál
skiptu afar miklu máli fyrir allt at-
vinnulíf og búsetu hvarvetna á land-
inu.“ Minnti hann jafnframt á að
miklar breytingar hefðu orðið í þess-
um málum á undanförnum árum;
strandferðaskipum hefði m.a. fækk-
að, fyrirtæki í greininni hefðu sam-
einast og flutningur með vörubifreið-
um hefði aukist. Hann sagði
ennfremur ljóst að flutningskostnað-
ur hefði aukist. Í lok framsöguræðu
sinnar spurði hann samgönguráð-
herra hvort hann hygðist beita sér
fyrir því að gjaldskrár flutningafyr-
irtækja yrðu gegnsærri, hvort ráð-
herra hygðist beita sér fyrir því að
settar yrðu siðareglur milli flutn-
ingsaðila og kaupenda þjónustunnar
og hvaða leiðir ráðherra sæi til að
styrkja samkeppnisstöðu sjóflutn-
inga.
Stuðla þurfi að sjóflutningum
Samgönguráðherra svaraði því
m.a. til að hann legði áherslu á að
gjaldskráin þyrfti að vera gegnsæ.
Hann kvaðst jafnframt taka undir
með málshefj-
anda að sam-
keppnisreglur
þyrfti að hafa í
heiðri. „Það er
ekki nóg að ráð-
herrar og þing-
menn gefi út yf-
irlýsingar um að
það þurfi að
ríkja gott sið-
ferði í þessum
viðskiptum og
þessari sam-
keppni á flutningsmarkaði heldur
eru það auðvitað flutningsaðilarnir
og eftirlitsstofnanir eins og Sam-
keppnisstofnun sem þurfa að líta til
þess.“
Um sjóflutninga, sagði ráðherra,
að þeir væru í mörgum tilvikum
ódýrari. Þróunin hefði þó orðið sú að
landflutningar hefðu ákveðna yfir-
burði yfir sjóflutninga; með þeim
væri hægt að tryggja oft á tíðum
betri og fljótvirkari þjónustu. „En
engu að síður tel ég að það þurfi að
stuðla að sjóflutningum þar sem það
er hagkvæmt. Ég tel að sú leið sem
þurfi m.a. að líta til í þeim efnum sé
að lækka vörugjöld hafnanna. Það er
kostnaður sem er töluverður og ég
tel að þurfi að líta til.“ Ráðherra
sagði að lokum að umrædd skýrsla
nefndarinnar væri nú til skoðnar hjá
Byggðastofnun. Ríkisstjórnin vænti
þess að stofnunin færi vandlega yfir
Umræða um flutningskostnað
Öllum ráðum
verði beitt til að
lækka kostnað
Morgunblaðið/Hallgrímur Magnússon
Stjórnvöld vilja beita öllum tiltækum ráðum til að minnka flutningskostnað.
skýrsluna og legði síðan á ráðin um
að stuðla að aðgerðum í þessum mál-
um í samræmi við aðrar byggðaað-
gerðir ríkisstjórnarinnar um þessar
mundir.
Nokkrir þingmenn tóku til máls í
umræðunni. Kristján L. Möller,
þingmaður Samfylkingarinnar,
sagði að þungaskattur hefði hækkað
hjá flutningsaðilum um 40 til 50% frá
árinu 1998. „Og þessi hækkun
þungaskatts ásamt öðrum sköttum,
sem ríkisstjórnin leggur á flutnings-
starfsemi í landinu, fer auðvitað
þráðbeint út í verðlagið. Það er aðal-
orsök fyrir háum flutningsgjöldum
til og frá landsbyggðinni. Ég er
þeirrar skoðunar að það sé brýnasta
byggðamálið að lækka flutnings-
kostnað á landinu. Þetta heldur uppi
alltof háu vöruverði til íbúa lands-
byggðarinnar og það sem verra er:
þetta er að drepa alla atvinnustarf-
semi líka.“
Flutningskostnaður lægri
þar sem samkeppni ríkir
Kristinn H. Gunnarsson, þing-
maður Framsóknarflokksins, sagði
að skoða þyrfti öll þessi mál af mikilli
alvöru. „Ég heyrði það að hæstvirtur
forsætisráðherra boðaði hér skatta-
lækkanir. Ég held það væri vel til
fundið að menn byrjuðu á því að
skoða möguleikana á því að greiða
styrki eða lækka skatta sem eru á
flutningum innanlands.“ Í sama
streng tók Guðjón A. Kristjánsson,
þingmaður Frjálslynda flokksins.
„Ég held að þegar farið er að boða
skattabreytingar, sérstaklega
skattalækkanir, þá ætti sérstaklega
að taka tillit til þess misræmis sem
viðgengist hefur árum saman,“ sagði
hann og vísaði þar til fyrri ummæla
sinna um að landsbyggðarmenn
hefðu áratugum saman borgað hærri
skatt í ýmsu formi heldur en þeir
sem búa á höfuðborgarsvæðinu.
Einar K. Guðfinnsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, sagði undir lok
umræðunnar að það væri alrangt að
skýra hækkun flutningskostnaðar í
landinu með þeim breytingum sem
gerðar hefðu verið á skattlagningu
hins opinbera. Benti hann m.a. á í því
sambandi að þar sem væri virk sam-
keppni í flutningum hefði flutnings-
kostnaður lækkað, t.d. í ferskfisks-
flutningum.