Morgunblaðið - 21.02.2003, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. FEBRÚAR 2003 11
SEX tilboð bárust í útboð Ríkiskaupa um elds-
neytiskaup fyrir ýmsar ríkisstofnanir. Skelj-
ungur hf. og Olíufélagið ehf. gerðu athuga-
semdir við framkvæmd útboðsins á
opnunarfundinum í gær og Samtök verslunar
og þjónustu í fyrradag, en í svari Ríkiskaupa til
SVÞ kemur fram að samkvæmt lögum sé ekki
hægt að fresta opnun tilboða með minna en
fjögurra almanaksdaga fyrirvara.
Skeljungur sendi inn fjögur tilboð en Olíufé-
lagið og Olíuverslun Íslands hf. sitt tilboðið
hvort. Skeljungur gerði skriflega athugasemd
við framkvæmd útboðsins, þar sem kemur
fram að félagið telji að sum ákvæði þess orki
tvímælis með tilliti til laga. Í bréfinu er vísað í
athugasemdir SVÞ og óskað eftir fundi með
fulltrúum Ríkiskaupa til að fara yfir málið og fá
úr því skorið hvort útboðið standist fyllilega
ákvæði laga. Tilboð Skeljungs eru sett fram
með fyrirvara um lögmæti útboðslýsingar, en
„fáist fullnægjandi skýringar á þessum atrið-
um mun Skeljungur fella fyrirvarann niður.“
Fulltrúar Skeljungs fóru fram á að opnun til-
boða yrði frestað á grundvelli bréfsins, en því
var hafnað. Þá var farið fram á að lesin yrðu
upp efnisatriði tilboða samanber 47. gr. laga
um opinber innkaup, þar sem fram kemur að
bjóðendur eigi rétt á að upplýsingar um nafn
bjóðanda, heildartilboðsupphæð, greiðsluskil-
mála, afhendingarskilmála og eðli frávikstil-
boða séu lesnar upp, en því var líka hafnað.
Fulltrúi Olíufélagsins tók undir athuga-
semdir Skeljungs, vísaði í bréf SVÞ og gerði at-
hugasemdir við grein 1.2.5. í útboðslýsingunni.
Hann sagði að of margir huglægir þættir væru
við mat á samningsaðilum og gerði einnig at-
hugasemdir við þær forsendur sem bjóðendur
hefðu til grundvallar.
Svar Ríkiskaupa
Óskað var eftir tilboðum í eldsneyti fyrir um
það bil 1.200 vélknúin tæki, þ.a. um 615 bens-
ínknúin og um 590 díselknúin. Vegagerðin, rík-
islögreglustjóri, Íslandspóstur, Rarik, Flug-
málastjórn og Orkustofnun skuldbinda sig
sérstaklega til að versla samkvæmt samningn-
um en þau eru með um 700 ökutæki og vinnu-
vélar. Í svari Ríkiskaupa til SVÞ kemur fram
að í útboðsgögnum komi skýrt fram hvernig
meðhöndlun innheimtuþóknunar Ríkiskaupa
sé framkvæmd og að hún sé á engan hátt frá-
brugðin því sem hefðbundið sé og sé ávallt við-
haft við gerð rammasamninga.
Ennfremur segir að samkvæmt grein 22 í
lögum nr. 94/2001 beri öllum ríkisstofnunum að
versla við þá aðila sem rammasamningur hafi
verið gerður við nema þess hafi sérstaklega
verið getið í útboðsgögnum að svo sé ekki. „Í
þessu tilfelli er engra slíkra aðila getið heldur
eru taldir upp sérstaklega þeir aðilar sem hafa
skuldbundið sig til að vera í svonefndum átaks-
hópi sem kæmi sem fyrst inn í þessi nýju við-
skipti. Þetta er gert samkvæmt óskum vænt-
anlegra bjóðenda eins og þær voru fram settar
af þeim á kynningarfundum sem haldnir voru
meðan útboðsgögn voru í vinnslu.“
Í þriðja lagi segir að í útboðsgögnum beri
Ríkiskaupum að upplýsa væntanlega bjóðend-
ur um hvernig staðið verði að töku tilboða. Það
verði gert.
Athugasemdir tveggja olíufélaga við útboð Ríkiskaupa um eldsneytiskaup bárust of seint
Opnun tilboða
var ekki frestað
Í NÝJUM leik Landsbankans, Raun-
veruleik, sem var formlega tekinn í
notkun í gær, gefst íslenskum ung-
lingum tækifæri til að fá nasasjón af
íslenskum raunveruleika, með
flestu því sem honum fylgir. Leik-
urinn er hugsaður sem námsefni
fyrir lífsleikni í efsta bekk grunn-
skólans. Leikurinn, sem er gagn-
virkur hlutverkaleikur, gengur út á
það að unglingar setji sig í spor tví-
tugrar manneskju sem er að fóta sig
í fyrsta skipti upp á eigin spýtur í
lífinu. Hugmyndina að leiknum á
Ómar Örn Magnússon, kennari í
Hagaskóla.
Markmiðið með leiknum er að
bjóða fjármálafræðslu í grunn-
skólum á annan hátt en áður hefur
tíðkast. Í leiknum fá unglingarnir
því fræðslu auk þess sem þeir taka
þátt í umræðum.
Í upphafi Raunveruleiksins setja
þátttakendur sig í spor 20 ára ein-
staklings eins og áður segir, sem
lokið hefur stúdentsprófi, á ákveðna
upphæð á bankareikningi og er á
leið út í lífið. Að öðru leyti er þessi
einstaklingur ómótaður. „Fyrsta
verk nemenda í leiknum er því að
móta aðstæður persónu sinnar, t.d.
með því að ákveða hvar á landinu
þeir vilja búa, hvernig þeir búa og
hvaða menntun, matarvenjur og
eignastöðu þeir hafa o.s.frv. Nem-
endur geta breytt vali sínu þegar
líður á leikinn, en allar ákvarðanir
hafa fjárhagslegar afleiðingar, líkt
og í lífinu sjálfu,“ segir í frétt frá
Landsbankanum sem hannaði leik-
inn ásamt Ómari höfundi hans.
Vikulega vinna nemendur verk-
efni og nýta við lausn þeirra þá
reynslu sem þeir afla sér í leiknum
og skólanum, ásamt ítarupplýs-
ingum sem er að finna á vef Raun-
veruleiksins, www.raunveruleik-
ur.is. Verkefnin eru unnin á
rafrænan hátt og hefur úrvinnsla
þeirra, ásamt fjárhagslegri stöðu
nemenda í leiknum, áhrif á stiga-
fjölda. Í leiknum mæta nemendur
slæmum eða góðum örlögum, sem
hefur líka áhrif á stigin, en sem
dæmi um örlög má nefna tjón, happ-
drættisvinninga, barneignir, launa-
hækkun eða -lækkun og margt
fleira. Úrvinnsla verkefna hefur að
hluta til áhrif á örlögin.
Landsbankinn kynnir nýjan fjármálatengdan hlutverkaleik fyrir nemendur í 10. bekk í grunnskóla
Morgunblaðið/Sverrir
Ómar Örn Magnússon, höfundur Raunveruleiksins, Tómas Ingi Olrich menntamálaráðherra og Björn Líndal hjá
Landsbankanum skoða vefsíðu Raunveruleiksins er ráðherrann tók leikinn formlega í notkun í gær.
Eiga að standa
á eigin fótum í
fjármálunum
TENGLAR
..............................................
www.raunveruleikur.is
JÓN Kristjánsson heilbrigðisráð-
herra segir að bréf sem forstjóri Per-
sónuverndar sendi heilbrigðisnefnd
Alþingis þar sem frumvarp um lyfja-
gagnagrunna er gagnrýnt, sé á mis-
skilningi byggt. Aldrei hafi staðið til
að koma upp persónugreinanlegum
gagnagrunni öðruvísi en dulkóðuð-
um, hafi mátt lesa eitthvað annað út
úr frumvarpinu verði það lagfært.
„Við höfum verið að fara yfir málið
í dag [í gær]. Persónuvernd mun hafa
staðið í þeirri meiningu að upplýsing-
arnar til Tryggingastofnunar yrðu
ekki dulkóðaðar, en okkur hefur aldr-
ei dottið annað í hug en að þær yrðu
það,“ segir Jón.
Í bréfi forstjórans segir m.a. efn-
islega að Persónuvernd geti með
engu móti fallist á veigamikil atriði í
frumvarpinu. Persónuvernd leggst
gegn því að ríkið búi til miðlægan
gagnagrunn um lyfjanotkun hvers
einasta Íslendings.
„Við höfum átt samtöl við Persónu-
vernd í dag [gær] og þetta er sameig-
inlegur skilningur okkar. Ég tel að
þetta mál sé úr sögunni,“ segir Jón.
Forstjóri Persónuverndar sagði í
samtali við Morgunblaðið í fyrradag
að enginn munur væri gerður á því,
samkvæmt frumvarpinu, hvort sá
sem á annað borð fengi lyf afgreitt
gegn lyfjaávísun, fengi yfirhöfuð eitt-
hvað endurgreitt frá Tryggingastofn-
un eða hvort hann fengi lyf sem væru
á lista yfir varhugaverð lyf, t.d.
ávanabindandi lyf. Um of viðamikla
söfnun upplýsinga væri að ræða.
Jón bendir á móti á að frumvarpið
sé komið til af tvennu. Í fyrsta lagi sé
það tæki fyrir Tryggingastofnun við
endurgreiðslu lyfja en hins vegar sé
það sprottið af útgáfu lækna á ávís-
unum á ávanabindandi lyf. Í þeim
flokki sé töluvert af lyfjum sem TR
taki ekki þátt í að greiða niður.
Gagnlegur fundur en
enginn misskilningur
Sigrún Jóhannesdóttir, forstjóri
Persónuverndar, segir fund með
ráðuneytinu í gær hafa verið gagn-
legan og telur að málið muni leysast.
„Við ræddum frumvarpið eins og
það lá fyrir í morgun [gærmorgun] og
fórum yfir öll atriði þess og leituðum
lausna og það gekk vel,“ segir Sigrún
sem segir að ráðuneytið hafi komið til
móts við ábendingar Persónuvernd-
ar. Hún fellst þó ekki á túlkun ráð-
herra um að gagnrýni stofnunarinnar
hafi verið byggð á misskilningi. Sjón-
armið Persónuverndar hafi komið
mjög skýrt fram í frétt Morgunblaðs-
ins í fyrradag.
Persónuvernd átti í gær einnig
fund með heilbrigðisnefnd Alþingis
þar sem farið var yfir niðurstöðu
fundarins fá því fyrr um daginn.
Jónína Bjartmarz, formaður heil-
brigðisnefndar Alþingis, tekur undir
með Jóni að gagnrýni Persónuvernd-
ar sé byggð á misskilningi. Sá mis-
skilningur hafi verið leiðréttur og þeir
aðilar sem hafi aðgang að grunninum
með þeim takmörkunum sem gert sé
ráð fyrir, auk Persónuverndar, séu
sáttir. „Misskilningurinn liggur í
rauninni í ákveðnum hugtökum, að
upplýsingar komi persónugreinan-
legar til TR sem það gerir ekki, það
er verið að tala um dulkóðun.“
Í frumvarpinu er rætt um „per-
sónugreinanlegan“ gagnagrunn og
„ópersónugreinanlegan“.
„En það hefði kannski átt að tala
um „dulkóðaðan“ og „aftengdan“.
Það er svolítill munur þarna á og
kannski hefur fólk ekki talað nógu
skýrt saman til að vera sammála um
hvernig hugtökin skyldu skilgreind.
Og svo er þetta líka spurning um að
setja sig inn í starfshætti á viðkom-
andi stofnunum til að geta lagt mat á
það hvað felst í hugtökunum.“
Heilbrigðisráðherra svarar gagnrýni Persónuverndar
Aldrei dottið í hug annað en
að dulkóða upplýsingarnar
AUSTURBAKKI hefur stefnt fyrr-
verandi stjórnarformannni og fyrr-
verandi framkvæmdastjóra Íslenskr-
ar útivistar hf. sem rak verslunina
Nanoq í Kringlunni áður en félagið
var lýst gjaldþrota í júlí 2002. Eru
þeir m.a. sakaðir um skilasvik og fyrir
að hafa fé út úr Austurbakka með
ólögmætum hætti. Er þess krafist að
þeir verði dæmdir til að greiða fyr-
irtækinu 9,2 milljónir í skaðabætur en
Nanoq fékk vörur fyrir þessa upphæð
afhentar skömmu fyrir gjaldþrotið.
Í stefnunni segir að Nanoq hafi frá
upphafi verið rekin með miklu tapi. Á
stjórnarfundi 10. október 2001 hafi
komið fram að tapið á árinu yrði 133
milljónir. Á fundinum var m.a. bókað
að staðan væri mjög slæm og ekkert
benti til þess að úr rættist. Í apríl
2002 var skuld Nanoq við Austur-
bakka um 19 milljónir og var þá lokað
á frekari viðskipti við félagið. Íslensk
útivist hefði sótt það fast að fá vor- og
sumarvöruna inn í verslunina. Aust-
urbakki féllst á að taka við víxlum fyr-
ir skuldinni og afhenda nýjar vörur
fyrir 9,2 milljónir. Félagið var síðan
úrskurðað gjaldþrota 10. júlí. Enginn
víxill fékkst greiddur og ekkert
fékkst fyrir nýju vörurnar.
Austurbakki byggir á því að í apríl
2002 hafi Sparisjóður Reykjavíkur
verið búinn að svipta Íslenska útivist
ráðstöfunarrétti yfir nánast allri inn-
komu verslunarinnar. Austurbakki
telur augljóst að stjórnarformanni og
framkvæmdastjóra hafi verið það
ljóst í desember 2001 að félagið gæti
ekki staðið við skuldbindingar sínar
og samkvæmt lögum hefði átt að taka
það til gjaldþrotaskipta. Þeir hafi vís-
vitandi leynt stöðu félagsins og nýtt
sér þá staðreynd að Austurbakka var
ekki kunnugt um bága stöðu þess.
Þegar þeir gáfu út víxla fyrir 18 millj-
ónir og keyptu vörur fyrir 9,2 millj-
ónir hafi þeir vitað að engin von var til
þess að félagið losnaði undan gjald-
þroti.
Málið er rekið í samvinnu við Félag
íslenskra stórkaupmanna. Það telst
vera prófmál og má gera ráð fyrir að
ef niðurstaða fellur Austurbakka í vil
muni fleiri heildsalar reyna að ná
fram rétti sínum.
Fyrrverandi stjórnendur Nanoq
Er stefnt fyrir
blekkingar og
meint skilasvik