Morgunblaðið - 21.02.2003, Blaðsíða 29

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. FEBRÚAR 2003 29
RSH.is
Dalvegi 16b • 201 Kópavogur
Sími 544 5570 • Fax 544 5573
www.rsh.is • rsh@rsh.is
Þráðlaus
VERSLUN • VERKSTÆÐI
Radíóþjónusta Sigga Harðar
BlueTooth tækni
fyrir GSM
Velkomin á 21. öldina
w
w
w
.d
es
ig
n.
is
©
20
03
RUNNINN er upp sá tími að
efla skal menningu á landsbyggð-
inni með fjárframlögum til upp-
byggingar menningarhúsa. Þessu
er fagnað því fólk og fyrirtæki lað-
ast að stöðum þar sem menningin
blómstrar enda mikið samfélags-
verðmæti fólgið í menningarstarf-
seminni.
Suðurlandi var boðað framlag í
ákvörðun ríkisstjórnar 1999 með
byggingu menningarhúss í Vest-
mannaeyjum gegn mótframlagi
Eyjamanna. Ríkisstjórnin endur-
nýjaði þetta tilboð á dögunum.
Víst er að Eyjamenn hika ekki við
að ná saman mótframlagi og því
markmiði að eignast öflugt menn-
ingarhús enda tækifærið einstakt.
Nýleg er sú ákvörðun að efla
þessa þætti í Reykjavík með bygg-
ingu tónlistar- og ráðstefnuhúss
eftir metnaðarfulla samkeppni um
húsform og aðstöðu. Samtals mun
það verkefni hljóða upp á 6 millj-
arða. Sú aðstaða mun efla menn-
inguna og veltuna í menningar- og
ferðaþjónustugeira höfuðborgar-
innar og smita út um landið en
ekki koma í stað uppbyggingar í
nærbyggðum höfuðborgarsvæðis-
ins, innan 100 km.
Mikill áhugi
fyrir verkefninu
Menningarsalur Suðurlands á
Selfossi bíður ríkisframlags til
uppbyggingar. Salurinn er í miðju
Ársala sem er stórbygging á bökk-
um Ölfusár og hýsir hótel, aðstöðu
fyrir kvikmyndahús og þjónustu-
fyrirtæki. Salurinn var byggður
upp af sveitarfélaginu á Selfossi og
er fokheldur. Með nýbyggingu
hótels var lokið við hönnun inn-
réttinga í hann og hljóðvistar, með
tilliti til þess að þar væri meg-
ináhersla á tónlist, leiklist og ráð-
stefnur. Salurinn er tilbúinn til út-
boðs verklegra framkvæmda.
Hann tekur 330 manns í sæti og er
með stórt leiksvið, hið stærsta á
landsbyggðinni, og býður upp á
mikil tækifæri.
Undirbúningsnefnd hefur unnið
að því að koma á fót sjálfseign-
arstofnun um innréttingu og rekst-
ur Salarins með það að markmiði
að fá að einu borði í því efni sveit-
arfélög á Suðurlandi, Sveitarfélag-
ið Árborg, einstaklinga, félög og
svo ríkisvaldið. Mikill áhugi er fyr-
ir verkefninu og nú liggur fyrir
staðfesting um þátttöku Samtaka
sveitarfélaga á Suðurlandi, bæjar-
stjórn Árborgar er með samning á
sínu borði og einstaklingar hafa
skráð sig fyrir stofnframlögum.
Félög og fyrirtæki hafa sýnt
áhuga á þátttöku en bíða eftir
þeirri festu sem fylgir þátttöku
ríkisins sem gert er ráð fyrir að
nemi 120 milljónum króna. Áætlun
um innréttingu Salarins nemur
tæplega 200 milljónum.
Þátttaka ríkisins
í almannaþágu
Málefnið hefur verið kynnt fyrir
þingmönnum, tveimur mennta-
málaráðherrum, viðrað við fjár-
málaráðherra og óskað eftir viðtali
við fjárlaganefnd, – að vísu án ár-
angurs. Allir taka verkefninu samt
vel og kinka kolli – þetta góða fólk
sér möguleikana sem fyrir hendi
eru en enginn vill taka af skarið.
Þátttaka ríkisins er jafn mik-
ilvæg í þessu verkefni eins og í
tónlistar- og ráðstefnuhúsi í
Reykjavík og menningarhúsi á Ak-
ureyri, í Eyjum eða annarstaðar
þar sem ríkið leggur hönd á plóg.
Þátttakan er í almannaþágu, mun
efla samfélagið í heild og auka það
samfélagsverðmæti sem fólgið er í
framlagi þeirra sem leggja menn-
ingarstarfinu lið.
Til þessa höfum við Flóamenn
ekki barið bumbur eða farið með
hávaða í þessu máli en við viljum
að á okkur sé hlustað og hin góða
ákvörðun frá 1999 um framlag til
menningarhúsa verði færð til nú-
tímans og horft til þess hvort ekki
megi bæta aðeins um betur, ná
enn meiri árangri og koma menn-
ingarpeningunum í not á skemmri
tíma. Boltinn er hjá ríkisstjórninni
varðandi ákvörðun, akurinn hefur
verið plægður. – Sunnlendingar
bíða framlags.
Menningarsalur bíður framlags
Eftir Sigurð
Jónsson
„Boltinn er
hjá ríkis-
stjórninni
varðandi
ákvörðun,
akurinn hefur verið
plægður. – Sunnlend-
ingar bíða framlags.“
Höfundur er formaður undirbún-
ingshóps um Menningarsal Suður-
lands á Selfossi.
HALLDÓR Blöndal er í hópi
þeirra stjórnmálamanna íslenskra
sem fátt hafa haft til málanna að
leggja á ferli sínum utan liðveislu við
baráttu gegn framförum. Þrátt fyrir
það leyfir þingmaðurinn sér að veit-
ast að Ingibjörgu Sólrúnu Gísladótt-
ur í Morgunblaðinu 12. febrúar sl. og
saka hana um að kunna ekki skil á því
hvernig Ísland var fært inní nú-
tímann undir lok 20. aldarinnar.
Það stendur ekki steinn yfir steini í
grein Halldórs, „Það er enginn staður
í þessari ræðu“, hvað sannleika og
röksemdir varða enda álíka trúverð-
ugt að Halldór útskýri nútímavæð-
ingu og Osama Bin Ladin boði frið.
Tilefni gagnrýni Halldórs er ræða
Ingibjargar á flokkstjórnarfundi
Samfylkingarinnar í Borgarnesi.
Halldór viðurkennir að hann hafi ekki
lesið ræðuna í heild sinni heldur
byggi á punktum úr fjölmiðlum. Ég
leyfi mér að efast um að Halldór hefði
skrifað af meira innsæi hefði hann í
raun lesið ræðuna sem hann gagn-
rýnir.
Halldór leitast við að grafa undan
þeirri fullyrðingu Ingibjargar að
harla lítið hafi borið til tíðinda í ís-
lenskum stjórnmálum frá því Alþýðu-
flokkurinn beitti sér fyrir grundvall-
arbreytingum á gangvirkni
atvinnulífsins í lok níunda áratugar-
ins og á fyrri helft þess tíunda. Og að
litlu hafi verið þokað í framfaraátt frá
þeirri tíð. Halldór Blöndal telur þetta
alrangt því að nútímavæðingin hafi
hafist einhvern tíma eftir 1994. Helsti
vandi Blöndals er að skilja orsaka-
samhengið. Hann færir engin rök
fyrir því hvernig nútímavæðingin
skall alltíeinu á einhvern tíma í ráð-
herratíð hans en viðurkennir þó að
skattkerfisbreytingar og endurbætt
rekstrarumhverfi hafi átt einhvern
hlut að máli. Þetta er svipað og að
halda því fram að börnin komi einn
góðan veðurdag í óspurðum fréttum í
farteski storksins. Í raun og veru er
þó nokkur aðdragandi að fæðingu líkt
og var með allar þær grundvallar-
breytingar sem áttu sér stað á ís-
lensku efnahagslífi.
Ingibjörg Sólrún hefur nefnilega
rétt fyrir sér! Það var Alþýðuflokk-
urinn gamli sem lagði grunninn að
nútímavæðingu Íslands með skatt-
kerfisbreytingum, frelsi í fjármagns-
flutningum, afnámi á viðskiptahöft-
um og aðild að EES-samningnum
sem skaut okkur á braut alþjóðavæð-
ingar. Þetta tókst þrátt fyrir and-
stöðu Halldórs og annarra aftur-
haldsmanna. Í rauninni ruddi
Alþýðuflokkurinn brautina fyrir nýja
tegund athafnamanna hins frjálsa
markaðar sem nú eru áberandi í um-
ræðunni þótt það sé svo sérstök
spurning hvort ríkisvaldið hafi í
seinni tíð sett nægilega skilvirkar
reglur um frelsið á markaðnum.
Hefðu Halldór og kollegar hans í
Sjálfstæðisflokknum haldið um taum-
ana væru Eimskip, Flugleiðir og
Shell enn allsráðandi í íslensku við-
skiptalífi.
Eitthvað velkist þetta fyrir fyrir-
greiðslupotaranum að norðan sem
var þó ráðherra úrelts landbúnaðar-
kerfis árum saman og annálaður fyrir
andóf sitt gegn íslenskum neytendum
með því að standa öndverður gegn
tollalækkunum eða yfirleitt öllu því
sem átti rætur í útlöndum eða fram-
förum.
Það er staðreynd að Davíð Odds-
son eftirlæti Blöndals og andlegur
leiðtogi, þótt yngri sé í árum talið,
hefur enn ekki varpað fram heild-
stæðri hugmynd um uppbyggingu á
nútímasamfélagi eða um framtíð slíks
samfélags. Í bandalagi við Halldór og
afturhaldsöfl í Sjálfstæðisflokknum
styrkti hann völd sín í flokknum með
því að halda umbótum í skefjum. Arf-
leið Davíðs í íslenskum stjórnmálum
liggur í árum á valdastóli og steypu í
Reykjavík.
Ræða Ingibjargar Sólrúnar í Borg-
arnesi hefur verið verulega skrum-
skæld af andstæðingum hennar enda
ekki við öðru að búast af óttaslegnum
mönnum. Punktur hennar var rétt-
mætur og hann er einfaldlega þessi:
Það er áhyggjuefni þegar almenning-
ur velkist í vafa um réttmæti eða
raunverulegar ástæður þess að rík-
isstofnanir geri aðför að fyrirtækjum.
Vafinn sjálfur er kjarni málsins. Og
er það tilviljun að fólk efist? Var það
tilviljun að Davíð brást sjálfur við
með því að segja að sér „sýndist Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir vera for-
sætisráðherraefni Jóns Ólafssonar
og Baugsfeðga“? Þau orð afhjúpa hug
hans til umræddra kaupsýslumanna
og keppinautarins um forsætið!
Halldór bendir réttilega á að álver
voru ekki reist í tíð Alþýðuflokksins
en sá flokkur skóp það umhverfi sem
síðar laðaði álversfjárfesta til lands-
ins. Enn er þetta spurning um or-
sakasamhengi. Grípum inní grein
Blöndals: „Með breyttu skatta- og
rekstrarumhverfi eru erlend fyrir-
tæki farin að hasla sér völl hér á
landi. Hér ríkir frjálsræði í viðskipta-
og atvinnumálum og afskipti ríkis-
valdsins af atvinnurekstri eru hverf-
andi. Það var öðru vísi umhorfs í tíð
síðustu vinstristjórnar á Íslandi
1988–1991. Þá sat Jóhann Bogesen í
stjórn Hlutafjársjóðs við Axar-
skaptafjörð og útdeildi peningum.
Það er veröld sem var, sem ungt fólk í
dag getur ekki skilið.“ Þetta er kjarni
málsins. Svona var umhorfs þegar Al-
þýðuflokkurinn tók við völdum á Ís-
landi árið 1987 eftir að Sjálfstæðis-
flokkur Halldórs hafði setið nær
óslitið við völd frá 1974. Alþýðuflokk-
urinn reið á vaðið og umbreytti við-
skiptaumhverfinu í landinu þau ár
sem í hönd fóru. Þökk sé þeim umbót-
um að ungt fólk skilur ekki Bogesen
tímann en vont er þegar hinir eldri,
það er Bogesen, Blöndal & Co., skilja
ekki hvernig sú tíð rann sitt skeið á
enda.
Alvarlegasta dæmið um skilnings-
skort þingmannsins endurspeglast
þó í orðum hans um Evrópusamband-
ið: „Og enn getum við gert betur með
því að halda rétt á málunum. Ísland
hefur stækkað innan frá og þarf ekki
á Evrópusambandinu að halda. Vill
ekki vera verstöð Evrópusambands-
ins.“ Þetta sýnir djúpa vanþekkingu.
Í fyrsta lagi virðist maðurinn ekki
skilja að einmitt vegna EES-sam-
starfsins var Ísland knúið með hraði í
átt til nútímans. Enn og aftur áttar
Halldór sig ekki á forsendunum og
orsakasamhenginu. Í öðru lagi þá vill
þingmaðurinn ekki að Ísland sé ver-
stöð ESB. Hér hnýtur hann um sömu
þúfu því EES-samningurinn er þess
eðlis að íslenskir þingmenn eins og
Halldór Blöndal þurfa að innleiða
reglugerðir frá ESB án þess að hafa
nokkuð um þær að segja. Í þessu felst
hin mikla þverstæða: Sem verstöð
ESB hefur Ísland verið nauðbeygt
inní nútímann. Vitaskuld væri ákjós-
anlegra fyrir reisn þjóðarinnar að
halda sjálf um taumana eftirleiðis
með fullri aðild að ákvarðanatökuferli
ESB-þjóða. Þótt afturhaldsmenn hafi
með þessu fyrirkomulagi verið nauð-
beygðir til að þiggja framfarir er-
lendis frá þá væri heppilegra fyrir
lýðræðið að þeir biðu lægri hlut á Al-
þingi Íslendinga.
Þannig virðist það vera að Halldór
Blöndal og aðrir stjórnmálamenn ís-
lenskir sömu náttúru bæru ekki
kennsl á nútímann þótt hann kæmi
ríðandi heim í hérað.
Nútímavæðing Íslands
og fortíð Blöndals!
Eftir Glúm
Baldvinsson
„Þannig
virðist það
vera að Hall-
dór Blöndal
og aðrir
stjórnmálamenn ís-
lenskir sömu náttúru
bæru ekki kennsl á nú-
tímann þótt hann kæmi
ríðandi heim í hérað.“
Höfundur er með meistaragráður í
alþjóðastjórnmálum.
RÆÐA Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur á flokksstjórnarfundi
Samfylkingarinnar 9. þessa mán-
aðar var svo yfirfull af rang-
færslum, dylgjum og ósannindum
að fjölmiðlar, stjórnmálamenn og
athafnamenn hafa orðið að eyða
drjúgum tíma síðustu daga í að
svara þessum dæmalausa málflutn-
ingi. Eitt dæmi um þetta er að
Björgólfur Thor Björgólfsson hefur
í viðtali leiðrétt rangfærslur Ingi-
bjargar og sagði um orð hennar:
„Ég var að tala um annað og engar
forsendur fyrir því að útleggja orð
mín þannig að verið sé að ráðast á
einhver þrjú fyrirtæki sem hún
nafngreinir.“ Björgólfur Thor segir
einnig að hann hafi ekki fundið fyr-
ir meintum afskiptum forsætisráð-
herra af viðskiptalífinu og að hon-
um finnist frekar að fyrirtækin séu
að troða sér inn í pólitíkina og gera
sig pólitísk. Hann hafi ekki haldið
því fram að pólitíkin hafi verið að
skipta sér af fyrirtækjunum. Þetta
eru athyglisverð orð, en ekki er síð-
ur athyglisvert að menn þurfi að
koma fram og leiðrétta það þegar
forsætisráðherraefni Samfylkingar-
innar hefur rangtúlkað orð þeirra.
Traustið fer vaxandi –
ekki minnkandi
Ein þeirra ósanninda sem Ingi-
björg hélt að almenningi í ræðu
sinni eru að traust fólks á stofn-
unum samfélagsins hafi minnkað.
Þetta var augljóslega sagt til að
styðja kenningar hennar um að
stjórnvöld hafi misbeitt valdi sínu
og þvingað fram vilja sinn gagnvart
stofnunum á borð við skattrann-
sóknarstjóra og ríkislögreglustjóra.
„Það hefur dregið verulega úr
trausti á öllum helstu stofnunum
samfélagsins – ríkisstjórn, ráðherr-
um, alþingi, stjórnmálamönnum,
stjórnmálaflokkum, lögreglu,
kirkju, fjölmiðlum og menntastofn-
unum,“ sagði Ingibjörg Sólrún á
flokksstjórnarfundinum. Nú er það
svo að Gallup kannar traust fólks
til nokkurra þessara stofnana með
reglulegum hætti. Þegar stuðst er
við þessar kannanir í stað gróu-
sagna má sjá að traust til stofnana
samfélagsins hefur ekki minnkað
heldur vaxið á síðustu árum. Síð-
asta könnun var gerð í fyrra og frá
könnun fimm árum áður hafði
traust til Alþingis aukist um 4%,
traust til lögreglu hafði aukist um
7%, traust til dómskerfisins hafði
aukist um 21%, traust til Háskól-
ans hafði aukist um 12% og traust
til þjóðkirkjunnar hafði aukist um
27%. Annað af því sem Ingibjörg
nefndi var ekki kannað sérstaklega,
en fellur sennilega flest undir
traust til Alþingis og hefur því auk-
ist líka en ekki minnkað eins og
hún hélt fram. Þótt traust á stofn-
unum samfélagsins – þeirra á með-
al Alþingi, þar sem stjórnmála-
menn starfa – hafi almennt aukist
er ekki víst að traustið til allra
stjórnmálamanna hafi þróast með
sama hætti og ef til vill finnur Ingi-
björg Sólrún fyrir minnkandi
trausti í sinn garð. Að minnsta
kosti er það svo að framboð hennar
til Alþingis þvert á gefin loforð var
ekki til þess fallið að auka trúverð-
ugleika hennar. Ósannindi hennar,
dylgjur og rangfærslur nú eru ekki
heldur til þess fallin að auka traust
til hennar, því hún hefur gert
hverjum manni ljóst að í stjórn-
málabaráttu er henni ekkert heil-
agt.
Ósannindi
Ingibjargar
Eftir Bjarneyju Sonju
Ólafsdóttur
Höfundur er tölvunarfræðinemi við
Háskólann í Reykjavík.
„Kannanir í
stað gróu-
sagna sýna
að traust til
stofnana
samfélagsins hefur ekki
minnkað heldur vaxið.“