Morgunblaðið - 21.03.2003, Blaðsíða 36

MINNINGAR
36 FÖSTUDAGUR 21. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Bergþóra Sig-ríður Guð-
mundsdóttir
Jeppesen fæddist í
Reykjavík 27.
október 1915. Hún
lést á Hrafnistu í
Reykjavík mið-
vikudaginn 12.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Guðmundur
Sæmundsson frá
Írafelli í Kjós, f.
1861, og Kristín
Þórðardóttir frá
Kalastaðakoti á
Hvalfjarðarströnd, f. 1877. Sig-
ríður var yngst fimm barna
þeirra en þau eru öll látin.
Systkini Sigríðar voru Valgerð-
ur, f. 1906, Þórður, f. 1908, Guð-
finna, f. 1910, og Theodór, f.
1912.
Sigríður giftist 31. desember
1937 Max Jeppesen húsgagna-
smíðameistara, f. í Reykjavík 10.
október 1907, d. 1983. Foreldrar
hans voru Anna Benediktsdóttir,
f. 1885, og Georg Kristian Jeppe-
sen, f. 1880. Sigríður og Max
bjuggu öll sín hjú-
skaparár í Reykjavík.
Börn þeirra eru: 1)
Anna Jeppesen, gift
Grími Leifssyni. Börn
þeirra eru: a) Emil,
sambýliskona hans er
Rikke Ælker. Börn
þeirra eru Emma
Sophie og Anna
Björk. b) Leifur, sam-
býliskona hans er Ás-
dís Ólafsdóttir, dóttir
þeirra er Steinunn.
Áður átti Leifur
börnin Matthías og
Önnu Björgu. c) Sig-
ríður Sif, sambýlismaður hennar
er Árni Arnórsson. Barn þeirra
er Ellen Rún en áður átti Sigríð-
ur Sif Helenu Hauksdóttur. 2)
Karl Jeppesen, kvæntur Sigríði
Hlíðar. Dætur þeirra eru: a) Ing-
unn Þóra, gift Kieran Cahill.
Dætur þeirra eru Soffía Kristín
og Hanna Kaitlin. b) Anna Krist-
ín, sambýlismaður hennar er
Andreas Stenlund.
Útför Sigríðar verður gerð frá
Fríkirkjunni í Reykjavík í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
Elskuleg tengdamóðir mín Sigríð-
ur Jeppesen fékk hægt andlát. Þegar
kemur að kveðjustund er þakklæti
fyrir samfylgdina efst í huga. Allt frá
fyrstu stundu tóku þau hjónin, Sigríð-
ur og Max, mér opnum örmum. Þau
áttu fallegt heimili lengst af á Lauga-
teigi 9. Þar var allt fullt af listilegu
handverki þeirra beggja. Tengdafor-
eldrar mínir eru í huga mínum fyrstu
ekta Reykvíkingarnir sem ég kynnt-
ist af eldri kynslóðinni. Þegar aðrir
töluðu um fjallið og dalinn, lækinn og
hlíðina í heimasveitinni töluðu þau um
Laugaveginn og Bergstaðastrætið
með sömu ástinni til átthaganna.
Bernskuminningar tengdamömmu
voru úr Miðbæjarskólanum, af
skautaferðum á Tjörninni og löngum
gönguferðum með nesti til staða sem
nú eru komnir undir malbik. Hún
þekkti hverja götu í Þingholtunum og
á Laugavegi þekkti hún hvert hús af
þeim sem eldri eru. Hún gaf mér nýja
sýn á borgina.
Sigríður var glaðlynd kona og fé-
lagslynd. Eftir að börnin hennar tvö
uxu úr grasi og umsvif heimilishalds-
ins minnkuðu notaði hún tímann vel.
Hún lét sér aldrei leiðast og sótti
margs konar námskeið í tungumálum
og handavinnu og stundaði bæði leik-
fimi og sund á meðan heilsan leyfði.
Ég dáðist oft að framtakssemi henn-
ar.
Eftir að maður hennar veiktist
veitti hún honum þá bestu umönnun
sem hún gat, fyrst á heimili þeirra og
síðar með tíðum heimsóknum á
Hrafnistu þar sem hann var síðustu
ár sín. Hún veitti dætrum mínum ein-
læga ást og athygli. Það var amma
sem hrósaði, amma sem nennti að
spila og amma sem með gleði kom á
alla viðburði í skólunum.
Nú þegar Elli kerling getur ekki
lengur angrað hana er mynd hennar
stöðugt að yngjast í huga mér. Mér
verður hugsað til stúlkunnar sem um
var ort: „Hver gengur þarna eftir
Austurstræti ...?“ Ekki veit ég hvort
Sigga átti ótrúlega rauða skó og sann-
arlega var hún yfirlætislaus en hún
fór til samfundar við ungan mann.
Þau dönsuðu eins og englar á Borg-
inni og renndu sér með glæsibrag á
Tjörninni. Þau voru einstaklega
myndarleg hjón og þannig má minn-
ingin lifa í huga okkar.
Við aðstandendur Sigríðar þökkum
alla þá hjálp sem við höfum fengið við
að sinna þörfum hennar síðustu árin.
Blindrabókasafnið veitti henni
ómælda ánægju eftir að sjóninni fór
að hraka og á Hrafnistu naut hún
góðrar aðhlynningar. Þökk sé þeim
sem þar starfa.
Hvíl í friði, Sigga mín.
Sigríður Hlíðar.
Skyldu ömmurnar gera sér grein
fyrir því hvað þær geta verið mikil-
vægir þættir í lífi ungra manna sem
hafa mikið að gera og eru uppteknir
af því? Skyldu þær átta sig á því hvað
við byggjum tilveru okkar mikið á
þeim og því sem frá þeim er komið?
Og skyldu þær átta sig á því hvað
okkur þykir gott að vita af þeim?
Við systkinin ólumst upp á Húsavík
en amma og afi bjuggu í Reykjavík.
Samt sem áður áttum við okkar
stundir. Við systkinin ólumst upp á
nútímaheimili, mamma og pabbi voru
alltaf að vinna og heimilishaldið ein-
kenndist af því. Hjá ömmu og afa á
Laugarteignum var þessu öðruvísi
háttað. Þar voru gömlu gildin í heiðri
höfð. Afi vann úti og afi vann heima.
Amma sá um heimilið. Þar voru hlut-
irnir á hreinu og ákveðinn agi ríkti.
Eftir þessu tók maður þótt ungur
væri. Þau voru líka með þetta ótrú-
lega tæknilega kallkerfi úr eldhúsinu
út í bílskúr þar sem afi var alltaf að
vinna. Það voru galdrar þegar amma
gat kallað í afa í gegnum einhverja
snúru út um eldhúsgluggann og sagt
honum að það væri komið kaffi!
Amma vann sín verk hljóðlega og
passaði upp á allt. Á Laugarteignum
var allt voðalega fínt og maður þurfti
að læra að umgangast fína hluti. Ég
man að fína gólfteppið í stofunni var
mikið notað í bílaleik enda upplagðar
bílabrautir í fögru munstrinu. Afi sá
um að fara með okkur strákana í bíó,
við fengum oft að fara á alvörumyndir
á alvöru sýningartíma en amma beið
heima með allt klárt. Amma leit ekki
út eins og ömmur gera í bókunum. Að
sögn hennar tókst mér sem litlum
snáða að gleðja hana mikið með því að
ræða þá hluti við hana. Sagði ég henni
að hún liti ekki út eins og amma.
Amma mín var grönn og spræk og
klæddist jafnvel buxum.
Amma kenndi okkur margt og ég
er ekki viss um að hún hafi gert sér
grein fyrir því hvað hún átti stóran
hlut í að móta litlu drengina en hún
ræddi mikið við okkur um hin góðu
gildi í lífinu. Hún var mikið á móti
reykingum og áfengi og fór vel yfir þá
hluti með okkur. En fyrst og fremst
held ég að hún hafi leiðbeint okkur í
að verða betri manneskjur.
Eftir að afi veiktist og hætti að geta
keyrt þurfti hún að læra að keyra bíl.
Hún hafði ekki bílpróf því að afi
keyrði alltaf. Eitthvað minnir mig þó
að þetta hafi staðið í þeim gömlu en
hún dreif sig samt til Húsavíkur og
lærði að keyra á rólegum götum bæj-
arins. Eftir bílprófið þurfti hún að æfa
sig nokkuð áður en lagt yrði í ys borg-
arinnar og fékk hún Land Rover sem
pabbi átti til æfinga. Amma á Land
Rovernum vakti athygli þegar hún
þeystist um götur Húsavíkur.
Amma vildi manni alltaf svo vel.
Hún þurfti ekki alltaf að fara í smáat-
riðin, bara vita hvort allt væri ekki í
lagi og allir hefðu það gott.
Amma var góð kona. Hún talaði
mikið um hvað hún ætti gott fólk að.
Hún reyndi líka að sjá það góða í öll-
um. Slík hugsun hlýtur að hafa verið
gífurlega mikilvæg fyrir ungan mann
að byggja tilveru sína á.
Elsku amma, guð geymi þig.
Leifur.
Hún amma er látin og ég vil minn-
ast hennar með örfáum orðum.
Amma Sigga var eina amman sem ég
átti og eina langamma barnanna
minna. Nú er hún kominn til afa Max
og ég trúi því að þar séu miklir fagn-
aðarfundir eftir u.þ.b. 20 ára aðskiln-
að.
Ég ólst upp á Húsavík og þær voru
ófáar suðurferðirnar sem farnar voru
til Reykjavíkur að heimsækja ömmu
Siggu, en þar var mér var alltaf tekið
opnum örmum. Fyrir nokkrum árum
var ég að vinna ritgerð, sem átti að
fjalla um þvottalaugarnar í Laugar-
dal upp úr aldamótum 1900. Í
tengslum við það áttum við amma
saman yndislegar stundir, þar sem
hún fræddi mig um uppvöxt sinn í
Reykjavík og hvernig það var að
missa móður sína á unga aldri. Mér
þykir vænt um að börnin mín skyldu
hafa fengið að kynnast henni vel og er
henni þakklát fyrir þann mikla áhuga
og væntumþykju sem hún sýndi
þeim.
Sigríður Sif Grímsdóttir.
Elsku amma Sigga.
Við eigum eftir að sakna þín mikið,
þú varst svo stór hluti af lífi okkar.
Við vitum þó að þér líður mun betur
þar sem þú ert núna, hjá afa Max, og
við vitum að þið eruð að fylgjast með
okkur og líta eftir okkur. Það er alltaf
erfitt að vera svona langt í burtu þeg-
ar nánustu ættingjar eiga erfitt en við
komum báðar heim til að kveðja þig
með pabba og Önnu frænku.
Þakka þér fyrir öll yndislegu árin
sem við áttum með þér, þakka þér
fyrir að spila við okkur tímunum sam-
an þegar mamma og pabbi höfðu ekki
tíma (eða nenntu því ekki þar sem þau
kunna það ekki). Þakka þér fyrir hvað
þú varst alltaf glöd og alltaf svo
stundvís, þú hafðir drift og orku sem
allir ættu að taka sér til fyrirmyndar
og við erum stoltar af að vera sagðar
líkar þér.
Hafðu það gott hjá Guði og við biðj-
um að heilsa afa Max, sjáumst í
draumi.
Ástarkveðjur, þínar sonardætur
Inga Þóra og Anna Kristín.
Uppáhaldsfrænka mín og móður-
systir er látin. Hún var yngst fimm
barna afa míns og ömmu en móðir
mín elst. Ég kynntist henni mjög ung-
ur þegar hún passaði mig og kallaði
hana Deddu því nafnið Bergþóra Sig-
ríður reyndist of erfitt. Þetta einka-
nafn leyfðist mér síðan að nota alla
tíð. Samskiptin voru mikil og náin því
þær systur voru afar samrýndar.
Þegar frænka mín giftist 1937 og
stofnaði heimili var erfitt um hús-
næði. Bjó þá unga parið í fyrstu hjá
foreldrum mínum á Ásvallagötu. Þeg-
ar úr rættist fengu þau leigt á Reyni-
mel, sem þá var að byrja að byggjast.
Eftir að þau eignuðust börnin sín tvö,
Önnu og Karl, fóru þau að byggja á
Laugateignum. Í því átaki voru þau
samhent sem endranær og Max inn-
réttaði húsnæðið af sínum alkunna
dugnaði og listfengi.
Á Laugateigi stóð síðan heimili
þeirra meðan bæði lifðu. Föður mín-
um og Max varð ekki síður vel til vina
en þeim systrunum og var samgang-
ur mikill og þurfti hvorki jól né af-
mæli til þótt þau stæðu upp úr. Oft
var létt yfir mannskapnum og góður
kunningsskapur með frændfólki
beggja vegna frá. Fólk bauð vinum og
vandamönnum, en margir komu án
þess að gera boð á undan sér. Mann-
leg samskipti voru miklu nánari en
nokkurn tímann verður við fólkið á
skjánum. Í þessu umhverfi var gott að
lifa og hrærast og átti frænka mín þar
drjúgan hlut að máli.
Dedda frænka var lánsöm í sínu
einkalífi. Hún eignaðist góðan mann
og umhyggjusöm börn og barnabörn
og þá ekki síður tengdabörn. Hugul-
semi þeirra entist henni ævina á enda.
Við Valborg og synir sendum fjöl-
skyldu hennar innilegar samúðar-
kveðjur.
Valdimar Kristinsson.
SIGRÍÐUR
JEPPESEN
É
g þekkti einu sinni
ungan mann, sem
lét plata sig út í
ævintýri. Ævintýr-
ið reyndist honum
dýrkeypt, en varð efni í sögu
síðar meir. Kannski borgaði það
sig þá.
Ævintýrið var á þá lund að
maðurinn, sem þá var tæplega
tvítugur, steig um borð í flugvél
á Reykjavíkurflugvelli. Flug-
vélin lenti á Vestfjörðum hálf-
tíma seinna eða hvað það nú
var. Þar tók á móti honum eig-
inmaður frænku hans ásamt
vini sínum. Þrenningin settist
upp í bíl og hélt af stað.
Hlykkjótt var leiðin, eftir
fjörðum og
yfir heiðar.
Loks var
komið að
Mjólká. Þeg-
ar ungi mað-
urinn segir
söguna minnir hann að þar hafi
verið krakkar að leik. Eitthvað
rámar hann í að hundar hafi
komið við sögu, enda ekki óal-
gengt í sveitum.
Við Mjólká var stigið upp í
seglskútu. Ferðinni var heitið til
baka, til Reykjavíkur. Nú kynni
einhver að velta fyrir sér af
hverju í ósköpunum ungi mað-
urinn hafi verið að ferðast alla
þessa leið til þess eins að snúa
aftur til byrjunarreits. Ég
spurði unga manninn einmitt
þessarar spurningar. Hann
spurði á móti: Af hverju ferðast
maður yfirleitt? Nei annars, eft-
ir á að hyggja var þetta fárán-
leg för, sagði hann svo við mig.
Þó hélt hann að ævintýraþorsti
hefði einhverju ráðið, ef til vill
ungæðisháttur eða þroska-
skortur. Eða kannski ekki.
Kannski var þetta bara eðli-
leg löngun hjá unga manninum.
Ævintýraþrá eins og hún gerist
fallegust. Hvað gæti verið un-
aðslegra en nærveran við sjó-
inn, mávana, hreina loftið og
yndislegan sumarhimininn við
Ísland, land strjálbýlis og brost-
inna vona?
Enda var ferðin unga mann-
inum afskaplega þægileg fyrst
um sinn, út lygnan fjörðinn.
Hann hafði ekki miklar áhyggj-
ur af sjóveiki og kom ekki til
hugar að taka meðöl við þeim
kvilla, sem virtist fjarlægur.
En þegar komið var út á
rúmsjó breyttist vatnið undir
bátnum. Þessi ljúfi heim-
ilisköttur, sem malað hafði svo
fallega þangað til, breyttist í
hamslausa ljónynju í drápsham.
Breytingin varð ekki á einni
svipstundu. Nei, smám saman
varð særinn úfnari og vanlíð-
anin jókst. Öldurnar stækkuðu
og stækkuðu, uns sjóndeild-
arhringurinn hvarf.
Ungi maðurinn fór til helvítis,
ef helvíti er til. Og helvíti er til,
sagði ungi maðurinn eftir að
hafa farið þangað þennan rúma
sólarhring. Helvíti er á jörðu.
Ekki á landi, heldur sjó.
Það var eins og hausinn á
unga manninum ætlaði að
springa. Hann reyndi að leggja
sig neðanþilja, en auðvitað gekk
það ekki. Honum leið einna
skást uppi á þilfari; að minnsta
kosti gat hann þá ælt fyrir borð.
Allt í einu sofnaði hann stand-
andi uppi á þilfari og höndin
sem hélt traustataki í stöng
rann til í meðvitundarleysinu,
sem stóð þó aðeins í nokkrar
sekúndur.
Sem betur fór var ungi mað-
urinn í góðra manna fylgd. Þeir
voru vænstu menn, eiginmaður
frænkunnar og vinur hans.
Reyndar var vinurinn ekki á
sama meiði í pólitíkinni og ungi
maðurinn, eitthvað vinstra meg-
in við miðju, án þess að það
skipti nokkru máli. Orðaskipti
þar að lútandi, í firðinum áður
en helvíti gleypti unga manninn,
urðu aldrei hlaðin neinum til-
finningahita.
Vinurinn gerði unga mann-
inum hins vegar nokkurn grikk,
án þess að vita af því og al-
gjörlega óviljandi. Þegar vanlíð-
anin var hvað verst spurði
hann: „Viltu ekki fá eitthvað
heitt að drekka? Það er ábyggi-
lega gott í magann.“ Umhyggj-
an var fölskvalaus. Ungi mað-
urinn svaraði játandi, nærri
meðvitundarlaus af ógleði og
viðbjóði.
Þá varð af einhverjum völd-
um hlé á samtali þeirra í nokkr-
ar mínútur. Að þessum mín-
útum liðnum sagði vinurinn:
„Viltu ekki blandaðan appels-
ínusafa?“ Ungi maðurinn þáði
með þökkum og tengdi ein-
hverra hluta vegna ekki saman
þessi tvö samtöl. Vinurinn tók
þá upp á því að hella appels-
ínuþykkni í sjóðandi heitt vatn
handa unga manninum. Það
fannst þeim unga sannkallaður
viðbjóður. En, þar sem vatns-
birgðir skútunnar voru af mjög
skornum skammti var ekki um
það að ræða að afþakka þennan
drykk. Ungi maðurinn varð því
að gjöra svo vel að teyga hann.
Enda við hæfi að bjóða upp á
mjöð djöfulsins í helvíti.
Það versta við þessa prísund,
eins og flestar slíkar stofnanir,
fannst unga manninum vera að
engrar undankomu var auðið.
Það var ekki tæknilega mögu-
legt að hann kæmist í land
næsta sólarhringinn. Landhelg-
isgæslan hafði öðrum hnöppum
að hneppa og þrátt fyrir góð-
vilja samferðarmanna hefðu
þeir sennilega ekki viljað ónáða
gæsluna af þessu tilefni.
Það varð hins vegar úr að
hleypa unga manninum á land,
þegar yfir hinn breiða Breiða-
fjörð var komið. Ákveðið var að
taka á sig töluverðan krók og
lenda í Ólafsvík.
Unga manninum varð á orði,
þegar hann lýsti þessu ævintýri
seinna meir, að aldrei hefði fá-
brotið sjávarþorp verið jafn
dásamlegur staður í huga nokk-
urs manns og þennan dag.
Bryggjan á Ólafsvík var svo
dásamleg og óhagganleg; hún
hristist ekki. Stóð bara þarna,
eins og hún hefði aldrei gert
annað.
Þannig var för unga mannsins
til helvítis. Hún endaði í himna-
ríki. Hún endaði í Ólafsvík.
Helvíti og
himnaríki
Ungi maðurinn fór til helvítis, ef helvíti
er til. Og helvíti er til, sagði ungi mað-
urinn eftir að hafa farið þangað þennan
rúma sólarhring. Helvíti er á jörðu.
Ekki á landi, heldur sjó.
VIÐHORF
eftir Ívar Pál
Jónsson
ivarpall@mbl.is