Morgunblaðið - 21.03.2003, Blaðsíða 43

jafnsjálfsagt. Auðvitað var það
ekki sjálfsagt. Viðhorf ömmu
minnar var bara svo ósérhlífið og
ljúft. Hún sagði iðulega við mig
þegar hún bauð mér aðstoð af ein-
hverju tagi: „Bryndís, mér finnst
gott ef ég get orðið að einhverju
liði. Það er ekkert gaman ef eng-
inn þarf á manni að halda. Það
gefur lífinu gildi að verða að
gagni.“ Þótt ég hafi oft sagt henni
það þá efast ég um að hún hafi vit-
að hve hún kom mér að miklu
gagni.
Einhverju sinni langaði mig að
bjóða til mín gestum á gamlárs-
kvöld. Ég hafði nokkrar áhyggjur
af því að við myndum halda vöku
fyrir ömmu minni. Spurði ég hana
því hvort hún væri viss um að
þetta boð væri í lagi hennar vegna.
Hún hélt það nú! Það væri bara
notalegt að vita af öðru fólki í hús-
inu. Hún sagðist aldrei sofa betur!
Ef ég var í fríi kom hún gjarnan
upp á efri hæðina til mín, bankaði
og sagði: „Var þetta kannski kaffi-
lykt sem ég fann niður til mín.
Mikið langar mig nú í kaffi.“
Hvort sem kaffilyktin var til stað-
ar eða ekki þá var ég snögg að
hella upp á kaffi. Þetta var ósköp
notalegur tími. Það var gott að
finna að ég gat einnig orðið henni
að nokkru liði á þessum tíma.
Amma var ákaflega fróðleiksfús,
handlagin og að mörgu leyti frum-
leg. Við sauma lék allt í höndunum
á henni. Um tíma skellti hún sér í
það að læra að binda inn bækur og
batt inn á þeim tíma allar mögu-
legar og ómögulegar bækur. Stein-
ar og náttúrufræði átti einnig hug
hennar og safnaði hún steinum af
miklu kappi og gekk frá þeim af
mikilli alúð. Afi útbjó sérstakar
hillur fyrir steinana þar sem þeim
var komið fyrir pússuðum og
merktum. Hún hafði gaman af að
breyta til heima hjá sér og hafa
fínt. Gluggarnir hennar voru alltaf
sérstaklega frumlegir og flottir.
„Þeir líktust alls ekki gluggum hjá
gamalli konu“ eins og ein vinkona
mín sagði einu sinni.
Nú er komið að leiðarlokum og
ég veit að hún er hvíldinni fegin
því síðustu æviár hefur ellin verið
henni erfið. Ég sakna tímans með
henni en þakka hann einnig inni-
lega.
Bryndís.
hann kryddaði viðræður sínar með,
auk djúprar kynningar á æðri tón-
menntum. Var ekki auðgert að
þreyta við hann mannjöfnuð í þess-
um efnum. Hann var samfélags-
sinnaður og hélt opinni sýn til allra
átta. Oft greip hann af skerpu inn í
umræður og skóf þá ekkert af
skoðun sinni, enda gat hann verið
meinfyndinn, einkum ef honum
þótti þurfa að stinga á belgingi.
„Takið sérstaklega eftir stílnum“,
læddi hann eitt sinn út úr sér, er
ég hljóp til stökks, og hlógu fé-
lagarnir en lítið varð úr stökkinu.
Á faglega sviðinu vildi Jón róa á
önnur og stærri mið en vanalegt
var og sótti framhaldsmenntun sína
til stofnana á því sviði í Ameríku.
Gerði hann sér ljósa grein fyrir,
hver ávinningur væri af starfsað-
ferðum þar á bæjum. Hann hneigð-
ist til sjálfstæðs framtaks í að koma
færni sinni fram, en taldi hann sig í
því rekast á vissa veggi. Á heildina
litið átti hann sér fjölbreytilegan
starfsferil.
Kynni okkar Jóns urðu meiri og
lengri en vænta mátti við það, að
ég hitti hans ágætu konu, Víví, fyr-
ir í Seðlabankanum, er mig bar þar
að landi árið 1976 og lágu leiðir
okkar þar saman síðan, og að auki
urðum við nágrannar við Skerja-
fjörð frá 1995. Hins er ekki síður
að minnast og þakka, að þau hjónin
sóttu ætíð vel samkomur stúdents-
árgangsins, og lögðu þar ýmislegt
gott til að hressa upp á sálina og
hvetja til samtaks og gleðifunda.
Árgangurinn þakkar þeim sam-
fylgdina gegnum árin og vottar
Víví og fjölskyldunni innilega sam-
úð.
Bjarni Bragi Jónsson.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 21. MARS 2003 43
NUDD er ein elsta tegund lækn-
inga í víðtækum skilningi. Þess var
fyrst getið í skriflegum heimildum
um 2000 fyrir Krist og Grikkinn
Hippocrates mælti með því öldinni
eftir. Allar götur síðan hefur þessi
snerting handa og hugar við líkama
verið viðurkennd sem heilsulind. Til
að fyrirbyggja sjúkdóma, lina sárs-
auka, lífga uppá manneskjuna og
hjálpa til við hefðbundnar lækning-
ar. Nú er svo komið á Íslandi að fjöl-
margar tegundir nudds eru í boði og
ýmiss konar aðferðir í tengslum við
þær. Þetta kann að æra óstöðugan,
öll kostar þjónustan sitt og ekki allt-
af gott að segja fyrir leikmann hvert
best sé að leita.
Félag íslenskra nuddara, F.Í.N.,
verður þrítugt á næsta ári. Í því eru
nær 200 manns sem lagt hafa að
minnsta kosti fjögurra ára viður-
kennt nám að baki og starfa eftir
ákveðnum siðareglum – en fyrst og
fremst af einlægni og hugsjón. Fé-
lagið æskir lögverndunar eða við-
urkenningar starfsheitis nuddara,
sem áður hefur verið hreyft við heil-
brigðisráðuneyti en verður sérstak-
lega nú. Vegna þess fjölda sem býð-
ur einhvers konar nuddþjónustu
með minni menntun en félagsmenn
og væntanlega af misjöfnum gæð-
um.
Menntun nuddara F.Í.N. felst
fyrst í tveggja ára bóknámi við Heil-
brigðisskólann í Reykjavík (Fjöl-
braut Ármúla) eða sambærilegu
námi. Þá eins árs verknámi við
einkaskóla félagsins við Asparfell og
loks árs þjálfun hjá meistara sem
viðurkenndur er af félaginu. Nudd-
skóli F.Í.N. hefur starfað í tíu ár,
með viðurkenningu menntamála-
ráðuneytis. Kennt er klassískt nudd,
svæðanudd (viðbragðssvæði á ilj-
um), íþróttanudd, viðbragðspunkta-
meðferð (þrýstimeðferð á vöðvum),
vöðva- og hreyfifræði (orkubrautir
og asísk fræði), ilmolíu- og sogæða-
nudd og svo heildrænt nudd.
Námið byggist einmitt á heild-
rænni sýn á mannslíkamann, en
heildrænt nudd, sem er hvað vinsæl-
ast auk hins sígilda, miðast við til-
finningu nuddarans fyrir því sem
manneskjan á bekknum hans þarfn-
ast. Til þess að meta það og geta
veitt henni það sem vera ber, þarf
kunnáttu, og hún fæst ekki sem
skyldi úr helgarnámskeiðum eða
skammvinnu námi. Þeir sem kaupa
nuddþjónustu ættu því að gæta þess
að leita til vel menntaðra nuddara.
Hægt er að treysta því að fé-
lagsmenn F.Í.N. hafi þá menntun
sem þarf til að gera gagn. Hins veg-
ar kann sú þjónusta sem veitt er af
vankunnáttu að vera gagnlaus, jafn-
vel skaðleg og stundum á mörkum
siðferðis, ef litið er á fréttir síðustu
daga af svokölluðu erótísku nuddi.
Frá þessu vilja nuddarar F.Í.N.
klárlega skilja sig, þeir vilja vita-
skuld hvorki láta kenna sig við kukl
né aðrar vafasamar aðferðir.
F.Í.N. er aðili að norrænum sam-
tökum nuddara og jafnframt að
sambandi þeirra er stunda óhefð-
bundnar lækningar á Norðurlönd-
um (NSK), en í Íslandsdeild þess,
Félagi íslenskra græðara, eru átta
aðildarfélög og hefur það starfað í
tvö ár. Á vegum Norrænu ráðherra-
nefndarinnar starfar nefnd um sam-
ræmingu rannsókna og þróunar
heildrænna lækninga og hér á landi
hefur slík nefnd tekið til starfa sam-
kvæmt þingsályktunartillögu Láru
M. Ragnarsdóttur frá því í fyrra.
Formaður nefndarinnar er Guð-
mundur Sigurðsson heilsugæslu-
læknir og gerir hann ráð fyrir
áfangaskýrslu í apríl en nánari nið-
urstöðum næsta haust – um æski-
lega stefnu hvað varðar vaxandi
flóru aðferða til heilsueflingar.
Hann bendir á að könnun landlækn-
is sýni að um 30% landsmanna leiti
óhefðbundinna leiða til heilsubótar
(1998) og nudd sé þar vinsælast.
Landlæknisembættið kemur að
veitingu viðurkenningar eða löggild-
ingar heilbrigðisstétta sem ráðgef-
andi aðili, en slíkar stéttir eru nú um
30 í landinu, um helmingur þeirra
löggiltar. Spurningin hvað varðar
nuddara F.Í.N., sem eru eini fag-
hópur Heilbrigðisskólans án viður-
kenningar, snýst ekki síst um hvort
þeir eigi að teljast til þessara stétta,
líkt og sjúkranuddarar, sem lærðir
eru erlendis og hafa lögverndun
heilbrigðisráðuneytis. Sólveig Guð-
mundsdóttir, lögfræðingur þess,
segir löggildinguna byggjast á því
að faghópurinn meðhöndli sjúklinga.
Hún sé öryggisatriði því svipta megi
þá leyfi eða löggildingu sem brjóta
gegn sjúklingi eða heilbrigðislögum.
Viðurkenning þýði það að einungis
aðili þess félags sem hana hlýtur
megi nota viðkomandi starfsheiti.
Hvað nuddara snerti, hafi ráðuneyt-
ið vísað því til menntamálaráðuneyt-
is, þegar nám F.Í.N. var viðurkennt,
hvort það ráðuneyti veitti einnig við-
urkenningu starfsheitisins. Því máli
hafi ekki verið lokið þá. Meistara-
nám nuddara bendir þó til að líta
megi á fagið sem iðngrein.
Annað hagsmunamál nuddara
F.Í.N. er niðurfelling virðisauka-
skatts af þjónustu þeirra, líkt og
gildir um þá 30 sjúkranuddara sem
hér starfa, og verður það án efa
rætt, eins og lögformleg viðurkenn-
ing stjórnvalda, á aðalfundi félags-
ins nú um helgina. Hann situr fólk á
öllum aldri og með ólíkan bakgrunn,
en á það sameiginlegt að hafa lagt
stund á nuddnám F.Í.N. og starfað
við fagið. Um 3/4 félagsmanna eru
konur og algengast er að nuddarar
stundi vinnu sína í hlutastarfi í
tengslum við heimili sín. Starfið er
allerfitt og starfsævin því oft fremur
stutt. En nuddarar F.Í.N. kapp-
kosta að vanda vinnu sína, af alúð og
virðingu fyrir sjálfum sér og fyrst
og fremst þeim sem til þeirra leita.
Starfsheiður nuddara
og öryggi neytenda
Eftir Öddu Gerði
Árnadóttur
„Hægt er að
treysta því
að félags-
menn FÍN
hafi þá
menntun sem þarf til að
gera gagn.“
Höfundur er formaður Félags
íslenskra nuddara.
HVORT höfum við Íslendingar
meiri tekjur af tunglinu eða sjónum í
kringum okkur? Allir Íslendingar vita
svarið við þessari spurningu. Hins
vegar vitum við meira um yfirborð
tunglsins en hafsbotninn við landið.
Flestir þekkja Regnhafið og Skýja-
hafið á tunglinu og hægt er að fara á
vef NASA og fá upplýsingar um allt
yfirborð tunglsins. Hafið er okkur að
mestu ókunnugt, fyrir utan skipstjór-
ana sem vita hvar einstaka hólar og
rennur eru en það eru þeirra fiski-
leyndarmál. Íslendingar eru eftirbát-
ar annarra þjóða í hafbotnsrannsókn-
um þó að við byggjum allt okkar á
fiskveiðum. Þó er búið að kortleggja
hinn fagra Arnarfjörð ásamt hlutum
af Tjörnesbeltinu, Kolbeinseyjar-
hrygg og Kötluhryggjunum. Með
nýju hafrannsóknarskipi opnast nýir
möguleikar á rannsóknum á hafs-
botninum okkar með fjölgeislatæki en
hægt gengur að kortleggja land-
grunnið og hanna botngerðarkort
sem gefa upplýsingar um botngerð
sjávar vegna fjárskorts. Hafrann-
sóknastofnunin hefur ekki fengið
neinar aukafjárveitingar til fjölgeisla-
mælinga. Því hefur ekki verið hægt að
nýta tækið eins og æskilegt hefði ver-
ið til almennrar kortlagningar. Æski-
legt er að allir leggist á árarnar svo
nýta megi þetta afkastamikla mæli-
tæki til kortlagningar og könnunar
hafsbotnsins.
Við fiskveiðiþjóðin mikla höfum
ekki fyrr fjárfest í svo merkilegu
tæki, ekki frekar en neðarsjávar-
myndavélum sem geta fylgst með
veiðarfærum og sýnt virkni þeirra.
Í leiðangri sem farinn var í sumar
2002 opnuðust nýjar víddir í hafs-
botnsrannsóknum og var stórkostlegt
að hlýða á Bryndísi Brandsdóttur
jarðeðlisfræðing hjá Raunvísinda-
stofnun háskólans og Guðrúnu Helga-
dóttur frá Hafrannsóknastofnuninni,
kynna niðurstöður úr nýlegum rann-
sóknum á landgrunni Norðurlands,
Hafsbotninn á Tjörnesbeltinu, á
fræðsluerindi fyrir stuttu. Magnað að
sjá fjöll sem minntu á Herðubreið og
Keili en flestum óþekkt. Misgengi
eins og á Þingvöllum, setlög og gas-
myndanir, gígaraðir og landslag sem
er sláandi líkt og á landi. Rákir eftir
hafísinn frá Ísöld og rákir eftir botn-
vörpur togara.
Til að byggja aftur upp fiskistofna
þarf að taka rannsóknir á erfðum og
atferli fiska, lífríki og fiskistofnum til
rækilegrar endurskoðunar. Stórefla
þarf rannsóknir, byggja upp meiri
þekkingu og setja landgrunnið í um-
hverfismat og skilgreina alveg upp á
nýtt með hvaða veiðarfærum fiskur-
inn er veiddur og á hvaða svæðum.
Fara eftir niðurstöðum þó kvalafullar
kunni að verða. Stefna að því að bera
af á þessu sviði og selja svo rannsókn-
arþekkingu út um allan heim. Vísind-
in efla alla dáð.
Frjálslyndir standa fyrir rannsókn-
ir og réttlæti!
Hafsbotns-
rannsóknir
Eftir Sigurpál
Ingibergsson
Höfundur er tölvunarfræðingur og
skipar 14. sæti á lista
Frjálslynda flokksins í Suður-
kjördæmi.
„Til að
byggja aftur
upp fiski-
stofna þarf
að taka
rannsóknir á erfðum og
atferli fiska, lífríki og
fiskistofnum til ræki-
legrar endurskoðunar.“
Laugardagskaffi
í Valhöll
Fylgist með
næstu
fundum
á xd.is
Allir
velkomnir
Upplýsinga- og fræðslunefnd
Sjálfstæðisflokksins heldur
opna spjallfundi í Valhöll,
Háaleitisbraut 1, á laugardags-
morgnum fram að kosningum.
Annar fundurinn verður
á morgun, laugardaginn
8. mars, kl. 11.00.
Gestur fundarins verður
Davíð Oddsson,
forsætisráðherra og formaður
Sjálfstæðisflokksins.
Sími 515 1700
Upplýsinga- og fræðslunefnd
Þriðji fundur verður á
morgun, laugardaginn 15.
mars, kl. 11 00.
Gestur fundarins verður
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir
alþingismaður.
Birgir Ingvi Hrafn Bjarni Guðlaugur
Auður Björk Hildur Bryndís
Gestir á morgun klukkan 11.00
verða eftirtaldir frambjóðendur til
alþingiskosninga:
Auður Björk Guðmundsdóttir
Birgir Ármannsson
Bjarni Benediktsson
Bryndís Haraldsdóttir
Guðlaugur Þór Þórðarsson
Hildur Ragnars og
Ingvi Hrafn Óskarsson
MINNINGAR
Alltaf á þriðjudögum