Morgunblaðið - 20.04.2003, Blaðsíða 51

eldra okkar. Hún var okkur systkin-
unum og börnum okkar sem mamma,
amma og síðast og ekki síst hin eina
sanna Frænka.
Nú er komið að kveðjustund, minn-
inguna um Frænku munum við ávallt
geyma í hjarta okkar.
Böðvar Héðinsson,
Sigríður Héðinsdóttir.
Kær frænka mín Þóra Böðvars-
dóttir er látin. Hún var móðursystir
mín og Frænka með stóru effi.
Fyrstu minningar bernskuáranna
tengjast Frænku. Hún var þá orðin
ekkja, með tvö börn og bjó ásamt for-
eldrum sínum og börnum á Leifsgötu
6. Heimsóknir til afa, ömmu og
Frænku voru vikulegar. Stórfjöl-
skyldan safnaðist saman og naut sam-
vista á frídögum Ég man sleðaferðir
með foreldrum mínum yfir Klambra-
túnið úr Hlíðunum þar sem heimili
okkar var og yfir á Leifsgötuna í heitt
kakó til ömmu og Frænku. Við fráfall
Þóru verður þessi hlekkur við kynslóð
sem er að hverfa, horfinn. Þóra hefur
verið sú sem haldið hefur fjölskyld-
unni, sínum börnum og okkur systk-
inum saman og verið mínum börnum
sem amma, sú amma sem þau flest
aldrei hefðu eignast þar sem móðir
mín féll frá langt fyrir aldur fram.
Þóra varð ekkja aðeins rúmlega
þrítug með tvö börn. Hún bjó eftir
það með foreldrum sínum og börnum,
þeim Jakobínu og Böðvari, alltaf köll-
uð Bidda og Böddi, og hóf störf í
miðasölu Þjóðleikhússins Þar starfaði
hún alla tíð þar til hún fór á eftirlaun.
Hún bjó ein eftir að faðir hennar,
Böðvar, lést.
Þóra byrjaði eftirlaunaferil sinn á
því að fara til Bandaríkjanna og dvelj-
ast hjá dóttur sinni í tvö ár. Það var
ánægjulegur tími fyrir þær báðar að
fá að njóta samvista svo lengi og sam-
fellt eins og þá var. Eftir að Frænka
kom heim aftur hófst nýr kafli í sam-
skiptum okkar. Hún var eftirlauna-
þegi með allan tíma í heimi, og ég
nýbúin að eignast mitt þriðja barn og
hafði í nógu að snúast. Þá reyndist
Frænka mér betri en enginn. Hún
kom í heimsóknir og hjálpaði mér
með börnin og heimilisstörfin og svo
sátum við yfir kaffibolla og spjölluð-
um um heima og geima. Hún sagði
mér frá æskudögum sínum og móður
minnar, Auðar, á Bakka og svo rædd-
um við um málefni líðandi stundar,
stjórnmál, dægurmál og allt milli
himins og jarðar. Hún var glaðlynd og
hvöt og hafði alltaf nóg til málanna að
leggja og skoðun á öllum málefnum.
Það var gaman að vera í kringum
þessa hressu konu.
Á þessum árum kynntist ég nýrri
Frænku. Ég var ekki bara dóttir Auð-
ar, og hún ekki bara móðursystir. Ég
fann í henni trygga vinkonu og félaga.
Við tókum slátur saman flest haust,
og fyrir jólin bökuðum við saman.
Hún vildi allt fyrir mig og fjölskyldu
mína gera, og söknuður okkar við frá-
fall hennar er því mikill. Hún reyndi
það sem í hennar valdi stóð til að bæta
okkur systkinunum upp foreldramissi
og reyndist okkur vel og sömuleiðis
börnum okkar. Þegar kallið kom hafði
hún átt við heilsubilun að stríða í
nokkra mánuði. Henni auðnaðist að
halda upp á 85 ára afmælið sitt í febr-
úar sl. með báðum börnum sínum og
gleðjast með vinum og ættingjum.
Bidda dóttir hennar hafði komið frá
Bandaríkjunum og verið hjá henni
nokkrar vikur þar á undan og þær átt
góðan tíma saman. Frænka var þakk-
lát fyrir það. Hún kvaddi tilveruna
sátt. Hennar er sárt saknað og yngri
dóttir mín og nafna hennar Bryndís
Þóra sér á eftir kærri ömmusystur.
Börnum hennar, tengdabörnum og
öðrum afkomendum sendi ég mínar
innilegustu samúðarkveðjur.
Lilja Héðinsdóttir.
Ég þakka allt, frá okkar fyrstu kynnum,
það yrði margt, ef telja skyldi það.
Í lífsins bók það lifir samt í minnum,
er letrað skýrt á eitthvert hennar blað.
Ég fann í þínu heita stóra hjarta,
þá helstu tryggð og vináttunnar ljós,
er gerir jafnvel dimma daga bjarta,
úr dufti lætur spretta lífsins rós.
(Margrét Jónsdóttir.)
Mig langar til að minnast Þóru vin-
konu minnar með nokkrum orðum.
Hennar er sárt saknað af vinum og
ættingjum. Mín fyrstu kynni af Þóru
voru þau að ég og fóstursystir hennar
Svana, sem nú er látin, vorum skóla-
systur í húsmæðraskólanum á Laug-
arvatni fyrir 49 árum. Frá Laugar-
vatni fórum við í leikhúsferð og
fengum að gista hjá Þóru. Þar voru
allir alltaf hjartanlega velkomnir. Síð-
an nokkrum árum seinna, árið 1966,
hagaði þannig til að ég keypti íbúð á
Leifsgötu ásamt foreldrum mínum.
Þá og ætíð síðan var mikill samgang-
ur okkar á milli.
Þóra var félagslynd kona og hrók-
ur alls fagnaðar hvar sem hún kom.
Eina sem verulega háði henni var
sjónin og þurfti hún oft að vera í með-
ferðum út af því. Samt bar hún sig
alltaf vel og var ekki að víla eða vola
út af smámunum. Hún tók virkan þátt
í félagsskap Blindrafélagsins og þar
sótti hún fundi vikulega.
Við áttum eitt sameiginlegt, báðar
fæddar í faðmi vestfirskra fjalla, sem
hefur mikið mótað okkar lífsviðhorf,
sem var að mörgu leyti líkt í æsku
okkar. Um það gátum við margt
skrafað. Þóra hafði gaman af að fá til
sín gesti og margir hafa notið gest-
risni hennar í gegnum tíðina.
Tengsl hennar við barnabörnin og
systurbörnin voru ákaflega náin og
vildi hún þeim allt hið besta. Ljúft við-
mót, glaðlyndi og hlýja til allra þeirra
sem hún umgekkst voru ríkir þættir í
fari hennar. Það var hennar æðsti
draumur að geta hugsað um sig sjálf
og búið í sinni íbúð meðan hún hafði
heilsu til. Svo hún fékk að nokkru
leyti ósk sína uppfyllta þótt við vildum
ekki missa hana svona fljótt.
Nú á kveðjustund er mér efst í
huga að þakka vinkonu minni Þóru
fyrir áratuga vináttu, sem aldrei bar
skugga á, og ég sakna hennar sárt.
Guð blessi börnin hennar, barna-
börn, langömmubörn, tengdabörn og
aðra ættingja og vini. Guð blessi
minningu góðrar konu.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Þín vinkona
Herdís Jóhannesdóttir.
Hinsta vinarkveðja
Árið 1951 hóf Þóra störf í miðasölu
Þjóðleikhúss og starfaði þar til ársins
1985 eða í 34 ár. Ég hóf störf við þá
stofnun 1960 og vann þá fyrstu 7 árin
baksviðs. Á þeim árum kynntist ég
Þóru ekki mikið en 1967 varð ég yf-
irmaður miðasölunnar og þar kynnt-
ist ég Þóru mjög vel.
Þóra var stundvís, samviskusöm,
og afburða dugleg. Með okkur þróað-
ist smátt og smátt gagnkvæm virðing
og væntumþykja sem entist okkur
alla tíð. Við höfðum alltaf mikið sam-
band og að mestu daglega með því að
hittast eða tala saman í síma, sérstak-
lega eftir að Þóra hætti að vinna.
Fjölskylda hennar, börn, barna-
börn, og börn Auðar systur hennar
tóku mér alveg sérstaklega vel og
ávallt var mér boðið með þegar eitt-
hvað var um að vera hjá fjölskyld-
unni, svo sem fermingar, eða fjöl-
skylduboð af einhverju tilefni.
Hjá Þóru kynntist ég uppáhaldinu
mínu henni Aþenu, en Þóra er
langamma hennar. Hún var 4 mánaða
gömul þá en í dag er hún 14 ára og við
höfum verið miklir vinir alla tíð.
Ég bið Guðs blessunar börnum
hennar, barnabörnum, barnabarna-
börnum, systrabörnum og börnum
þeirra.
Elsku Þóra mín, ég kveð þig með
djúpum söknuði. Blessun Guðs fylgi
þér.
Halldór Z. Ormsson.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. APRÍL 2003 51
EITT sólríkt síðdegi íBagdað, nokkrumdögum fyrir það semfólk hélt kannski aðyrði voðalegasta orr-
usta síðari tíma, varð fréttamað-
ur nokkur var við að þarlendir
stráklingar voru í stríðsleik.
Það gekk á með miklum vél-
byssugný svo andlitin ummynd-
uðust af áreynslu. Mannfall var
í hárréttu ósamræmi við hama-
ganginn en við
og við hneig þó
einn og einn
tígulega til
jarðar eins og
fara gerir í
þess háttar
átökum.
Fréttamaðurinn sjálfur virtist
sleginn út af laginu. Hann
spurði drengina hvaða stríð
væri hér í gangi og þeir svöruðu
hiklaust að þar færu Palest-
ínumenn og Ísraelar. Þegar
maðurinn vildi vita hvers vegna
þeir veldu sér ekki nærtækari
fyrirmyndir, varð fátt um svör.
Engum þeirra hafði sem sé
dottið í hug að sviðsetja áhrifa-
mikla bardaga milli Írakshers
og bandarískra eða breskra her-
manna. Þetta snerist ekkert um
það eina sem þeim fullorðnu
datt í hug.
Einhver hefði kannski ímynd-
að sér að börn á stríðshrjáðum
svæðum hefðu stríð og mann-
dráp ekki í þeim flimtingum að
vera að stytta sér stundir við
þess háttar leiki. En þarna
sannaðist enn og aftur sú stað-
reynd að börn lifa ekki í sama
heimi og þeir fullorðnu, nema
þau neyðist til þess, og enn-
fremur það að í þykjustunni er
raunveruleikinn aðeins til traf-
ala.
Þessi fréttaskot leiddu hug-
ann til baka og það rifjaðist upp
fyrir mér að þegar ófriður ríkti
í görðunum í Hlíðunum þegar
ég var á aldur við pjakkana í
Bagdað, var sá ófriður ýmist
seinni heimsstyrjöld eða átök
kúreka og indíána. Hvort
tveggja algerlega handan við
minni eða skilning þeirra sem
skriðu fimlega eftir endilöngum
runnabeðum og brutust gegnum
laufþykknið af hetjulegri einurð,
án tillits til skrámna eða þvotta-
daga. Þó voru nýjar fréttir af
raunverulegum og yfirstandandi
stríðsátökum sífellt að berast þá
rétt eins og nú.
Það hefur verið um þetta leyti
sem ég uppgötvaði að afi minn,
skólastjórinn og bókamaðurinn,
átti einnig að baki vafasama for-
tíð á þessu sviði. Hann sagði
mér sem sé frá því að hann og
eldri bróðir hans hefðu ekki lát-
ið sér nægja minna, þegar þeir
voru að alast upp á Þjórsár-
bökkum á fyrstu árum 20. aldar,
en að smíða sér riffla sem gátu
skotið litlum steinvölum. Þessir
þokkapiltar geymdu skotfærin í
gömlu búi með leggjum og
skeljum sem þeir voru orðnir
frekar leiðir á.
Það líður mér ekki úr minni,
hvernig það kom glampi í augun
á afa og hann yngdist hreinlega
meðan hann talaði, þegar hann
lýsti því þegar mektarmann
nokkurn bar að garði á bænum
um þetta leyti, sem foreldrum
drengjanna þótti verulega til
koma og var mikið í mun að lit-
ist nú vel á börn og bú. Þeir
höfðu því beðið strákana að
vera nú ekki að veifa skotvopn-
um rétt á meðan hann staldraði
við.
Eftir að hafa fengið einhvern
eflaust fyrirtaks viðurgjörning
gekk gesturinn út í sólbakað
norðankulið, rjóður og sæll og
vildi ræða við ungviðið. Hann
finnur bræðurna þar sem þeir
liggja í skjóli við búið og hafa
nýlokið við að fylla það sem þeir
kölluðu kúlnahúsið af nýjum
skotfærum til að geta tekið til
óspilltra málanna þegar sæi á
bak gestinum.
Þeir rétt náðu að skella
tunnustafaþakinu á vopnabúrið í
tæka tíð.
Gesturinn tyllti sér í grasið,
nagaði strá og dáðist mjög að
búinu og spurði um heiti og
fjölda gripa og drengirnir svör-
uðu af skyldurækni. Svo rak
hann augun í húsið með tunnu-
stafaþakinu og spurði hvort
hann mætti gægjast þar inn.
Það var ekkert hægt að gera.
Hann svipti þakinu af, en í stað
þess að það dimmdi yfir honum
af vonbrigðum, hélt hann áfram
að brosa og naga stráið og sagði
að þeir yrðu nú fljótlega að
byggja stærra lambhús yfir all-
an þennan fjölda. Bræðurnir
játtu því.
Ekki man ég hvaða stríð geis-
aði í Flóanum á þessum tíma,
held þó kannski að það hafi ver-
ið Búastríðið. Ekki vitum við
heldur hvaða stríð munu geisa í
þykjustunni á komandi árum á
leiksvæðum barna.
Við getum fátt annað en von-
að að strákarnir í Bagdað og
börn um allan heim fái frið til
að leika sér sem mest og sem
oftast og stríðsleiki ef þau vilja
og að við, hin fullorðnu, verðum
þeim ekki að fjörtjóni með okk-
ar knýjandi raunveruleika og
margfalda siðgæði. Þar sem er
leikur, þar er von.
HUGSAÐ
UPPHÁTT
Eftir
Sveinbjörn I.
Baldvinsson
Fjarri
heimsins
vígaslóð
lífa að því marki að hún hefur enst
þeim fram í andlátið. Lárus föður-
bróðir minn var alltaf yngstur allra.
Hann tók mig í fangið þegar ég leit
inn til hans á 90 ára afmælinu hans sl.
ár og það var á engan hátt hægt að
merkja að þar færi öldungur; hlátur
hans, tillit og lauflétt lund var alls
ekki í samræmi við háan aldur. Og
hann ræddi hvorki um elli né mæði
við okkur þennan dag, heldur um
hvað hann hefði lært á langri sjúkra-
húslegu þegar hann var kornungur
maður, hann hafði lært að lífið er dýr-
mætt og þess virði að lifa því til fulls.
Ég veit varla hvort fyrstu minning-
ar mínar um Lalla frænda eru frá
Siglufirði eða úr Skerjafirðinum enda
má það einu gilda. Lalli og Gauja
komu stundum í bæjarferðir með all-
an barnaskarann og þá gistu þau
gjarnan á Baugsveginum þótt þar
væri nú bara stofan til umráða. Ég
man hvað mér fannst mikið til um
barnafjöldann, 1, 2, 3, 4, 5, 6… tók
þessi halarófa engan enda? Minning-
arnar frá Siglufirði eru með öðru móti
og þar ber hæst þau sumur sem ég
fékk að fara ein norður og afgreiða í
Aðalbúðinni. Lárus og hans fólk bjó á
efri hæðinni í húsinu sem nú er horfið
en stóð við Lækjargötu 6 en amma,
afi og föðursystur mínar tvær, Anna
og Bryndís, bjuggu á neðri hæðinni.
Þá buðu Lalli og Gauja mér í mat eins
og fullorðinni manneskju, það var
talsverð lífsreynsla. Þar var fallega
lagt á borð, fínn matur á borðum og
alúð lögð við allt í heimilishaldinu – og
samt var ég bara krakki.
Af tíu börnum Lárusar og Gauju
voru Steingrímur og Kristín elst og
næst mér að aldri og það eru eðlilega
þau sem ég man best á bernsku- og
unglingsaldri. Myndarleg voru þau,
greind og metnaðarfull, og maður var
alveg viss um að þau ættu langa og
bjarta framtíð fyrir höndum. En á
lífsþátt þeirra hafði verið skrifaður
annar endir. Þau létust bæði í blóma
lífsins og ég hef oft hugsað um það
hvernig Lalli og Gauja gátu yfirleitt
risið undir þeirri þungu byrði sem á
þau var lögð. Það voru bara svo marg-
ir sem þurfti að sinna, hin átta börnin
þeirra og svo barnabörnin; lífið varð
að halda áfram.
Lalli var föðurbróðir minn, um það
vitna ættarbækur. En það stendur
ekki á neinum bókum að manni eigi að
þykja eins vænt um föðurbræður sína
og mér þótti um Lalla. Það er og verð-
ur óútskýrt og ekki mælt á neinn
venjulegan kvarða.
Við Palli sendum Gauju innilegar
samúðarkveðjur svo og öllum börnum
Lárusar og fjölskyldum þeirra.
Þórunn Blöndal.
Látinn er á tíræðisaldri Lárus Þ. J.
Blöndal, bóksali í Siglufirði í áratugi.
Ævi hans var hetjudáð. Ungur háði
hann baráttu við berklana, sem
marga lögðu að velli á æsku- og ung-
lingsárum hans. Hann hafði dýr-
keyptan sigur. Merki þeirrar baráttu
bar hann alla tíð. Hann hafði ekki lík-
amlega jafnstöðu í lífsbaráttunni við
fullfríska menn. En hugur hans var
frjór, viljinn sterkur og sjálfsbjarg-
arviðleitnin honum í blóð borin.
Þrátt fyrir allnokkurn heilsubrest
vann hann jafnan langan vinnudag.
Þau hjón komu tíu börnum til manns
og mennta. Það var ekki lítið ævistarf.
Tvö þeirra eru látin. Blessuð sé minn-
ing þeirra. En átta halda manndóms-
merki foreldra sinna hátt á lofti.
Lárus rak um hálfa öld verzlun í
síldarbænum, Aðalbúðina, sem seldi
margs konar vörur, og Bókabúð Lár-
usar Þ. J. Blöndal. Hann stóð að vísu
ekki einn í verzlunarvafstrinu. Við
hlið hans stóð bróðir hans, Óli. J.
Blöndal, síðar bókavörður, og syst-
urnar Anna og Bryndís. Þetta var úr-
valslið, viðmótsþýtt og og skemmti-
legt.
Siglufjarðararmur Blöndalsættar-
innar setti, ásamt öðru listrænt
þenkjandi fólki, menningarlegan svip
á Siglufjörð í heila öld. Systkinin, frú
Sigríður Blöndal, kona séra Bjarna
Þorsteinssonar, og Jósep Blöndal,
símstöðvarstjóri, faðir Lárusar, vóru
ljóðelsk og söngvin, sem og flestir af-
komendur þeirra. Siglfirzk menning,
ekki sízt söngmenntin, varð ríkari
vegna þessa fólks.
Siglfirzkir sjálfstæðismenn áttu oft
leið í Aðalbúðina. Þar var afgreiðsla
Morgunblaðsins. Þar vóru óformlegir
fundir um málefni líðandi stundar.
Þar vóru ráð þegin af þeim bræðrum,
Óla og Lárusi, sem tóku virkan þátt í
félagsmálum og flokksstarfi. Þeirra
framlag á þeim vettvangi verður seint
fullþakkað.
Undirritaður kveður Lárus Blön-
dal með þakklæti fyrir áratuga kynni
og vináttu. Megi hann eiga góða
heimkomu. Fjölskylda mín sendir að-
standendum hans innilegar samúðar-
kveðjur.
Stefán Friðbjarnarson.