Morgunblaðið - 03.05.2003, Blaðsíða 45

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. MAÍ 2003 45
Utankjörfundaratkvæðagreiðsla vegna alþingiskosninganna
10. maí er hafin. Kosið er hjá sýslumönnum og hreppstjórum
um land allt, sendiráðum og mörgum ræðismönnum erlendis.
Í Reykjavík er kosið í Skógarhlíð 6, alla daga frá kl. 10-22.
Utankjörstaðaskrifstofan veitir allar upplýsingar og aðstoð við
kosningu utan kjörfundar. Einnig er hægt að nálgast upplýs-
ingar á heimasíðu Sjálfstæðisflokksins www.xd.is og á upplýs-
ingavef dómsmálaráðuneytisins www.kosningar2003.is.
Sjálfstæðisfólk! Látið okkur vita um
stuðningsmenn sem ekki verða heima á kjördag,
t.d. námsfólk erlendis.
Utankjörstaðaskrifstofa
Sjálfstæðisflokksins
Valhöll, Háaleitisbraut 1, 3. hæð,
105 Reykjavík – Símar 515 1735 og 515 1736
Bréfasími 515 1739 – Farsími 898 1720
Netfang: oskar@xd.is
MARGIR Íslendingar muna enn
eftir fleyinu fagra Gullfossi, sem
sigldi með farþega á milli landa eftir
miðja síðustu öld. Gullfoss var ekki
bara skip. Hann
bauð upp á allt það,
sem þorri Íslendinga
vildi gjarnan leyfa
sér í mat, drykk,
varningi og skemmt-
unum, en þjóðin
hafði samt harð-
bannað sjálfri sér að njóta um ára-
tugaskeið, nema menn hefðu tök á
því að sleppa út fyrir landhelgina í
skipi eða flugvél og koma sér áfram
til annarra landa.
Kjósendur völdu verri lífskjör
Það var ekkert náttúrulögmál,
sem stóð í vegi fyrir því að Íslend-
ingar gætu almennt lifað eins og ná-
grannaþjóðirnar. Það var ákvörðun
meirihluta íslenskra kjósenda, sem
kusu þá stjórnmálaflokka, sem höfn-
uðu markaðsskipulaginu að miklu
eða öllu leyti í nafni alþýðu eða
bænda, svo að ekki sé minnst á
meinlætamenn allra þingflokka. Í
stríðslok 1945 voru Íslendingar ein
auðugasta þjóð heims vegna sam-
starfs við Breta og Bandaríkjamenn,
en á meðan aðrar Evrópuþjóðir
völdu sér leið atvinnu- og við-
skiptafrelsis og hækkuðu laun í sam-
ræmi við hagvöxt kusu Íslendingar
að þrengja að frelsi manna með alls
kyns höftum og miðstýringu og
hækkuðu laun sín tíðum langt um-
fram það, sem atvinnulífið gat borið.
Verðbólga geisaði, sparnaður varð
að ódygð, ríkisútgjöld fóru úr bönd-
um og íslenska ríkið safnaði miklum
og dýrum skuldum í útlöndum.
Krónan hrapaði sífellt, þannig að
ástæða þótti loks til að stýfa af henni
tvö núll vegna þess að allar upp-
hæðir voru að verða svo svimandi
háar, en kaupmáttur krónu ósköp
rýr eftir allar „kjarabæturnar“.
Raunar hafði mönnum hugkvæmst
að slá smámynt úr áli, sem flaut á
vatni, eins og markið í austur-þýska
alþýðulýðveldinu. Hagstjórn á Ís-
landi minnti líka um sumt á sósíal-
íska búskaparhætti austan járn-
tjalds og í Þriðja heiminum, en allt
átti þetta að vera hinum snauðu til
blessunar, og ýmsir af helstu spak-
vitringum landsins og síðar blóminn
úr svokallaðri sextíu og átta-kynslóð
lofaði alþýðu sælu á jörðu, ef hún
steypti vestrænu hagskipulagi að
fullu og segði landið úr öllum helstu
alþjóðasamtökum lýðræðisríkja.
Stundum rofaði hér vissulega til í
efnahagsstjórn, en kjósendur sáu
lengst af til þess að landið væri eft-
irbátur nágrannaríkjanna í hagvexti
og lífskjörum, enda átti samkeppni
að vera „dýr og almennt til leið-
inda“, eins og borgarfulltrúi einn,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, sagði
1987.
Á síðasta áratug skipti snögglega
um, skikkan var komið á hagstjórn
að vestrænum hætti. Áður en Ís-
lendingar vissu af voru þeir stignir
um borð í Gullfoss og komnir fram
úr mörgum þjóðarskútum öðrum
með fyrirheit um góðan skrið fram-
undan, á meðan flestar þjóðir þurfa
nú að sætta sig við stöðnun eða aft-
urför í lífskjörum.
En þótt allar vísitölur sýni svart á
hvítu, að þjóðin hafi aldrei eftir
stofnun lýðveldis bætt kjör sín jafn-
hratt og undir skipstjórn Davíðs
Oddssonar og aldrei búið jafnlengi
við stöðugt verðlag og sterkt gengi
krónu, virðist sem vísitala ánægju
hafi ekki risið í líku hlutfalli. Árang-
ur í efnahagslífi, sem áður sýndist
næsta óhugsandi á Íslandi, er létt-
vægur fundinn af stjórnarandstöðu,
sem fullyrðir að ávinninginn megi að
minnsta kosti alls ekki þakka þeim
Davíð og Halldóri, heldur ein-
hverjum mönnum úti í bæ ellegar
samningi við Evrópusambandið
(sem sjálft býr við hnignandi hag)
eða sjálfstýringu, sem síðasta vinstri
stjórn var svo hugulsöm að skilja
eftir sig í stjórnarráðinu.
Betri kostur?
Til að taka við skipstjórn er teflt
fram foringja, sem telur sig geta
vandað um við forsætisráðherra í
anda Konfúsíusar og ávítað hann
fyrir ólýðræðislega stjórnarhætti,
en vann að öllum líkindum borg-
arstjórnarkosningar í upphafi með
yfirboði í leikskólamálum, sem hún
viðurkenndi í lok kjörtímabils að
hefði verið óraunhæft; lofaði borg-
arbúum að hækka ekki skatta, en
lagði í staðinn á þá gjald kennt við
holræsi; hét borgarbúum að útkljá
flugvallarmálið í atkvæðagreiðslu
eftir ákveðnum leikreglum en
breytti þeim, þegar úrslitin gengu
henni í óhag; sagðist ætla að fjár-
festa um 200 milljónir króna í fjar-
skiptafyrirtæki en gróf um þrjá
milljarða – 3.000 milljónir króna – af
almannafé í jörðu undir minnisvarð-
anum Línu-Neti; sagði að bók um fá-
tækt á Íslandi væri „biblían“ sín en
lagði um fjóra milljarða – 4.000
milljónir króna – af almannafé í það
að reisa höll yfir Orkuveituna; tók
við stöndugasta bæjarfélagi lands-
ins, Reykjavíkurborg, undir merkj-
um hinnar hagsýnu húsmóður en
hækkaði álögur, á meðan rík-
isstjórnin lækkaði þær; jók sam-
anlagðar skuldir borgar og borg-
arfyrirtækja um 1.100% – tólffalt – á
meðan ríkið greiddi niður skuldir;
lofaði kjósendum og samstarfs-
flokkum upp á æru og trú að sitja
þriðja kjörtímabil sitt í borg-
arstjórastóli – ókyrrðist fyrir próf-
kjör í haust en lýsti því síðan hátíð-
lega yfir að hún væri hætt við að
hætta – stóðst þó ekki mátið heldur
tók sæti á framboðslista að loknu
lýðræðislegu prófkjöri, bauð kaup-
sýslumanni af karlkyni, sem ekki
hafði verið kjörinn í borgarstjórn,
stól sinn fremur en konu, og skildi
við Reykjavík sem eitt af skuldug-
ustu bæjarfélögum landsins til að
gefa þjóðinni allri kost á því að njóta
foringjahæfileika sinna, væntanlega
í þriggja flokka ríkisstjórn af því
tagi, sem sló hér síðast suður-
amerísk met í verðbólgu og ráðleysi.
Að því búnu hélt foringinn til Borg-
arness og ásakaði forsætisráðherra
um einræðishneigð fyrir að efast um
viðskiptasiðferði Jóns Ólafssonar og
Kaupþings og gruna suma Baugs-
menn um að telja samkeppni dýra
og almennt til leiðinda.
Ég veit ekki, hvað Konfúsíus hefði
sagt um þetta, en ég hélt að það
væri í anda lýðræðis að stjórn-
málamenn stæðu við heit sín, og
leyfi mér að efast um, að við siglum
lengi á Gullfossi, ef kjósendur setja
skipstjórann af svona rétt til að
breyta til í brúnni.
Á Gullfossi
Eftir Þór
Whitehead
Höfundur er sagnfræðingur.
HINN 10. maí gengur þjóðin til Al-
þingiskosninga. Í þessum kosningum
eru kostir óvenju skýrir. Stjórn-
arflokkarnir hafa
verið við völd óslitið í
átta ár. Ójöfnuður
hefur farið vaxandi í
þjóðfélaginu í tíð nú-
verandi ríkisstjórnar.
Hinir ríku hafa orðið
ríkari og hinir fá-
tæku fátækari. Fjárfestar og kvóta-
braskarar hafa ótæpilega skarað eld
að eigin köku, eins og alþjóð þekkir.
Ríkisbankarnir hafa verið seldir pen-
ingamönnum. Miklir fjármunir hafa
verið færðir frá almenningi til fárra
útvalinna. Auður hefur safnast á
fárra hendur, meðan þeim fjölgar sí-
fellt og skipta orðið þúsundum, sem
leita verða til mæðrastyrksnefndar
og hjálparstofnana til að sjá sér og
sínum farborða, jafnvel allan ársins
hring. Samkvæmt könnun Hörpu
Njáls búa 7–10% þjóðarinnar við fá-
tæktarmörk. Þar er m.a. um að ræða
öryrkja, einstæðar mæður og fólk á
lægstu töxtum. Er það viðunandi í
þjóðfélagi sem þykist búa við alls-
nægtir? Staðreynd er, að skattbyrði
hefur aukist á síðustu árum, hverju
sem menn halda fram, og buddan
mun vera ólygnasti vitnisburður um,
að kaupmáttur ráðstöfunartekna hef-
ur ekki vaxið, enda margt hækkað
svo sem húsaleiga. Nú bregður svo
við, er kosningar nálgast, að stjórn-
arflokkarnir hyggjast útdeila millj-
örðum í allar áttir, lækka skatta,
hækka húsnæðislán og bæta kjör ör-
yrkja. Skyndilega er hægt að gera
allt fyrir alla, þegar menn fara að ótt-
ast um fylgið. Ekki er það trúverðugt,
eða hvað hafa þessir menn verið að
gera sl. átta ár? Sjá menn fyrir sér, að
eitthvað af þessum milljörðum eigi að
nota til að uppræta fátækt á Íslandi?
Eru menn búnir að gleyma ör-
yrkjadóminum forðum, þegar allt
ætlaði af göflum að ganga á stjórn-
arheimilinu vegna þess dóms.
Á hinum kanti stjórnmálanna er
svo Vinstrihreyfingin – grænt fram-
boð, hin ungu stjórnmálasamtök. VG
er félagshyggjuflokkur, sem vill setja
jöfnuð lífskjara í forgrunn, fjölbreytni
í atvinnulífi, umhverfisvernd og jafn-
an rétt allra þjóðfélagsþegna til
grunnþjónustu samfélagsins. Flokk-
urinn leggur áherslu á fjölbreytni og
nýsköpun í atvinnumálum, að styðja
við alla vaxtarsprota, en einblína ekki
á stóriðju og þungaiðnað að sovéskri
fyrirmynd, líkt og núverandi stjórn-
arflokkar gera. Fátt er mikilvægara
lítilli þjóð eins og Íslendingum en
varðveita ósnortin víðerni landsins,
sjálfan höfuðstól þjóðarinnar, því
ósnortin náttúra verður stöðugt verð-
mætari og mun laða að sér vaxandi
fjölda ferðafólks í heimi, þar sem
mengun og eyðilegging náttúrunnar
fer vaxandi. Einn allra flokka á Al-
þingi hefur VG staðið heill og óskipt-
ur gegn byggingu Kárahnjúkavirkj-
unar og álvers á Reyðarfirði, sem
valda mun miklum, óafturkræfum
umhverfisspjöllum og aukningu
koltvísýringsmengunar um tugi pró-
sentna. Sú andstaða hefur fyrst og
fremst grundvallast á umhverfissjón-
armiðum. Komandi kynslóðir munu
meta störf þeirra, sem standa vörð
um náttúruna, þegar afleiðingar
koma í ljós. Náttúra Íslands á sér for-
mælendur fáa í núverandi ríkisstjórn.
Það er alþjóð orðið ljóst. Þar ráða
auðhyggjan og græðgin för.
Í sjávarútvegsmálum leggur VG
áherslu á að færa sjávarbyggðunum
aftur réttinn til auðlindarinnar. Hvatt
verði til notkunar vistvænni veið-
arfæra. Komið verði í veg fyrir brott-
kast afla. Mikil áhersla er lögð á gildi
menntunar, menningar og lista og
mótuð skýr stefna í þeim málum.
Stefnt skal að samfelldu grunnnámi
til 18 ára aldurs í heimabyggð. VG vill
byggja landið allt, efla atvinnulíf og
búsetu á landsbyggðinni. Ekki er of-
mælt, að VG sé eini raunverulegi
dreifbýlisflokkurinn á þingi í dag.
Af framansögðu má ljóst vera, að
kostir í komandi kosningum eru
glöggir. Annars vegar stjórnarflokk-
arnir, fulltrúar óbreytts ástands í
tekjuskiptingu landsmanna og vel-
ferðarmálum, þar sem auðhyggjan er
sett ofar manngildinu. Hins vegar VG
með skýrar áherslur á aukinn jöfnuð í
þjóðlífinu, félagslegt réttlæti og um-
hverfisvernd, þar sem samhjálp og
virðing fyrir einstaklingnum er leið-
arljós í stað kaldrifjaðrar markaðs-
hyggju. Kjöroð VG er: Réttlæti –
næst á dagskrá. Nú er kominn tími á,
að réttlætið nái til allra þegna þjóð-
félagsins, en ekki bara sumra. Í kosn-
ingunum í vor gefst e.t.v. tækifæri til
að gera þessi orð að veruleika. Það
tækifæri þarf að nota. Velferð-
arstjórn að vori er markmið VG. En
til þess að slík stjórn megi verða að
veruleika þarf Vinstrihreyfingin –
grænt framboð að koma sterk út úr
kosingunum. Án hennar verður ekki
velferðarstjórn. Ég hvet alla, sem
telja sig eiga málefnalega samleið
með VG, hvar í flokki sem þeir hafa
staðið, að veita flokknum braut-
argengi. Sömuleiðis allt það umhverf-
issinnaða fólk, sem tekið hefur þátt í
baráttunni fyrir verndun hálendisins.
Valið er auðvelt, gott fólk, ef við vilj-
um vera sjálfum okkur samkvæm.
Við getum treyst því, að VG lætur
málefnin ráða fremur en vinsældir í
skoðanakönnunum. Stöndum saman
og gerum sigur Vinstrihreyfing-
arinnar – græns framboðs sem mest-
an í kosningunum 10. maí.
Alþingiskosn-
ingar – skýrir
kostir
Eftir Ólaf Þ. Hallgrímsson
Höfundur er sóknarprestur á
Mælifelli í Skagafirði.
ÞAU eru nú ekki uppbyggileg skilaboðin sem Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
og Samfylkingin senda til kvenna á Íslandi þessa dagana. Í skrifum á vef
flokksins er látið að því liggja að enginn annar en Ingibjörg hafi unnið nokk-
uð að jafnréttismálum og með auglýsingum sem fylla heilar opnur í dag-
blöðum eru send þau skilaboð að Ingibjörg sé eina von ís-
lenskra kvenna og að enginn árangur hafi enn orðið í
jafnréttismálum hér á landi.
Þessi skilaboð sendir Samfylkingin út þó svo að allir flokk-
ar, félagasamtök og hagsmunaðilar á Íslandi hafi verið að
vinna að jafnréttismálum í langan tíma og náð verulegum ár-
angri. Í því sambandi má benda á Verslunarmannafélag
Reykjavíkur, núverandi ríkisstjórn og verkefni eins og Auð-
ur í krafti kvenna svo eitthvað sé nefnt. Þar sem höfundur er aldeilis gátt-
aður á framgöngu Samfylkingarinnar og Ingibjargar og trúir tæpast að um
vanþekkingu sé að ræða liggur beinast við að um sé að ræða stórfenglegt
vanþakklæti í garð þeirra flokka og aðila sem unnið hafa að þessum málum.
Vorkunn
Annað nýtt dæmi um ranghugmyndir Ingibjargar um jafnréttismál
kvenna kemur fram þar sem hún hvetur hinar hjálparlausu kynsystur sínar
áfram með aumkunarverðu slagorði: „Áfram stelpur! Frá upphafi Íslands-
byggðar hafa karlar stjórnað Íslandi. Það er komið að okkur.“
Hvað er „ráðherraefni“ Samfylkingarinnar að segja hér um sjálfa sig sem
kvenkyns stjórnanda, alla kvenkyns ráðherrana á þingi, frú Vigdísi Finn-
bogadóttur, fyrrverandi forseta Íslands, hinar fjölmörgu frammákonur í at-
vinnulífinu og þær konur sem lagt hafa kvenréttindabaráttunni lið í nútíð og
fortíð? Dæmi hver fyrir sig en svona til upprifjunar fyrir Ingibjörgu hefur
þessi barátta staðið lengi með miklum árangri og má nefna nokkur dæmi í
því samhengi: 1915 fengu konur kosningarétt, 1922 var fyrsta konan kosin á
Alþingi, 1959 varð fyrsta konan borgarstjóri í Reykjavík, 1994 varð kona aft-
ur borgarstjóri í Reykjavík og árið 2000 var jafnræði kvenna og karla í fæð-
ingarorlofsmálum lögfest.
Áróður í atkvæðaskyni
Rauði þráðurinn í áróðri Ingibjargar og Samfylkingarinnar er í þá veru að
enginn annar hafi komið að jafnréttismálum hér á landi og að nú sé Samfylk-
ingin eini flokkurinn sem einbeitir sér að þessu málefni. Þessi tónn Ingibjarg-
ar er rangur og hann verður að leiðrétta. Ingibjörg er augljóslega komin í
þrot með málefni og þess vegna reynir hún í örvæntingu að ná til kvenna eða
„stelpna“ eins og hún orðar það með klisjukendum slagorðum um að nú sé
komið að „okkur stelpunum“.
Almenn sátt um kvenréttindi í samfélaginu
Það er almenn sátt um það hjá öllum flokkum að minnka þurfi launamun
kynjanna og fjölga þurfi konum í stjórnendastörfum. Það er einnig eining
um það í einkageiranum, hagsmunasamtökum og stéttarfélögum. Í atvinnu-
auglýsingum er orðið algengt að sjá frasa eins og „konur eru sérstaklega
hvattar til að sækja um“ eða „starfið hentar jafnt konum sem körlum“. Ef
þetta er ekki breyting til batnaðar þá hvað!
Sjálfstæðisflokkurinn styður jafnréttismál
Jafnvel þó að mikið og gott verk hafi verið unnið í jafnréttismálum á Ís-
landi er ekki þar með sagt að björninn sé unninn og þess vegna mun Sjálf-
stæðisflokkurinn halda áfram því góða starfi sem unnið hefur verið í þessum
málaflokki og efla enn frekar. Sjálfstæðisflokkurinn lætur verkin tala en tal-
ar ekki og talar bara til þess að tala og það vita konur í flokknum. Stærsti ár-
angurinn í langan tíma er án efa jafn réttur kvenna og karla til fæðing-
arorlofs sem er alger bylting í þessum málaflokki. Þessi búbót dregur úr
kynbundnum launamun og eykur jafnrétti bæði heima fyrir og á vinnumark-
aði og nú notfæra 85–90% karla sér réttinn til fæðingarorlofs. Meðal þess
sem núverandi ríkisstjórn hefur gert er að skipa nefnd til að auka hlut
kvenna í stjórnmálum, haldið námskeið sérstaklega ætlað konum, efnt til
ráðstefnunnar „Konur og lýðræði“ sem vakti heimsathygli og var konum
víða um heim mikil hvatning. Ekki má gleyma að ríkisstjórnin studdi dyggi-
lega við verkefnið „Auður í krafti kvenna“ sem Háskólinn í Reykjavík stóð
fyrir. Ingibjörg Sólrún sýndi því verkefni lítinn áhuga og var margreynt að
fá hana sem fyrirlesara en án árangurs. Á nýliðnum landsfundi Sjálfstæð-
isflokksins urðu konur í meirihluta í kosningu til miðstjórnar flokksins en
samt sem áður leggur Sjálfstæðisflokkurinn áherslu á almennar aðgerðir í
jafnréttismálum sem gagnast öllum en ekki fáum útvöldum. Nýlega stofnuðu
sjálfstæðiskonur Landsnet sjálfstæðiskvenna sem er opið öllum sem vilja
vera í stjórnmálum á forsendum aukins jafnréttis kynjanna og einstaklings-
frelsis. Hafa ber í huga að góðir hlutir gerast hægt og að Róm var ekki byggt
á einni nóttu. Hægt en örugglega hefur Sjálfstæðisflokkurinn stuðlað að
bættum kjörum kvenna og mun halda því áfram fái hann til þess tækifæri.
Ranghugmyndir Ingibjargar
um stöðu jafnréttismála
Eftir Elínu Gränz
Höfundur er sjálfstæðiskona.