Morgunblaðið - 03.05.2003, Síða 50

MINNINGAR
50 LAUGARDAGUR 3. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Bernsku- og ung-
lingsárin verða ljóslif-
andi fyrir hugskots-
sjónum þegar við
kveðjum okkar ást-
kæra bróður og frænda.
Æskuheimili okkar var að Ás-
vallagötu 39. Í húsinu bjuggu sömu
fjölskyldurnar öll uppvaxtarárin,
við börnin lékum okkur mikið sam-
an, urðum góðir vinir og kunnings-
skapur fullorðna fólksins þróaðist í
ævilanga vináttu. Við bjuggum á
efri hæð hússins, foreldrar okkar
Esther Högnadóttir og Jón Björg-
vin Björnsson, við systkinin fjögur,
amma og afi Margrét Jónsdóttir og
Björn Björnsson og Björn frændi
okkar sem ólst að mestu upp hjá
ömmu og afa.
Það var mikið ævintýri að alast
upp í Vesturbænum um miðbik síð-
ustu aldar. Þar iðaði allt af lífi og
fjöri, róluvöllurinn sem var lengi
aðalleiksvæðið var beint fyrir utan
gluggana á heimili okkar og stutt
að hlaupa inn til mömmu og ömmu.
Á róló var stærsta rennibrautin í
bænum sem var í stöðugri notkun
allan daginn. Í sandkössunum var
mikið byggt og margt skrafað.
Vesturbærinn var barnmargur á
þessum árum og aldrei vantaði
áhugann á útileikjum, hvort sem
var snú-snú, yfir, kýlóbolti, fallin
spýtan, stórfiskaleikur ofl. Ferðir í
Hljómskálagarðinn með teppi, kex
og póló gátu tekið allan daginn, því
sílaveiðarnar tóku sinn tíma fyrir
utan sólböð og feluleiki. Þar háðu
líka marga hildi leynifélög Vest-
urbæinga og krakkanna í Þingholt-
unum. Það var alltaf yfirnóg að
gera fyrir tápmikla krakka. Á Ás-
vallagötunni bjó Þórarinn á Meln-
um litlu búi og þangað sóttum við,
ekki síst á vorin þegar lömbin
fæddust. Svo átti Þórbergur Þórð-
arson heima í sama húsi og Auja og
Bidda, frænkur okkar á Hring-
brautinni og var hann ólatur að
ærslast með okkur krökkunum.
Á árum seinni heimsstyrjaldar-
innar var mikið um ferðir her-
manna sem höfðu aðsetur í Camp
Knox. Einhver hafði kennt okkur
eina setningu í útlensku og galdra-
orðin „gimmí göm“ brugðust aldr-
ei, þau fylltu vasana okkar af fram-
andi sælgæti. Þegar þeir svo fóru
kvöddu þeir okkur með fullum
kassa af appelsínum, sem þeir
hentu inn á róló en appelsínur
sáust aðeins í desember. Þá voru
engar stórverslanir heldur sér-
verslanir, mjólkurbúð, fiskbúð og
kjötbúð, og Pétursbúð þar sem
Högni var sendill um tíma. Þá var
mjólkin afgreidd í mjólkurbrúsa og
skyrið úr skyrtunnum. Ýsan var
keypt heil, vír þræddur gegnum
hausinn og þannig var fiskinum
HÖGNI BJÖRN
JÓNSSON
✝ Högni BjörnJónsson bifvéla-
virkjameistari fædd-
ist í Reykjavík 4.
ágúst 1942. Hann
lést á gjörgæsludeild
Landspítalans 5. apr-
íl síðastliðinn og var
útför hans gerð frá
Bústaðakirkju 15.
apríl.
dröslað heim, stund-
um dróst sporðurinn
aðeins eftir götunni,
meðan við vorum ekki
há í loftinu.
Við systkinin áttum
því láni að fagna að
föðuramma og -afi
bjuggu á heimili okk-
ar, og var mikið um
gestakomur. Það var
oft þröng á þingi í litlu
þriggja herbergja
íbúðinni en þar ríkti
glaðværð og gott
hjartalag. Foreldrar
okkar voru einstak-
lega rík, þó ekki á veraldlegan
mælikvarða. Þeim var það gefið að
vera svo undur ástfangin alla sína
tíð og það mótaði andrúmsloftið á
heimilnu. Á hátíðisdögum var mik-
ið spilað og farið í leiki. Á þessum
tíma var lítið um bílaeignir en í
fjölskyldunni var vörubílstjóri sem
breytti bílnum í boddýbíl þegar
stórfjölskyldan fór í berjaferðir á
haustin. Það var mikið ævintýri.
Af ömmu og afa lærðum við svo
margt sem hefur verið ómetanlegt
veganesti í lífinu. Amma kenndi
okkur bænir og sálma og vildi hún
að við reyndum að skilja og til-
einka okkur boðskap uppáhalds-
sálmsins hennar „Þú Guð sem stýr-
ir stjarnaher“ sem lýsir því best
sem hún óskaði okkur í lífinu. Afi
kunni aragrúa af vísum, hann var
mikill söngfugl og hann las oft fyrir
ömmu þegar hún sat í stólnum sín-
um og prjónaði á allt liðið sitt.
Svarta buddan hans afa með
mörgu hólfunum hafði líka mikið
aðdráttarafl.
Við systkinin fjögur vorum heil-
miklir prakkarar, ekki síst Högni,
sem var ótrúlega uppátektarsam-
ur.
Mamma okkar var frá Vatnsdal í
Vestmannaeyjum og fór hún með
barnahópinn sinn á sumrin til afa í
Vatnsdal. Þaðan eigum við dýr-
mætar minningar.
Svona leið okkar yndislega æska
og smám saman flugum við úr
hreiðrinu eitt af öðru og stofnuðum
okkar fjölskyldur. Leiðarljós okkar
í lífinu hafa verið þau lífsgildi sem
við lærðum í bernsku. Afkomendur
foreldra okkar eru hátt á fjórða
tug, einstaklega samheldin fjöl-
skylda sem nýtur alls þess sem
okkur systkinunum var kennt.
Foreldrar okkar, ömmur, afar og
fjölmargir af skyldfólkinu hafa
kvatt þennan heim. Ásvallagata 39
er enn á sínum stað, líka róló. Flest
hefur breyst á tækni- og tölvuöld,
en eitt hvorki breytist né gleymist:
minningarnar um ævintýraheiminn
okkar vestast í Vesturbænum.
Við kveðjum þig hjartkæri bróð-
ir og frændi með erindi úr sálm-
inum hennar ömmu sem lýsir þér
betur en mörg orð.
Stýr minni hönd að gjöra gott,
að gleði’ ég öðrum veiti,
svo breytni mín þess beri vott,
að barn þitt gott ég heiti.
(Vald. Briem.)
Þín systkini
Margrét, Björgvin og Edda
og Auður frænka.
✝ Guðfinna KristínGuðmundsdóttir
fæddist í Lambadal í
Dýrafirði 18. maí
1910. Hún lést á
Landspítalanum,
Hringbraut, 26. apríl
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru Guð-
mundur Jónsson,
bóndi í Lambadal, f.
3. nóvember 1870, d.
21. desember 1947,
og kona hans, Guð-
rún Guðmundsdóttir,
húsmóðir, f. 27. sept-
ember 1874, d. 14.
júlí 1949. Foreldrar Guðfinnu
eignuðust tólf börn, en sjö þeirra
náðu fullorðinsaldri. Þau voru
auk hennar: Guðrún Ólafía, f. 26.
sept. 1897, d. 29. ágúst 1974, Þór-
dís Margrét, f. 26. nóv. 1900, d. 30.
maí 1974, Steinþór Guðfinnur, f.
11. júlí 1902, d. 10. apríl 1983,
Guðmundur Jón, f. 13. sept. 1905,
d. 14. maí 1953, Guðbjörg, f. 26.
júlí 1913, d. 26. júní 1979, og
Bjarni, f. 21. ágúst 1915, d. 16.
nóv. 1972.
Hinn 17. júní 1940 giftist Guð-
finna eftirlifandi eiginmanni sín-
um, Þormóði Pálssyni, f. 12. apríl
1914. Synir þeirra eru: 1) Árni, f.
17. júní 1941, kona hans er Guð-
rún Jónsdóttir, f. 12. febr. 1941.
Börn þeirra eru: Þórdís, f. 16. des-
ember 1968. Dóttir hennar er Sæ-
rún Birta Þórdísardóttir, f. 7.
ágúst 2000, og Jón Árni, f. 22.
október 1976. Sonur Árna og
Önnu Maríu Hauks-
dóttur er Þorfinnur
Kristinn, f. 15. ágúst
1979. 2) Gunnar, f. 7.
júní 1944, kona hans
er Ingibjörg Strand-
berg, f. 21. nóv.
1945. Dóttir þeirra
er Berglind, f. 17.
maí 1966, gift Jóni
Bjarka Gunnarssyni,
f. 3. nóvember 1967.
Börn þeirra eru
Hlynur Hugi, f. 6.
desember 1989,
Dagbjört Rós, f. 16.
júní 1994, og Sólrún
Snót, f. 31. janúar 1997. 3) Viðar,
f. 27. ágúst 1945.
Guðfinna stundaði nám við Hús-
mæðraskólann á Staðarfelli vet-
urinn 1938-1939. Hún var í vist
víða um land á 4. áratugnum
ásamt því að vera verkakona á
síldarárunum á Siglufirði uns hún
giftist árið 1940. Þegar hún kom
til Reykjavíkur lærði hún kjóla-
saum og garðyrkju. Vann í nokk-
urn tíma sem sjálfstæð sauma-
kona og við garðyrkju. Sótti
myndlistarnámskeið hjá Hafsteini
Austmann. Árið 1955 fékk hún
„Akureyrarveikina“ og í kjölfarið
liðagigt og var í hjólastól sl. 25 ár
vegna hennar. Árið 1998 hélt Guð-
finna sína fyrstu sýningu í Gerðu-
bergi en Guðfinna málaði mikið
og eftir hana liggur fjöldi verka.
Útför Guðfinnu verður gerð frá
Kópavogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Elsku amma mín.
Það er vor í lofti og golan er hlý,
trén að laufgast og allur gróður að
lifna við. Vorið vekur vonir og fyr-
irheit, léttir lundina eftir dimman
vetur. Þér þótti vorið alltaf svo fal-
legt, lífið að vakna eftir veturinn,
spennandi að sjá hvernig gróðurinn
kæmi undan vetrinum. Og nú ert þú
farin elsku amma, og það einmitt um
vor. Það er alveg í þínum anda að
fara í þína hinstu ferð um vor, á
þessum fallega tíma.
Eftir sit ég hérna langt í burtu og
hugsa um allar minningarnar, um
allar þær stundir sem við áttum
saman. Ferðalögin, haustlitaferðir
upp í Heiðmörk, myndlistasýning-
arnar, og ekki síst allar notalegu og
skemmtilegu stundirnar á pallinum
þínum eða í eldhúsinu yfir kaffibolla
og kleinu. Rætt var um menn og
málefni eða um pólitískar ákvarðan-
ir stjórnvalda, sem þurfti að ræða of-
an í kjölinn og oft um málefni
kvenna og barna. Réttindi og staða
kvenna voru þér svo hugleikin. Ég
man vel kosningadaginn og -nóttina
þegar hún Vigdís var kosin forseti.
Ég man þú vaktir alla nóttina, þú
vildir ekki missa af neinu og varst
svo glöð og ánægð; þetta var stór-
sigur í þínum huga.
Þú sagðir mér eitt sinn frá draum-
um þínum og vonum sem þú áttir
sem ung kona. Þú ætlaðir að vera
einhleyp og sjálfstæð, þú hafðir tak-
markaða trú á hjónaböndum í þá
daga og fannst þrældómur á konum
og það var ekkert heillandi. Þú vildir
læra jarðfræði og náttúrufræði,
ferðast um landið, rannsaka og
skoða. En þegar ljóst var að ekki
voru til fjármunir til að senda þig til
mennta, þá fannstu þér aðrar leiðir
til að vera sjálfstæð.
Þú fórst úr sveitinni þinni Lamba-
dal í Dýrafirði, 21 árs. Eftir að hafa
verið í vist og í síld á Siglufirði
ákvaðst þú að þú þyrftir að læra eitt-
hvað hagnýtt. Þá fluttir þú til
Reykjavíkur. Þar lærðir þú að vera
saumakona og síðan garðyrkju.
Þannig hafðir þú svo hugsað þér að
hafa lífið, að sauma kjóla á fínu
frúrnar á veturnar og ferðast svo um
sveitir landsins að kenna fólki að
rækta matjurtir á sumrin. Það var
þér náttúrubarninu ómögulegt að
dúsa inni á sumrin og svo ætlaðir þú
að mála í frístundum.
Þannig gekk þetta fyrir sig í tvö
ár, þá fannst þér launin heldur lág
við garðyrkjuna og sú vinna var í
rauninni aðeins bundin við vorið. Þá
datt þér það snjallræði í hug að ráða
þig í vist á víð og dreif um landið á
sumrin, með því fékkstu tækifæri til
að sjá landið þitt kæra og kynnast
fólki.
Í einni slíkri vist norður í Húna-
vatnasýslu kynnist þú einmitt afa.
En afi mátti bíða í fjögur ár, því þú
áttir eftir að fara í húsmæðraskóla
og það tók tíma að safna fyrir skóla-
gjaldinu. Síðan lá leiðin í Hús-
mæðraskólann á Staðarfelli í Dölum.
Þessi saga úr lífi þínu segir mér
svo margt. Þó að óskir manns rætist
ekki, og draumarnir verði ekki að
veruleika, þá er tilveran full af tæki-
færum. Spurningin er hvernig vinn-
ur maður úr því sem lífið hefur uppá
að bjóða. Ekki gefast upp, vera
bjartsýnn og leita nýrra leiða.
Löngu seinna og þrátt fyrir miklar
annir við heimilis- og uppeldisstörf
og enn seinna heilsuleysi, þá hélst þú
þínu striki við áhugamálið þitt. Þú
hélst áfram að mála, sóttir myndlist-
arnámskeið og eftir það málaðir þú
meira og markvissar. Það veitti þér
ómælda ánægju og hvíld frá daglegu
amstri.
Fyrir fimm árum hélst þú þína
fyrstu myndlistarsýningu, þá 87 ára
gömul. Opnunardagur sýningarinn-
ar var ævintýri líkastur, það var svo
gaman, þú skemmtir þér svo vel.
Kórinn og hljómsveitin og allt um-
stangið, þetta var upplifun sem aldr-
ei gleymist. Sýningin var mikil við-
urkenning og hvatning fyrir þig sem
listakonu og þú hélst áfram að mála
þrátt fyrir háan aldur og að liðagigt-
in væri komin í axlirnar og fingurna.
Það má með sanni segja að þú haf-
ir nýtt tímann vel, og nú er tíminn
hérna megin búinn. Þú ert laus við
skrokkinn, hann var fyrir löngu orð-
in lasinn og þreyttur, þótt andinn
væri alltaf jafn léttur.
Ég veit að þú ert bara búin að
skipta um samastað. Þú ert frjáls,
svífur einhversstaðar, á leið til
þeirra staða sem þú áttir eftir að
heimsækja. Ég er forsjóninni af-
skaplega þakklát fyrir að hafa fengið
að vera þér samferða í lífinu svona
lengi. Það er líka ómetanlegt fyrir
börnin mín að hafa kynnst þér. En í
eigingirni minni vildi ég svo gjarnan
hafa þig lengur hjá mér og eiga með
þér fleiri stundir, að við hefðum að-
eins meiri tíma. Ég sakna þín svo
mikið, elsku amma mín. Hafðu þökk
fyrir allt og allt.
Þín
Berglind.
Ég var ekki há í loftinu þegar ég
fór að venja komur mína í Hófgerðið
til Finnu að loknum skóladegi.
Komu manns var ævinlega innilega
fagnað, hún breiddi út faðminn á
móti mér af þeirri einstöku hlýju og
umhyggju sem var henni svo sjálf-
sögð og eðilslæg. Oftar en ekki var
það fyrsta sem hún sagði við mig í
forstofunni, bæði þá og síðar, „svo
það hefur verið þú sem sóttir svona
að mér“ eða „ég var einmitt búin að
hugsa svo mikið til þín“ og í kjölfarið
fylgdi góðlátlegur hlátur. Við gerð-
um okkur ýmislegt til dundurs,
tefldum eða spjölluðum um heima og
geima og stundum sýndi hún mér
myndirnar sem hún var að mála.
Hún sá oftar en ekki til þess að ég
fengi mér miðdegislúr í stofunni með
þeim orðum að ég yrði að fá nægan
svefn þar sem ég væri að vaxa.
Minningin um síðdegistónleika í út-
varpinu í eldhúsinu stendur mér
ljóslifandi fyrir hugskotssjónum en
útvarpið var ómissandi félagi Finnu
sem átti óhægt um gang vegna liða-
gigtar og var af þeim sökum mest
heima við.
Finna var mikið náttúrubarn.
Hún hafði yndi af hvers kyns
plöntum og ræktun þeirra eins og
sjá mátti í eldhúsinu þar sem alls
konar fræ voru í ræktun svo úr varð
eplatré svo eitthvað sé nefnt. Að
ógleymdri þeirri alúð sem hún lagði
við matjurtagarðinn meðan hún
hafði heilsu til. Það var henni lífs-
nauðsynlegt að „fara út á pall“, eins
og hún komst að orði og það helst á
hverjum degi til að anda að sér
fersku lofti.
Hjá Finnu og Þormóði kynntist
maður gestristni og lífsviðhorfum
sem hafa verið ómissandi veganesti í
lífinu. Það lýsir Finnu betur en
nokkuð að hún var mér í senn amma
og vinkona og þannig hélst það alla
tíð þrátt fyrir að við værum ekki
skyldar. Það var þó ekki fyrr en ég
komst til vits og ára að ég áttaði mig
á hversu mikill listamaður hún var.
Hún bjó yfir miklum myndlistar-
hæfileikum og bera myndir hennar
vott um hve rík sköpunargáfan var
og hvað hún málaði á tilgerðarlausan
og óþvingaðan hátt og án fyrirhafn-
ar. Lítillæti og hógværð og þau örlög
sem liðagigtin bjó henni urðu hins
vegar til þess að myndir sem hún
málaði um áratuga skeið voru ekki
sýndar almenningi fyrr en árið 1998
þegar við Berglind, barnabarn henn-
ar, stóðum fyrir og aðstoðuðum hana
við að halda sína fyrstu myndlist-
arsýningu. Síðan hefur hún málað þó
nokkrar myndir og hefðu sýningarn-
ar því vel getað orðið fleiri.
Í raun var Finna ákveðin kjölfesta
í lífi mínu. Hún var ávallt til staðar
og með glaðlyndi sínu, hláturmildi
og hlýju minnti hún mann á að það
er oft undir manni sjálfum komið
hversu miklu andstreymi maður
mætir. Jafnvel þegar hún lá bana-
leguna var stutt í brosið.
Með henni er gengin einstök
kona.
Ég bið guð um að styrkja Þormóð
í sorginni og votta honum og að-
standendum mína innilegustu sam-
úð.
Ragnheiður.
GUÐFINNA KRISTÍN
GUÐMUNDSDÓTTIR
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.
www.solsteinar.is sími 564 4566
Legsteinar
í Lundi
við Nýbýlaveg, Kópavogi
Elskuleg eiginkona mín, móðir, tengdamóðir,
amma og langamma,
RAGNHILDUR KRISTÍN MAGNÚSDÓTTIR,
Bröttuhlíð 17,
Hveragerði,
lést á dvalarheimilinu Ási, Hveragerði, mánu-
daginn 28. apríl.
Jarðarförin fer fram frá Lágafellskirkju föstu-
daginn 9. maí kl. 15.00.
Björn Gunnlaugsson,
Magnús Björnsson, Margrét Ósk Vífilsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.