Morgunblaðið - 08.05.2003, Síða 39

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 2003 39
SAMFYLKINGIN hefur boðað aukin
útgjöld til menntamála komist hún til
valda. Hún vill auka framlög til há-
skólastigsins um 4 milljarða á næsta
kjörtímabili. Þetta er umtalsvert fé. Þó
er þetta minni aukning á framlögum en
orðið hefur á yfirstandandi kjör-
tímabili. Verði hugmyndir Samfylking-
arinnar að veruleika er verið að hægja
á vexti framlaga til háskólastigsins. Ef
hlutfallsleg aukning útgjalda, á næsta
kjörtímabili, yrði sambærileg við þá
aukningu sem varð á því kjörtímabili,
sem nú er að ljúka, þyrfti tæpa 6 millj-
arða.
Það hefur komið í ljós að Samfylk-
ingin veit ekki hve mikill vöxtur hefur
verið í menntamálunum á síðustu ár-
um. Hún segir að framlög til fram-
haldsskóla hafi staðið í stað þegar fyrir
liggur að þau hafa hækkað um 35,3%
samkvæmt fjárlögum 1999 til 2003.
Miðað við þessar forsendur er eðlilegt
að þegar Samfylkingin loksins blæs til
stórsóknar í menntamálum boða tillög-
urnar í raun að hægt verði á þróuninni.
Stöndumst vel allan samanburð
Í umræðunni endurtaka for-
ystumenn Samfylkingarinnar að hlut-
fall Íslendinga með háskólapróf á aldr-
inum 25–65 ára sé lægra en í
viðmiðunarlöndum. Sú tala skýrir for-
tíðina en ekki nútíðina. Þeir sem nú
eru á miðjum aldri áttu ekki eins
margra kosta völ í háskólanámi og
unga fólkið á nú. Tölur um hlutfall
ungs fólks, sem lýkur háskólaprófi á
síðustu árum, sýna að við stöndumst
vel allan samanburð. Nú stunda um 14
þúsund einstaklingar nám á há-
skólastigi.
Fjarstæðukenndur áróður
Það veit ekki á gott fyrir Samfylk-
inguna að vanmeta skynsemi almenn-
ings og telja sig þess umkomna að
heilaþvo þjóðina. Allur almenningur,
ekki síst þeir sem búa úti á landi og
hafa fengið aðgang að margvíslegum
nýjum menntunarkostum, þar á meðal
háskólanámi, veit að fullyrðingar Sam-
fylkingarinnar um lélegan árangur
þjóðarinnar í menntamálum er fjar-
stæðukenndur áróður. Eflaust er það
þess vegna, sem fylgi við Samfylk-
inguna dalar og talsmaður hennar
mælist njóta minnkandi trausts.
Ástæða er til að vekja athygli á því
að á síðustu árum hefur aðgengi lands-
byggðarinnar að menntun aukist svo
um munar. Tilkoma símenntunarmið-
stöðva og öflug fjarkennsla á öllum
skólastigum gegna nú afar mikilvægu
hlutverki og mikill fjöldi fólks í dreifð-
um byggðum landsins er nú að afla sér
bæði formlegrar og óformlegrar
menntunar án þess að þurfa að flytja
búferlum. Þetta er gott dæmi um ár-
angur sem náðst hefur í menntamálum.
Stöðugleikinn tryggir
öruggan vöxt
Það er brýnt að Íslendingar haldi
ótrauðir áfram að byggja upp mennta-
kerfið. Sjálfstæðisflokkurinn hefur
gegnt forystuhlutverki í menntamálum
í þrjú kjörtímabil. Sá tími er jafnframt
mesta vaxtarskeið menntastofnana,
rannsókna og þróunar sem þjóðin hef-
ur lifað. Á þessu sviði sem og öðrum er
það stöðugleikinn sem tryggir öruggan
vöxt.
Höldum ótrauð áfram að
efla menntakerfið!
Eftir Tómas
Inga Olrich
„Sjálfstæðisflokkurinn hefur gegnt forystu-
hlutverki í menntamálum í þrjú kjörtímabil.
Sá tími er jafnframt mesta vaxtarskeið
menntastofnana, rannsókna og þróunar
sem þjóðin hefur lifað.“
Höfundur er menntamálaráðherra.
ustu öld. Þeir standi þess-
anda að baki vegna þess
eru karlar en hún kona.
um neikvæðu spjótum eink-
látnum forystumönnum, lík-
þess að þeir geti ekki svar-
rekar en skólanemendurnir,
ðir standa jafnöldrum sínum
r að baki.
hins almenna kjósanda
hugarfari, sem einkennt
gabaráttu Samfylking-
verið að birtast í minnk-
nnar í skoðanakönnunum
Því meira, sem þessum
óðri er haldið að fólki, því
áhuginn á því að velja
na til forystu.
ðin er þó ekki horfin.
dur og málsvarar Samfylk-
anga til kosninganna með
þá skoðun á vörunum, að þeir séu í raun
betri manneskjur en við hinir. Hvað
mundu hinir hneykslunargjörnu dálka-
höfundar segja, ef Davíð Oddsson skrif-
aði eins og Össur Skarphéðinsson? Öss-
ur sagði í Morgunblaðsgrein
miðvikudaginn 7. maí: „Hún [Samfylk-
ingin] að vísu var svar allra þeirra sem
vilja tefla sjónarmiðum réttlætis og
sanngirni gegn sérgæsku og ranglæti í
samfélaginu. Samfylkingin er hin breiða
kirkja …“
Hvaða hugur er að baki því, þegar
stjórnmálamenn skrifa þannig um sjálfa
sig og eigin flokk? Eigum við venjulegir
menn ekki bara að bugta okkur og
beygja? Þakka fyrir að fá að stíga á
sömu grund og þetta ágæta fólk?
Íslandi verður ekki betur stjórnað en
gert hefur verið með því að breyta í
þágu þeirra, sem telja málstað sínum
best borgið með þeim málflutningi, sem
hér hefur verið lýst. Nota á aðra mæli-
stiku á stöðu þjóðarinnar en blekking-
artal undir merkjum Samfylkingarinnar.
Notum glæsilegan árangur síðustu ára
undir forystu Sjálfstæðisflokksins sem
viðmiðun, þegar gengið er að kjörborð-
inu og setjum X við D.
þegar stjórn-
sjálfa sig og eigin
menn ekki bara að
ka fyrir að fá að
ágæta fólk?“
Höfundur er í öðru sæti á lista
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík norður.
embætti, um persónur eða
hvorki viljum né getum
lokkað til okkar fylgi með
darauglýsingum eða öðrum
glyskenndum aðferðum.
með loforðum og gylliboð-
r sem engar innistæður eru
eða sem gengju þvert gegn
ótsögn við okkar grundvall-
Þess vegna t.d. lofum við í
ingunni – grænu framboði
llu núna rétt fyrir kosn-
milljarðatuga skattalækk-
ga ekki að koma nokkurs
að kjósendur viti hvar þeir
Við leggjum metnað okkar í
skýrt fyrir hvað við stönd-
erja við viljum beita okkur.
að draga upp mynd af því
mhjálpar og samábyrgðar,
mhverfisverndar, jafnréttis
og friðar, fjölbreytni í atvinnulífi og
menningar sem við viljum beita okkur
fyrir að hér dafni.
Málefnin ráði
Þá geta kjósendur gert upp hug sinn.
Þannig auðveldum við þeim að ákveða
hvort þeir eigi samleið með okkur eða
öðrum. Það er umfram allt annað þetta
sem á að ráða – málefnin. Ekki persón-
ur, titlar, auglýsingar, peningar, vald-
sýki, hégómagirnd eða aðrir ennþá fá-
fengilegri hlutir – finnist þeir. Heldur
viljum við vera án atkvæða en fá þau á
ódýrum eða fölskum forsendum.
Að lokum vil ég segja, þótt mér sé
málið skylt, að ég er stoltur af kosninga-
baráttu Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs. Okkur hefur auðnast að vera
sjálfum okkur samkvæm út í gegnum
baráttuna, einörð og heiðarleg. Við höf-
um náð umtalsverðum árangri í að koma
okkar baráttumálum á framfæri, til
dæmis áherslu á velferðarmál og mynd-
un velferðarstjórnar. Við lok barátt-
unnar stöndum við málefnalega traust-
um fótum og með óskerta sjálfsvirðingu,
tilbúin að taka því sem við vonum og
trúum að verði góð úrslit.
ing
um árangri í að
á framfæri, til
mál og myndun vel-
ttunnar stöndum
ótum.“
Höfundur er formaður Vinstrihreyfing-
arinnar – græns framboðs.
forsenda var að fá sem
ta launafólks með í samn-
á þurfti atbeina rík-
g forystu opinberra starfs-
arf auðvitað að hafa í huga
n við aðila vinnumarkaðar-
af mikilvægari þáttum í
stjórnarstefnu hér á landi.
aun ákaflega furðulegt, og
ngt út fyrir landsteinana,
gætu náð niður verðbólgu
og ríkisstjórn stefndi í allt
rgunblaðið veit auðvitað
ð sem Morgunblaðið gerir
við er sú staðhæfing mín
egur óstöðugleiki hafi verið
atíma ríkisstjórnar Sjálf-
og Framsóknarflokks sem
en hjá stjórninni á undan.
En í þessu efni kemst Morgunblaðið
alls ekki undan staðreyndunum.
Verðbólga var hærri á valdatíma
hægri stjórnarinnar, gengið féll mun
meira og halli var á opinberum fjár-
málum meirihluta tímabilsins meðan af-
gangur var á árunum 1971–1973. Verð-
bólgan nær hátoppi 1975 í 49%,
viðskiptahalli var rúm 10%, gengið féll
um tugi prósentna frá árinu áður og
halli á hinu opinbera var 2,7%.
Morgunblaðið getur auðvitað haldið
því fram að þarna hafi margt fleira ver-
ið að verki en stjórnarstefnan og margt
er til í því. Staðreyndin er einfaldlega
sú að mikil verðbólga og efnahagslegur
óstöðugleiki einkenndu íslensk efna-
hagsmál mestallan áttunda og níunda
áratug síðustu aldar og skipti ekki
sköpum hver litur ríkisstjórnar var.
Það bendir auðvitað til þess að vanda-
málin hafi verið djúptækari og sýnir
hversu fáránlegt það er að finna sam-
svörun á þessum áratugum varðandi
hugsanlegar ríkisstjórnir í upphafi tutt-
ugustu og fyrstu aldarinnar þegar að-
stæður eru allt aðrar.
egar staðreyndir
unnar séu
ðsins um
ki verður kom-
Höfundur er í 5. sæti á lista Samfylking-
arinnar í Reykjavíkurkjördæmi norður.
UNDANFARNA daga hafa furðu-
legar greinar um meintar skelfilegar
afleiðingar sóknarstýrðra fiskveiða
birst hér á síðum Morgunblaðsins.
Margir hafa einnig látið hafa eftir sér
ummæli víða í fjölmiðlum þar sem
slíkri fiskveiðistjórnun er fundið allt
til foráttu.
Allar þessar greinar og yfirlýsingar
eiga það sameiginlegt að vera skrif-
aðar og sagðar af aðilum sem eiga
augljósra hagsmuna að gæta sem
kvótaeigendur, eða starfa sem hags-
munagæslumenn fyrir eigendur afla-
heimildanna.
Fyrir nokkrum dögum birtist hér
grein eftir Sigurgeir B. Krist-
geirsson, forstjóra og einn eigenda
Vinnslustöðvarinnar í Vestmanna-
eyjum. Hún er gott dæmi um mál-
flutninginn en af henni má helst ráða
að hér verði nánast landauðn ef tekin
verði upp sóknarstýring í fiskveiðum.
Þetta er aðeins ein af yfirlýsingum
útgerðarforstjóra þessa lands þar
sem dómsdegi er nánast spáð ef
breytingar verði gerðar á fisk-
veiðistjórnunarkerfinu. Spyrja má
hvort ekki sé ástæða til að Kauphöll
Íslands taki til athugunar veðhæfi og
eignarstöðu viðkomandi fyrirtækja ef
engu má breyta án þess að allt fari
um koll?
Sigurgeir fullyrðir að sóknarmark
leiði til offjárfestinga og síðan ofveiði,
vegna þess að menn leitist við að
stórauka sóknargetu sína þá þeim
tíma sem þeir hafi til umráða til að
stunda veiðar. Hann bendir á að smá-
bátar á sóknarmarki hér við land hafi
stóraukið sóknargetu sína og þannig
farið langt fram úr þeim afla sem
þeim var ætlaður. Þetta er rétt, en
það gerist vegna þess að stjórnvöld
brugðust því hlutverki sínu að stjórna
sókn þessara báta. Auðvelt er að hafa
hemil á sóknargetu flotans með því
að setja skýrar reglur um bátastærð,
veiðarfæri og annan búnað sem hefur
áhrif á afkastagetu þeirra. Þetta hafa
stjórnvöld ekki gert við trilluflotann,
heldur einungis brugðist við með því
að fækka sóknardögum. Þetta er lé-
leg fiskveiðistjórnun. Sigurgeir er
einnig þeirra skoðunar að sókn-
armark hafi í för með sér óhag-
kvæmni. Í því sambandi má spyrja
hvar hagkvæmnin sé í íslenska kvóta-
kerfinu sem nú hefur fengið séns til
að virka eftir markmiðum sínum í 20
ár? Skuldir útgerðarinnar hafa aukist
úr um 30 milljörðum árið 1984 í tæpa
200 milljarða í dag. Togurum hefur á
sama tíma fækkað úr 102 í 93. Rúm-
lestafjöldi togaraflotans hefur aukist
um 18 prósent. Vélarafl flotans mælt
í hestöflum hefur aukist um 20 pró-
sent. Olíunotkun hefur stóraukist og
veiðarfæri eru stórvirkari en nokkru
sinni fyrr.
Á sama tímabili hefur heildarafli úr
helstu bolfiskstofnum okkar minnkað
um 60 prósent. Við vitum að kerfið
hefur leitt til gríðarlegrar sóunar í
formi brottkasts. Þetta brottkast og
kvótasvindl hefur að öllum líkindum
sett fiskifræðina á bak við kvótastýr-
inguna í algert uppnám með hrikaleg-
um afleiðingum fyrir fiskveiðistjórn-
unina. Afleiðingum sem við sjáum
ekki enn fyrir endann á. Við eigum
afar erfitt með að sjá hagræðingu
kvótakerfisins. Það hefur valdið
miklu tjóni og sóun. Byggðir landsins
eru í sárum og fólk situr bundið í
verðlausum eignum sínum víða um
land vegna þess að því er meinað að
lifa af sinni fremstu auðlind sem er
fiskurinn sem syndir í sjónum fyrir
utan.
Þessu viljum við í Frjálslynda
flokknum breyta með okkar tillögum
um að færa strandveiðiflotann (þ.e.
skip frá trillum upp í togara og línu-
skip sem landa fersku hráefni), í
sóknarmark. Við ætlum að útrýma
brottkastinu. Það er ekkert brottkast
í vel útfærðu sóknarmarkskerfi. Að
benda á ástandið eins og það var fyr-
ir rúmlega 20 árum þegar menn voru
í svokölluðu skrapdagakerfi er þeim
sem fyrir því standa til háborinnar
skammar. Að segja að sú reynsla sýni
að það sé líka brottkast í sókn-
armarki er fáránlegur málflutningum
og þeim sem fyrir honum hafa staðið
til háborinnar skammar. Þeir vita
betur og ættu að hætta að blekkja
kjósendur með þessum hætti.
Kvótasinnar fullyrða einnig að
sóknarmark í strandveiðiflotanum
muni leiða til þess að menn muni
moka fiski á land í aflahrotum og
þannig fara illa með hráefnið. Við
viljum koma á fjárhagslegum aðskiln-
aði á milli veiða og vinnslu þannig að
fiskur verði seldur á frjálsum upp-
boðsmarkaði eða á markaðstengdum
verðum. Þetta mun meðal annars
leiða til þess að sjómenn fái ekki gott
verð fyrir fiskinn ef hann stenst ekki
gæðakröfur.
Sóknarmarksstýring í blönduðum
botnfiskveiðum hefur fjölmarga kosti
umfram kvótastýringu á slíkum fisk-
veiðum. Kvótakerfi í botnfiskveiðum
hefur hvergi skilað árangri en iðulega
leitt til hruns fiskistofna. Jafnvel
Evrópusambandið viðurkennir þetta
því nú berast fréttir af því að það
hyggist afnema kvótakerfi og taka
upp sóknarmark í botnfiskveiðum til
að endurreisa fiskistofna. Færeyingar
hafa notast við sóknarmark í sjö ár
með frábærum árangri.
Sóknarmark strandveiðiflotans
mun ekki leiða til hruns sjávarbyggða
Íslands, heldur þvert á móti. Það
mun færa byggðunum hagsæld og
leiða til enduruppbyggingar eftir 20
ára samfellda hnignun og niðurlæg-
ingu. Mál er að linni.
Dómsdegi spáð með
hræðsluáróðri
Eftir Guðjón Arnar
Kristjánsson og
Magnús Þór Hafsteinsson
„Sóknarmark mun færa byggð-
unum hagsæld og leiða til endur-
uppbyggingar eftir 20 ára sam-
fellda hnignun og niðurlægingu.“
Höfundar eru formaður og varaformaður
Frjálslynda flokksins. Guðjón er oddviti á
lista flokksins í Norðvesturkjördæmi og
Magnús leiðir listann í Suðurkjördæmi.