Morgunblaðið - 09.05.2003, Blaðsíða 30

LISTIR
30 FÖSTUDAGUR 9. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
LANDIÐ
STRÍÐSSÁLUMESSA Benjamins
Brittens verður flutt á tónleikum
Sinfóníuhljómsveitar Íslands í Há-
skólabíói í kvöld kl. 19.30. Stjórn-
andi á tónleikunum verður Vladim-
ir Ashkenazy, heiðursstjórnandi
hljómsveitarinnar, en auk þess
syngja einsöngvararnir Marina
Shaguch frá Rússlandi, Peter Auty
frá Englandi og Markus Brück frá
Þýskalandi, Kór íslensku óp-
erunnar og Unglingakór Söngskól-
ans í Reykjavík en söngstjóri
þeirra er Garðar Cortes.
Það var kirkjan í Coventry sem
fór þess á leit við tónskáldið að það
semdi verk til að minnast hörmu-
legra fórna Coventrybúa í seinni
heimsstyrjöldinni. Dómkirkja
borgarinnar, ákaflega falleg
miðaldabygging í gotneskum stíl,
var meðal ótal bygginga í miðborg
Coventry sem jafnaðar voru við
jörðu í sprengjuárásum Þjóðverja
haustið 1940. Ákveðið var að varð-
veita rústir kirkjunnar en byggja
nýja við hlið hennar. Stríðs-
sálumessa Brittens var frumflutt
við mikla vígsluhátíð nýju kirkj-
unnar í maí 1962 undir stjórn
Brittens sjálfs.
Í verkinu notar Britten hefð-
bundinn sálumessutexta, en tvinn-
ar einnig inn í það níu ljóð eftir
landa sinn, skáldið Wilfred Owen,
sem sjálfur hvarf í átökum fyrri
heimsstyrjaldarinnar aðeins
nokkrum dögum áður en henni
lauk, en Owen var, eins og Britten,
mikill stríðsandstæðingur. Britten
vildi að einsöngvararnir yrðu eins
konar fulltrúar stríðandi fylkinga,
að tenórinn yrði breskur, sópr-
ansöngkonan rússnesk og barí-
tónsöngvarinn þýskur, og þannig
verður það einmitt á tónleikunum í
kvöld.
Einsöngvarar
allra herja
Vladimir Ashkenazy segir að
Stríðssálumessa Brittens sé mjög
áhrifamikið og mikilvægt tónverk.
„Þetta er tónverk gegn öllu stríði,
– sálumessa yfir stríðsátökum.
Þess vegna vildi hann að einsöngv-
ararnir kæmu frá andstæðum fylk-
ingum stríðsins. Hann valdi rúss-
nesku söngkonuna Galínu
Vishnévskaju, breska tenórinn
Peter Pears og þýska barí-
tónsöngvarann Dietrich Fischer-
Dieskau. Mér finnst verkið allt að
því skelfilegt, vegna þess hve mik-
ið gengur á með óbeinum tilvís-
unum í sjálf átökin. Textinn er líka
mjög áhrifamikill, – bæði latneski
sálumessutextinn og ljóð Wilfreds
Owens. Mér finnst niðurlag verks-
ins alveg sérstaklega áhrifamikið,
– ég held að það láti engan ósnort-
inn. Sjáðu bara til dæmis þennan
texta:
„Ég er fjandmaður þinn, sem þú
felldir. Hér er dimmt, félagi’ og
vinur, en augun þekkti ég samt, er
þú hvesstir í gær, þegar geir þinn
nísti mig; ég brá geiri við, en hönd
mín var köld og treg. Nú skulum
við sofna …“ (þýð. Þorsteinn
Valdimarsson) Þetta er vofa her-
mannsins sem kemur og talar við
vin sinn; – því þessir menn voru
engir óvinir. Bretarnir, Þjóðverj-
arnir og Frakkarnir töluðu hverjir
við aðra milli skotgrafanna þegar
færi gáfust. Það var skelfilegt að
þarna voru menn að stofna til vin-
áttutengsla milli þess sem þeim
var fyrirskipað að drepa hver ann-
an. Ljóð Owens eru bæði átak-
anleg og hjartnæm, – og þetta nið-
urlag: „Nú skulum við sofna …“ er
ótrúlega fallegt.“
Ashkenazy segir verkið flutt
reglulega víða um lönd, enda séu
ærnar ástæður til að boðskapur
þess hljómi. Einsöngvarana þekkir
hann alla og hefur unnið með þeim
áður og segir þá frábæra. Britten
gerði ráð fyrir drengjakór í verk-
inu, en hér verður það Unglinga-
kór Söngskólans sem syngur,
ásamt Óperukórnum.
Hljóðritað fyrir Japani
En hvernig hafa æfingar geng-
ið?
„Ljómandi vel. Hljómsveitin er
svo góð núna, að hún getur leikið
hvað sem er. Svo er svo gaman að
vinna með þeim, því þau eru alltaf
svo vel undirbúin og fylgjast ná-
kvæmlega með öllu á æfingum; –
frábært fólk.“
Eins og fram kom í blaðinu á
þriðjudag talaði Ashkenazy á fundi
hljóðfæraleikara deginum áður um
málefni Tónlistarhússins. Það er
ljóst að málið er honum hugleikið
og spjall okkar nú ratar auðveld-
lega í þann farveg aftur. Ashke-
nazy hefur verið að hljóðrita með
hljómsveitinni fyrir japanska út-
gáfufyrirtækið Oct-
avia. Honum þykir
það merkilegt að
hljómsveitin skuli
hafa fengið þann
samning vegna þess
hve plötuútgáfa hefur
dregist saman í heim-
inum síðustu ár.
„Þetta hefur gengið
mjög vel og Jap-
anirnir eru mjög
hrifnir af hljómsveit-
inni. Það verður þó að
segjast eins og er, að
mesti vandinn felst í
hljómburðinum í Há-
skólabíói. Tónmeistari
þeirra segir að hér sé ekki hægt að
hljóðrita hvað sem er, og að þótt
þeir vilji mjög gjarnan halda áfram
að hljóðrita leik hljómsveitarinnar
verði erfitt að finna verk sem hægt
er að hljóðrita í þessum vonda
hljómburði. Þeim datt helst í hug
Vorblótið eftir Stravinskíj, – sem
er kröftugt og gróft og reynir ekki
eins á fínlegu blæbrigðin. Við von-
um auðvitað að hljómsveitin missi
ekki af svona tækifærum vegna
skorts á viðunandi tónlistarhúsi.
Það verður öllum að vera ljóst að
tónlistarhús verður ekki byggt hér
án stuðnings opinberra aðila. Bæði
fyrrverandi menntamálaráðherra
og núverandi hafa unnið að þessu
máli, en ég er hræddur um að vægi
menntamálaráðherra í stórri rík-
isstjórn sé ekki alltaf nógu mikið.
Það verður að sannfæra rík-
isstjórnina um að þetta sé á henn-
ar ábyrgð. Ég vildi gjarnan sjá að
sett yrðu lög um þessa fram-
kvæmd, sem kvæðu á um að til
þess yrðu lagðir nægir fjármunir
með raunsæju tilliti til ófyrirséðra
þátta svosem verðbólgu, og að
verkinu yrði lokið á ákveðnum
tíma.“
Draumar Ashkenazys einskorð-
ast ekki við byggingu hússins ein-
göngu, því hann segist segist
hlakka mikið til að fá að stjórna
þar. „Ég er nú samt orðinn 65 ára
gamall, og þeir verða að fara að
hafa hraðan á ef það á að takast.
En það væri ótrúlega gaman ef
hægt yrði að bjóða hingað ein-
hverjum af bestu hljómsveitum
heims til að spila þegar húsið verð-
ur vígt. Ég er að tala um hljóm-
sveitir á borð við Berlínarfílharm-
óníuna, Lundúnafílharmóníuna eða
einhverja af bestu hljómsveitunum
í Ameríku, og þá með sínum föstu
stjórnendum. Það yrði auðvitað
mjög dýrt, en ég er viss um að það
yrði ekki svo erfitt að fá einkafjár-
magn í svoleiðis verkefni.“
Morgunblaðið/Sverrir
Sinfóníuhljómsveit Íslands, einsöngvarar og kórar ásamt stjórnandanum Vladimir Ashkenazy.
Vladimir Ashkenazy stjórnar Stríðssálumessu
Brittens á tónleikum Sinfóníuhljómsveitar Íslands
Verk sem lætur
engan ósnortinn
begga@mbl.is
Vladimir Ashkenazy Benjamin Britten
ELÍSA Vilbergsdóttir er ung söng-
kona sem nemur söng í Lübeck í
Þýskalandi. Hún er fædd og uppalin í
Stykkishólmi. Um þess-
ar mundir er hún heima
í leyfi og sagði fréttarit-
ara aðeins af högum
sínum. Hún lauk 8. stigi
í söng í Reykjavík fyrir
þremur árum og hefur
dvalið síðan í Lübeck í
Þýskalandi og stundað
nám við tónlistarhá-
skólann þar og lýkur
næsta vor diplómsprófi.
Elísa stundar fullt nám
í klassískum söng og er
mjög ánægð með ár-
angur sinn. Síðasta vet-
ur kom hún fram á ýms-
um tónleikum í
Þýskalandi með náminu
bæði á ljóðatónleikum og galatónleik-
um. Um áramótin fékk hún tækifæri
að syngja um borð í stærsta
skemmtiferðaskipi Þýskalands M.S.
Deutschland sem sigldi meðfram
vesturstönd Afríku frá Senegal til
Suður-Afríku. Þar skemmti hún með
söng ásamt söngprófessorum sínum
og þremur öðrum nemum þeirra. Var
það mjög skemmtileg ferð og góð
reynsla. Í sumar hefur hún verið að
syngja á skipum sama fyrirtækis.
Fyrri í sumar sigldi hún um Dóná á
m.s. Mozart og
skemmti gestum. Þá
var hún beðin að fara
aðra ferð með m.s.
Deutschland, en þá í
aðra átt. Ferðinni var
heitið norður á bóginn,
m.a. til Íslands. Um
borð var hún með
tvenna tónleika þar
sem hún kynnti ís-
lenska tónlist og svo tók
hún þátt í galasýning-
um þar sem hún söng
íslenskar dægurflugur.
M.s. Deutschland hafði
viðkomu á Akureyri,
Ísafirði og Reykjavík.
Þar fór hún í land og
hélt heim í Stykkishólm.
Elísa er ekki viss hvað tekur við að
námi loknu í Lübeck í vor. Ýmsir
möguleikar eru í boði. Hún hefur
áhuga á að læra meira í söng í einka-
tímum og eins að fara til Bandaríkj-
anna og kynnast öðrum straumum og
stefnum í sönglist.
Gengur vel í söng-
námi í Lübeck
Stykkishólmur
Elísa Vilbergsdóttir
NÚ á síðustu 3 til 4 árum hefur orðið
fækkun á veiddum mink í Mývatns-
sveit og dölum Þingeyjarsýslu. Þessi
þróun sýnist hafa byrjað fyrir alda-
mót og er enn í átt til fækkunar.
Aðalveiðimenn á þessum svæðum
eru þeir Ingi Þór Yngvason á Skútu-
stöðum og Vilhjálmur Jónasson á
Sílalæk. Þeir hafa báðir stundað
minkaveiðar í áratugi, veitt þúsundir
dýra og aflað sér mikillar reynslu.
Þeir telja að samræmi sé milli stærð-
ar minkastofnsins hér og minni veiði.
Þannig má segja að þeir hafi náð að
hamla viðgangi stofnsins.
Ekki er þess þó að vænta að þeim
takist að uppræta hann, því alltaf eru
einhver hlaupadýr að koma inn á
svæðið, sem er þeim matarkista.
Þeir segjast hafa mikinn stuðning af
nýjum og betri gerðum af veiðibog-
um sem komnir eru á markað.
Á sama tíma hefur ref farið mjög
fjölgandi í Þingeyjarsýslu og gerir
skolli sig nú heimakominn og lætur
sjá sig ófeiminn á alfaraleiðum.
Þetta er mönnum áhyggjuefni, því
þó refurinn hafi ekki sömu drápsfýsn
og minkur þá þarf hann mikinn mat
sem hann sækir hér einkum með
fuglaveiði.
Fækkar merði,
fjölgar skolla
Mývatnssveit
Morgunblaðið/BFH
Ingi Þór Yngvason á Skútustöðum
og Finnbogi Stefánsson á Geira-
stöðum hafa glímt við mink lengi.
FRIÐBJÖRN Óskar, Auður Ösp,
Linda Björk og Elmar Bragi nem-
endur við Tónlistarskóla Seyðis-
fjarðar héldu tónleika í Seyðisfjarð-
arkirkju 9. apríl sl. til styrktar
ferðasjóði 9. bekkjar Seyðisfjarðar-
skóla. Á tónleikunum var flutt tón-
list úr ýmsum áttum og stóðu
krakkarnir sig vel en þau Linda,
Elmar og Friðbjörn leika á píanó og
Auður á þverflautu. Kennarar
þeirra í Tónlistarskólanum eru
Maria Gaskell og Einar Bragi, segir
í fréttatilkynningu.
Héldu tónleika í
Seyðisfjarðarkirkju
Seyðisfjörður