Morgunblaðið - 18.05.2003, Blaðsíða 28

LISTIR
28 SUNNUDAGUR 18. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
TÓNMENNTASKÓLIReykjavíkur fagnar hálfr-ar aldar afmæli um þessarmundir. Skólinn var stofn-
aður af dr. Heinz Edelstein sellóleik-
ara, en hann var einn þeirra fjöl-
mörgu erlendu tónlistarmanna sem
komu hingað sem flóttamenn í seinni
heimsstyrjöldinni. Í upphafi var
skólinn rekinn sem barnadeild innan
Tónlistarskólans í Reykjavík. Starf-
semin óx, aðsóknin var mikil og svo
fór að þeir Páll Ísólfsson, skólastjóri
Tónlistarskólans, og Heinz Edel-
stein ákváðu að rétt væri að stofna
sérstakan tónlistarskóla fyrir börn.
Skólinn hóf formlega starfsemi
haustið 1952, og fékk nafnið Barna-
músíkskólinn. Þetta var alþýðlegur
músíkskóli, án þess að gerðar væru
sérstakar kröfur um undirbúning
barnanna sem í hann komu. Frá upp-
hafi var mikil áhersla lögð á hóptíma
og að börn gætu spilað saman þótt
þau hefðu lítinn sem engan bak-
grunn eða þekkingu í tónlist. Þetta
varð strax sérstaða skólans. Börnin
gátu þó einnig fengið að læra á ein-
föld hljóðfæri eins og blokkflautur
og gígjur.
Raftónlist fyrir elstu börnin
Þegar skólinn flutti í nýtt húsnæði
við Lindargötu árið 1977 fékk hann
nýtt nafn, Tónmenntaskóli Reykja-
víkur. Við flutninginn varð auðveld-
ara að sinna einstaklingskennslu, og
smám saman þróaðist skólinn í þá
átt. Stefán Edelstein, sonur Heinz,
segir að í dag sé skólinn svipaður
öðrum tónlistarskólum en þó frá-
brugðinn að því leyti, ásamt Tónlist-
arskóla Kópavogs, að í um tvo ára-
tugi hefur raftónlist verið kennd sem
sérstök námsgrein fyrir elstu börnin
og gott hljóðver er innan veggja
skólans. Meðal kennara í hljóðverinu
hafa verið þekkt tónskáld eins og
Hjálmar H. Ragnarsson, Snorri Sig-
fús Birgisson og Þorsteinn Hauks-
son. Stefán Edelstein segir enn ofur-
áherslu lagða á að allir nemendur
sæki hóptíma, en það eru samþætt
kennsla í tónlistarsögu, tónfræði,
tónheyrn, greiningu og sköpun. Frá
upphafi hefur námsefni og
hlustunarefni verið samið innan
skólans, það hafa kennarar gert í
hópvinnu, en námsefnið er jafnframt
endurskoðað með reglulegu millibili.
Innan skólans hafa líka frá upphafi
verið starfræktar nemendahljóm-
sveitir. Þótt unnið hafi verið að því á
undanförnum árum að fækka nem-
endum, sem Stefán segir hafa verið
nauðsynlegt vegna einsetningar
grunnskólanna, eru hljómsveitir enn
starfandi á vegum skólans, en í góðri
samvinnu við Tónskóla Sigursveins.
Skólarnir starfrækja saman blásara-
sveitir yngri nemenda og eldri nem-
enda og svo léttsveit. Strengjasveit-
irnar eru þó starfræktar sjálfstætt í
hvorum skóla fyrir sig því að nóg er
af nemendum á þau hljóðfæri.
Nýstárlegt tónlistaruppeldi
Með stofnun Barnamúsíkskólans
urðu straumhvörf í tónlistarmennt-
un íslenskra barna, því þar var boðið
upp á menntun samkvæmt kenning-
um og aðferðum heimsþekktra er-
lendra músíkuppalenda á borð við
Carl Orff, Zoltan Kodály og Emile
Dalcroze. Stefán segir okkur hvern-
ig þessar nýju áherslur í tónlistar-
uppeldi rötuðu hingað. „Þegar faðir
minn, Heinz Edelstein, ákvað að
reyna að stofna sjálfstæðan
tónlistarskóla fyrir börn var það gert
með fulltingi fræðslustjóra. Áður en
af því varð leið heilt ár, sem hann
nýtti til þess að ferðast til útlanda,
aðallega Þýskalands og Sviss, þar
sem hann kynnti sér það sem efst
var á baugi þá í tónlistaruppeldis-
málum barna. Sá mikli menningar-
frömuður Ragnar Jónsson í Smára
styrkti föður minn í heilt ár til að
kynna sér þessi mál. Hann var því í
námsferð og heimsótti skóla og
stofnanir þar sem kennt var eftir að-
ferðum Orff og Dalcroze. Hann
kynnti sér líka sérstaklega söngupp-
eldi barna, samsöng og kórsöng.
Þetta flutti hann með sér heim og fór
að vinna úr því. Þetta varð grund-
völlurinn að starfsemi skólans. Þetta
var eini tónlistarskólinn í Reykjavík
fyrir utan Tónlistarskólann í
Reykjavík sem sérhæfði sig í
kennslu barna á grunnskólastigi.
Þessari sérstöðu hefur skólinn hald-
ið, því aðrir tónlistarskólar eru með
miklu meiri aldursbreidd nemenda.“
Á fimmtíu ára afmæli skólans eru
jafnframt liðin fjörutíu ár frá því að
Stefán Edelstein tók við skólastjóra-
starfinu. Stór hópur íslenskra tón-
listarmanna fékk sína fyrstu
tónlistarmenntun í Barnamúsíkskól-
anum og það hlýtur að vera sérstök
tilfinning fyrir skólastjórann.
„Jú, það er óneitanlega gaman að
fara á Sinfóníutónleika og horfa yfir
sviðið. Þar er fullt af fólki sem byrj-
aði sinn feril í þessum skóla. Þegar
skólinn varð fertugur setti ég saman
hundrað manna sinfóníuhljómsveit
fyrrverandi nemenda skólans, langt
kominna nemenda og kennara skól-
ans. Þetta voru akkúrat hundrað
manns og héldu dúndrandi tónleika í
Háskólabíói undir stjórn Guð-
mundar Óla Gunnarssonar. Þor-
steinn Gauti Sigurðsson lék píanó-
konsert eftir Chopin og hljómsveitin
lék auk þess Adagio eftir Barber og
Pétur Gaut eftir Grieg. Eftir hlé vor-
um við svo með bigband og hávaða-
sama blásaramúsík. Svona nokkuð
endurtekur maður ekki. Þegar við
fögnum fimmtíu ára afmælinu nú
ætlum við að fá topptónlistarfólk,
sem á það eitt sameiginlegt að hafa
verið í skólanum, til að halda tvenna
tónleika í Salnum í Kópavogi, með
perlum tónbókmenntanna sem ég
valdi sjálfur. Þarna verður fólk eins
og Gunnar Kvaran, sem var einn
fyrsti sellónemandi föður míns.
Tónmennta-
skóli Reykja-
víkur 50 ára
Morgunblaðið/Jim Smart
Tónmenntaskóli Reykjavíkur fagnar fimmtíu
ára afmæli sínu um þessar mundir. Skólastjór-
inn, Stefán Edelstein, hefur jafnframt gegnt
starfi sínu í fjörutíu ár. Hann segir Bergþóru
Jónsdóttur hér frá skólanum sem faðir hans
stofnaði og kennslunni, nemendunum og frá
þeirri góðu tilfinningu að horfa yfir sviðið á
Sinfóníutónleikum og sjá gamla nemendur að
störfum – sjá að fræjunum sem sáð var þegar
þetta fólk var sex eða sjö ára var ekki illa varið.
Stefán Edelstein
skólastjóri.
Dr. Heinz Edelstein stjórnar kór og hljómsveit Barnamúsíkskólans 1953.
Gunnar Kvaran
sellóleikari.
Sigrún Eðvaldsdóttir
fiðluleikari.
F
í
t
o
n
/
S
Í
A

F
I
0
0
7
1
0
7
Suzuki Vitara á frábæru verði
Verð kr. 1.850.000
Tilboðsverð 1.650.000 kr.
Ingvar
Helgason notaðir bílarIngvar Helgason hf. · Sími 525 8000 · Sævarhöfða 2 ih@ih.is www.ih.is · opið virka daga kl. 9-18