Morgunblaðið - 18.05.2003, Blaðsíða 36

SKOÐUN
36 SUNNUDAGUR 18. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
DAGGJÖLD til hjúkrunarheim-
ila eru einhliða ákvörðuð af heil-
brigðisráðuneytinu og er m.a. haft
til hliðsjónar svo-
kallað RAI-mat sem
gert er á íbúum
heimilanna. RAI
(Resident Assess-
ment Instrument)
inniheldur yf-
irgripsmikið gagna-
safn um heilsufar og hjúkr-
unarþarfir íbúa á öldrunarstofn-
unum og hefur RAI verið þýtt á
íslensku sem „raunverulegur að-
búnaður íbúa“.
Sögulegur aðdragandi
RAI-matið er upprunnið í
Bandaríkjunum, en þannig var að
árið 1959 var það dregið fram í
dagsljósið að þjónusta og aðbún-
aður á öldrunarstofnunum væru
bæði ófullnægjandi og ósamfelld.
Árið 1970 sýndu rannsóknir þar
vestra mikinn mun milli stofnana
hvað varðaði að þær stæðust
gæðakröfur reglugerða. Í kjölfar
þessara niðurstaðna var mikið
kapp lagt á umbætur í öldr-
unarmálum, m.a. með því að meta
getu hvers íbúa til athafna daglegs
lífs (ADL) og einnig að greina van-
getu og færni hvers íbúa heim-
ilanna.
Upp úr því var farið að meta
raunverulegan aðbúnað íbúa með
RAI, en það er „tæki sem veitir
yfirgripsmiklar, nákvæmar og
staðlaðar upplýsingar um heil-
brigði og hjúkrunarþarfir íbúa“.
Annað aðalmarkmiðið með þróun
RAI var að auka hæfni starfs-
manna til að veita íbúum öldr-
unarstofnana gæðaþjónustu.
RAI á Íslandi
Fyrir u.þ.b. 10 árum var RAI-
kerfið kynnt hér á Íslandi og var
það ætlun stjórnvalda að daggjöld
til hjúkrunarheimila yrðu ákvörðuð
og greidd, að mestu leyti sjálf-
krafa, í samræmi við RAI-matið.
Hefur það nú, að nokkru leyti, orð-
ið raunin, en án þess að tekið væri
tillit til þeirra þátta sem lúta að
því að „standast gæðakröfur reglu-
gerða“ eins og krafan var í upp-
runalandi RAI, Bandaríkjunum.
Síðar verður komið að þessum
þáttum um gæðakröfurnar.
Gagnasafnið
Sjálft mælitækið er kallað
„Minimum Data Set – MDS“, á ís-
lensku „gagnasafn um heilsufar og
hjúkrunarþarfir íbúa á öldr-
unarstofnunum“. Það tekur til um
400 atriða sem metin eru hjá
hverjum einstaklingi, og þykir það
lágmark til að ná heildrænni mynd
af ástandi viðkomandi einstaklings.
Hjúkrunarfræðingar eru ábyrgir
fyrir matinu. Meðaltími við gerð
hvers mats er um 1½ til 2 klst.,
sem þýðir samfelld mánaðarvinna
eins hjúkrunarfræðings fyrir 80
manna heimili. Ekki er gerlegt hér
að útskýra alla möguleika gagna-
safnsins, álagsmælingar, gæðavísa
og matslykla en vísað til upplýs-
ingarita um matið.
RAI-mælitækið og
ýmsir annmarkar á því
RAI-mælitækið er viðamikið og
margþætt eins og þessi stutta
samantekt gefur til kynna. Eins og
áður sagði vantar þó inn viðamikla
þætti til að raunverulegur aðbún-
aður íbúa sé tryggður, og að tekið
sé tillit til þeirra þátta þegar dag-
gjöld eru ákvörðuð. Hér skulu
nefnd nokkur atriði:
Lyfjakostnaður: Hvað kostar
lyfið sem viðkomandi íbúi notar?
Eins og kunnugt er nota sumir lít-
ið af ódýrum lyfjum meðan aðrir
nota mikið af dýrum lyfjum.
Kostnaður á lyfinu sjálfu frá selj-
anda er orðinn það veigamikill
þáttur í rekstri elliheimila að nauð-
syn er á að meta hann á sama hátt
og lyfjagjöfina sjálfa, þ.e. kostn-
aðinn við meðhöndlun frá því að
lyfið er komið í hendur hjúkr-
unarfræðings og þangað til það
hefur verið tekið inn.
Búnaður: Hvernig er búnaði
deildarinnar háttað? Eru sjúkra-
rúm og annar búnaður fullnægj-
andi og miðaður við nútímakröfur?
Er baðaðstaða íbúanna – sem oft-
ast eru aldraðir/sjúkir og hreyfi-
hamlaðir – í samræmi við heil-
brigðiskröfur? Þetta þarf að meta
til að komast að raunverulegum
aðbúnaði hinna öldruðu.
Þvottahús: Er þvottahús á heim-
ilinu sem sér um að þvo fatnað
íbúa, í samræmi við lögin um mál-
efni aldraðra (3. mgr. 1. gr. reglu-
gerð nr. 47/1990 um stofnanaþjón-
ustu fyrir aldraða)?
Starfsmannahald: Er starfs-
mannahaldið í samræmi við kröfur
landlæknis og ráðuneytis þar um,
t.d. fjöldi (stöðugildi) hjúkr-
unarfræðinga, sjúkraliða og
sjúkraþjálfara? Mikil þörf er á að
þessar kröfur eða viðmið ráðu-
neytis séu uppi á borðinu, því
launakostnaður heilbrigðisstofnana
er hvorki meira né minna en rúm-
lega 70% af öllum rekstrarkostn-
aði. Heimilin verða einnig að geta
stutt sig við einhver norm í þess-
um efnum því öryggiskröfur eru
settar á heimilin og stjórnendur
þeirra!
Stoðdeildir: Er fullnægjandi að-
staða til félagsstarfs, starfsþjálf-
unar, sjúkraþjálfunar, leikfimi, úti-
vistar o.s.frv. eins og segir í 14. gr.
laganna?
Stærðir vistrýma: Eru stærðir
vistrýma (norm) í samræmi við
kröfur ráðuneytis þar um? Er hér
um að ræða einbýli (einkarými),
tvíbýli eða margbýli (14. gr. lag-
anna kveður á um að „sem flestir
vistmenn hafi eigið herbergi“)?
Eldhús: Er viðunandi eldhús og
matsalur á heimilinu sjálfu? Eld-
hús þar sem aðstæður eru til að
útbúa sérhæfðan mat eftir þörfum
hvers og eins (sífellt stærri hluti
íbúa fær sérhæfðan mat, og eru
orsakir af mörgum toga).
Öryggismál: Eru öryggismál,
þar með taldar brunavarnir, full-
nægjandi að því er varðar bruna-
málalög? Er öryggiskerfi í hverri
íbúð eins og segir í 14. gr. laganna
og svo mætti lengi telja.
RAI-matið er vissulega spor í
rétta átt, en eftir að greiðslur dag-
gjalda urðu tengdar matinu ber yf-
irvöldum skylda til að endurbæta
mælitækið eftir nútímakröfum og
bæta við matið ofangreindum þátt-
um sem tengjast raunverulegum
aðbúnaði íbúa að ógleymdum lög-
unum um málefni aldraðra, sem
samþykkt hafa verið af Alþingi Ís-
lendinga.
Ef hins vegar ekki er talin þörf
á endurskoðun mælitækisins þá
þurfa heimilin að vita hvort þau fá
hluta lyfjakostnaðar endur-
Daggjöld til
öldrunarheimila
– endurskoð-
unar er þörf
Eftir Ásmund Ólafsson
BÆJARTÚN 3 - TVÆR ÍBÚÐIR
Vorum að fá í einkasölu glæsilegt
einbýlishús á þessum eftirsótta stað
í Kópavogi. Í húsinu eru tvær sam-
þykktar íbúðir. Á efri hæð er 133 fm
6 herb. íbúð auk 32 fm bílskúrs. Á
neðri hæð er 77 fm 2ja herb. íbúð.
Nýl. fallegar innr. Fallegur suður-
garður. Áhv. 7 millj. byggsj. Verð
27,5 millj.
Eignin verður til sýnis í dag, sunnudag, frá kl. 14.00–16.00.
FROSTAFOLD 58 - EFRI HÆÐ
Vorum að fá í sölu 113 fm 5 herb.
efri hæð í fjórbýli með sérinngangi.
Fjögur rúmgóð svefnherb. Rúmgóð
stofa með sólskála og útg. á suð-
vestursvalir með glæsilegu útsýni.
Risloft yfir allri íbúðinni. Eignin býð-
ur upp á mikla möguleika. Barn-
vænt hverfi. EIGNIN GÆTI LOSNAÐ FLJÓTLEGA. Verð 14,1 millj.
Edda sýnir eignina í dag, sunnudag, frá kl. 14.00–16.00.
LAUFÁS 5 - GARÐABÆ
Vorum að fá í einkasölu fallega og
mikið endurnýjað 5 herb. íbúð á
góðum stað í Garðabæ. Fallegar
innréttingar. Parket og flísar á gólf-
um. Þrjú rúmgóð herb. og tvær
stofur. Búið er að klæða húsið að
hluta, endurnýja rafmagn skipta um
ofna og ofnakrana, gler nýl. að hluta
og margt fl. Eignin getur verið laus
fljótlega. Stutt í skóla og þjónustu.
Áhv. 2,7 millj. byggsj. og 5,1 millj. í
húsbréf afb. pr. mán. 40 þús. Verð 16,5 millj.
Hreiðar og Þórunn sýna eignina í dag, sunnudag, frá kl. 14.00–16.00.
VÍKURÁS 6 - MEÐ BÍLSKÝLI
Vorum að fá í einkasölu fallega 56
fm 2ja herb. íbúð á 3. hæð ásamt
22 fm stæði í bílgeymslu. Góðar
innr. rúmgóð stofa með útg. á suð-
ursvalir með fallegu útsýni. Góð
fullbúin sameign. Stutt í skóla og
þjónustu. Áhv. 3,5 millj. í byggsj.,
húsbréf og lífsj. grb. á mán. 27 þús. Verð 8,9 millj.
Magnea sýnir eignina í dag, sunnudag, frá kl. 14.00–16.00.
VEGGHAMRAR 28 - SÉRINNGANGUR
Vorum að fá í sölu glæsilega 3ja
herb. 97 fm endaíbúð á 2. hæð í
fallegu fjölbýli. Tvö stór herb. stór
og björt stofa með sólskála. Góðar
innréttingar. T.f þvottavél og þurr-
kar á baði. Parket,flísar og dúkar á
gólfum. Góð sameign. Ekkert áhv. Verð 12,3 millj.
Guðmundur og Svanhildur sýna eignina í dag,
sunnudag, frá kl. 14.00–16.00.
TJARNARGATA - V/RÁÐHÚSIÐ
Nýtt á skrá fallegar, bjartar og
mjög vel skipulagðar 95 fm 4ra
herb. íbúðir á 2. og 3. hæð í fjórbýli.
3 rúmgóð svefnherbergi með fata-
skápum, hvít/beiki innréttingar í
eldhúsi, baðherbergi flísalagt með
baðkari. Verð 15,7 millj. Áhvílandi
húsbréf 8,0 millj. + 2 millj. frá NB
greiðslub. á mán. 59.300 kr. AT-
HUGIÐ LAUSAR STRAX.
Eignirnar verða til sýnis í dag, sunnudag, frá 14.00–16.00.
FASTEIGNASALAN GIMLI, GRENSÁSVEGI 13, SÍMI 570 4800 - 570 4810
GIMLI I LIG
Árni Stefánsson, viðskiptafræðingur
OPIN HÚS – OPIN HÚS
Eyjabakki 9, íb. 0101
OPIÐ HÚS Í DAG
Falleg 4ra herbergja íbúð á 1.
hæð í góðu ástandi. Nýleg gólf-
efni og innréttingar. Þvottahús
inn af eldhúsi, suðursvalir, stór
sameiginlegur garður með leik-
tækjum, rólegt og barnvænt
hverfi. Harpa Barkardóttir tekur
á móti gestum frá kl. 14-16.
V. 11,8 m. Áhv. 7 m.
nybyggingar.is
valholl.is
Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast.
www.valholl.is
Opið virka daga frá kl. 9-17.30.
AFLAGRANDI 40 - ELDRI BORGARAR
Í dag milli kl. 13:00 og 15:00 er til
sýnis mjög falleg 2ja-3ja herbergja
70 fm endaíbúð á 3ju hæð ásamt
stæði í bílageymslu í þessu eftir-
sótta lyftuhúsi, sem er sérhannað
fyrir eldri borgara. Á jarðhæð er
þjónustumiðstöð Reykjvíkur. Íbúðin
er sem ný, nýmáluð og laus nú þeg-
ar. Verð 13,9 millj. Upplýsingar gef-
ur Jón Pétur í síma 699 7774.
Selbraut - einstök staðsetning
Höfum í einkasölu 159 fm einbýlishús á einni hæð 57 fm bílskúrs. Undir
húsinu er einnig geymslu- og lagnakjallari. Húsið er staðsett á 934 fm
sjávarlóð á sunnanverðu Seltjarnarnesi. Húsið skiptist m.a. í skála, stofu
og borðstofu auk fimm herbergja. Fallegur arinn í stofu. Einstök staðsetn-
ing. Kyrrð og frábært útsýni. 3189
Magnea Sverrisdóttir, fasteignasali,
veitir upplýsingar um húsið í síma 861 8511.
Til sölu er jörðin
Steðji í Borgarfirði.
Til sölu er jörðin Steðji í Borgarfjarðarsveit. Jörðin er á fögrum
útsýnisstað í Borgarfirði og í góðu vegarsambandi. Land-
stærð er um 350 hektarar, skemmtilegt og fjölbreytilegt land
til skógræktar og útiveru, allt afgirt. Flugvöllur er í landi jarð-
arinnar. Laxveiðihlunnindi í Flókadalsá. Hitaveita.
Opið virka daga kl. 9-18
laugard. kl. 12-14
Skúlagata 17
Sími 595 9000
Fax 595 9001
holl@holl.is
www.holl.is
Nánari upplýsingar gefur
Jón Hólm Stefánsson
í síma 896 4761.