Morgunblaðið - 01.06.2003, Page 49

Morgunblaðið - 01.06.2003, Page 49
HUGVEKJA MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. JÚNÍ 2003 49 ÁRIÐ 1982 var upp-stigningardagur út-nefndur kirkjudaguraldraðra hér á landi.Síðan þá hefur eldri borgurum og fjölskyldum þeirra árlega verið boðið sérstaklega til guðsþjónustu í kirkjum landsins þann dag. Er það vel, enda hef- ur sá aldurshópur jafnan verið einn tryggasti þegn og vinur ís- lenskrar kristni. Annar hópur, eða öllu frekar starfsstétt, er þarna líka í allra fremstu röð. Íslensku sjómennirnir. Allt frá landnámstíð hefur vogskorin og á köflum hrikaleg strandlengja þessa eylands verið byggð, og kynslóðirnar háð bar- áttu sína við náttúruöflin, ein- angrun og oft á tíðum miskunn- arlausa veðurhörku. Að búa við ysta haf, á mörkum þess sem byggilegt getur talist, hefur í gegnum tíðina krafist mikilla fórna. Þau eru líka mörg heimilin, sem frá öndverðu og allt til okk- ar daga, hafa misst ástvini sína í veðragný norðursins, og litið til himins í angist og spurt um til- gang þeirrar sorgar, er á þurfti að dynja. Þar hefur ekki verið neinn munur á 10. öld og þeim sem á eftir komu. Á 20. öld einni hurfu t.d. 3600 íslenskir sjó- menn í hafið. Þjóðin hefur sumsé, ef litið er til höfðatölu, misst fleiri í djúp sjávarins, en herveldin miklu í fyrri og seinni heimsstyrjöld á síðustu öld. En baráttan við náttúruöflin og harðneskju lífsins efldi mann- kosti, þolgæði, kjark og dugnað Íslendinga – með hjálp trú- arinnar á almættið, sem breiddi líkn og frið og birtu yfir hverja raun. Þannig hélst byggðin í gegnum aldirnar. Og þess vegna erum við hér enn, í miðju Norð- ur-Atlantshafi. Öldruðum landsmönnum for- tíðar og nútímans og sjómönn- um í gegnum aldirnar eigum við mikið að þakka. Og rétt er og þarft og skylt – að ég tali nú ekki um á opinberum dögum þeirra – að minna á arfinn, sem þessir einstaklingar hafa skilað þjóðarbúinu á langri ævi, en er þó víða lítils eða einskis metinn. Dagsverk þessa fólks er horn- steinninn, sem nútíma- samfélagið byggir á. Að neita að horfast í augu við þá staðreynd, að tregast við að þakka, er óaf- sakanlegt með öllu, æpandi og meiðandi svívirða. Aldraðir íbú- ar þessa lands eiga ekki að vera í hlutverki olnbogabarna þjóð- arinnar; við eigum að líta til þeirra með aðdáun, og búa þeim áhyggjulaust ævikvöld. Og eins hefði átt að vera með íslensku sjómannastéttina. En nú er hún dáin að mestu eða við það að hverfa, eins og bæjarfélögin sem fóstruðu hana. Og allt er það til komið vegna flausturslegra ákvarðana og vinnubragða mis- viturra ráðamanna á æðstu stöð- um þjóðfélags okkar. Sjómannadagurinn var fyrst haldinn í Reykjavík og Ísafirði 6. júní 1938 og breiddist út um allt land á fáum árum. Talið er að um 2000 sjómenn hafi tekið þátt í skrúðgöngu í Reykjavík árið 1938. Í ár verða engin há- tíðahöld þar vestra. Á Siglufirði er þetta ekkert í líkingu við það sem áður var. Og hvað skyldu menn gera á Raufarhöfn í dag? Þetta er sorglegt. En eitt er þó víst, að aldraðir, hvar sem þeir hafa verið í stétt eða eru, og hetjurnar okkar, ís- lensku sjómennirnir, mega kinn- roðalaust ganga um hnarreistir og stoltir; þeir hafa sannarlega til þess unnið. Hitt er ekki þeim að kenna. Ég ætla að ljúka þessu á orð- um Sigurbjörns Þorkelssonar, rituðum í Morgunblaðið í fyrra, á Degi aldraðra, og beini þeim til áðurnefndra hópa, á einu og sama fleyinu, lífsskútunni, með góðri kveðju. Þú sem kominn ert á efri ár og berð reynslu ævinnar á bakinu. Láttu engan líta smáum augum á elli þína. Þú sem einn býrð að þinni reynslu. Þú sem einn getur miðlað henni til komandi kynslóða. Þú hefur svo óendanlega mikið að gefa, segja frá og miðla. Þú einn kannt svo margar sögur af liðnum atburðum. Þú einn hefur það sjónarhorn á atburði liðins tíma sem enginn annar kann að hafa eða hefur upp- lifað á sama hátt og þú. Þú sem einn getur á þinn sérstaka hátt miðlað af reynslu þinni, sagt þínar sérstöku sögur, sýnt þína mikilvægu umhyggju, kærleika og ást. Allt á þinn einstaka hátt… Það kemur enginn í þinn stað. Hinir yngri þurfa á þér að halda. Lát engan, aldrei nokkurn tíma, líta smáum augum á elli þína, ævi og reynslu. Því þú ert sérstakur… Hefur svo miklu að miðla og mikið að gefa. Þú ert ekki úreltur og láttu ekki telja þér trú um að svo sé. Veröldin væri ekki söm ef þú hefðir ekki verið. Hún væri svo miklu fátækari án þinnar dýrmætu og einstæðu reynslu, án þinna upplifana, sem þú þarft að miðla hinum ungu. Þú sem hefur unnið og strit- að í áratugi. Þú sem hefur byggt upp þetta þjóðfélag og greitt þína skatta og skyldur. Þú sem hefur byggt upp hverfin í borginni, alið upp börnin og líklega gætt barnabarna og jafnvel barnabarnabarna. Hvar væri þjóðfélag okkar hefði þinna dýrmætu krafta og þjónustu ekki notið við? Miðlaðu komandi kynslóðum af reynslu þinni. Segðu sögurnar þínar og kenndu bænirnar sem þér voru kenndar á þínum ungu dögum og hafa fylgt þér. Lát engan líta smáum augum á elli þína. Líttu upp, vertu hughraustur og glaður. Þú ert skapaður og elskaður af Guði og þín bíða laun. Líf um eilífð vegna Jesú, sem sætt hefur heiminn við Guð og frels- að þig frá synd og dauða. Leyfðu honum að leiða þig inn til lífsins eilífa sem hann hefur fyrirbúið þér vegna fórnar sinnar, fyrir þig af elsku til þín. Hann tekur á móti þér. Þú getur treyst honum. Þú get- ur öruggur hvílt í hans blessaða náð- arfaðmi. Vegna hans átt þú lífið fram- undan. Lífið eilífa… Dagsverkið sigurdur.aegisson@kirkjan.is Uppstigningardagur og sjómannadagurinn eru óvenjunálægt hvor öðrum í ár, og það er reyndar dálítið táknrænt. Sigurður Ægisson lítur í dag til hinna öldruðu, sem fimmtudagurinn 29. maí var tileinkaður, og á hina deyjandi sjómanna- stétt okkar. FRÉTTIR Í ÁRSSKÝRSLU mannréttindasam- takanna Amnesty International sem birt var á dögunum segir að „stríðið gegn hryðjuverkum“ hafi ekki aukið öryggi fólks í heiminum, heldur að- eins aukið á ótta þess. „Það er verið að brjóta á mannrétt- indum fólks í nafni öryggis sem er svo ekki alveg á hreinu hver eru. Þetta kemur vegna hryðjuverkaárásanna og lagabreytinganna í kjölfar þeirra,“ segir Huld Magnúsdóttir formaður Íslandsdeildar samtakanna. „Laga- rammarnir eru víkkaðir út til verndar fólki eða löndum en í leiðinni er verið að ganga á rétt þess. Það sem við á Ís- landi getum gert eins og allar deildir í heiminum er að hvetja fólk til að skrifa bréf út af einstaka málum. Það er grundvöllur starfs okkar – að vekja athygli á einstaklingunum,“ segir Huld. Í skýrslunni má finna upplýsingar um mannréttindabrot sem framin hafa verið í 151 landi. Ísland, Noregur og Færeyjar eru ekki í skýrslunni en þar er minnst á Svíþjóð, Danmörk og Finnland vegna mannréttindabrota sem framin hafa verið þar. „Miðað við það sem við höfum séð annars staðar og miðað við það að Ísland hefur aldr- ei farið í þessa skýrslu þá held ég að við getum vel við unað hvað varðar mannréttindi hér á landi,“ segir Huld. Í sumar kemur út handbók sem heitir Fyrstu skrefin og vonast sam- tökin til að hún verði notuð í mann- réttindakennslu í skólum. Áhrif á alþjóðasamtök Í skýrslunni er greint frá aðgerð- um samtakanna til að hafa áhrif á ákvarðanir alþjóðasamtaka eins og t.d. Sameinuðu þjóðanna. Samkvæmt skýrslunni er helsta vandamálið sem Amnesty International stendur frammi fyrir um þessar mundir að vekja athygli á „leyndum“ átaka- svæðum og vernda réttindi „gleymdra fórnarlamba“. Segir í skýrslunni að „hin gleymdu átök“ falli í skuggann af stríðinu í Írak. Í slíkum átökum hafi stór skörð verið höggvin í raðir íbúa og mannréttindi þeirra á stöðum eins og Fílabeinsströndinni, Kólumbíu, Búrúndí, Tétsníu og Nep- al. Segir í skýrslunni að fjöldi fólks í Afganistan búi við mikið óöryggi sök- um stjórnleysis og vanhæfs lögreglu- og réttarkerfis. Óttast samtökin að ástandið í Írak verði svipað innan fárra mánaða. Þrátt fyrir að skýrslan sýni hvernig yfirvöld hafa brugðist skyldum sínum í mörgum tilvikum er einnig að finna í henni vísbendingar um framfarir í mannréttindamálum og að starf sam- takanna árið 2002 hafi skilað marg- víslegum árangri. Amnesty Inter- national hafi fregnir af fjölmörgum samviskuföngum sem leystir voru úr haldi, dauðadómum sem var aflétt og úrbótum í málum margra annarra þolenda mannréttindabrota. Ársskýrsla Amnesty International Mannréttindabrotum í þágu öryggis hefur fjölgað

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.