Morgunblaðið - 13.07.2003, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 13. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HJÓNIN í Laxnesi eru íhópi frumkvöðla lands-ins í sjálfstæðri at-vinnustarfsemi í ferða-mennsku. Á þeim árum
sem liðin eru frá því hestaleiga var
stofnuð í Laxnesi 1968 hefur mikið
vatn runnið til sjávar. Þjóðfélagið
hefur breyst, ýmiss konar boð og
bönn hafa lagst af og æ fleiri Íslend-
ingar stunda hestamennsku.
Við rennum í hlað á Laxnesi á
ágætum íslenskum sumarmorgni.
Póri, eða Þórarinn Jónasson eins og
hann heitir fullu nafni, kemur úr
hesthúsinu og heilsar með handa-
bandi. „Þá ertu bara komin í sveitina,
það þótti nú ekkert vit að koma hing-
að fyrir 35 árum, allt of langt frá
Reykjavík og ekki malbikað einu
sinni.“
Hópur fólks er kominn á bak og er
að tygja sig til brottfarar, svona
bland í poka segir hann, Svíar, Ís-
lendingar og Bandaríkjamenn. Þeg-
ar hópurinn er farinn af stað setj-
umst við inn á hestakrána þar sem
Póri býður upp á kaffi.
Byrjaði af slysni
„Þetta var svona af slysni má segja
að ég byrjaði á þessu árið 1968. Þá
var ég að vinna hjá gömlu Loftleið-
um (nú Flugleiðum) og átti einn hest.
Sigurður Magnússon heitinn, fyrr-
um blaðafulltrúi hjá Loftleiðum, bað
mig að taka hópa fyrir Loftleiðir sem
ég gerði og upp úr því byrjaði þetta
eiginlega.
Mig langaði að hafa hér svona
„country club“, skapa útivistar-
paradís fyrir alla fjöskylduna. Pétur
Björnsson vinur minn, Coca-Cola
forstjóri, skipulagði hér golfvöll sem
ég bjó til og ég var hérna með mini-
golf, sundlaug og hestaleigu. Vanda-
málið var bara að þetta þótti svo aga-
lega langt frá Reykjavík. Það var
ekki malbikað og fólk hélt ég væri
snarvitlaus, að fara heila 20 km út úr
Reykjavík!
Sundið og golfið gengu einfaldlega
ekki upp og lögðust af. Vinur minn
Steinar hérna í Bakkakoti kom upp
góðum golfvelli við hliðina á mér sem
er gleðiefni og hér er líka komin krá
svo eftir 35 ár er þetta eiginlega að
verða löglegt útivistarsvæði.“
Frumkvöðlar í ferðaþjónustu
Hjónin í Laxnesi urðu fyrst til að
bjóða upp á skipulagðar hestaferðir
hér á landi og voru í hópi frumkvöðla
þessa tíma í sjálfstæðri atvinnustarf-
semi í ferðamennsku. Þórarinn nefn-
ir t.d. Stein Lárusson og Ingólf Bab-
el, stofnendur ferðaskrifstofunnar
Lönd og leiðir, og Má Sigurðsson á
Geysi.
„Það hefur verið erfitt í gegnum
árin að brjótast í gegnum þetta kerfi,
þessar hefðbundnu leiðir til að geta
fengið að starfa í friði. Á þessum ár-
um voru boð og bönn hvílík á þessu
landi að það var ótrúlegt. Það mátti
ekki drekka á miðvikudögum og
dansstaðir voru lokaðir kl. 23.30, við
bjuggum í hálfgerðu bananalýðveldi
má í raun og veru segja.
Það má segja að þetta frumkvöðla-
starf hafi verið meira áhugamál held-
ur en hitt því það var ekki fræðilegur
möguleiki að lifa á þessu. Við unnum
bæði með þessu til að byrja með því
þá var þetta mest á sumrin. Ég
kenndi hérna í gagnfræðaskólanum í
átta ár sem voru dásamlegir tímar.
Það verður enginn milljónamær-
ingur í þessum bransa en það er nóg
fyrir þrjú-bíói samt. En það er sama,
maður getur starfað við þetta og
kynnist skemmtilegu fólki alls staðar
að úr heiminum.“
Hvaða reiðleiðir eru farnar á
sumrin?
„Á sumrin er boðið upp á tveggja
tíma reiðtúr upp að Tröllafossi en
margar aðrar góðar reiðleiðir er
hægt að fara frá Laxnesi, t.d. til
Þingvalla og Reykjavíkur. Á eftir er
hægt að kaupa léttan hádegismat ef
vill.“
Hefur hestamennskan breyst í
gegnum árin?
„Hestamennskan hefur bæði
breyst og aukist alveg gífurlega á
þessum árum, sem er náttúrlega al-
veg dásamlegt. Krakkar eru farnir
að ríða út frá blautu barnsbeini og
unglingarnir eru komnir meira í
þetta, fjölskyldur taka mikið meiri
þátt í þessu saman heldur en þær
gerðu.“
Hvaðan eru flestir viðskiptavin-
irnir?
„Þeir eru mestmegnis frá Skand-
inavíu og Bretlandi og það er alltaf
eitthvað um Ameríkana. Maður sá
ekki Íslendinga á fyrstu árunum en
núna má segja að þeir séu orðnir
stærsti markaðshópurinn hjá mér.
Mikið af fyrirtækjum og einstakling-
um með gesti eða fólk að breyta til,
fara með unglingana í reiðtúra t.d.
Þetta er ansi skemmtileg þróun.“
Hefur ekki komið frægt fólk í
heimsókn?
„Jú, jú hljómsveitin Travis kom
hingað, Viggo Mortensen kvik-
myndaleikari, Benedikte Danaprins-
essa og Jón Hannibalsson. Dóttir
mín dvaldi í Hollywood í eitt og hálft
ár í Beverly Hills, bjó hjá forstjóra
Warner Brothers, Michael J. Sulliv-
an.“
Kom hann oft hingað? spyr ljós-
myndarinn. „Hann Michael? Já, já
hann reið mikið út með mér.“
Hverjir eru helstu kostir íslenska
hestsins?
„Það er svo margt, lundarfarið,
skerpan og þægilegheitin. Töltið er
alveg gífurlega vinsælt. Þægilegur,
góður íslenskur töltari, það er ekki
til betri reiðhestur þó svo það séu
margar tegundir til í heiminum.
Umbóta þörf í hestaleigu
Það er nú þannig að Íslendingar
halda alltaf að það sé allt best á Ís-
landi og að varan seljist af sjálfu sér,
en það þarf að markaðssetja vöruna
vel og faglega. Ferðamennska þarfn-
ast fagmennsku. Íslendingar ætla
allir að verða milljónamæringar af
sama faginu þótt þeir hafi ekki fag-
mennskuna. Ég tel að það sé áhættu-
samt að reka fullt af hestaleigum auk
þess sem margar þeirra hafa ekki
rekstrar- og atvinnuleyfi. Þetta er
mjög alvarlegt mál sem umhverfis-
ráðuneytið er að reyna að vinna bót á
og ætti að hafa verið settur tappi í
þennan leka fyrir löngu.
Menn setja fólk á bak í sveitinni
hugsandi um þúsundkallinn og svo
hangir viðskiptavinurinn á næsta
gaddavírsstaur, því þetta eru gömlu
smalahestarnir sem fólkið er sett á.
Þetta er náttúrlega alveg fyrir neðan
allar hellur. Því miður styðja samtök
hestamanna svona svartan atvinnu-
rekstur sem ég er búinn að kvarta yf-
ir og skrifa bréf út af,en ég hef ekki
fengið svar.Þetta er svolítið alvar-
legt mál að samtök hestamanna
stuðli að ólöglegri hestaleigu og að
þeir hafi ekki svarað bréfum. Að
öðru leyti hefur markaðssetning
stjórnvalda verið mjög góð á erlendri
grundu og í ferðamennskunni líka en
þetta eru göt sem þarf að stoppa í.“
Límonaðibíll í Laxnesi
Þórarinn segist leggja mikla
áherslu á að þekkja hvern hest, það
sé mjög mikilvægt. „Í gegnum árin
er ég farinn að þekkja fólkið og veit
hvað það getur. Sömuleiðis þekki ég
hestana, veit hvað þeir geta og hverj-
um ég treysti til að t.d. taka við
manni sem hefur aldrei farið á bak
áður. Aðalatriðið er að setja rétta
hesta undir rétt fólk. Það er ekkert
grín ef hesturinn hendir fólki út í
næsta skurð eða á næsta staur. Það
þarf svakalega skipulagningu.
Þá finnst mér mikið fyrirhyggju-
leysi lánastofnana að veita fólki lán
til framkvæmda í sambandi við
ferðaþjónustuna t.d. bændagistingu
án þess að spyrja hvernig fólkið ætli
að borga til baka, sem það oft getur
ekki. Fólk þarf að kynna sér þessi
mál ofan í kjölinn áður en það veðset-
ur allar sínar eigur.“
Kom Halldór Laxness í heimsókn
til þín ?
„Halldór Laxness var mikill vinur
foreldra minna. Hann var svolítið
skemmtilegur náungi. Þegar ég
byrjaði með klúbbinn komu þeir með
gosdrykki hingað upp eftir. Þegar ég
bað um bílinn til Laxness fóru þeir
auðvitað til Kiljans. Hann þorði nú
ekki að hringja í mig en hringdi á
næsta bæ og spurði hvort einhver
vissi hvað væri að ske í Laxnesi því
það hefði komið heill límonaðibíll!
Hann var svona góður hjá honum
orðaforðinn alltaf.
Hann hafði gaman af því að spyrja
hvað hestarnir hétu. Einu sinni sem
oftar var hann hér á gönguferð og
það var einn hesturinn sem hét Óm-
ar. Það fannst honum bráðfyndið og
spurði hvort Ómar Ragnarsson ætti
hann og hló mikið að því; spurði alltaf
þegar ég hitti hann hvernig Ómar
Ragnarsson hefði það. Hann hafði
mikinn húmor og hafði gaman af
þessu. Hann fór ekki á bak en fylgd-
ist með þessu í fjarska.“
Tekur öll fjölskyldan þátt í rekstr-
inum?
„Konan mín og dóttir, sem er dýra-
Ferðaþjónusta
þarfnast fagmennsku
Þórarinn Jónasson, betur
þekktur sem Póri í Laxnesi,
og eiginkona hans, Ragn-
heiður Gíslason, stofnuðu
Hestaleiguna Laxnes árið
1968. María Ólafsdóttir
blaðamaður heimsótti þessa
frumkvöðla í hestaleigu og
ferðaþjónustu í Mosfellsdal.
Barinn á hestakránni þar sem Póri býður upp á kaffi.
„Ég legg mikla áherslu á að þekkja hvern hest, það er mjög mikilvægt,“ segir Þórarinn.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins