Morgunblaðið - 23.07.2003, Blaðsíða 25

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. JÚLÍ 2003 25
NÚ HEFUR Putaland haft það af
að segja risanum Gúlliver nánast
stríð á hendur. Að vísu hefur Puta-
land ekki enn fengið
sér langdræg flug-
skeyti né kjarna-
vopn. Annars myndi
aðalráðherrann láta
beina þeim í vestur
eða alltént í átt til
Keflavíkurflugvallar
ef Gúlliver gerðist svo frekur og
ósanngjarn að fara burtu með fjórar
orustuþotur sem enn eru eftir af
heilli flugsveit slíkra véla sem áður
var hér. Þessa dagana fóru héðan til
viðbótar þrjár björgunarþyrlur „í
bili“ en koma varla aftur miðað við
allan gang mála.
Kóngurinn í Putalandi er reiður.
Hvað er Gúlliver að rífa sig og neita
svo að tala við mig þegar ég heimta
að koma óboðinn heim til hans til að
ræða málið? Veit Gúlliver ekki að
Putaland sigraði bæði breska ljónið
og allt breska heimsveldið í fyrri
þorskastríðum? Við settum bara
klippurnar á þá og skárum vörp-
urnar af togurunum. Veit Gúlliver
ekki að svipað getur hent hann sjálf-
an í núverandi óyfirlýstri styrjöld
Putalands við Gúlliver? Hann skal
sko vara sig.
Styrjöld kóngsins í Putalandi við
Gúlliver er núna daglega haldið
áfram með árásum í orðum og op-
inberum mótmælum. Sendiherra
Gúllivers í Putalandi er kallaður á
teppið af utanríkisráðherra og til-
vonandi forsætisráðherra og sagt að
Gúlliver megi fara að vara sig þar
sem liðsmaður hans gangi laus á
Keflavíkurflugvelli á „hold order“
eins og föst venja mun þó vera. Þessi
maður hafi stungið mann í Putalandi
lífshættulega með hnífi og eigi því að
vera járnaður og bak við lás og slá.
„Í fangelsi með manninn,“ segir
kóngur Putalands.
Bréfritara er ekki hlátur í huga
þegar hann sér í blöðum að Hæsti-
réttur Íslands hefur dæmt að end-
anleg lögsaga í máli varnarliðs-
manns sem er fyrir íslenzkum
dómstóli ákærður vegna hnífstungu-
máls sé í hendi ríkissaksóknara al-
farið. Enginn dregur í efa réttmæti
endanlegs dóms Hæstaréttar Ís-
lands. Hann stendur sem slíkur. En
málið er meira en hrein lögfræði þar
sem um deilu milli ríkja er að ræða
og þar koma til sjónarmið sem erfitt
er að sætta, svo gjörólík sem þau
virðast vera. Þau eru í raun alveg
ósættanleg á grundvelli hreinnar
lögfræði. Málið stendur í raun fast.
Þegar bréfritari tók við for-
mennsku í varnarmálanefnd haustið
1959 var gerður listi yfir öll óaf-
greidd og ódæmd mál þar sem varn-
arliðsmaður var fyrir íslenzkum
dómstól vegna skýrra ákvæða í
varnarsamningnum eins og hann var
þá túlkaður. Varnarliðið fór haustið
1959 ekki fram á flutning lögsögu til
sín. Engu að síður var þeim að fyrra
bragði boðið af hendi Íslendinga að
taka við lögsögu í öllum þessum mál-
um sem þá lágu fyrir og geta hafa
verið svona 10–15 mál. Varnarliðið
samþykkti það tilboð. Þetta var talið
heimilt samkvæmt varnarsamn-
ingnum og valdið til framsals lög-
sögu okkar í höndum utanríkis-
ráðherra. Nú hefur það verið
véfengt og flutt til ríkissaksóknara
með dómi Hæstaréttar Íslands.
Samkvæmt varnarsamningnum
hafa Bandaríkjamenn allt vald á svo-
kölluðum varnarsvæðum og yfir sínu
liði þar. Bréfritari sem formaður
varnarmálanefndar 1959 leit ekki til
kunnáttu sinnar í lögfræði með bein-
um hætti heldur til þess mikla hag-
ræðis sem í því fólst að afhenda aftur
inn á varnarsvæði brotlega varn-
arliðsmenn. Varnarliðið tók við þeim
og herréttur þeirra sá um að dæma
endanlega í málinu en með því var
hægt að spara endalausa tortryggni.
Árið 1959 skrifuðu t.d. nokkrir varn-
arliðsmenn þingmanni sínum í
Bandaríkjunum og sögðu Íslendinga
ætla að dæma sig ranglega. Allt það
var sparað með því að afhenda málið
herdómstól Bandaríkjamanna. Slík-
um dómi verður ekki mótmælt þar í
landi. Mikið hagræði er í því fólgið.
Ef litið er til máls varnarliðs-
mannsins sem öll lætin eru út af í
dag þá er þess farið á leit af bréfrit-
ara við ríkissaksóknara að hann lýsi
nú þegar yfir að lögsaga í málinu
verði afhent herrétti varnarliðsins
um leið og vitnaleiðslur málsins hafa
farið fram fyrir íslenzkum dómstóli.
Það er sanngjörn málamiðlun þegar
öll venjuleg rök beggja aðila eru
skoðuð. Málamiðlun verður að fást.
Bandaríkjamenn hafa núna uppi
þá stefnu víða erlendis, alltént í dag,
að vilja sjálfir dæma sína menn.
Þetta verðum við að virða af kurteisi.
Putaland fer ekki í stríð við Gúlliver.
Haustið 1959 var lögsaga gefin
eftir að okkar frumkvæði og ósk í
jafnvel 10–15 málum. Herréttur
varnarliðsins dæmdi þá málin. Var
það til mikils sparnaðar og hagræðis
og auk þess réttlátt.
Ef illa á ekki að fara verður dagleg
styrjöld Putalands og Gúllivers að
hætta t.d. í útvarpi og blöðum.
Semja verður í vinsemd.
Afhendum hermanninn herrétti
að loknum vitnaleiðslum í málinu
fyrir okkar dómi.
Látum heilbrigða skynsemi ráða
en ekki stranga lagatúlkun. Okkar
lög ein duga ekki farsællega í þessu
máli. Leggjum þau til hliðar að hluta
oglátum herrétt dæma.
Gúlliver í
Putalandi
Eftir Lúðvík Gizurarson
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.
Algjör bylting gegn aukakílóunum!
Sló öll sölumet í Bandaríkjunum árið 2002
thermo complete
Ný vara frá Herbalife
Nú geta ALLIR sem þurfa losað sig við
aukakílóin - hvað sem þau eru mörg
Nánari upplýsingar í síma 515 8899
Geymið auglýsinguna