Morgunblaðið - 31.07.2003, Blaðsíða 17

Morgunblaðið - 31.07.2003, Blaðsíða 17
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. JÚLÍ 2003 17 TÍMAMÓT urðu í samskiptum Bandaríkja- manna við Sádi-Arabíu í apríl sl. en þá ákváðu stjórnvöld í Washington að draga nær allan her- afla sinn frá Sádi-Arabíu. Þar hafði verið allt að tíu þúsund manna lið, að mestu í Sultan-flug- bækistöðinni skammt frá höfuðstað Sádi-Arab- íu, en nú er búið að flytja það að mestu til Persa- flóaríkisins Katar. Eftir sem áður er samband ríkjanna tveggja þó mjög náið. Sádar selja Bandaríkjamönnum mikið af olíu og stjórnvöld vestra hafa lengi talið að konungsríkið gegndi mikilvægu hlutverki sem mótvægi gegn harð- skeyttum andstæðingum vesturveldanna í Mið- Austurlöndum. En 15 af alls 19 hryðjuverkamönnum sem gerðu árásina 11. september 2001 voru Sádar og tortryggni jafnt almennings sem margra áhrifa- mikilla stjórnmálaleiðtoga úr báðum flokkum í Bandaríkjunum er orðin mikil og fer vaxandi. Sumir eru farnir að segja fullum hálsi að banda- maðurinn sé úlfur í sauðargæru. Vísbendingar um að sumir af aðstoðarmönn- um hryðjuverkamannanna hafi haft bein tengsl við stjórnvöld í Sádi-Arabíu komu fram í nær 900 síðna skýrslu sem Bandaríkjaþing lét gera og birt var í vikunni. Þótt stjórn George W. Bush forseta léti þurrka út 28 blaðsíður og bæri við að þar kæmu fram upplýsingar sem gætu komið hryðjuverkamönnum að gagni eru marg- ir á því að ástæðan hafi fremur verið tillitssemi við bandamanninn gamla. „Ef verið er að rann- saka ákveðna einstaklinga [á laun] er ekkert vit í því að segja þeim frá því hverja sé um að ræða,“ sagði Bush á fréttamannafundi. En ekki vilja allir trúa því að hann hafi verið hreinskilinn. Ráðamenn Sádi-Araba fóru í vikunni fram á að umræddar 28 síður yrðu birtar og sögðust ekki geta svarað því sem þeir hefðu ekki séð. Saud al-Faisal, utanríkisráðherra Sádi-Arabíu, sagði hins vegar í fyrradag eftir fund með Bush í Hvíta húsinu að hann skildi forsendurnar fyrir leyndinni en hefði kosið að henni væri aflétt. Gagnrýnendur úr báðum flokkum Ekki eru það aðeins demókratar sem gagn- rýna Bush fyrir að hlífa Sádum. Sumir flokks- menn hans eru meðal hörðustu gagnrýnenda Sádi-Araba. Öldungadeildarþingmaðurinn Richard C. Shelby sagðist í sjónvarpsviðtali telja að birtingin hefði verið bönnuð vegna tillits til „einhverra atriða í alþjóðasamskiptum“ og ljóst að hann átti við tengslin við Sádi-Arabíu. Annar repúblikani, Pat Roberts frá Kansas, sagði CBS-sjónvarpsstöðinni að hann væri ósáttur við bannið og sagðist halda að ákvörð- unin hefði að nokkru verið tekin til að hlífa Sád- um. Nú er verið að gera nýja og mun ítarlegri skýrslu um 11. september og þar er sagt að komi fram áður óþekktar upplýsinga sem skýri margt sem enn sé á huldu um aðdraganda árás- anna. Nefndin sem gerir nýju skýrsluna var skipuð af þinginu og Bush forseta og eru í henni bæði demókratar og repúblikanar. Meðal þess sem kemur fram í skýrslu þings- ins er að eiginkona sendiherra Sádi-Arabíu hafi lagt fram fé til aðstoðar fátækum en það hafi verið notað til að hjálpa fólki sem tengdist hryðjuverkunum 11. september. Öllu alvarlegri eru ásakanir um að sádi-arabískur námsmaður, Omar al-Bayoumi, sem þá var búsettur í San Diego í Kaliforníu, hafi veitt nokkrum flugræn- ingjanna húsaskjól. Heimildarmenn fullyrða að al-Bayoumi hafi verið sádi-arabískur leyniþjón- ustumaður. „Enginn trúir því í alvöru að ríkisstjórn Sádi- Arabíu hafi vísvitandi veitt hryðjuverkamönn- unum 11. september aðstoð,“ sagði í leiðara dag- blaðsins The Washington Post í gær. „Hlutverk Sádi-Araba er flóknara en svo. Sádar hafa stutt með peningum moskur og skóla sem kennt hafa strangtrúarlega túlkun wahabbíta á íslam. Oft er erfitt að greina augljós skil milli þessara trúarbragða, sem eru hin opinbera trú konungs- ríkisins og róttækari túlkunar sem hryðjuverka- menn hafa boðað – og tengslin milli umræddra stofnana sem sádi-arabískir ráðamenn styðja og einstaklinga sem tengjast hryðjuverkum eru jafnóljós.“ Blaðið segir að lögregluyfirvöld í Sádi-Arabíu hafi dregið lappirnar í samstarfi við Bandaríkja- menn um rannsóknir á aðdraganda sumra hryðjuverka. Og lengi hafi verið á kreiki grun- semdir um að al-Qaeda, hryðjusamtök Sádi- Arabans Osama bin Ladens, hafi komið sínum mönnum fyrir í stofnunum öryggis- og leyni- þjónustumála í konungsríkinu. Ganga verði úr skugga um það hvort stjórnvöld Sáda tryggi nú að fjárstuðningur við góðgerðarsamtök músl- íma og moskur í öðrum löndum lendi ekki í höndum al-Qaeda. Miðaldastjórnarfar og undiralda Ekki er alltaf eining um stefnuna gagnvart Bandaríkjamönnum í höfuðborg Sádi-Arabíu, Riyadh, enda sýna kannanir í landinu að margir íbúarnir álíta ráðamenn sína ekki aðeins spillta heldur séu þeir einnig undirlægjur vestræna risaveldisins. Heittrúarmenn róa undir óánægju með versnandi kjör í Sádi-Arabíu vegna lækk- andi olíuverðs síðustu áratugina og atvinnuleys- is sem mun vera nær 20%. Eini atvinnuvegurinn sem eitthvað kveður að er olíuvinnslan, nær all- ar gjaldeyristekjur koma frá henni. Mannfjölg- un er meiri í landinu en víðast annars staðar á byggðu bóli eða um 3% á ári og Sádar eru nú orðnir um 21 milljón. Hvergi í heimi íslams er fylgt jafnafturhaldssamri stefnu í félagsmálum, ekkert bólar á tilraunum með lýðræði og hlut- skipti kvenna er ömurlegt. Þeim er jafnvel meinað að aka bíl og réttur þeirra gagnvart körlum nær enginn. Völd konungsættarinnar eru ótraust og margir spá því að henni verði steypt á næstu árum. Tengslin milli konungsættarinnar og Banda- ríkjamanna, sem hófu fyrstir olíuvinnslu í Sádi- Arabíu, eiga sér um 70 ára sögu. En ekki er víst að þau dugi til að sefa reiðina ef haldbærar sannanir finnast fyrir því einhverjir af hinum mörgu gerspilltu ráðamönnum í Riyadh hafi keypt sér frið með því að styðja íslamska hryðjuverkamenn til árása á Bandaríkin. Abdullah prins, sem fer í reynd með völdin í Sádi-Arabíu vegna veikinda Fahds konungs, og menn hans eru því milli tveggja elda. Þeir bíða vafalaust órólegir eftir nýju skýrslunni um að- draganda árásanna 11. september. Reuters Saud al-Faisal prins, utanríkisráðherra Sádi-Arabíu, á blaðamannafundi í Washington á þriðju- dag. Saud-ættin fer með öll völd í landinu og hefur notað tækifærið til að raka saman olíugróða. Eru Sádar úlfur í sauðargæru? Bandarískir þingmenn vilja opinskárri um- ræðu um hugsanlegan þátt erlendra ríkja í árásunum 11. september 2001
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.