Morgunblaðið - 31.07.2003, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 FIMMTUDAGUR 31. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Ástráður JónSigursteindórs-
son fæddist í
Reykjavík 10. júní
árið 1915. Hann lést
20. júlí síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
þau Sigursteindór
Eiríksson verkamað-
ur, f. 5. júlí 1886, d.
12. ágúst 1958, og
Sigríður Jónsdóttir,
f. 20. júní 1878, d.
14. júlí 1969, bæði
ættuð úr Rangár-
þingi. Ástráður átti
einn bróður, Bjarna,
f. 11. okt. 1917, d. 30. apr. 2002.
Ástráður kvæntist 12. júní árið
1943 Ingibjörgu Halldóru Jóels-
dóttur. Hún er dóttir Jóels Fr.
Ingvarssonar, skósmíðameistara
í Hafnarfirði, f. 3. nóv. 1889, d.
9. jún. 1975, og k.h. Valgerðar
Erlendsdóttur, f. 17. sept. 1894,
d. 8. apríl 1986.
Börn Ástráðs og Ingibjargar
eru: 1) Valgeir sóknarprestur, f.
6. júlí 1944. Hann var kvæntur
Aðalheiði Hjartardóttur, f. 19.
ágúst 1947, d. 10. jan. 1997.
Kona hans er Emilía B. Möller, f.
20. apríl 1950. 2) Sigurður
rekstrarstjóri, f. 11. des.1945.
Kona hans er Guðný Bjarnadótt-
ir, f. 12. maí 1950. 3) Herdís
hjúkrunarfræðingur, f. 10. júl.
1953. Hún er gift Þorvaldi Sig-
urðssyni. Barnabörn Ástráðs og
Ingibjargar eru átta og barna-
barnabörnin níu.
Ástráður varð stúdent frá
Menntaskólanum í Reykjavík ár-
ið 1935 og guðfræðingur frá Há-
skóla Íslands árið 1939. Hann
sótti víða nám síðar, bæði hér
heima og erlendis. Hann starfaði
sem framkvæmdastjóri KFUM
og hóf snemma kennslustörf.
Hann var skóla-
stjóri Gagnfræða-
skólans við Vonar-
stræti 1955–1963 og
skólastjóri Réttar-
holtsskólans 1963–
1981. Hann var
starfsmaður Hins ís-
lenska biblíufélags
frá 1981–1996.
Hann sat í stjórn
Skólastjórafélags
Reykjavíkur og var
lengi prófdómari
við Kennaraháskóla
Íslands. Ástráður
var ritstjóri barna-
blaðsins Ljósberinn og einnig um
skeið meðritstjóri Bjarma.
Ástráður var virkur í fé-
lagsmálum og beitti sér mjög að
málefnum kristni og kirkju.
Hann var formaður Skógar-
manna KFUM. Hann var for-
stöðumaður sunnudagaskóla
KFUM um áratugaskeið, einn af
stofnendum Kristilegs stúdenta-
félags og stjórnarmaður þar um
árabil. Hann var lengi í stjórn
KFUM í Reykjavík og var fyrsti
formaður Landssambands
KFUM og KFUK, einn af stofn-
endum og stjórnendum Bóka-
gerðarinnar Lilju. Hann var í
sóknarnefnd Laugarneskirkju
um áratugaskeið og var lengi í
stjórn Hins íslenska biblíufélags.
Ástráður átti sæti á Kirkjuþingi.
Eftir hann liggja ritstörf og
greinar. Hann var kunnur fyrir-
lesari, bæði hér heima og er-
lendis. Hann var sæmdur heið-
ursmerki hinnar íslensku
fálkaorðu fyrir störf að kristin-
dómsmálum og æskulýðs-
störfum.
Útför Ástráðs verður gerð frá
Seljakirkju í dag og hefst hún
klukkan 13.30.
Höfðingi er genginn. Ástráður
Sigursteindórsson tengdafaðir minn
var einn af þeim mönnum sem hafa
markað djúp spor meðal samferða-
manna sinna.
Ekki vissi ég að Ástráður yrði
slíkur áhrifavaldur í lífi mínu þegar
við kynntumst fyrst. Ég var nem-
andi í Réttarholtsskóla þar sem
Ástráður var skólastjóri. Smá-
prakkarastrik leiddu til þess að ég
var kallaður á „teppið“, en þar var
mér mætt með ákveðni en mýkt.
Langt er liðið síðan og margt sem
ég hef fyrir að þakka. Einnig hafði
ég hlustað á hann á fundum í
KFUM og í Vatnaskógi.
Af mörgum minningum er að
taka á þeim langa tíma frá því við
kynntumst. Ég er þakklátur fyrir
hvað mér var vel tekið þegar ég fór
að koma í Sigtúnið að heimsækja
heimasætuna. Fljótt fann ég mig
sem einn af fjölskyldunni og skynj-
aði þá hlýju og umhyggju sem í því
fólst.
Þegar við Herdís dóttir hans
stofnuðum heimili áttum við alltaf
stuðning og hjálp þegar á þurfti að
halda og rík eru börnin okkar að
hafa fengið að alast upp undir
áhrifum hans. Tengdafaðir minn
var lærisveinn Krists bæði í orði og
verki.
Hann var líka mikill verkmaður
og gerði bókstaflega allt sem hugs-
ast gat.
Hann átti fallegan garð sem hann
lagði mikla rækt við og hlúði vel að
húsi sínu og heimili.
Við nutum oft góðs af verkum
hans. Þegar við fluttum í húsið okk-
ar og fórum í smáfrí, höfðu hann og
Ingibjörg gert sér lítið fyrir og
málað það sem eftir var að mála í
húsinu. Og oft þegar við komum
heim var búið að taka garðinn í
gegn.
Það sem tengdi okkur einnig
sterkum böndum var starfið í
KFUM. Á árum áður var hann
stjórnarmeðlimur þar og ég síðar.
Hann tjáði mér oft hversu þakk-
látur hann væri að ég vildi starfa í
KFUM og fylgdist vel með, spurði
og gaf mér ráð. Það var mér afar
dýrmætt.
Mér hlotnaðist einnig sú reynsla
að fá að starfa með honum í barna-
starfi. Þá var hann orðinn 80 ára.
Aðstæður voru þannig að ekki
fékkst mannskapur til að reka
áhugasama deild og ekkert til ráða
nema leggja hana niður. Hann
hvatti mig til forystu og í þrjú ár
var hann með og miðlaði af reynslu
og flutti drengjunum boðskap Jesú
Krists á ógleymanlegan hátt.
Líf hans var mótað af lífsskoð-
unum hans. Þess nutu allir sam-
ferðamenn hans og ekki síst barna-
börnin sem hann sýndi mikla
umhyggju og hlýju. Það eru ótal
myndir í fjölskyldualbúminu þar
sem afi situr með barnabarn í fang-
inu og les og þá oftast Biblíusögur.
Þegar hann gamall maður, þrotinn
að kröftum, tók á móti heimsóknum
bað hann gjarnan um að lesið yrði
fyrir sig úr orði Guðs og gott var að
fá að taka þátt í bænum hans. Ég
þakka honum samfylgdina og bið
Guð að styrkja Ingibjörgu, tengda-
móður mína.
Þorvaldur Sigurðsson.
Fyrstu minningar mínar um afa
minn eru þegar ég sat í fanginu á
honum í Sigtúninu og hann las fyrir
mig Biblíusögur. Oftar en ekki fór
ég líka með afa út að vinna í garð-
inum. Mér fannst svo skemmtilegt
að vera með honum í garðinum, þó
að það hafi eflaust lítil sem engin
hjálp verið í mér. Garðurinn í Sig-
túninu var líka alltaf svo fallegur,
afi hafði svo gaman af því að hafa
hann fallegan.
Svo þegar ég varð eldri fór ég að
fara í dönskutíma hjá afa í Hæðar-
garðinum einu sinni í viku. Þá
hjálpaði hann mér með heimavinn-
una mína. Það var líka alltaf hægt
að leita til hans með alla heima-
vinnu, hann var alltaf meira en
tilbúinn að hjálpa manni. Það var
alveg sama hvað maður vildi fræð-
ast um, aldrei kom maður að tóm-
um kofunum hjá afa. Hann gat
frætt mann um nánast allt.
Það var svo gott að vera nálægt
afa. Ég hef aldrei kynnst þolinmóð-
ari manni. Það var alveg sama hvað
maður gerði, hann æsti sig aldrei.
Hann gat verið mjög ákveðinn en
alltaf á sinn rólega og yfirvegaða
hátt.
Ég er óendanlega þakklát fyrir
að hafa fengið að eiga hann fyrir
afa. Hann var besti afi sem hægt er
að hugsa sér. Mig langar að ljúka
orðum mínum á orðum sem afi
kenndi mér að treysta:
Því að svo elskaði Guð heiminn að hann
gaf son sinn eingetinn til þess að hver
sem á hann trúir glatist ekki heldur hafi
eilíft líf.
(Jóh. 3.16.)
Í því trausti kveð ég afa minn og
hlakka til endurfunda við hann.
Theódóra Þorvaldsdóttir.
Elsku besti afi minn. Þú gafst
mér svo mikið og kenndir mér svo
margt.
Þegar ég var yngri lastu fyrir
okkur systkinin allar bækur sem til
voru á heimilinu. Þegar ég byrjaði í
skóla lastu með mér námsbækurn-
ar. Ég gat alltaf treyst á þína hjálp
við ritgerðasmíðar eða undirbúning
fyrir próf. Þegar ég byrjaði að læra
dönsku fór ég einu sinni í viku í
dönskutíma í Hæðargarðinn, þar
sem við fórum yfir námsefni vik-
unnar áður en þú keyrðir mig í
skólann. Það var alltaf svo gott að
koma til ykkar ömmu, mér leið allt-
af svo vel hjá ykkur.
Síðastliðið ár er mér sérstaklega
minnisstætt. Þá lásum við saman í
Biblíunni. Þú útskýrðir fyrir mér og
leyfðir mér að spyrja. Mér fannst
svo gott að spyrja þig vegna þess
að þú hafðir svör við öllu og ég leit
svo upp til þín. Þú skildir svo vel
allar þessar spurningar mínar og
sagðir mér frá því þegar þú varst
að byrja í guðfræði og allar þessar
sömu spurningar vöfðust fyrir þér.
Þú sagðir mér frá því þegar þú öðl-
aðist þína trúarfullvissu, hvernig
Guð hefði gefið þér frið. Við end-
uðum hverja heimsókn á því að
biðja saman og þú baðst Guð að
gefa mér þessa fullvissu og frið sem
hann gaf þér fyrir öllum þessum ár-
um. Mig langaði svo að finna æðru-
leysið og auðmýktina sem ein-
kenndi þig. Þú sagðir mér að ég
myndi öðlast það með því að
treysta Guði.
Ég veit að þú ert kominn á miklu
betri stað núna, farinn heim eins og
þú orðaðir það. Ég bið Guð að vera
með ömmu og hlakka til að hitta
þig aftur seinna.
Ég er glöð að fá að bera nafnið
þitt. Takk fyrir allt, afi,
þín
Ástríður Elsa.
„Ó, vef mig vængjum þínum til
verndar, Jesú hér …,“ sungum við
saman undir lok kvöldvökunnar í
Gamla skálanum í Vatnaskógi. Í
Skóginum áttum við saman margar
dýrmætar stundir og mun fleiri
vörðum við í að ræða málefni
Vatnaskógar. Við komust gjarnan
að því að þó svo að nær hálf öld
skildu á milli þess sem við sátum í
stjórn Skógarmanna þá voru við-
fangsefnin oft áþekk.
Þú og ástkær eftirlifandi eigin-
kona þín, Ingibjörg, voruð virkir
þátttakendur í starfi KFUM og
KFUK en auk þess stofnuðuð þið
ásamt móðurforeldrum mínum og
fleiri vinum ykkar bæna- og kristni-
boðshópinn Vorperluna. Ein af mín-
um fyrstu kynnum af þér voru að
hlýða á þig á samkomum þar sem
ég fékk að upplifa þig í hlutverki
ræðumanns og kennara þar sem þú
fluttir boðskapinn af þínum ein-
staka sannfæringarkrafti. Ég var
síðar svo lánsamur, eftir að ég
kynntist og giftist henni Ingibjörgu
sonardóttur þinni, að kynnast þér
frekar og tengjast bæði fjölskyldu-
og vinarböndum. Eitt af því sem
ÁSTRÁÐUR JÓN
SIGURSTEIN-
DÓRSSON
þann hug og hlýju sem lá að baki
þessari gjöf.
Halldóri varð ekki barna auðið, en
hann sagði mér að öll börnin sem
hann annaðist á læknisferli sínum
væru börnin sín. Mér þótti mjög
vænt um þau orð, því ég var eitt af
þessum börnum.
Halldór var sjálfur mikið veikur á
æskuárum sínum. Hann lá lengi
rúmfastur, en að eigin sögn mótuðu
þessi veikindi hann mjög og hafa án
efa gefið honum sérstakan skilning á
heimi þeirra barna er hann annaðist
seinna á ævinni.
Hann sagði mér frá því nýlega að
móðuramma mín, Áslaug Þórðar-
dóttir, forstöðukona Baðhúss
Reykjavíkur, hefði þá komið reglu-
lega til sín og lesið fyrir sig og þar
með stytt sér stundirnar. Þessi hlýja
minning snart mig djúpt.
Allir þeir eiginleikar sem prýddu
hann og gerðu hann að þeim manni,
sem hann var, hverfa að vísu með
honum, en hljóma volduga í sálum
þeirra sem þekktu hann og munu án
efa berast frá kynslóð til kynslóðar.
Við stöndum eftir fátækari en fyrr
að Halldóri gengnum. Söknuður og
eftirsjá fyllir hjarta okkar.
Ég þakka vináttu og samfylgd við
látinn vin, þakka honum allt sem
hann var mér og bið Guð að blessa
minningu hans og verkin hans.
Við Björg vottum ástvinum inni-
lega samúð.
Áslaug Blöndal.
Sumt finnst manni alltaf hafa ver-
ið þarna; grasið, Keilir, lóurnar, Esj-
an, og svo Halli niðri á Laufásvegi.
Við þurftum ekki að sjást á hverjum
degi, en við vissum þó undir niðri vel
hvort af öðru bardúsandi við hitt eða
þetta í lífsbaráttuni. Stundum
skemmtilegt, stundum miður
skemmtilegt eins og mannlífið yf-
irleitt er. Ég vissi það af langri
reynslu, að betri og traustari vin var
ekki hægt að hugsa sér en Halla.
Hann var klettur og alltaf til taks
hvort heldur var að degi eða nóttu.
Um allt var hægt að spyrja Halla,
þótt hann hafi reyndar helst af öllu
viljað svara manni um aðal hugðar-
efni sitt, ljóðatónlistina. Eitt sinn
hittumst við, ekki svo alls fyrir
löngu, fyrir utan eins hversdagsleg-
an stað og matarbúð og spurði ég
hann rétt si svona út úr miðjum
manninum, hvort hann myndi eftir
hverjir hefðu sungið inn á plötu ljóð
Mariönnu von Willemer „Til austan-
vindsins“ og „Til vestanvindsins“
sem lengi vel voru eignuð Goethe.
Jú, jú, Halli gat svarað því á auga-
bragði og ekki nóg með það, heldur
stóð hann hálftíma seinna heima í
stofu hjá mér og spilaði fyrir mig
snældu sem hann hafði tekið upp
með lögum Mendelssohns og
Schuberts. Þar söng vinkona hans
Elly Ameling með aðstoð Rudolf
Jansen annars vegar og Dalton
Baldwins hins vegar.
Það var nú eitt. Ekki voru það nú
neinir smálaxar sem Halli umgekkst
og þekkti. Það var alveg kapituli út
af fyrir sig; Francis Poulanc, Gérard
Souszay, Dalton Baldwin og Elly
Ameling og margir fleiri. Lán er það
að til skuli vera samtal við Halldór
Hansen uppi í útvarpi þar sem hann
segir frá þessum kunningjum sínum
á svo látlausan hátt að það er alveg
unun á að hlýða. Aldrei fjasaði hann
sjálfur að fyrra bragði um þessi
kynni.
Mér er minnisstætt hversu ljúft
Halli umgekkst konurnar í lífi sínu.
Hina fínlegu móður sína, Stínu
fóstru sína og systur sínar Ebbu og
Rúnu.
Hann hlúði að Ebbu eins og við-
kvæmu blómi á meðan hún lifði og
hjúkraði Stínu sinni fram á háan
aldur af svo mikilli nærfærni að það
situr sem meitluð mynd í sálinni.
Á þessum tímamótum er margs
að minnast og nokkuð handahófs-
kennt hvað fyrst kemur upp í hug-
ann. Jón, maðurinn minn, og Halli
höfðu þekkst frá því þeir voru smá-
pollar. Þeir gengu tveir einir saman
í gegnum sinn einka barnaskóla og
höfðu báðir sína listrænu drauma.
Jón vildi út í tónlistina og Halli í
leikmyndagerð. Annar fór sína
beinu leið, hinn tók aðra stefnu og
fór út í læknisfræði og sálgreiningu.
Hans hlutverk varð að hlú að börn-
um bæði í líkamlegum og sálarleg-
um skilningi. En tónlistin var alla
ævi hans kjölfesta. Vinátta Jóns og
Halla var næstum sem samband
bræðra. Hún var svo djúpstæð að
ekkert þurfti um hana að tala, hún
bara var þarna.
„Ætlar þú ekki að kyssa mig líka,“
sagði Halli blíðlega við dóttur okkar
á síðasta konsertinum sem hann
komst á nú í vor. Þetta eru síðustu
orðin sem ég heyrði hann segja í
þessu lífi. Nú kveð ég hann og við öll
fjölskyldan af innilegri væntum-
þykju og óskum óbrigðulum vini vel-
farnaðar á ókunnum slóðum.
Solveig Jónsdóttir.
Alltaf kom ég ríkari af fundi Hall-
dórs Hansen á Laufásveginum. Það
var eins og hann og stóri pálminn
fyrir ofan hann yrðu að viskutré sem
öllu var hægt að trúa fyrir, tré sem
hafði séð veður bæði válynd og blíð
og ekkert gat haggað stóískri ró
þess. Undir slíkum verndarvæng
var létt að láta gamminn geisa um
það sem manni lá á hjarta. Svör
Halldórs voru ávallt hafin yfir
dægurþras, full af víðsýni, fordóma-
leysi og hlýju.
Að loknu spjalli hófst tónlistar-
stundin. Halldór vissi best af öllum
hvenær listin snertir titrandi streng
í brjósti og innsýn opnast í öldugang
sálarlífsins. Þannig opnaði hann
margar undragáttir fyrir mér. Ég
gleymi aldrei þegar hann spilaði
fyrst fyrir mig kveðjutónleika Lotte
Lehmann. Síðasta aukalagið var „Til
tónlistarinnar“ eftir Schubert. Í lok
lagsins, þar sem segir: Þú göfga list,
ég þakka þér! örmagnaðist þessi
yndislega söngkona í miðri setningu
og tárin streymdu þögul fram. Um
leið skynjaði maður hvernig salur-
inn stóð á öndinni. Heil mannsævi
hafði verið sögð í einu andartaki.
Svipað líður mér nú við fráfall míns
elskulega vinar.
Oft fylgdu sögur milli tónlistar-
atriða, Halldór hafði séð marga
merka listamenn á sviði eða þekkti
þá persónulega. Aldrei hvarflaði þó
að honum að hreykja sér af kynnum
sínum við þá, þeir voru frekar upp
með sér af kynnum sínum við hann.
Hann leyfði mér, strákpjakknum, að
skottast með til að sækja fólk eins
og Gérard Souzay og Elly Ameling á
flugvöllinn. Þannig kom hann alltaf
fram af sömu virðingu við alla, háa
sem lága, en krafðist einskis í stað-
inn.
Þegar ég kveð minn góða vin er
mér efst í huga þakklæti fyrir að
hafa kynnst þessum djúpvitra, hóg-
væra og góða manni. Eins og sonur
minn sagði, þegar hann heyrði frá-
fall hans: Hann lifir áfram í okkur
öllum!
Hafðu innilega þökk, elsku Hall-
dór.
Bergþór Pálsson.
HALLDÓR
HANSEN
Viska er ekki aðeins vitrænir
hæfileikar eins og sannaðist í
Halldóri Hansen. Enginn efast
um hans miklu vitrænu og list-
rænu gáfur en umfram allt hafði
hann djúpan mannlegan skilning
sem enginn fór varhluta af sem
honum kynntist. Við kveðjum
hann með mikilli virðingu og sökn-
uði, það eru forréttindi að hafa
fengið að kynnast slíkum manni.
Salvör Nordal,
Eggert Pálsson.
Vertu sæll að sinni, Halldór,
kæri vinur.
Þakka þér ástúð þína og stuðn-
ing, visku þína og andríki, hlýju
þína og örlæti, stundirnar mörgu
og dýrmætu í návist þinni.
Gerrit Schuil.
HINSTA KVEÐJA