Morgunblaðið - 31.07.2003, Blaðsíða 28

Meirihluti Reykjavíkurlistans telur ekki ástæðu t
Sigurgeirsson tók púlsinn á meirihlutanum og segir
ekkert komi fram sem s
LJÓST virðist að borgarfulltrúar Reykjavíkurlist-
ans telja skýringar Þórólfs Árnasonar borgar-
stjóra á því hlutverki sem hann gegndi við útboð
Reykjavíkurborgar á olíu árið 1996 fullnægjandi.
Þórólfur var á þeim tíma framkvæmdastjóri mark-
aðssviðs Olíufélagsins en í frumskýrslu Samkeppn-
isstofnunar um olíufélögin er þetta útboð nefnt
sem dæmi um meint samráð félaganna.
Þórólfur og borgarfulltrúar meirihlutans hittust
á fundi á þriðjudagskvöld þar sem borgarstjóri fór
ítarlega yfir þátt sinn og svaraði spurningum borg-
arfulltrúanna um ýmsa þætti málsins. Í Morgun-
blaðinu í gær birtist síðan viðtal við Þórólf þar sem
hann fer yfir málið og leggur fram skýringar sínar
á þeim spurningum er upp hafa komið um aðild
hans að samráði olíufélaganna.
Ljóst er af samtölum við forystumenn innan
Reykjavíkurlistans að þeir telja ekki ástæðu til
annars en að taka skýringar Þórólfs góðar og gild-
ar. Þó setja menn þann fyrirvara um stuðning við
hann að frekari upplýsingar komi ekki í ljós er
stangast á við þær skýringar er borgarstjóri hefur
nú gefið.
„Ég met málið sannast sagna
svolítið óljóst. Við höfum fengið
hans skýringar og hans grein-
argerð. Það er gott og gilt svo
langt sem það nær. Við höfum
hins vegar ekki aðgang að
gögnum málsins. Aftur á móti
tökum við mál hans trúanlegt,
við höfum ekki tilefni til annars
áður en eitthvað annað kemur í ljós,“ sagði ei
borgarfulltrúi meirihlutans. Sami borgarfullt
sagði óhjákvæmilegt að „bakka Þórólf upp á m
an við erum með hann í vinnu. Annað er óh
kvæmilegt. Ef eitthvað annað kemur fram s
rýrir gildi frásagnar hans þá gæti það hins veg
hæglega breyst.“
„Mjög miklar málsbætur“
Annar borgarfulltrúi meirihlutans sagðist ek
telja það vera hlutverk borgarfulltrúa Reykjav
urlistans að „halda verndarhendi“ yfir Þóró
Eins og borgarstjóri hefði hins vegar lýst málin
fundinum á þriðjudagskvöld væri ljóst að ha
AF
INNL
VETT
Stuðningur m
28 FIMMTUDAGUR 31. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ODDVITAR flokkanna sem standa
að Reykjavíkurlistanum segjast
taka skýringar Þórólfs Árnasonar
borgarstjóra trúanlegar vegna
tengsla hans við málefni olíufélag-
anna, en í Morgunblaðinu í gær full-
yrðir Þórólfur m.a. að hann hafi ekki
platað Reykjavíkurborg með undir-
ritun á tilboði vegna útboðs borg-
arinnar árið 1996. Hann segist ekki
hafa komið nálægt ákvörðun um
samráð eða ákvörðun um verð.
Borgarfulltrúar R-listans og Þór-
ólfur Árnason ræddu einnig þessi
mál á sérstökum fundi í fyrrakvöld,
þar sem sá síðarnefndi gerði borgar-
fulltrúunum grein fyrir aðild sinni
að málinu.
„Við höfum enga ástæðu til að
rengja borgarstjóra í þessu máli,“
sagði Árni Þór Sigurðsson, forseti
borgarstjórnar og oddviti Vinstri-
hreyfingarinnar - græns framboðs, í
samtali við Morgunblaðið í gær.
Í sama streng tók Stefán Jón Haf-
stein, oddviti Samfylkingarinnar.
„Miðað við þau gögn sem við höfum í
höndunum varðandi þetta mál í
heild og miðað við það hve Þórólfur
er skýr í sínum yfirlýsingum finnst
okkur rétt að standa með honum í
þessari orrahríð.“
Alfreð Þorsteinsson, oddviti
Framsóknarflokksins, segist enn
fremur telja skýringar Þórólfs full-
nægjandi.
Bæði Árni Þór og Stefán Jón taka
fram að þeim finnist Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson, oddviti sjálfstæðis-
manna í borgarstjórn, taka of stórt
upp í sig með því að halda því fram
að skýringar Þórólfs séu settar fram
gegn betri vitund. „Ég veit ekki
hvaða gögn önnur hann [Vilhjálmur]
hefur í höndunum sem við höfum
ekki sem gerir það að verkum að
hann getur dregið þá ályktun,“ segir
Árni Þór.
Opinská umræða
Borgarfulltrúar R-listans áttu
fund með Þórólfi Árnasyni í fyrra-
kvöld og stóð hann yfir í um þrjá
tíma, en allir borgarfulltrúarnir
voru mættir að undanskildum Al-
freð Þorsteinssyni, sem var staddur
erlendis, og
Björk Vilhelms-
dóttur, sem er í
sumarleyfi úti á
landi. Að sögn
Árna fór Þórólf-
ur á fundinum
yfir greinargerð
sem hann hefði
tekið saman um
aðild sína að
málinu. Greinargerðin kæmi efnis-
lega meira og minna fram í viðtali
við Þórólf í Morgunblaðinu í gær.
Árni segir að umræðan á fundinum
hafi verið opinská og að farið hafi
verið yfir málið frá öllum hliðum.
„Við skiptumst á skoðunum um
þetta mál og spurðum Þórólf út í ein-
staka þætti þess.“ Hann bætir því
við að miðað við það sem fram væri
komið í málinu; þau gögn sem lægju
frammi og skýringar Þórólfs, þá
hefðu borgarfulltrúar R-listans ekki
tilefni til að draga orð borgarstjóra í
efa.
„Á það má benda að við höfum
ekki gögn málsins í höndum, þ.e. við
höfum ekki þessa frumskýrslu Sam-
keppnisstofnunar [um meint verð-
samráð olíufélaganna] eða önnur
gögn frá Samkeppnisstofnun í hönd-
um, þannig að við höfum ekki heild-
armyndina, en við höfum enga
ástæðu til að rengja borgarstjóra í
þessu máli.“
Árni segir að borgarfulltrúar R-
listans hefðu lagt ríka áherslu á að
Þórólfur gerði skýra grein fyrir að-
ild sinni að málinu. „Við vildum gefa
honum svigrúm til þess að gefa þess-
ar skýringar. Það hefur hann gert.
Og ég hef sagt að það sé eðlilegt að
við fáum líka svigrúm til að fara yfir
þetta í okkar röðum og melta þetta
og annað sem kann að koma fram í
málinu.“ Árni segir að fulltrúar R-
listans muni að sjálfsögðu fylgjast
áfram með framvindu „þessa stóra
olíusamráðsmáls“, en tekur fram að
R-listinn sé að sjálfsögðu
að því máli sem slíku. „Þet
auðvitað miklu stærra en
snýr eingöngu að Þórólfi Á
Aðeins einn grunlaus
Stefán Jón Hafstein seg
Árni Þór að vandlega hafi v
ofan í saumana á umræd
fundi borgarfulltrúa R-li
borgarstjóra í fyrrakvöld
hvort h
skýring
ólfs full
segir S
þær n
„Málið
auðvita
vaxið
drög
Samkep
stofnun
lekið í tvo fjölmiðla. Við hö
fengið þau. En við treystu
Þórólfur hafi getað farið
gögn málsins og skoðað alla
sinni aðkomu að því. Ha
gefið okkur skýringar og v
engan annan kost en að
trúanlegar. Ég vil gera þa
trúa því að hann sé að se
satt og rétt frá.“
Stefán Jón tekur fram að
ólfs og olíufélaganna sn
samstarf þeirra flokka sem
Reykjavíkurlistanum. „Þ
snýst um trúverðugleika
sem borgarstjóra,“ ítrekar
segir að R-listinn hafi ald
um annað en að halda áfram
borginni af fullri festu og e
Stefán Jón tekur fram
sem þætti Þórólfs Árnason
þurfi borgin að gæta h
sinna“ í tengslum við mein
olíufélaganna. Hann bend
hagsmunir borgarinnar „
hanga á því“ hvernig ra
meintu samráði olíufélaga
háttað í framtíðinni. „Man
af gögnum málsins að o
hafi haft með sér samráð,
hann og segir að athyglisv
Viðbrögð forystumanna R-listans við yfirlýsingum bo
Taka skýrin
Þórólfs trúanBORGARSTJÓRI OG
OLÍUSAMRÁÐ
Þórólfur Árnason borgarstjórier í allt annarri aðstöðu enþeir einstaklingar aðrir, sem
nafngreindir eru í skýrslu Sam-
keppnisstofnunar um samráð olíufé-
laganna um verðlagningu, tilboð o.fl.,
sem Morgunblaðið skýrði ítarlega frá
fyrir tæpum tveimur vikum. Hann er
að vísu ekki kjörinn fulltrúi í borgar-
stjórn en hann hefur verið kallaður til
að gegna embætti borgarstjóra, sem
er pólitískt embætti og raunar eitt
veigamesta af slíkum embættum.
Þess vegna eru gerðar til hans allt
aðrar kröfur en forstjóra, fyrrver-
andi forstjóra og annarra starfs-
manna og fyrrverandi starfsmanna
olíufélaganna, sem nefndir eru í um-
ræddri skýrslu. Og hann verður að
sætta sig við þær kröfur.
En um leið á Þórólfur Árnason
sömu kröfu og aðrir einstaklingar,
sem koma við sögu samráðs olíufélag-
anna, að hann skuli teljast saklaus
þar til sekt hefur verið sönnuð. Þetta
grundvallaratriði skiptir öllu í þeim
mörgu málum, sem uppi eru í við-
skiptalífinu og hafa sum hver m.a.
kallað á lögreglurannsókn. Og mættu
margir stjórnmálamenn, sem tjá sig
frjálslega þessa dagana um þetta mál
hafa þetta grundvallaratriði betur í
huga en þeir hafa gert.
Í Morgunblaðinu í gær birtist yf-
irlýsing frá Geir Magnússyni, fyrr-
verandi forstjóra Olíufélagsins hf.,
þar sem hann segir m.a., að „Þórólfur
hafði ekki ákvörðunarvald né ábyrgð
á verðlagningu á benzíni og olíu og
viðskiptakjörum til stórnotenda í
starfi sínu hjá Olíufélaginu hf.“
Athygli vekur að Geir Magnússon
talar um „ákvörðunarvald“ og
„ábyrgð“. Hann fjallar hins vegar
ekkert um hver vitneskja núverandi
borgarstjóra var um samráðið né
heldur að hve miklu leyti hann hafi
tekið þátt í því og þá væntanlega á
grundvelli fyrirmæla frá yfirboður-
um sínum.
Sjálfur fullyrðir borgarstjóri í
samtali við Morgunblaðið í gær, að
hann hann hafi ekki komið „nálægt
ákvörðun um samráð eða ákvörðun
um verð“ en segir jafnframt:
„Fljótlega eftir að ég hóf störf hjá
Olíufélaginu fór ég að sjá, að ýmislegt
á sviði verðákvarðana og samvinnu
milli félaganna var með öðrum hætti
en almennt tíðkast í samkeppnis-
rekstri. Án efa er ástæðan, ef maður
fer að reyna að gera sér hana í hug-
arlund, áratugalangt samstarf sem
upphaflega byggðist á forsögn af
hálfu stjórnvalda. Ég gekk út frá því í
upphafi að þetta vinnuumhverfi væri
eðlilegt í þessum viðskiptum. Þetta
var við lýði áður en ég kom til starfa
og hélt áfram eftir að ég fór af vett-
vangi.“
Og jafnframt: „En ég hafði ekkert í
hendi og fékk ekki fulla yfirsýn yfir
málið fyrr en í samtali í Samkeppnis-
stofnun í fyrra, þegar mér voru sýnd
gögn um málið, sem meðal annars
voru haldlögð gögn úr húsrannsókn.
Ég fullyrði þess vegna, að ég plataði
ekki Reykjavíkurborg. Henni voru
boðin með minni undirritun við-
skiptakjör, sem voru í fullu samræmi
við þann afsláttarflokk, sem borginni
bar í viðskiptamannaflóru Olíufélags-
ins.“
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, oddviti
borgarstjórnarflokks Sjálfstæðis-
manna, segir í Morgunblaðinu í gær
um svör borgarstjóra á fundi borgar-
ráðs í fyrradag: „Svar borgarstjóra
er ekki trúverðugt. Ég tel að hann
tali gegn betri vitund. Allt, sem kom-
ið hefur fram í frumskýrslu Sam-
keppnisstofnunar rennir stoðum und-
ir það, að olíufélögin hafi haft með sér
samráð í útboði á vegum Reykjavík-
urborgar og að Þórólfur Árnason, þá-
verandi markaðsstjóri ESSO, hafi
verið einn af aðalforystumönnum ol-
íufélaganna í meintu ólögmætu sam-
ráði þeirra.“ Síðan vísar forystumað-
ur sjálfstæðismanna í borgarstjórn í
tölvupóst, sem undirritaður var af
Þórólfi Árnasyni og sagt hefur verið
frá hér í Morgunblaðinu og segir: „Í
tölvupóstinum er lagt á ráðin um,
hvernig olíufélögin muni bjóða vegna
ýmissa útboða. Því miður bendir allt
til þess að borgarstjóri sé ekki að
segja satt og rétt frá.“
Borgarstjóri skilur umræddan
tölvupóst á annan veg og segir í sam-
tali við Morgunblaðið:
„Ég held því fram að séu skeytin
lesin af yfirvegun og sanngirni í sam-
hengi við annað, sem fram kemur í
frumathugun Samkeppnisstofnunar
sýni þau þvert á móti að mér var í
mun að nýta öll tækifæri sem gáfust
til samkeppnisaðgerða.“
Þetta er í fyrsta skipti, sem núver-
andi borgarstjóri lendir í alvarlegum
pólitískum mótbyr. Hann er í þeirri
óþægilegu stöðu, að gegna pólitísku
embætti án þess að sækja umboð sitt
til að gegna því til kjósenda í Reykja-
vík.
Pólitískt bakland hans er því
Reykjavíkurlistinn, sem kallaði hann
til þessa starfs og framtíð hans í emb-
ætti byggist á afstöðu borgarfulltrúa
Reykjavíkurlistans. Tæpast fer á
milli mála, að það hefur vottað fyrir
óróa innan Reykjavíkurlistans vegna
málsins. Ingibjörg Sólrún Gísladótt-
ir, fyrrverandi borgarstjóri, sagði í
sjónvarpsviðtali í gærkvöldi um þetta
mál, að pólitíkin væri grimm. Það eru
orð að sönnu. Pólitíkin krefst stund-
um skjótari niðurstöðu mála en eftir-
litsstofnanir, lögregluyfirvöld og
dómstólar geta tryggt. Þess vegna
getur pólitísk krafa um afsögn oft
verið ósanngjörn en stundum líka
óhjákvæmileg.
Eins og mál standa nú er nokkuð
ljóst, að Reykjavíkurlistinn hefur
ákveðið að sýna núverandi borgar-
stjóra áframhaldandi traust og
stuðning. Það kemur ekki á óvart.
Ólíklegt er að Reykjavíkurlistinn
hefði lifað af ákvörðun innan dyra þar
um að borgarstjóri ætti að segja af
sér. Hitt má telja víst, að það sé mik-
ilvægt fyrir pólitíska framtíð núver-
andi borgarstjóra að seinni hluti
frumskýrslu Samkeppnisstofnunar
leiði ekki í ljós frekari afskipti hans af
verðsamráði en hann hefur nú lýst.
Þá er hætt við að undiraldan, sem er
til staðar innan Reykjavíkurlistans,
magnist svo að borgarstjóri og stuðn-
ingsmenn hans fái ekki við hana
ráðið.