Morgunblaðið - 07.09.2003, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 7. SEPTEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
GUÐNI Gunnarsson hef-ur síðastliðin 20 árunnið að þróun hugar-og heilsuræktarkerf-isins kaðlajóga (Rope
Yoga). Í kaðlajóga er leitast við að
sameina líkama, hug og sál og auka
flæði orku um líkamann. Kaðlajóga-
kerfiner ætlað að vinna bug á mörg-
um þeim kvillum sem hrjá fólk í dag,
t.d. bakveiki, þunglyndi og offitu.
Hvernig varð hugmyndin að
kaðlajóga til?
„Áður en ég flutti til Bandaríkj-
anna fyrir tæpum 13 árum fékkst ég
við ýmislegt hér heima. Ég stofnaði
og rak jógamiðstöðina Frískandi og
annaðist útgáfu tímaritsins Líkams-
rækt og næring. Lengst af starfaði
ég þó sem einkaþjálfari með Birni
Leifssyni í World Class. Þar upp-
götvaði ég að flestir stunda líkams-
rækt af ótta. Fólk var að reyna að
bæta útlit sitt eða losa sig við vömb-
ina en einnig var áberandi að fólk
vildi verða sterkara til að ráða betur
við ótta sinn. Ég gat ekki séð að það
bæri árangur að æfa undirlagður af
ótta. Hvort heldur sem maður borð-
ar eða stundar líkamsrækt fullur
sektarkenndar, ótta eða feimni er
maður í raun aðeins að æfa það hug-
arástand sem ríkir þá stundina. Því
fór ég fljótlega að leiða hugann að
öðrum leiðum þar sem hugurinn
blandast ferlinu. Það má því segja að
þróun kerfisins hafi verið markviss
frá upphafi.“
Sameining hugar, sálar og líkama
Kaðlajóga er heilsteypt hug- og
heilsuræktarkerfi. Guðni segir það
útbreiddan misskilning hér, líkt og
víða annars staðar, að heilsu-, lík-
ams- og vaxtarrækt sé eitt og hið
sama. Það gleymist oft að við náum
engum árangri með því einu saman
að þjösnast áfram eða beita okkur
valdi. Viljum við ná árangri þurfum
við að beita umhyggju og alúð. Þetta
sé líkt og þegar við segjum barni að
gera eitthvað, t.d. að klæða sig. Ef
við förum ekki vel að barninu hlýðir
það okkur ekki. Kaðlajóga skeri sig
úr að þessu leyti, því hugmyndin að
baki þess sé að samvirkja líkama,
huga og sál og skapa þannig ákveðið
flæði í líkamanum. Andstæða slíkrar
samvirkni sé sundrung. Þessu til út-
skýringar tekur Guðni dæmi um
manneskju sem hleypur á hlaupa-
braut. Hún haldi sér í stangirnar og
lesi Moggann um leið. Þessi mann-
eskja sé engan veginn til staðar því
hugurinn og líkaminn eru ekki að
gera það sama.
„Við vitum öll að mátturinn er í
núinu og þegar við erum til staðar
höfum við val. Við getum staðið í
miðju hringsins og fært okkur út í
hann. Séum við ekki til staðar höfum
við ekki þetta val og getum aðeins
fært okkur til baka.“ Hann segir að
jóga þýði eining og að vera heill og
kaðlajóga stuðli beint og óbeint að
samhæfingu. „Þú verður að vera til
staðar til að iðka böndin,“ segir
Guðni, vera meðvitaður og setja þér
markmið. Það sé ekki hægt að
kveikja á þeim og fara síðan eins og
á hlaupabrautinni. Líkaminn sé
gríma okkar út á við og viljum við
breyta líkamanum verðum við að
rækta okkur sjálf andlega og hug-
lega á sama tíma. Þá sé rétt að hafa í
huga að allir sjúkdómar eiga rót sína
í huganum þó að þeir birtist í lík-
amanum.
Margvísleg áhrif á líkamann
Kaðlajógakerfið segir Guðni geta
bætt marga líkamlega kvilla svo og
eflt líkamsstarfssemina. Æfingar
þess leggi megináherslu á að styrkja
kviðinn og auka súrefnisflæði til
hans. Það eykur um leið súrefn-
isflæði til sogæðakerfis líkamans
sem styrkir það og eflir. Sogæða-
starfsemina megi einnig efla í gegn-
um djúpöndun sem kemur þindinni
af stað og veldur samdrætti. Þá seg-
ir Guðni kaðlajóga vera eina þá
bestu lækningu sem til sé við bak-
veiki. Samhliða sterkum kvið fari
betra jafnvægi líkamans og líkams-
staða, en þeir sem glími við bakveiki
hafi oft og tíðum glatað þeim eig-
inleika að virkja kviðinn. Hann segir
mikilvægt að jafnvægi líkamans sé
gott þar sem sjúkdómar verði til úr
ójafnvægi. Standi menn ekki upp-
réttir sé það ekki líkamlegt heldur
andlegt og kaðlajóga hjálpi mönnum
að styrkja báðar hliðarnar. Þannig
verði menn réttir í tilverunni og þar
með réttir í baki og allir verkir verða
fyrir bí. Þá megi líkja þeirri flæðis-
aukningu sem kaðlajóga kemur af
stað í líkamanum við sprengingu. Öll
melting verði margfalt öflugri og um
leið verði orkumyndun skrokksins
það líka.
Felur kaðlajóga í sér sérstaka
hugmyndafræði um mataræði?
„Í kaðlajógakerfinu eru aðeins til
tvær fæðutegundir. Fæði sem þú
blessar eða bölvar. Með blessaðri
fæðu blessar þú sjálfan þig og því
má spyrja hvort við höfnum okkur
eða bölvum okkur með því að neyta
bölvaðrar fæðu. Samkvæmt hug-
mynd kerfisins er það ekki svo þar
sem að í raun hefur fæðan ekkert að
segja fyrr en afl er hengt á hana.
Borði ég hamborgara og blóti hon-
um eða hafni hafna ég sjálfum mér
um leið. Af höfnuninni leiðir síðan
samdráttur í allri minni tilvist og úr-
vinnslu. Úrvinnsla hamborgarans
verður allt önnur ef ég blessa ham-
borgarann og er þakklátur fyrir
hann. Það er mikilvægt að skilja að
maður er líka að næra sálina og til-
finningarnar. Þess vegna á maður að
vera til staðar og leyfa sér að njóta
matarins sem maður borðar. Melt-
ing er ekki bara að melta matinn
heldur einnig hvaðeina sem snýr að
tilveru okkar, tilfinningalífi og sam-
skiptum við fólkið í kringum okkur.
Meltum við ekki tilveru okkar jafn-
óðum sest það inn í andlegu þarm-
ana rétt eins og slæmur matur sest
inn í þarma líkamans.“ Kaðlajóga-
fræðin hafa einnig sína skilgreiningu
á fyrirgefningunni?
„Ég segi gjarnan við fólk að fyrir-
gefningin sé stærsti meltingarhvat-
inn því með fyrirgefningu ertu að
losa, sem þýðir að sleppa. Um leið og
maður sleppir lætur maður af sam-
drætti, beiskju, sjálfsvorkun og nei-
kvæðni. Eina ástæða þess að fyr-
irgefa ekki er sú að maður vill geta
vorkennt sjálfum sér og réttlætt það
að vera vondur, í fýlu og svo fram-
vegis. Því má segja að þeir sem geta
ekki fyrirgefið noti afl fyrirgefning-
arinnar til þess að réttlæta kvölina.
Um leið og þú fyrirgefur myndast
rými og samhliða því myndast flæði
sem er sami hlutur og melting. Þetta
er óaðskiljanlegt og ætlir þú að vera
í jafnvægi verðurðu að vera í flæði
við tilveruna. Sem þiggjandi ertu
með í flæðinu en þú dregur úr því
um leið og þú gerist hafnandi eða
synjandi. Það getur þurft hugrekki
til að fyrirgefa og hugrekki er ekk-
ert nema orka. Þegar menn eru
bældir og þreyttir vegna of mikils
álags eða höfnunar er oftast eina
leiðin til að virkja huga og sál að efla
starfsemi líkamans. Þannig fá menn
aukna orku og þar af leiðandi meira
hugrekki til að takast á við það sem
þeir hafa ýtt til hliðar og ekki unnið
úr.“
Hvers lags öndun er beitt í kaðla-
jóga?
„Í kaðlajóga er lögð áhersla á svo-
kallaða ujjayi-öndun. Hún er þess
eðlis að andað er í gegnum nefið og
um leið þrengt örlítið að hálsinum.
Að vísu beitum við ætíð neföndun en
við ujjayi-öndun er beitt samdrætti í
hálsvöðvunum þannig að hljóðið
heyrist. Þetta er róandi og gerir fólk
meðvitaðra um öndunina. Þegar það
á við er öðruvísi öndunaræfingum
beitt sem eru til þess ætlaðar að efla
flæði súrefnis og lífafls í líkamanum.
Öndun er samvirk og alls staðar þar
sem er tregða í manneskjunni er
tregða í önduninni. Fólk sem andar
grunnt er alltaf í yfirborðinu og finn-
ur ekki fyrir þeim heita eldi sem
myndast í kjarnanum. Fólk sem
andar djúpt fer miklu dýpra, ekki
bara inn í líkamann heldur einnig
alla tilvist sína, tilfinningarnar og
upplifun. Það er skemmtilegt að
taka hér sem dæmi þegar við kynd-
um bál, þá verða logarnir glaðari
þegar þeir fá nóg súrefni.“
Sjö skref kaðlajóga
Skrefin sjö segir Guðni vera í senn
andleg og líkamleg. Hið fyrsta sé að
vakna til vitundar um eigin tilvist og
vera til staðar. „Sé maður ómeðvit-
aður er allt í upplausn, maður er allt-
af háður einhverju og engin hugsun
býr á bak við hvert ferli. Sé maður til
staðar er hins vegar ekkert ferli án
hugsunar. “ Hann segir það helst
virðast vera sársauki eða einhvers
konar ónot sem vekur fólk til með-
vitundar og skerpir athygli þess.
Þegar athygli er náð án þess að fólk
verði háð getur það farið að taka
ábyrgð. Að taka ábyrgð hafi þann
tilgang að geta valið viðbrögð í stað
þess að bregðast við. Við getum hins
vegar ekki valið nema við séum
tilbúin til að fyrirgefa sjálfum okkur
á sama tíma. Annað skrefið snúist
um að velja, sem tengist fyrirgefn-
ingunni. Fyrirgefningin og ábyrgðin
séu órjúfanleg heild, ekki sé hægt að
fyrirgefa sé maður ekki ábyrgur og
öfugt. Með fyrirgefningu taki mann-
eskja fulla ábyrgð og hætti að nota
umhverfið og aðra til að vorkenna
sjálfum sér. Það sé mikilvægt að
sýna ábyrgð því maður beri ábyrgð á
bæði sjálfum sér og lífinu í kringum
sig. Allt sem við segjum, hugsum og
gerum hafi áhrif á umhverfi okkar.
Engin manneskja sé eyland og að öll
séum við eining í stærri heild, því
verðum við að vakna til ábyrgðar,
fyrr eða síðar.
Guðni útskýrir að þriðja skrefið,
sem felst í að setja sér raunhæf
markmið, getum við ekki stigið fyrr
en við séum orðin ábyrg og hætt að
byggja okkur skýjaborgir. Hann eigi
það til að spyrja fólk hvaða tilgang
það hafi í lífinu. Það svari þá gjarnan
að það viti það ekki sem hann telji
mjög gott. Fólk hafi frjálsan vilja og
því sé tilgangur þessarar manneskju
að hafa ekki valið. Fjórða skrefið
kennir okkur að standa við gefin lof-
orð og gera okkur grein fyrir því
hvað sé mikilvægast í samskiptum
við okkur sjálf og tilveruna. Það sé
stöðugt svo að flest okkar ljúgi,
pretti og svíki á einhvern hátt. Tek-
ur Guðni sem dæmi að við segjumst
ætla að vakna klukkan sjö í fyrra-
málið. Þegar klukkan hringir látum
við hana hringja aftur eftir tíu mín-
útur og gerum það tvisvar sinnum.
Þannig byrjum við daginn á því að
ljúga og svíkja okkur sjálf og það
geri enginn nema við sjálf. Eins yf-
irgefi okkur enginn nema við sjálf og
það gerum við með því að svíkja okk-
ur. Smám saman hættum við að
treysta okkur og að lokum missum
við allt traust á okkur, förum að
hafna okkur þar sem við þolum ekki
við í eigin návist. Guðni segist muna
orð móður sinnar úr barnæsku sem
sagði, „farðu varlega Guðni minn því
Guð heyrir og sér allt sem þú gerir“.
Hann hafi þá ekki áttað sig á því að
Guð notar hans augu og eyru til að
fylgjast með honum. Fimmta skrefið
segir Guðni eiga að kenna okkur að
laða að okkur með því að sættast við
okkur sjálf og finnast við eiga ham-
ingju og auðlegð skilið. Þannig bjóð-
um við tilverunni til samstarfs við
okkur. Það ferli sem býr að baki
þessu sé stórkostlegt og geri fimmta
skrefið afar mikilvægt. Það sé mik-
Hugur, líkami og sál órjúfa
Morgunblaðið/Arnaldur
Guðni Gunnarsson segir kaðlajóga geta bætt marga líkamlega kvilla.
Æfingarnar eru þannig uppbyggðar að hver og einn á að geta iðkað þær upp á eigin spýtur að sögn Guðna. Í kaðlajóga er lögð áhersla á svokallaða ujjayi-öndun, en hún
Jóga nýtur mikilla vinsælda um þessar mundir og
hafa nokkarar nýjar útgáfur jóga litið dagsins ljós í
kjölfarið. Ein þeirra er kaðlajóga þar sem er leitast
við að sameina líkama, hug og sál. Hugarsmiður
kaðlajógans er Íslendingurinn Guðni Gunnarsson
sem hefur verið búsettur í Bandaríkjunum í tæp 13
ár. María Ólafsdóttir hitti hann að máli.