Morgunblaðið - 20.01.2004, Blaðsíða 11

ÞRJÁR athugasemdir bárust Skipu-
lagsstofnun vegna skýrslu um mat á
umhverfisáhrifum gufuaflsvirkjunar
á Hellisheiði. Frestur til að skila inn
athugasemdum er nú runninn út en
úrskurður stofnunarinnar vegna
virkjunarinnar er væntanlegur um
miðjan febrúar.
Í skýringum Landverndar kemur
m.a. fram að það sé mögulegt að mati
stjórnar að afla orku með Hellisheið-
arvirkjun án þess að valda umtals-
verðum áhrifum á umhverfið. Mats-
skýrsla VGK fyrir Orkuveitu
Reykjavíkur á umhverfisáhrifum
virkjunarinnar veiti hins vegar ekki
nægilega skýr svör við ákveðnum
spurningum. M.a. telur stjórnin að
skoða þurfi betur niðurdælingu á
menguðu skiljuvatni.
Æskilegt að finna lausn á
streymi vatns frá virkjuninni
„Við erum ekki alveg ánægð með
þá lausn að setja vatnið sem kemur
frá virkjuninni í þann grunnvatns-
straum sem gengur suðaustur eftir
hrauninu,“ segir Tryggvi Felixson,
framkvæmdastjóri Landverndar.
„Það eru mörg efni í vatninu. Okkur
fannst gögnin ekki nægilega sann-
færandi um að þetta væri í góðu lagi.
Vatn er mikilvæg auðlind sem þarf
að fara varlega með. Við bendum á
að það væri æskilegra að fundin yrði
strax lausn til að dæla vatninu niður í
hitageyminn sjálfan.“ Tryggvi segir
að það myndi bæði auka endingar-
tíma virkjunarinnar og þá yrði engin
Athugasemdir Landverndar við Hellisheiðarvirkjun
Virkjun í sæmilegri
sátt við umhverfið
Morgunblaðið/Jim Smart
Unnið var að rannsóknarborunum á Hellisheiði fyrir tveimur árum vegna
fyrirhugaðrar 120 MW virkjunar Orkuveitu Reykjavíkur.
hætta á að efni sem eru í vatninu frá
veitunni spilli vatnsbólum. „Ef þessi
niðurdæling gengur vel myndi hún
gera verkefnið sjálfbærara.“
Stjórnin telur í öðru lagi það þurfi
að meta og bera saman valkosti við
hönnun safnæða og mannvirkja við
borholur austan Hellisskarðs.
Nokkur atriði sem
huga þarf betur að
„Okkur finnst margt óljóst um það
hvernig mannvirki austan Hellis-
skarðs eiga að falla inn í landslagið.
Þetta er síður en svo ósnortið svæði,
en þetta er mikið útivistarsvæði og
það skiptir máli að mannvirkin verði
felld vel að landinu. Við bendum á að
það hefði ýmsa kosti að fara með
leiðslur niður og ganga þannig frá
öllum mannvirkjum að þau væru
ekki mjög áberandi. Okkur finnst
þetta allt mjög óljóst í skýrslunni.“
Þá telur stjórnin að setja verði
skýrar reglur um umgengni, merkja
vegi og bílastæði og setja upp leið-
beiningar til að komið verði í veg fyr-
ir óþarfa eyðileggingu á gróðri og
jarðvegi í aðliggjandi dölum sem eru
vinsæl útivistarsvæði.
„Hins vegar er megin niðurstaða
okkar sú að þarna virðist vera hægt
að gera virkjun í sæmilegri sátt við
umhverfið en það eru þó nokkur at-
riði sem við teljum að huga þurfi bet-
ur að,“ segir Tryggvi.
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. JANÚAR 2004 11
 MAGNÚS Örn
Stefánsson varði
doktorsritgerð í
vaxtarlífeðlis- og
stofnerfðafræði
við Þjóðháskóla
Írlands í Cork
(National Uni-
versity of Ire-
land, Cork), fyr-
ir tæplega þremur árum, eða hinn
11. maí 2001. Titill ritgerðarinnar
er „Aspects of culture perform-
ance and molecular genetics of
turbot (Scophthalmus maximus)
and halibut (Hippoglossus
hippoglossus)“. Leiðbeinendur
verkefnisins voru dr. Thomas
Fergus Cross, prófessor í erfða-
fræði við Þjóðháskóla Írlands í
Cork, og dr. Richard D. FitzGer-
ald, forstjóri rannsóknastofnunar
sama háskóla í fiskeldisfræði.
Andmælendur auk dr. Cross
voru dr. Gunnar Nævdal, prófess-
or við háskólann í Bergen, og dr.
Maura Mulcahy, prófessor við
Þjóðháskóla Írlands.
Doktorsritgerð Magnúsar
spannar tvö fræðasvið, vaxtarlíf-
eðlisfræði og stofnerfðafræði og
tvær flatfiskategundir, sandhverfu
og lúðu. Í þeim hluta, sem fjallar
um vaxtarlífeðlisfræði, er leitast
við að útskýra vaxtarmun á milli
fiska sem rekja má til fé-
lagsatferlis þeirra. Þegar fiskar
eru aldir í kerjum, þar sem fóður-
framboð er fullnægjandi, getur fé-
lagsatferli leitt til þess að stig-
skipun eða goggunarröð
(hierarchies) byggð á stærð mynd-
ast innan eldiskersins. Í ritgerð-
inni eru settar fram nýjar tilgátur
um hvernig slík goggunarröð
myndast yfir tíma og hvaða þýð-
ingu það hefur fyrir vöxt einstaka
fiska.
Í seinni hluta ritgerðarinnar er í
fyrsta skipti notuð hábreytileg
erfðamörk (microsatellites) til að
lýsa stofngerð sandhverfu og lúðu
og tekist hefur að lýsa henni á
mun nákvæmari hátt heldur en í
fyrri rannsóknum. Aðgreindir
sandhverfustofnar fundust við Ís-
land, Írland, Suður-Noreg, í
Kattegat og í Eystrasalti þótt
marktækur munur væri ekki á
milli síðasttöldu stofnanna. Lúðu-
sýnin voru tekin frá Norður-
Noregi, út af Ålesund í Noregi,
við Færeyjar, úr Breiðafirði, aust-
ur af Grænlandi og austur af Kan-
ada. Rannsóknirnar sýndu fram á
skýra stofngerð lúðu í Norður-
Atlantshafi þar sem munur fannst
á milli allra sýnatökustaðanna.
Samanburður á lúðu úr Atlants-
hafi og skyldri lúðutegund, sem
þrífst í Kyrrahafinu, styður fyrri
kenningar um uppruna flat-
fiskategunda í Kyrrahafi fyrir um
5,5 milljónum ára síðan.
Rannsóknir Magnúsar hafa
birst í alþjóðlega viðurkenndum
vísindatímaritum s.s. Journal of
Fish Biology, Aquaculture
Research, Fish & Shellfish Imm-
unology og Molecular Ecology auk
erinda á ráðstefnu Alþjóða Haf-
rannsóknaráðsins.
Doktorsverkefni Magnúsar var
styrkt af Evrópusambandinu bæði
í gegnum FAIR-áætlun þess og
áætlun um skipti vísindamanna
(TMR) auk styrkja frá Þjóðhá-
skóla Írlands.
Magnús starfar nú sem sérfræð-
ingur við Hafrannsóknastofnunina.
Þar vinnur hann ásamt samstarfs-
fólki að rannsóknum í stofn-
erfðafræði auk erfðatækni í rann-
sóknum í þágu fiskeldis.
Eiginkona Magnúsar er Maria
del Carmen Tamarit-Alarcón frá
Valencia á Spáni og eiga þau eina
dóttur, Maríu Jónu Magnúsdóttur.
Foreldrar Magnúsar eru Stefán
Örn Magnússon og Sigurrós Þor-
grímsdóttir M.A. í stjórnsýslu-
fræðum.
Doktor í
vaxtarlífeðlis-
og stofnerfða-
fræði
NÁNAST hver einasta myndavél
sem Jóhannes Long ljósmyndari not-
ar við vinnu sína var tekin í innbroti
í ljósmyndastofu hans í Ásholti á
sunnudagsmorgun, samtals að verð-
mæti rúmar fjórar milljónir króna.
Á meðal þess sem var tekið var ný
tölva sem hefur að geyma nýjasta
hlutann af filmusafni hans, skanni,
fjöldinn allur af linsum og öðrum
fylgihlutum auk fjölmargra mynda-
véla. Innbrotið uppgötvaðist þegar
Jóhannes kom við á vinnustofu sinni
um hálftólfleytið á sunnudags-
morgun.
Komust inn í gegnum
sameign í fjölbýlishúsi
„Maður fékk áfall, ég fékk bara
áfall. Þetta er nú þannig að í fyrsta
lagi hugsar maður um þau verkefni
sem maður er með í gangi og til
dæmis var ég að mynda atburð á
laugardaginn sem verður ekki end-
urtekinn, en hluti af myndunum var
í einni vélinni. Maður fer strax að
hugsa um það sem maður er ekki bú-
inn að skila frá sér. Ég var eiginlega
hálflamaður,“ segir Jóhannes.
Þjófarnir komust inn í gegnum
sameign á fjölbýlishúsi sem ljós-
myndastofan er í og spenntu þar upp
hurð til að komast inn fyrir. Kona
sem býr í fjölbýlishúsinu varð vör
við menn sem báru út stórar töskur
úr húsinu en áleit að þeir væru á leið
í flug.
Atburðarásin sem á eftir fylgdi
var mjög hröð. Lögregla hafði uppi
á þýfinu á sunnudagskvöld og voru
Jóhannes og eiginkona hans boðuð
niður á lögreglustöð um miðnættið
til að bera kennsl á þýfið. Jóhannes
segir að ef ekki væri fyrir fag-
mennsku og afar góð og snögg við-
brögð lögreglu væri hann tæpast
búinn að fá vélarnar sínar aftur.
„Það var alveg ótrúlegt að sjá
hvað lögreglumennirnir voru snögg-
ir að setja sig inn í þetta og hvað þeir
voru einbeittir og umgengust þetta
af skilningi og voru varkárir og leið-
beindu okkur auðvitað. Þeir fengu
hérna góð fingraför og tóku afrit úr
eftirlitsmyndavélinni. […] Um leið
og þeir voru búnir að átta sig á hvað
hafði gerst vissu þetta allar lög-
reglustöðvar frá Keflavík og upp á
Akranes og voru með myndir úr eft-
irlitsmyndavélinni.“
Létu rándýrar
Hasselblad-vélar í friði
Þjófarnir létu ekki við það sitja að
stela myndavélum, tölvum og öðrum
dýrum búnaði heldur hvolfdu þeir
úr skjalaskápum sem hafa m.a. að
geyma greidda og ógreidda reikn-
inga. Jóhannes segir augljóst að
þjófarnir hafi vitað eftir hverju var
að slægjast og hvaða vélum væri
auðvelt að koma í verð.
„Þeir eru að minnsta kosti klárir á
merkinu, þeir eru greinilega hrifnir
af Nikon eins og ég og þeir tóku
reyndar líka eitt Canon-sett, en það
er ekki eins verðmikið og ekki eins
margar linsur. Svo tóku þeir nýja
tölvu með nýjum skjá sem er góð
söluvara, en þeir skildu alveg eftir
Hasselblad-sett og ég geri bara ráð
fyrir að þeim hafi litist þannig á að
þeir gætu ekki selt það, enda að-
allega notað af fagmönnum.“
„Ég var eiginlega hálflamaður“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Jóhannes Long með hluta af þeim myndavélum og linsum sem stolið var.
Þjófar létu greipar
sópa um vinnustofu
Jóhannesar Long
ljósmyndara
Innbrot í ljósmyndastofu
Málið telst að
fullu upplýst
INNBROT í ljósmyndastofu
Jóhannesar Long í Ásholti á
sunnudagsmorgun telst að
fullu upplýst samkvæmt upp-
lýsingum frá lögreglu og er
þýfið komið í hendur eiganda.
Ekki verður farið fram á
gæsluvarðhald yfir fimmmenn-
ingunum sem handteknir voru
vegna aðildar að innbrotinu en
yfirheyrslur yfir þeim stóðu yf-
ir í gær. Tilkynnt var um inn-
brot í hárgreiðslustofu sem er
til húsa á sama stað og ljós-
myndastofan og þaðan var stol-
ið einhverjum verðmætumsem
þó hafa ekki öll komið í leit-
irnar.
Nemend-
um fjölgar
milli ára
ALLS 23.120 nemendur voru skráðir
í framhaldsskóla síðasta haust og alls
15.752 nemendur voru skráðir í há-
skóla, samkvæmt tölum frá Hagstofu
Íslands. Nemendum á framhalds-
skólastigi hefur skv. þessum tölum
fjölgað um 6,3% á milli ára en á há-
skólastigi er fjölgunin tæp 11%.
Í tilkynningu frá Hagstofunni er þó
tekið fram að raunveruleg fjölgun
nemenda á þessum skólastigum sé lít-
ið eitt minni, milli ára, þar sem tví-
talningum hafi fjölgað í gögnunum.
Það þýðir að algengara hafi verið að
nemendur hafi skráð sig í fleiri en
einn skóla haustið 2003 en haustið
2002. „Haustið 2002 voru tvítalningar
3,3% en eru 4,8% haustið 2003. Haust-
ið 2003 standa 37.010 einstaklingar á
bak við þessar 38.872 skráningar en
haustið 2002 stóðu 34.712 einstakling-
ar á bak við 35.746 skráningar.“
Nemendum í fjarnámi fjölgar
Í gögnum Hagstofunnar kemur
einnig fram að nemendum í fjarnámi
hafi fjölgað ár frá ári og að annað árið
í röð séu þeir fjölmennari en nemend-
ur í kvöldskólum landsins, þrátt fyrir
að kvöldskólanám hafi verið í sókn frá
árinu 2000. Nemendur í fjarnámi voru
3.959 haustið 2003 en það er 12,7%
fjölgun frá fyrra ári. Nemendur í
kvöldskólum landsins voru 3.133, það
sama haust, sem er 13,4% aukning frá
fyrra ári. „Þessi aukna sókn nemenda
í kvöldskóla og fjarnám á sér að
mestu leyti stað á framhaldsskóla-
stigi,“ segir í frétt Hagstofunnar.
TENGLAR
.....................................................
www.hagstofa.is