Morgunblaðið - 20.01.2004, Side 29

eillar þar
rn. Þetta
ðkvæmar
etta höf-
ð í litlum
gir Jónas
að ómögu-
aftengja
gjur eða
g því þurfi
þær á
gir hann
algeng og
örn í hlut.
sem þeir
núna viti
dauðsföll
meykir
segjast
g Adrian
þeir fara
„Þetta er
starfinu,
gir starfs-
jálfuninni
á þetta að
as. Alltaf
stöðinni í
úkraliða á
sér. Eins
þurfi að
yggð eða
mjög vel
væði. „Yf-
þegar við
jir við er-
vilja þeir
sem þeir
við. Þeg-
ma svæði í
f kominn
a, þá hafa
gjur sam-
við þær,“
láandi að
rjast fyrir
osaleg fá-
illa hefur
n á harð-
ins stóð.
h-flokkur-
hér og sú
i stjórn í
bækistöð
inni í borginni. Þar voru fangaklef-
ar og pyntingarrúm. Það er ólýs-
anlegt hvernig hefur verið farið
með fólkið hérna,“ segir Jónas.
Herstöðin sem þeir félagar búa á
heitir Camp Eden eins og fyrr segir
en á þessu svæði koma fljótin Tígris
og Efrat saman og segir einmitt í
Gamla testamentinu að þar hafi
paradís verið að finna. Þetta er þó
ekki paradís í augum Jónasar og
Adrians. „Nei, það er allt rosalega
illa farið hérna. Það hefur greinlega
verið velmegð hérna og peningar
lagðir í byggingar, brýr og annað
en það er allt í niðurníðslu núna,“
segir Jónas.
Treysta mæli-
tækjunum 100%
Hefur það nú verið upplýst að
sprengjurnar sem þeir félagar
fundu í upphafi árs innihéldu ekki
sinnepsgas eins og talið var. Segj-
ast þeir félagar „sem betur fer“
hafa losnað við fjölmiðlafárið sem
fylgdi í kjölfar fundarsins þar sem
þeir séu ansi einangraðir í Írak.
Þeir segja það mikinn létti að þetta
skuli ekki vera efnavopn þar sem
fátæktin á svæðinu sé mjög mikil og
það hefði þurft að rýma þorp sem er
rétt hjá staðnum þar sem sprengj-
urnar fundust hefði svo
verið.
„Þessar mælingar
sem við gerum eru fram-
kvæmdar á vettvangi
vegna öryggis okkar og
við getum aldrei sagt 100% til um
innihaldið. Einhverra hluta vegna
kom þessi viðvörun, svo fengu
breskir sérfræðingar sömu niður-
stöðu. Það er þó aldrei hægt að
segja til um það fyrr en þetta fer á
rannsóknarstofu. Við kipptum okk-
ur ekki mikið upp við þetta því efna-
vopn voru notuð mikið í stíðinu milli
Íraks og Írans. Við erum með okkar
starfsreglur um hvernig eigi að
bregðast við, þetta var bara eitt af
þeim dæmum. Þarna fengum við já-
kvæða niðurstöðu og þá verðum við
að bregðast við eftir okkar starfs-
reglum. Þessi tæki eru til að halda
okkur á lífi og við treystum þeim
100%. Við vitum að þau eiga ekki að
svíkja okkur, þau eru frekar á
öruggari línunni en hitt og við mun-
um halda áfram að treysta þeim.
Við getum ekkert annað gert, við
erum bæði að hugsa um okkar ör-
yggi og almennra borgara á svæð-
inu,“ segir Jónas.
Segir hann að reynslan sem þeir
Adrian afli sér í Írak eigi eftir að
nýtast vel í störfum þeirra hjá
Landhelgisgæslunni. „Það er líka
gaman fyrir Ísland að geta tekið
þátt í mannúðarverkefnum eins og
þessu við að aðstoða þá sem minna
mega sín. Þetta er dýrmæt reynsla
fyrir okkur og gaman að nýta þessa
þjálfun sem við fáum hérna. Við
höfum mjög góð samskipti við allar
þjóðir sem hafa sprengjusérfræð-
inga hérna. Við hittumst reglulega
og ræðum hvað menn eru að gera.
Það er einnig góð reynsla fyrir okk-
ur að koma sjónarmiðum okkar á
framfæri og sjá önnur,“ segir Jón-
as.
Vinna og sofa
Íslensku sprengjusérfræðing-
arnir vita ekki hversu lengi þeir
eiga eftir að vera í Írak, en segja að
líklega sé um einn og hálfur mán-
uður eftir af dvölinni. „Það er slít-
andi að vera hérna, ofboðslega slít-
andi og í þessari vinnu verður
maður að hafa hugann
við það sem maður er að
gera. Þess vegna er
ekki hægt að halda okk-
ur lengi hérna,“ segir
Jónas.
„Jú, auðvitað saknar maður alltaf
Íslands, en meðan maður hefur nóg
að gera líður tíminn rosalega hratt
og það er það sem heldur manni
gangandi hérna. Þannig er dagur-
inn hjá okkur, við erum í vinnunni
og svo förum við að sofa.“
rnir hreinsa í Írak er 3.300 ferkílómetrar að flatarmáli
kranna á milli
son
undu
gt
onn
ns
inn
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. JANÚAR 2004 29
R
íkisstjórnin leikur
ámælisverðan leik í
sambandi við mál-
efni Landspítala –
háskólasjúkrahús.
Já, og í heilbrigðismálunum al-
mennt. Ætli það gæti gerst ann-
ars staðar að menn settust yfir
fjárlögin og ákvæðu að nú er
þetta orðið gott í sjúkrahúsin.
Þau fá ekki meira.
Verða bara að
sníða sér stakk
eftir vexti. Ég er
sannfærð um að í
svo þýðing-
armiklum mála-
flokki myndi alls
staðar fara fram
stefnumörkun í
heilbrigðiskerfinu
og svo yrði unnið
samkvæmt henni.
Hjá okkur blasa
vandamálin við í
heilbrigðiskerfinu
og eitt rekst á
annars horn.
Ófremdarástand
er í heilsugæsl-
unni sem er mikilvægt grunnstig
heilbrigðisþjónustu og vitað er að
góð heilsugæsla léttir álag á aðr-
ar heilbrigðisstofnanir. Bara í
Kópavogi, mínum heimabæ,
vantar fimm þúsund manns
heimilislækni og ef litið er til
Suðvesturkjördæmisins er
ástandið mjög alvarlegt hvað þá
á höfuðborgarsvæðinu öllu.
Sömu sögu er að segja um öldr-
unarþjónustu, dvalarheimili og
hjúkrunarheimili. Langir biðlist-
ar eru eftir vistun sem hefur gíf-
urleg áhrif á fjölskyldur aldraðra
og aldrað fólk, ekki síst sjúkra
sem bíða viðunandi úrræða.
Þrátt fyrir að endurhæfing-
arstofnanir séu að mestu á veg-
um líknarsamtaka á ríkisstjórnin
sína sök á rekstrarvanda sem þar
hefur skapast því ríkið hefur
dregið lokagreiðslur kostn-
aðarhlutdeildar ríkis í rekstr-
inum oft árum saman og er
Reykjalundur gott dæmi þar um.
Allt hefur þetta áhrif á rekstur
Landspítalans sem ekki getur út-
skrifað það fólk sem bíður tiltek-
inna úrræða auk þess að glíma
við fjárskort og erfiða forgangs-
röðun. Ný lyf, tækjabúnaður,
tæknivæðing og aukin þekking
hefur skapað áður óþekkta lækn-
ingamöguleika og möguleika á að
lengja líf Íslendinga og bæta líð-
an sjúkra sé fjárveitinga ekki
vant. Það sem við höfum orðið
vitni að undanfarnar vikur er
dæmalaust ábyrgðarleysi þar
sem hver um annan vísar mál-
unum frá sér og heilbrigð-
isráðherrann sér þann kost einan
að benda á nýsamþykkt fjárlög
stjórnarmeirihlutans.
Félagslegum
úrræðum úthýst
Til viðbótar hefðbundnum
sjúkrahússrekstri heyra stofn-
anir eins og Arnarholt undir heil-
brigðiskerfið. Í sparnaðarskyni
er í skoðun að loka Arnarholti en
þar búa um fjörutíu manns. Hluti
þeirra gæti flutt á sambýli en þar
eru líka langir bið-
listar. Það yrði ekki í
fyrsta sinn sem grip-
ið yrði til þess ráðs í
sparnaðarskyni að
loka svona stofnun
enda réttlæting þess
fólgin í að hún sé fé-
lagslegt fremur en
heilsufarslegt úr-
ræði. Það vekur
furðu mína að ráð-
herrar Framsókn-
arflokksins virðast
ekki geta samið um
lausn slíkra mála
heldur lokar bara
framsóknarheil-
brigðisráðherra
stofnuninni í stað
þess að óska eftir flutningi verk-
efnisins yfir til framsókn-
arfélagsmálaráðherrans. Þannig
fór m.a. um vistheimilið Bjarg,
þannig fór um vistheimili barna
við Kleifarveg og líklega er nú
komið að Arnarholti. Það er
sorgleg staðreynt að hægt væri
að létta mjög á deildum geðsviðs
Landspítala – háskólasjúkrahúss
ef félagsleg úrræði væru fyrir
hendi. En í þeim geira hefur rík-
isstjórnin líka dregið saman á
síðari árum og miklir biðlistar
eftir vistun og öðrum úrræðum í
málefnum fatlaðra.
Fyrir nokkrum árum sam-
þykkti Alþingi tillögu und-
irritaðrar um nefnd sem
færi yfir hvort félagsleg
verkefni væru hjá heil-
brigðisráðuneyti sem eðli-
legt væri að flytja til fé-
lagsmálaráðuneytis.
Nefndinni var síðan fengið
sama verkefni varðandi
menntamálaráðuneyti. En
nefndin lognaðist út af eftir örfáa
fundi og var formlega aflögð
nokkrum árum síðar. Forsætis-
ráðherra upplýsti á Alþingi að
ríkisstjórnin ætlaði sjálf að skoða
tilflutning verkefna milli ráðu-
neyta. Enginn tilflutningur hefur
átt sér stað og við fjárlagagerð-
ina grípa menn til gamla góða
ráðsins að loka bara. Tugir ein-
staklinga bíða eftir félagslegum
úrræðum svo hægt sé að útskrifa
þá af deildum á geðsviði Land-
spítala – háskólasjúkrahúss.
Varaformaður fjárlaganefndar
sagði í fjárlagaumræðunni að bú-
ið væri að veita svo miklu fjár-
magni til Landspítalans á liðnum
árum að nú væri nóg komið. „Það
er eitthvað að“ sagði varaformað-
urinn margoft í umræðunum. Já,
það er mikið að, Einar Oddur, en
ekki bara hjá Landspítala – há-
skólasjúkrahúsi heldur hjá ráð-
þrota og þreyttri ríkisstjórn.
Ekki benda
á mig
Rannveig Guðmundsdóttir
skrifar um heilbrigðiskerfið
Höfundur er þingmaður Samfylk-
ingarinnar í Suðvesturkjördæmi.
’ Já, það er mikið að,Einar Oddur, en ekki
bara hjá Landspítala –
háskólasjúkrahúsi held-
ur hjá ráðþrota og
þreyttri ríkisstjórn. ‘
Rannveig
Guðmundsdóttir
„ENGINN okkar
hermanna hefur
særst frá því við
komum hingað í
október. Á okkar
svæði er ástandið
stöðugt og rólegt, en
í norðri, þar sem
Bandaríkjamenn eru
að störfum, er allt
annað ástand,“ segir
Henrik Friis, ofursti
í danska hernum
sem stýrir Camp
Eden þar sem ís-
lensku sprengju-
sérfræðingarnir
búa.
„Á svæði Bandaríkjamanna eru
sunni-múslimar en á okkar svæði
sjíta-múslimar sem ekki líkaði við
Saddam Hussein. Hann fór alltaf
mjög illa með fólkið hér í S-Írak.“
Segir Friis ofursti að heimamenn
taki hermönnunum
vel.
„Fólk er ánægt að
sjá okkur. Við eigum
gott samstarf við
íbúana á svæðinu. Við
hjálpum þeim t.d.
hvað varðar öryggi,
en það er mikið um
glæpastarfsemi í þess-
um hluta landsins. Við
fáum ábendingar frá
heimamönnum um
hvar er að finna ólög-
leg vopn og glæpa-
menn. Við aðstoðum
Íraka einnig hvað
varðar vatn, rafmagn og aðrar
nauðsynjar. Það er einnig mikið
af ósprungnum sprengjum á
svæðinu og það er einmitt það
sem Íslendingarnir hér eru að
vinna við. Þeir veita íbúunum
mjög mikilvæga aðstoð.“
Íslendingar veita
mikilvæga aðstoð
“ segir
nina@mbl.is
Getum aldrei
sagt 100% til
um innihaldið
Svæðið sem íslensku sprengjusérfræðingarnir og Danirnir fjórir vinna við að hreinsa í S-Írak er geysilega
stórt. Yfirleitt eru sprengjurnar sprengdar þar sem þær finnast, eftir að svæðið hefur verið rýmt.