Morgunblaðið - 14.02.2004, Blaðsíða 30

LISTIR
30 LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
MAGNÚS Sigurðarson opnar sýn-
ingu á innsetningu í Galleríi Kling &
Bang, Laugavegi 23, kl. 16 í dag.
Innsetningin, Greining hins augljósa
/ Diagnosis of the Obvious, sam-
anstendur af prentuðum mynd-
verkum, texta og myndbandsverki.
Verkið var til sýnis í Marina Kessler
gallery, Miami, Bandaríkjunum, í
desember sl. og birtist m.a. grein um
hana í spænskri útgáfu The Miami
Herald.
Yfirlýsing sýningarinnar er eft-
irfarandi: „Hér með lýsi ég, Magnús
Sigurðarson, því yfir að ég mun ekki
undir nokkrum kringumstæðum
valda þér eða öðrum fjölskyldu-
meðlimum þínum skaða á nokkurn
hátt, svo fremi sem framkoma þín
samræmist viðteknu og eðlilegu
hegðunarmynstri mannsins.“
Í sýningarskrá segir m.a.: „Grein-
ing hins augljósa verður ekki gerð
af nauð, fremur af þörf. Þrískipt
jafnvægið, þar sem vatn, loft og jörð
eru læst í virku samspili skilgreinir
það umhverfi sem við hrærumst og
eyðumst í. Að greina þessa tilhögun
er ekki nauð þar sem hún er nú þeg-
ar hluti af okkar upplifun, enda er-
um við virkir þátttakendur í þessu
jafnvægi.
Listamaðurinn lætur hinsvegar
undan þörfinni og þreifar á hinu
augljósa. Safnar um það gögnum.
Raðar þeim og flokkar. Í þessari
andlegu meltingarstarfsemi um-
breytist kristaltært jafnvægi frosins
landslagsins í fínlegt víravirki ein-
faldra forma, sem með stöðu sinni,
hlutföllum og innbyrðis tengslum
draga upp huglagsmynd hins vest-
ræna frumbyggja.“
Sýningin stendur til 29. febrúar.
Opið fimmtudaga – sunnudaga 14–
18.
Huglagsmynd vestræns frumbyggja
Magnús Sigurðarson: Greining hins augljósa. Eitt verkanna á sýningunni í Galleríi Kling & Bang.
FJÓRIR ungir tónlistarnemendur
á lokaönn í Listaháskóla Íslands léku
einleik með Sinfóníuhljómsveitinni í
fyrradag. Kváðu þeir hafa til þess
unnið með því að sigra í einleiks-
keppni innan skólans, en dómarar
allir fengnir utan hans. Hlýtur slíkt
verðlaunaveiting að vera nýlunda í
hérlendri tónlistarkennslu á fram-
haldsskólastigi; a.m.k. hefur undir-
ritaður ekki frétt af sambærilegu
framtaki. Tónleikarnir voru einnig
sérkennilegir fyrir hina fágætu bók-
staflegu dauðaþögn er ríkti meðal
hlustenda í upphafi, auk þess sem
meðalaldur þeirra var langt fyrir
neðan það sem gerist á venjulegum
áskriftartónleikum.
Eðli málsins samkvæmt á tæpast
við að fara mörgum orðum um þenn-
an viðburð, enda áttu einleikarar
kvöldsins allir eftir framhaldsnám
erlendis, til viðbótar undangengnu
10–12 ára námi sínu heima. Nefna
má þó, að „gæðastaðallinn“ kom satt
að segja á óvart. Einkum með hlið-
sjón af því sem tíðkaðist á sama
skólastigi fyrir aldarþriðjungi – þótt
væri svo sem í samræmi við undra-
framfarir SÍ á undanförnum 20 ár-
um.
Miðað við ungan aldur (19–23 ára)
og eftir því takmarkaða sviðsreynslu
léku einleikararnir erfið sígild tón-
verk af oft sláandi öryggi, er gaf fög-
ur fyrirheit um framtíðina. Og þó að
flautukonsert Iberts (1934) væri
hlutfallslega mesta „léttmeti“
kvöldsins, heimtaði hann eftir sem
áður sitt af einleikaranum, þótt á
laufléttum nótum gallíska lífsgásk-
ans væri. Melkorka Ólafsdóttir lék
einleikspart sinn af rennilegum
þokka. Fór hér sennilega snurðu-
lausasti einleikur kvöldsins, og að
virtist án mikillar fyrirhafnar í
þokkabót.
Gyða Valtýsdóttir dró einleiks-
sellóið í einum magnaðasta knéfiðlu-
konsert allra tíma, nefnilega nr. 1 í
Es-dúr eftir Sjostakovitsj frá 1959.
Haldgóð tækni sólistans og auðheyrð
tilfinning hans fyrir boðskap verks-
ins bætti miklu við galdramátt þess,
kannski mest í „harmsöng huldu-
meyjarinnar í álögum“, eins og nefna
mætti II. þátt, og í síðustu kadenzu
verksins, er sýndi óvenjunæma en
agaða innlifun.
Fiðlukonsertarnir í byrjun og lok
tónleikanna voru báðir afar krefjandi
– ekki aðeins tæknilega, heldur einn-
ig í túlkun, og ekki sízt í ljósi þess
hvað þeir eru gífurlega þekktir. Ing-
rid Karlsdóttir lék Fiðlukonsert Si-
beliusar (1904) frekar fínlega og með
bitminni „sisu“-lund en algengt er
(alltaf sér maður fyrir sér ljón
finnska skjaldarmerkisins troða
bjúgsverð Tatara undir fót, þegar
kemur að herskátt dansandi loka-
þættinum). Hins vegar var öryggið
oftast á sínum stað, þótt stundum
yrði á kostnað dirfskunnar.
Mótun Helgu Þóru Björgvinsdótt-
ur í sinfónískum meistarakonsert
Brahms frá 1878 bar að mörgu leyti
af, enda með ólíkindum þroskaður á
stundum, bæði hvað dýnamík og
tímaskyn varðar. Þó að leikur hennar
væri kannski ekki allur jafnlýtalaus í
tónstöðu, heyrði maður andardrátt
skáldsins skýrt úr markvissum hend-
ingum sólistans, og það var fyrir öllu.
Mjúklát hljómsveitarstjórn Nik-
lasar Wallén gat verkað nærri því
loftkennd í léttleika sínum, en hélzt
ávallt fylgin og tillitssöm við hæfi.
Ungir ein-
leikarar á
uppleið
TÓNLIST
Háskólabíó
Sibelius: Fiðlukonsert í d. Sjostakovitsj:
Sellókonsert nr. 1 í Es. Ibert: Flautukons-
ert. Brahms: Fiðlukonsert í D. Ingrid
Karlsdóttir fiðla, Gyða Valtýsdóttir selló,
Melkorka Ólafsdóttir flauta og Helga
Þóra Björgvinsdóttir fiðla. Stjórnandi:
Niklas Wallén. Fimmtudaginn 12. febrúar
kl. 19.
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
ÞAÐ var alveg rétt stemning sem
fólst í því að ganga út á tangann á Ísa-
firði í stórhríð og skafrenningi, stíga
inn í frystihús og finna fiskilyktina
sem loddi við allt, ganga svo upp á
risastórt og hráslagalegt loft og horfa
á leikrit sem gerist í frystihúsi og ver-
búð. Undirrituð sá sýningu á Ísuðum
gellum í Iðnó 1989 og mundi ekki bet-
ur en leikritið hafi hvorki verið fugl
né fiskur, bara svona sæmilega skrif-
uð mynd af farandverkakonum frá
Bretlandi með nokkrum ádeilubrodd-
um. Nú bar hins vegar svo við að
verkið öðlaðist nýtt líf hjá Litla leik-
klúbbnum.
Leikið var eftir endilöngu rýminu,
sem þó var aðeins notað til hálfs, stór-
ar kassastæður á brettum blöstu við,
eðlilegt fyrirbæri í frystihúsi sem
voru svo einnig notaðar sem hæðir og
hólar, og grátt ómálað steingólfið var
stærsta leiksvæðið. Þar var meðal
annars hægt að sjá vinnsluborð þar
sem ormur var plokkaður úr þorski
með miklum tilþrifum; stórt fiskikar
sem heitan pott í heimahúsi og síðast
en ekki síst lyftara sem auk þess að
vera notaður til síns brúks var í hlut-
verki flugvélar og leigubíls. Geri aðrir
betur í leikmyndahönnun. Þar að
auki var til beggja hliða í rýminu trú-
verðug íbúð verkakvennanna; eld-
húskrókur og sófasett öðrum megin
og herbergi hinu megin. Lýsingin
hjálpaði svo til við stemninguna en
hún var faglega unnin og tónlist og
hljóð smellpössuðu. Auk þess er leik-
skráin vel gerð og í sama anda: Brún-
ir pappakassar og svarthvítar myndir
prýða hana. Ingrid leikstjóri hefur
unnið gott verk með hópnum öllum
og hefur notið þess jafnvel að hanna
leikmyndina og stýra verkinu inn í
hana: Allt var í grófum stíl; harðgert
líf og aðstæður í harðneskjulegu
rými. Það er listræn upplifun að sjá
svona samræmi í lögn á meðalgóðu
leikriti.
Aðalpersónurnar þrjár eru bresk-
ar stelpur sem lenda í fiskvinnu á
Suðureyri við Súgandafjörð. Þar
kynnast þær vel og kynnast líka Ís-
landi og Íslendingum en fulltrúi
þeirra er Pétur verkstjóri sem er
ekki allur þar sem hann er séður,
sjálfsupphafinn töffari sem hefur
enga yfirsýn yfir annað en Suðureyri.
Ingrid lék sjálf í uppfærslunni í Iðnó
á sínum tíma og þekkir verkið þess
vegna mjög vel. Hjá leikklúbbnum
eru aðalleikararnir fjórir svo til
óreyndir, þær Anna Sigríður Ólafs-
dóttir sem lék Tracey; Guðrún Sigríð-
ur Matthíasdóttir í hlutverki Jenny-
ar: Hulda Lind Eyjólfsdóttir sem
Deborah og Leifur G. Blöndal sem
Pétur verkstjóri. Þetta eru allt efni-
legir og hæfileikaríkir leikarar en það
var stórmerkilegt að sjá hvað Ingrid
hefur náð að kenna þessu fólki mikið,
það var næstum hægt að sjá þræðina
milli leikstjórans og kvennanna
þriggja sem svo mikið mæddi á. Þar
var undirtextinn óspart nýttur, leikið
á móti textanum, og oft áhrifamikið
að sjá hvernig leikkonurnar sýndu
fíngerðar og viðkvæmar tilfinningar
undir yfirborði allrar harðneskjunnar
en samspil þeirra þriggja var oft fal-
legt. Deborah er sú persóna leikrits-
ins sem breytist mest en Hulda Lind
sýndi þroska hennar ákaflega vel.
Sýningin er kynnt sem fyndin
skemmtisýning en hún er það ekki
nema að hluta, í henni er nokkuð mik-
il og alvarleg ádeila á almenna
heimsku og fordóma mannanna.
Krafturinn felst að nokkru leyti í
grófu orðbragði og samskiptum per-
sónanna auk þess sem sagðir eru
klúrir brandarar. Þeir eiga að fara yf-
ir strikið sem tjáningarleið einnar
persónunnar en engu að síður jaðrar
við að of mikið sé af hinu góða. Það
breytir því þó engan veginn að Ísaðar
gellur á Ísafirði er sýning sem Vest-
firðingar og gestir þeirra ættu alls
ekki að missa af. Litli leikklúbburinn
er ríkari af því að hafa fengið Ingrid
Jónsdóttur til leiks en hún hefur sýnt
það síðustu árin að vera einn af betri
leikstjórum okkar.
Rétt sýning á réttum stað
LEIKLIST
Litli leikklúbburinn
Höfundur: Paul Harrison. Þýðing: Guðrún
Bachmann. Leikstjóri: Ingrid Jónsdóttir.
Leikmynd: Ingrid Jónsdóttir. Lýsing:
Björn Arnór Sveinbjörnsson, Sveinbjörn
Björnsson. Hljóðmynd: Friðþjófur Þor-
steinsson og leikhópurinn. Leikskrá:
Greipur Gíslason. Frumsýning í Sunda-
tanga, 6. febrúar 2004.
ÍSAÐAR GELLUR
Hrund Ólafsdóttir
Kaffitár við Bankastræti HH
Karls sýnir nú leirmyndir af svæði
101 Reykjavík. Sýningin er sér-
staklega tileinkuð gömlum húsum
við Laugaveg.
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
Safn Laugavegi 37
SÝNINGU á völdum verkum frá
ferli Hreins Friðfinnssonar lýkur á
sunnudag. Sýning á nýjum verkum
eftir Hrafnkel Sigurðsson verður
opnuð 20. febrúar.
Opið miðvikudaga til föstudaga kl.
14–18, um helgar kl. 14–17. Aðgang-
ur er ókeypis.
Sýningu lýkur
LISTVINAFÉLAG Hallgríms-
kirkju boðar til hátíðarkvöldverðar í
Apótekinu við Austurvöll kl. 20 ann-
að kvöld. Þetta er í fyrsta skipti sem
slík leið er farin til fjáröflunar fyrir
starfsemi félagsins. Þórarinn Eld-
járn rithöfundur ávarpar samkom-
una og Sigrún Hjálmtýsdóttir syng-
ur við samleik Önnu Guðnýjar
Guðmundsdóttur píanóleikara. Fé-
lagar úr Mótettukór Hallgríms-
kirkju skemmta á milli rétta með
fjölbreyttum söngatriðum. Allt hrá-
efni og vinna við kvöldverðinn eru
gefin ásamt framlagi listamannanna.
List með lyst
♦♦♦
MENNINGAR- og safnanefnd
Garðabæjar stendur fyrir tónleikum í
safnaðarheimilinu Kirkjuhvoli í
Garðabæ kl. 17 í dag. Þar koma fram
Peter Tompkins óbóleikari og Pétur
Jónasson gítarleikari og flytja verk
eftir frönsk, spænsk og íslensk tón-
skáld, m.a. eftir Garðbæinginn Hildi-
gunni Rúnarsdóttur, Nocturne. Enn
fremur verða flutt Entr’acte eftir J.
Ibert, La Romanesca, op. posth eftir
F. Sor, Consolazione Romance op. 25
og Le Montagnarde, Divertissement
Pastoral op. 34 eftir N. Coste, Can-
ción del fuego fatuo eftir M. Falla,
Kansóna eftir Áskel Másson og Kata-
lónsk þjóðlög.
Peter Tompkins hefur lagt mikla
áherslu á flutning barokktónlistar á
upprunaleg hljóðfæri og er einn af
frumkvöðlum í barokk-óbóleik á Ís-
landi. Hann er formaður Bachsveit-
arinnar í Skálholti og leikur reglulega
með hollenska barokkfiðluleikaran-
um Jaap Schröder.
Pétur Jónasson hefur haldið fjölda
einleikstónleika á Norðurlöndum, í
Bretlandi, á meginlandi Evrópu, í
Norður-Ameríku, Eyjaálfu og Aust-
urlöndum fjær. Pétur hlaut heiðurs-
styrk úr danska Sonning-sjóðnum ár-
ið 1984 og árið 1990 var hann
tilnefndur til Tónlistarverðlauna
Norðurlandaráðs, fyrstur íslenskra
einleikara.
Þeir félagar komu fyrst fram sam-
an á Vilbergshátíð í Garðabæ 2001 og
hefur samstarf þeirra staðið síðan.
Peter Tompkins var útnefndur bæj-
arlistamaður Garðabæjar árið 2000.
Tvö P í
Kirkjuhvoli
Morgunblaðið/Jim Smart
Peter Tompkins og Pétur Jónasson leika á tónleikum í Hásölum í dag.