Morgunblaðið - 24.02.2004, Blaðsíða 26

UMRÆÐAN
26 ÞRIÐJUDAGUR 24. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
JÓN Baldur Lorange skrifar
grein í Morgunblaðið 19. febrúar
sl. þar sem hann krefst þess að út-
svarshækkun í Kópa-
vogi verði dregin til
baka og gott betur.
Hann beinir spjótum
sínum að sjálfstæð-
ismönnum í bæj-
arstjórn Kópavogs og
þá sérstaklega Gunn-
ari Birgissyni, oddvita
þeirra. Það er hið
besta mál að íbúar
Kópavogs átti sig á því
að orð og athafnir fara
ekkert endilega saman
hjá Gunnari og hans
skósveinum. Það er
rétt hjá Jóni að fjármál bæjarins
stefna í óefni, skuldir og útgjöld
vaxa og þjónustugjöld og skattar
fara hækkandi. Í lok greinar sinn-
ar sneiðir Jón að bæjarfulltrúum
Samfylkingarinnar í Kópavogi og
vænir þá um að veita bæjarstjórn-
armeirihlutanum ekkert aðhald,
þeir séu uppteknir af öðru. Hér er
slegið neðan beltis. Hér er ómak-
lega vegið að bæjarfulltrúum sem
hafa lagt sig fram um að sinna
starfi sínu vel í þágu bæjarbúa og
þeirri skyldu sinni að vera sjálf-
umglöðum og þreyttum meirihluta
Sjálfstæðisflokks og Framsókn-
arflokks aðhald.
Í hvað fer
hækkun útsvars?
Við, bæjarfulltrúar Samfylking-
arinnar, bentum á það í umræðum
um hækkun útsvars að hún væri
ekki réttlætanleg nema í því skyni
að bæta þjónustu við bæjarbúa.
Þeir njóta ekki góðs af útsvars-
hækkun meirihlutans í formi betri
þjónustu. Breytingatillögur Sam-
fylkingarinnar við fjárhagsáætlun
miðuðu allar að því að laga ýmis
atriði í tillögum meirihlutans, at-
riði sem hefðu bætt til muna þjón-
ustu við íbúa og stuðlað að meiri
jöfnuði í bæjarfélaginu. Þær voru
felldar að einni undanskilinni.
Sjálfstæðisflokkur og Framsókn-
arflokkur seilist í vasa almennings
í Kópavogi eftir aurum til að
greiða skuldir og brjóta land undir
nýja íbúðabyggð, en þjónustuna
við íbúana láta þeir sitja á hak-
anum.
Við, bæjarfulltrúar Samfylking-
arinnar, gerðum þráfaldlega at-
hugasemdir við að reikningar Tón-
listarhússins voru ekki lagðir fram.
Meirihluti Sjálfstæðis- og Fram-
sóknarflokks lét sér ekki segjast
fyrr en að við leituðum til félags-
málaráðuneytisins sl.
vor sem staðfesti
málflutning okkar.
Reikningar Tónlist-
arhússins breyttu
niðurstöðu ársreikn-
ings bæjarins veru-
lega og ársreikningar
undanfarinna ára
hafa því gefið ranga
mynd af fjárhags-
stöðu sveitarfé-
lagsins. T.d. hækk-
uðu skuldir bæjarins
um rúmar 350 millj-
ónir eða um 14 þús-
und krónur á hvern íbúa þegar
reikningar hússins voru teknir
með í ársreikning bæjarins.
Gegn einkavinavæðingunni
Við, bæjarfulltrúar Samfylking-
arinnar, höfum margsinnis gert at-
hugasemdir þegar meirihlutinn er
að úthluta verkefnum til gæðinga
sinna án útboðs. Nú síðast þegar
fyrirtæki í eigu náins ættingja for-
ystumanns Sjálfstæðisflokksins
fékk umsjón með útgáfu árs-
skýrslu bæjarins, án þess að leitað
væri tilboða frá öðrum. Þetta að-
hald okkar leiddi til þess að sam-
þykkt var í bæjarráði að næst yrði
verkið boðið út.
Sigur í Lundarmálinu
Í sumarbyrjun lagði meirihlutinn
fram umdeilda hugmynd um skipu-
lag Lundarsvæðisins. Fulltrúi
Samfylkingarinnar í skipulags-
nefnd brást þegar illa við hug-
myndinni og lagði til að dregið yrði
úr byggingamagni og byggðin öll
gerð lágreistari. Oddviti Samfylk-
ingarinnar í bæjarstjórn vakti
strax athygli á hugmynd meirihlut-
ans í fjölmiðlum og í kjölfar þess
fóru af stað mikil og kröftug mót-
mæli bæjarbúa. Öllum er kunnugt
hver málalok urðu.
Gegn ólöglegum,
hættulegum íbúðum
Fyrir rösku ári vöktum við, bæj-
arfulltrúar Samfylkingarinnar, at-
hygli á vafasömu braski með leigu-
íbúðir í atvinnuhúsnæði í
Kópavogi. Íbúðirnar voru ólögleg-
ar og kom í ljós við úttekt slökkvi-
liðsins á þeim að þar voru bruna-
varnir víða allsendis ófullnægjandi.
Vegna málflutnings okkar var tek-
ið á þessum málum.
Þrengt að starfsemi
nektarstaða
Fyrir meira en ári lögðum við,
bæjarfulltrúar Samfylkingarinnar,
til að þrengt yrði að starfsemi
nektarstaða hér í Kópavogi á sama
hátt og önnur sambærileg sveit-
arfélög höfðu gert. Bæjarfulltrúar
Framsóknarflokks og Sjálfstæð-
isflokks sýndu því lítinn áhuga og
þeim tókst að tefja málið um lang-
an tíma. Vegna þess hefur ímynd
bæjarins hrakað nokkuð, þar sem
Kópavogur var um hríð eina stóra
sveitarfélagið þar sem einkasýn-
ingar nakinna stúlkna voru liðnar
á skemmtistöðum. En fyrir atbeina
og eftirfylgni okkar, bæjarfulltrúa
Samfylkingarinnar, hefur tekist að
koma þessu máli í gegn.
Traustur og góður
málflutningur
Mörg önnur atriði má telja sem
við, bæjarfulltrúar Samfylking-
arinnar, höfum lagt áherslu á í
bæjarstjórn, s.s. fjölgun fé-
lagslegra leiguíbúða til að koma til
móts við sífellt lengri biðlista,
þjónustusamninga við íþrótta- og
tómstundafélög sem myndu bæta
verulega kjör barnafólks í bænum,
aukna tónlistarkennslu til að mæta
fjölgun íbúa, leikskólamálin, fjölg-
un hjúkrunarrýma fyrir aldraða,
svo eitthvað sé nefnt. Við erum í
góðu sambandi við fjölmarga bæj-
arbúa í gegnum póstlista okkar og
vikulega opna fundi. Við komum
upplýsingum um bæjarmálin til
bæjarbúa í gegnum heimasíðu okk-
ar og póstlista. Með þessum hætti
vinnum við störf okkar í góðri
samvinnu við bæjarbúa. Málflutn-
ingur okkar er vandaður og traust-
ur og við veitum meirihlutanum
öflugt aðhald.
Samfylkingin er sterk í
bæjarstjórn Kópavogs
Hafsteinn Karlsson skrifar um
bæjarstjórnarmál í Kópavogi ’Hér er ómaklega vegiðað bæjarfulltrúum sem
hafa lagt sig fram um að
sinna starfi sínu vel í
þágu bæjarbúa…+‘
Hafsteinn Karlsson
Höfundur er bæjarfulltrúi Samfylk-
ingarinnar í Kópavogi.
AÐ undanförnu hefur verið nokk-
uð um það rætt, einkum meðal
sveitarstjórnarmanna, að skoða beri
möguleika á því að börn geti hafið
nám í grunnskólum 5 ára gömul.
Félag leikskólakennara leggst ein-
dregið gegn þessum hugmyndum.
Hins vegar hefur félagið sett fram
þá skoðun í stefnuskrá sinni að
tímabært sé að skoða hvort gera
eigi 5 ára börn leikskólaskyld.
Formleg menntun barna hefst í
leikskólanum og byggist á þeirri
hugmyndafræði að börn á leik-
skólaaldri læri best gegnum leik,
skapandi starf og verkefni sem taka
mið af áhuga þeirra og þroska. Allir
helstu fræðimenn á sviði kennslu-
og uppeldisfræða taka undir þetta
sjónarmið. Það er engin tilviljun að
þær þjóðir sem fremstar teljast í
skólamálum hefja grunnskólanám
við 6–7 ára aldur, þeirra á meðal
Norðurlandaþjóðirnar.
Hvað er leikskóli?
Með lögum sem sett voru árið 1994
var leikskólinn skilgreindur sem
fyrsta skólastigið hér á landi. Leik-
skólauppeldi byggist á sérstökum
uppeldisaðferðum og hug-
myndafræði og er annars konar
uppeldi en það sem foreldrar inna af
hendi og er mikilvæg viðbót við það.
Leikskólinn er hluti af skólakerfinu,
en er um margt ólíkur öðrum skóla-
stigum. Í leikskólanum er lögð
áhersla á að virkja og virða leikgleði
barna og er gengið út frá því að það
að leika sér sé lærdómsríkt. Leik-
skólinn á að halda í þessi sérkenni,
þau eru aðalsmerki hans. Hins veg-
ar er brýnt að samfella sé á milli
leik- og grunnskóla og að námskrár
skólastiganna endurspegli það.
Einnig er mikilvægt að kennarar
beggja skólastiga kynni starf sitt og
hugmyndafræðina
sem að baki liggur og
skilgreini þannig
hverjir fyrir öðrum
sérkenni hvors skóla-
stigs.
Hvernig er kennt í
leikskóla?
Hlutverk leikskólans
er m.a. að kenna
barninu þannig, að
það geti hugsað og afl-
að sér sjálft þeirrar
þekkingar sem það
hefur þörf fyrir. Leikskólabarnið
þarf að fást við ögrandi viðfangsefni
sem snerta menningu þess og sam-
félagið sem það elst upp í. Ýmsir
fræðimenn, m.a. Vygotsky, telja að
barnið sé virkur þátttakandi í að
byggja upp eigin þekkingu. Hann
leggur áherslu á hlutverk málsins til
að ná tökum á æðri hugsun. Aukinn
málskilningur leiðir til þess að barn-
ið nær tökum á flóknari hugs-
anaferlum. Samskipti eru þar lyk-
ilinn, hlutir geta aðeins skipt máli ef
þeir eru í félagslegu samhengi. Til
að reynsla verði merkingarbær fyr-
ir barn verður það að fást við við-
fangsefni sem snerta nánasta um-
hverfi þess og það samfélag sem
það hrærist í. Í leikskólanum er því
lögð áhersla á kennsluaðferðir sem
byggjast á því að barnið læri gegn-
um reynslu sem tengist daglegu lífi,
umhverfi og félagslegu samhengi.
Hvað er kennt í leikskóla?
Í leikskóla þar sem áhersla er lögð á
leikinn sem náms- og þroskaleið er
kennd íslenska, stærðfræði, tón-
mennt, myndmennt, íþróttir, lífs-
leikni o.s.frv. Það bara heitir annað í
leikskólanum, er fært í leikbúning
og er síst ómerkilegra en í þeim
búningi sem tíðkast á öðrum skóla-
stigum. Það má velta því fyrir sér
hvort ástæða sé til að skilgreina
nánar nám í leikskóla til að varpa
ljósi á mikilvægi þess. Leikskóla-
kennarar hafa ekki verið nógu dug-
legir við að kynna það nám sem
fram fer í leikskólum. Starf leik-
skólakennara er krefjandi og oft
gefst lítill tími til undirbúnings-
vinnu, foreldrasamstarfs og annarra
nauðsynlegra starfa og er það e.t.v.
ástæða þess.
Hvað liggur að baki?
Leikskólar á Íslandi hafa verið í
stöðugri þróun síðustu ár. Við erum
á góðri leið með að byggja fyrsta
skólastigið upp og fullyrða má að
við erum í fararbroddi meðal ann-
arra þjóða og getum verið stolt af
okkar leikskólum. Stjórn Félags
leikskólakennara varar við fram-
komnum hugmyndum um að færa
elsta árgang leikskólans inn í
grunnskólann og veltir fyrir sér af
hvaða hvötum þær hugmyndir
spretta. Ekki hafa verið færð upp-
eldisfræðileg rök fyrir því að hefja
grunnskólanám við 5 ára aldur,
frekar hafa heyrst rök sem lúta að
pyngju sveitarfélaga. Slíkt má ekki
hafa að leiðarljósi þegar skólaganga
barna er annars vegar.
Skólaganga 5 ára barna
Björg Bjarnadóttir og Þröstur
Brynjarsson skrifa um skólamál ’Stjórn Félags leik-skólakennara varar við
framkomnum hug-
myndum um að færa
elsta árgang leikskólans
inn í grunnskólann…‘
Björg Bjarnadóttir
Björg er formaður Félags leikskóla-
kennara og Þröstur er varaformaður
félagsins.
Þröstur Brynjarsson
SÁLFRÆÐIÞJÓNUSTA hér á
landi þróast ekki með eðlilegum
hætti. Þar kemur
tvennt til: Almenn-
ingur hefur almennt
ekki aðgang að sál-
fræðiþjónustu á
heilsugæslustöðvum
og enn liggur ekki
fyrir samningur milli
Sálfræðingafélags Ís-
lands og heilbrigðis-
og trygginga-
málaráðuneytisins um
þátttöku Trygg-
ingastofnunar í
greiðslum vegna sál-
fræðiþjónustu.
Sálfræðingar eru
heilbrigðisstétt og sál-
fræðiþjónusta hluti af
almennri heilbrigð-
isþjónustu. Fjöldi sál-
fræðinga hér á landi
er hlutfallslega áþekk-
ur fjölda sálfræðinga í
nágrannalöndum okk-
ar og menntun ís-
lenskra sálfræðinga
stendur menntun sálfræðinga í öðr-
um löndum ekki að baki.
Sálfræðingafélag Íslands var
stofnað 1954. Lög um sálfræðinga
voru sett 1976. Reglugerð um sér-
fræðileyfi sálfræðinga var gefin út
1990. Sálfræðingar gerast heilbrigð-
isstétt 1996. Félagar í Sálfræðinga-
félaginu eru nú 191 og starfa flestir
á opinberum stofnunum. Um 80 sál-
fræðingar starfa að hluta sjálfstætt
(10%–50%). Um 24 sálfræðingar
starfa að fullu sjálfstætt. 24 sál-
fræðingar hafa sérfræðileyfi.
Aukin umræða hefur verið í sam-
félaginu um mikilvægi andlegrar
líðunar. Samhliða hefur
aukist tíðni þunglyndis
og annarra geðrask-
ana. Gífurleg aukning
hefur verið á neyslu
geðlyfja. Samtals-
meðferð sem skilar
góðum árangri hefur
hins vegar ekki aukist
að sama skapi. Aukin
eftirspurn hefur verið
eftir þjónustu sálfræð-
inga og er þörfin rík
hjá einstaklingum á öll-
um aldri, pörum og
fjölskyldum.
Rannsóknir sýna
góðan árangur á þjón-
ustu sálfræðinga. Sál-
fræðimeðferð er að
auki ódýr miðað við ár-
angur. Henni fylgir
enginn lyfjakostnaður
og hún er laus við áhrif
aukaverkana. Hún fel-
ur í sér forvörn til
lengri tíma. Sálfræð-
ingar og geðlæknar þjóna að hluta
sama hópi. Tryggingastofnun tekur
hins vegar ekki þátt í kostnaði
neytenda sem leita eftir sál-
fræðiþjónustu. Í áliti Samkeppn-
isstofnunar frá 1999 er bent á að
þetta fyrirkomulag samræmdist
ekki samkeppnislögum.
Velvilji og skilningur virðist vera
meðal stjórnmálamanna um mik-
ilvægi þess að almenningur hafi
eðlilegan aðgang að sálfræðiþjón-
ustu. Lögum um almannatrygg-
ingar var breytt til að gera Trygg-
ingastofnun kleift m.a. að semja við
sálfræðinga. Hins vegar hefur vant-
að að ljúka þessu máli.
Það er eðlileg krafa að neytendur
geti valið sér þjónustu eftir því
hvernig mál er vaxið. Hið opinbera
getur ekki mismunað þjónustuað-
ilum sbr. álit Samkeppnisstofnunar
og hið opinbera getur enn síður
mismunað sjúklingahópum um eðli-
lega heilbrigðisþjónustu. Þjónusta
sálfræðinga á að standa öllum til
boða.
Samningar Trygg-
ingastofnunar við
sálfræðinga
Halldór Kr. Júlíusson skrifar
um kjaramál sálfræðinga
Halldór
Kr. Júlíusson
’Það er eðlilegkrafa að neyt-
endur geti valið
sér þjónustu
eftir því hvernig
mál er vaxið.‘
Höfundur er formaður Sálfræðinga-
félags Íslands.