Morgunblaðið - 16.04.2004, Blaðsíða 30

DAGLEGT LÍF
30 FÖSTUDAGUR 16. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Bæjarlind 12, Kópavogi, sími 544 2222.
www.feminin.is
Opið virka daga kl. 11-18, lau. kl. 10-16.
Mikið úrval
af fatnaði
frá
Str. 36-56
Íslenskur dýralæknir, Nanna Lúth-
ersson, sem hefur sérhæft sig í
hestasjúkdómum, hefur vakið at-
hygli fyrir verkefni, sem hún vinnur
nú að í Taílandi, og stærsta dagblað
Taílendinga, Bangkok Post, sló
verkefninu upp á
forsíðu hjá sér
fyrir skömmu.
Nanna, sem er 38
ára að aldri, hefur
verið búsett í
Danmörku í tutt-
ugu ár, en hún fór
utan til að læra
dýralækningar
við Landbún-
aðarháskólann í
Kaupmannahöfn
og hefur síðan starfað sem dýra-
læknir í Danmörku. Síðustu níu árin
hefur hún rekið hestalæknastofu í
Köge ásamt fimm öðrum dýralækn-
um, en ákvað að fylgja dönskum eig-
inmanni sínum, Ole Pedersen líf-
fræðingi, til Bangkok í nóvember
2002 eftir að hann var ráðinn á veg-
um DANIDA, Þróunarsam-
vinnustofnunar Dana, til þess að
kenna líffræði við háskóla í Bangkok
í tvö ár.
„Við hjónin og börnin okkar tvö,
Kamilla 10 ára og Jakob 14 ára,
ákváðum að breikka sjóndeild-
arhringinn og prófa eitthvað nýtt.
Við sjáum svo sannarlega ekki eftir
því. Þetta hefur verið mjög
skemmtilegur og lærdómsríkur
tími.“ Nanna viðurkennir að erfitt
geti orðið fyrir sig að loka Taílands-
kaflanum í lífi sínu alfarið þar sem
hún hefur nú ýtt þar úr vör miklu
átaksverkefni, sem hefur það að
markmiði að bæta líf og heilsu hesta
í borginni Lampang í Norður-
Taílandi, en borgin Lampang er
mikill ferðamannastaður og er í um
klukkutíma akstursfjarlægð frá Chi-
ang Mai, höfuðborg Norður-
Taílands.
Í röngu loftslagi
„Hestar eiga til að fá ótal sjúk-
dóma vegna rangrar fóðrunar, en til
að gera langa sögu stutta hafði við
mig samband kona, taílenskur dýra-
læknir, mánuði eftir að við fluttum
til Taílands og bauð mér að líta á
hrossin í Lampang, en hún er að
vinna að erfðarannsóknum á hross-
um þessum í samstarfi við Michigan
State University í Bandaríkjunum
sem lúta að því að komast að upp-
runa hrossanna. Ekki liggja enn fyr-
ir niðurstöður úr erfðarannsókninni,
en talið er að hestategundin sé mjög
gömul og hafi varðveist þarna lengi
án þess að hafa blandast öðrum teg-
undum. Hestar þessir minna um
margt á íslenska hestinn að því leyti
að þeir eru sterkbyggðir, vinnu-
samir og þola mikið álag. Mér var
það hinsvegar fullljóst þegar ég kom
á staðinn að þarna var fullt af vanda-
málum, tengdum rangri fóðrun, við
að etja. Og það sem verra var,
heimamenn virtust ekki vita betur
en að allt væri í stakasta lagi,“ sagði
Nanna í samtali við Daglegt líf þegar
hún var stödd í stuttri heimsókn hér
á landi fyrir skömmu.
„Hitabeltisloftslag Taílendinga og
annarra nágrannaríkja er í fyrsta
lagi ekki heppilegt fyrir hross að lifa
í, ekki endilega vegna lofthitans,
heldur miklu fremur vegna þess að
þær plöntur, sem vaxa í þessu lofts-
lagi, hafa ekki að geyma góða sam-
setningu fyrir hesta. Þetta orsakar
alls kyns vandamál svo sem stein-
efna- og kalkskort enda hafa heima-
menn ekki fé til að kaupa fóður og
því hafa hestarnir aðallega verið
fóðraðir á svokölluðu hrísgrjóna-
klíði. Vandinn við klíðið, sem er það
sem eftir verður eftir að hrísgrjónin
hafa verið fjarlægð, er að kalk-
innihald þess er mjög lágt og fosfor-
innihaldið mjög hátt. Það framkallar
of mikla mýkt í bein hrossanna. Höf-
uð hestanna stækkar og tennurnar
losna enda hefur sjúkdómur þessi á
ensku verið kallaður „big head“.
Hestar í þessu ásigkomulagi eiga
mjög bágt með að tyggja fóðrið og
deyja því raunverulega úr næring-
arskorti auk þess sem ýmsir aðrir
sjúkdómar geta komið til líka.
Leitað að fjármagni
Þessi slæma ásjóna hestanna fór
ekki úr huga Nönnu, sem hugsaði
sitt ráð. Til að bæta fóðrunina leitaði
hún að fjármagni hjá fjölmörgum
dönskum fyrirtækjum síðastliðið
sumar sem öll sýndu málinu skilning
en ekkert þeirra vildi borga. En svo
fóru hjólin að rúlla hraðar en Nanna
átti von á eftir að hún komst í sam-
band við alþjóðlegu dýrahjálp-
arstofnunina WSPA, World Society
of Protection of Animals, sem er
með höfuðstöðvar í Lundúnum, en
sú stofnun veitti henni styrk að upp-
hæð 50 þúsund bandaríkjadala sem
svarar til 3,5 milljóna íslenskra
króna. „Verkefnið nær yfir 200
hross, sem öll voru bólusett og gefin
ormalyf auk þess sem við höfum
byggt upp læknastofu í kringum
verkefnið. Við einbeitum okkur ekki
síst að því að kenna heimamönnum
að fóðra, járna og umgangast hest-
ana rétt svo fyrirbyggja megi sjúk-
dóma. Við viljum með verkefninu
sýna heimamönnum fram á að allt
þetta skipti máli til að breyta
ástandinu og svo viljum við auðvitað
að hugur þeirra fylgi máli þegar við
svo hverfum á braut. Markmiðið er
að kenna heimamönnum að hjálpa
sér sjálfir, en þessi hross lifa við nú-
verandi lífsskilyrði að meðaltali í
fimm til sex ár, en ættu samkvæmt
öllu eðlilegu að lifa í fimmtán til tutt-
ugu ár. Í fyrstu höfðu eigendur hest-
anna engan áhuga á þessu, en við er-
um smám saman að ná til þeirra og
fá þá með okkur eftir því sem okkur
miðar áfram. Hrossin hafa fengið
kalk og steinefni í fjóra mánuði og
árangurinn er nú þegar farinn að
láta á sér kræla. Hestarnir líta betur
út og tyggja betur,“ segir Nanna og
bætir við að hollenskt fyrirtæki ætli
að gefa tvö þúsund skeifur til verk-
efnisins, en dæmi eru um að Taílend-
ingarnir hafi smíðað skeifur úr
gömlum bíldekkjum. Nanna er enn-
fremur komin í samband við spánsk-
an háskólaprófessor, sem ætli að
greina blóðprufur úr hestunum sem
gefi til kynna að hvaða marki að-
gerðir Nönnu bæti líðan hestanna.
„Við ætlum að vinna þetta vís-
indalega svo að hægt sé að nýta nið-
urstöðurnar í önnur slík verkefni.
Ég geri mér vonir um að geta sýnt
fram á að aðgerðirnar hafi áhrif á
skömmum tíma þó enn sé of snemmt
að segja til um hversu góð hesta-
heilsan verður að aflokinni með-
ferð,“ segir dýralæknirinn Nanna
Lúthersson.
 DÝRALÆKNINGAR
Taílenskir hestar fá
íslenska aðhlynningu
ÍSLENSKI dýralækn-
irinn Nanna Lúthersson
stýrir verkefni í Norð-
ur-Taílandi sem lýtur að
því að bæta líf og heilsu
sjaldgæfs hestakyns.
Hún sagði Jóhönnu
Ingvarsdóttur að þegar
væri sjáanlegur munur
á hestunum.
Ferðaþjónusta: Hestarnir eru flestir notaðir til að draga kerrur ferða-
manna, sem eru að skoða sig um.
Stórt höfuð: Sjúkdómurinn fram-
kallar mýkt í bein með þeim afleið-
ingum m.a. að höfuðið stækkar og
tennur losna.
join@mbl.is
Skeifusmíði: Dæmi eru um að Taí-
lendingar smíði skeifur úr gömlum
bíldekkjum.
Dýralæknirinn:
Nanna Lúthersson.
Á SAMA tíma og ég
naut þess til fullnustu
að vera með þig og
hugsa um á allan
hátt, fór lundin að
þyngjast þegar vik-
urnar liðu. „Þú verð-
ur að vera góð við
hann,“ sagði vinur
minn eitt sinn við mig
þegar við vorum að
ræða barneignir og upplifun pabb-
anna. Hann var að vísa í sína eigin
upplifun sem pabbi, en sjálf hafði ég
í nokkra daga tekið eftir því að ég
hafði verið svolítið afskiptalaus við
pabba þinn. Reyndar hafði ég áhuga
á fæstu nema þér. Þegar pabbi þinn
stakk upp á eins dags jeppaferð með
vinafólki og systkinum þínum reyndi
ég allt til að koma mér undan. Mig
langaði ekki að fara frá þér og var
ekkert spennt að hitta fólk yfir höf-
uð. Daginn áður en við fórum síðan í
þessa jeppaferð, tók ég þetta snið-
uga próf sem ég var búin að segja
öllum frá að ég myndi taka til að
meta mína andlegu líðan. Í ljós kom
að stigagjöfin var mér engan veginn
í hag, reyndar var ég nálægt því
skori sem heilsugæslan metur sem
það stig sem konan á að fá einhverja
hjálp. Ég held samt að þú sért svo
meðvituð um þetta að þetta verði
bara allt í lagi, sagði hjúkrunarfræð-
ingurinn við mig þegar við vorum
búin að ræða þetta í nokkra stund.
Aðalmálið er að ræða þetta og þá
fyrst og fremst við maka þinn. Ég
var þessu sammála en vissi ekki al-
veg hvernig ég ætti að fara að því.
„En ég er að reyna hvað ég get,“
sagði pabbi þinn í bílnum á leiðinni
heim þegar ég var búin að segja
honum skorið úr prófinu. Hvernig?
spurði ég, en vissi um leið að auðvit-
að átti ég frekar að segja að ég vissi
það. Mér varð hugsað til vinar míns
sem hafði sagt mér að vera góð við
pabba þinn. Konunni hans fannst
hann ekki nógu tillitssamur eða taka
nógu mikinn þátt á tímabili. Ég hafði
fundið fyrir sams konar tilfinningu
og ég gat t.d. ekki skilið hvernig
hann gat misst af því að vera hjá þér
þegar þú vaknaðir, hvers vegna
hann baðaði þig ekki oftar ánægj-
unnar vegna eða hvers vegna hann
skipti ekki oftar á þér. Ég átti að
taka prófið aftur í næstu skoðun.
Það voru þrjár vikur til stefnu og
við pabbi þinn ákváðum í samein-
ingu að reyna að hífa okkur upp.
Næstu daga vann ég markvisst að
því að reyna að létta lundina. Að
sjálfsögðu fórum við í jeppaferðina
og auðvitað skemmti ég mér bara
jafn vel og hinir. Við pabbi þinn
ákváðum líka að panta okkur ferð
austur fyrir fjall á rómantískt sveita-
hótel og gista þar eina nótt.
 DAGBÓK MÓÐUR
Almennt
áhugaleysi
Meira á þriðjudag.
Á STÆRSTU upplýsingatæknisýn-
ingu heims, Cebit, sem haldin var í
Hannover í Þýskalandi fyrir
skömmu, var áberandi hvað fram-
leiðendur leggja nú mikla áherslu á
samruna ýmissa algengustu heim-
ilistækjanna. Sýningin fór fram á
330.000 fermetrum, þar sem yfir
6.400 framleiðendur hvaðanæva úr
heiminum kynntu vörur sínar og
framtíðarsýn. Meðal þess sem sjá
mátti voru tölvur og sjónvarp sam-
sett í einu tæki, færanleg mynd-
bandstæki, og sífellt minni farsímar
með æ fleiri möguleikum og búnaði.
Skilin milli upplýsingatækni og
farsíma verða æ óljósari. Innan
skamms mun farsíminn verða eins
konar færanleg margmiðl-
unarmiðstöð sem gerir fólki kleift að
vera stöðugt tengt við Netið, tölvu-
póst og skyndiskilaboðaþjónustu.
Útbreiðsla þriðju kynslóðar farsíma
hefur ekki verið jafn hröð og upp-
haflega var talið. En nú er útlit fyrir
að hún taki við sér, þegar minni og
fullkomnari UMTS-símar eru að
koma á markað, með stórum lita-
skjám og myndavélum sem geta tek-
ið upp hreyfimyndir.
Fyrirsjáanlegt þykir að framleið-
endur muni í auknum mæli þurfa að
koma sér saman um sameiginlega
staðla fyrir vörur sínar, eftir því sem
krafa neytenda vex um að þeir geti
til dæmis fært gögn á milli mynda-
vélar, sjónvarps, tölvu og farsíma frá
mismunandi vörumerkjum.
Á Cebit gat einnig að líta ýmsar
vörur sem ólíklegt er að næðu mikilli
sölu, en kættu engu að síður augu
sýningargesta. Má þar nefna sam-
byggðan sígarettukveikjara og
öskubakka sem sækir straum í inn-
stungu á heimilistölvunni, MP3-
spilara með púlsmæli og hitaein-
ingateljara, og vesti í felulitum með
marga vasa til að geyma öll hin að-
skiljanlegu tæki sem nútímamað-
urinn ber á sér.
 UPPLÝSINGATÆKNI
Samruni heim-
ilistækjanna
Reuters