Pressan - 12.03.1992, Blaðsíða 30

30
FIMMTUDAGUR PRESSAN 12. MARS 1992
K A R L A R
I Ameríku eru menn
nú farnir að tala um
„villimanninn11 og
nauðsyn þess að
sérhver maður upp-
götvi villimanninn í
sjálfum sér. Það
sem kallað hefur
verið „hinn nýi
maður“ er sem sé
A helgarrtðinak&iðurium @ar»ga mennirnlr i gegnum ýmislegt vlð leitinn að villlmtwninum.
að hverfa. Sá mað-
ur sem tileinkar sér
mjúk gildi, reynir
að vera hvers
manns hugljúfi og
gera öllum til hæfis
er dottinn úr tísku.
Nú eiga menn að
finna hinn óbeisl-
aða og frumstæða
kraft sem í öllum
býr. Það getur verið
misdjúpt á honum
en hann á að finn-
ast ef vel er leitað
og nú keppast Kan-
arnir við að leita.
I þeim tilgangi er boðið upp
á svokallaðar villimanna-helg-
ar. Þar dansa karlmennirnir í
kringum varðelda, skríða um í
drullunni og tala. Tala gegndar-
laust um sjálfa sig og vandamál
sín. Gjörókunnugir karlmenn
trúa hver öðrum fyrir sínum
mestu vandamálum, — hvort
sem þeim finnst tippið á sér of
lítið eða konan of frek. AUt skal
látið vaða. Síðan er að fara heim
endumærður á sál og líkama og
taka völdin.
KONUR ELSKA VILLI-
AAANNINN OC VIR£>A
Einn af upphafsmönnum
þessarar nýju hreyfingar er
maður að nafni Robert Bly, en
bók hans „Iron John“ hefur vak-
ið geysimikia athygli og var
lengi ofarlega á metsölulistum.
Samkvæmt því sem Bly
segir í bók sinni lifum við nú
í föðurlausu þjóðfélagi og
höfum reyndar gert alveg frá
því iðnbyltingin skall á. Þá
fóru feðumir út á vinnumark-
aðinn og hafa verið þar síðan
ekkert mátt vera að því að
sinna sonum sínum.
Afleiðing þessa
er sú að konumar
hafa alið dreng-
ina upp. Þá
skortir alla karl-
mennskuímynd
í uppeldinu og
verða mjúkir
og kvenlegir.
Karlmanninn
skortir því alla
karlmennsku,
allt frum-
kvæði, hann
leyfir óvið-
komandi að
taka frá sér það
sem honum ber
með réttu, hann
lætur troða á sér af
því hann er ekki með-
vitaður um stöðu sína
sem karlmaður.
En hvað er þá til
ráða? Jú, Bly segir lausnina fel-
ast í því að menn finni villi-
manninn í sjálfum sér og geri
sér grein fyrir stöðu sinni. Villi-
maðurinn er ör, kynferðislegur,
fastur fyrir, tekur fmmkvæði og
er vemdari jarðarinnar. Og sök-
um þess að hann hefur raun-
vemleg völd og er ekki hræddur
við að nota þau elska konur
hann og virða.
Hver vildi ekki að þessi lýs-
ing ætti við sig? Eg tók mig til
og tjáði minni ektakvinnu að nú
væri ég genginn til liðs við Ro-
bert Bly og hans líka. Utskýrði
kenninguna fjálglega og sagðist
ætla að fara að stjórna þessu
heimilishaldi. No more mister
nice guy, kelli mín, sagði ég og
óskaði þess að Robert heyrði í
mér. Og féll hún í stafi?
Robert Bly, höfund-
ur bókarinnar
„Iron John“. Hann
hefur mjög ákveön-
ar skoöanir um
hvernig karlmenn
eiga aö haga sér.

Lyppaðist hún niður? Gaf hún
sig mér á vald altekin af dýrs-
legu aðdráttarafli mínu? Nei,
öðru nær. Hún lét ekki einu
sinni svo lítið að hlæja góðlát-
lega. Hún einfaldlega horfði á
mig með vorkunnsemi í svipn-
um og spurði hvort það væri
ekki í lagi með mig.
KARLMENNSKA
CRIMMSBRÆPRA
Þótt ótrúlegt kunni að virð-
ast byggir Bly allar manndóms-
vígslukenningar sínar á einu
ævintýra Grimmsbræðra. Ævin-
týri sem þeir bræður skráðu árið
1820 og heitir á ensku „Iron
John“ eins og bók Blys.
I stuttu máli er sagan eitt-
hvað á þessa leið: f fymdinni
fór hugrakkur veiðimaður frá
kastala einum út í
skóginn er umlukti
kastalann. Hann ætl-
aði að komast að þvx
hvað orsakaði tíð
hvörf veiðimanna
sem hættu sér í skóg-
inn. Veiðimaðurinn
rekst á villimann einn
ógurlegan sem þak-
inn er rauðu stríðu hári frá hvir-
fli til ilja. Hann handsamar villi-
manninn, Járn-Jón, og flytur
hann til kastalans og Jón er sett-
ur í búr í hallargarðinum.
Dag einn missir prinsinn litli
bolta sinn frá sér. Boltinn rúllar
inn í búrið til Jóns sem segir
prinsinum að hann láti hann fá
boltann aftur ef prinsinn frelsi
hann úr prísundinni. Prinsinn
stelur lyklinum að búrinu,
frelsar Jón og hverfur með
honum til skógar, því hann
var þess fullviss að sér yrði
refsað ef hann yrði kyrr.
Tíminn líður og þeir fé-
lagar lenda í ýmsum svaka-
legum ævintýrum saman.
Undir handleiðslu Jóns
hlýtur prinsinn manndóms-
vígslu og verður að lokum
mikið og þroskað karl-
menni og að sjálfsögðu
öðrum körlum myndarlegri.
Hann kvænist fallegri prinsessu
og faðir hans og móðir mæta í
brúðkaupið. Einnig kemur
þangað, ásamt fylgdarliði,
kóngur einn ókunnugur. Hann
kynnir sig fyrir prinsinum sem
Jám-Jón. Lögð höfðu verið á
hann álög og honum breytt í
villimann. Prinsinn hafði aflétt
álögunum með því að beita
sjálfan sig aga og gangast undir
þjáningarfulla manndómsvígslu
í skóginum.
HORFAÍ ELDINN BERIR
AD OFAN
Þannig er nú það. Með því
að taka af skarið og ganga að
hverri hildi með bros á vor taka
menn út þann þroska sem nauð-
synlegur er hverjum manni.
Samkvæmt þessum kenn-
ingum er nútímakarlmaðurinn
orðinn persónueinkennalaust
meðalmenni á öllum sviðum.
Hann er hlutlaus í pólitík, lítt af-
gerandi á vinnustað og hefur
ekkert að segja sem uppalandi.
Hann talar ekki um það sem
honum liggur á hjarta við vini
sína og fær aldrei útrás. Ein-
hvers staðar djúpt í sál hans sef-
ur villimaðurinn en nú er kom-
inn tími til að hann vakni.
Karlmaðurinn þarf að bijóta
af sér fjötrana og fara á helgar-
námskeið í frumstæðri hegðun.
Hann þarf að öskra, dansa,
skríða, horfa í eldinn og tala við
jafningja sína. Hann þarf að fá
að vera karlmaður, vera trúr
sínu karlmannlega eðli og upp-
götva hvað hann getur gert í
krafti manndómsins.
Karlmennskuímynd hefur
ekki verið til staðar t' uppeldinu
og hann er gegnumsýrður af
viðhorfum kvenna og kvenlegir
eiginleikar eru orðnir honum
tamir. Hvað er þá betra en
dvelja eina helgi ber að ofan úti
í náttúrunni og láta tryllinginn
ná á sér tökum? Hrista af sér
þetta kvennakjaftæði ailt saman
og fara að haga sér eins og full-
vöxnum karlmanni sæmir. Og
láta ekki kalla sig Gunnar eða
Jón heldur Úlf, Tarf eða Hákarl.
HELDUR HJÁKÁTLEG
KENNINO
,,Mér finnst þetta nú allt
saman heldur hjákátlegt," sagði
Dagur Jónsson, 23 ára meðlim-
ur í björgunarsveitinni Fiska-
kletti, þegar við bárum þessar
kenningar undir hann.
Dagur hefur haft útivist að
áhugamáli í ein tíu ár, en þver-
tekur fyrir að það hafi eitthvað
með karlmennskuímynd að
gera. „Ég hef satt að segja ekki
hugsað um þetta í þessu sam-
hengi fýrr, en ég held að ég gæti
ekki án þess verið að klífa ís-
fossa og fjöll. Ég held að þetta
sé fyrir mig eins og suma aðra
að fara á böll,“ segir Dagur. Það
er sama hvað á hann er gengið,
hann fæst alls ekki til að viður-
kenna að hann sé að þessu til að
sanna karlmennsku sína og yfir-
burði sem karlmaður.
„Það em líka stelpur í þessu
og þær standa sig ekkert síður
en karlmennimir," heldur Dagur
áfram. Hann segist ekki telja að
þetta viðhorf eigi við í dag.
Karlmenn eigi ekki að reyna að
drottna yfir konum. Hann bend-
ir líka á að aðstæður séu allt aðr-
ar hér en í Ameríku og Kanamir
geti nú stundum gengið út í öfg-
ar þegar þeir taka sér eitthvað
fyrir hendur.
En ef þér byðist nú að fara á
svona ber-að-ofan-úti-í—
skógi-námskeið, myndirðu
fara? „Ég veit það ekki en held
varla, ég held að við hér þurfum
ekki á svona löguðu að halda,“
er svarið.
EKKI VÆNLEdUR
BÍSNESS Á ÍSLANDI
„Mér finnst þetta nú hálf-
furðulegar kenningar allt saman
og ég held að þessi ímynd eigi
sér engan gmndvöll hjá fjalla-
mönnum og björgunarsveitar-
mönnum hér á landi," sagði
Bjöm Baldursson eftir að blaða-
maður hafði útlistað kenningar
Blys fyrir honum í stuttu máli.
Bjöm er 23 ára, mikill áhuga-
maður um klif og nýkominn úr
þriggja mánaða ferð til vestur-
strandar Bandaríkjanna þar sem
hann kleif lóðrétta klettaveggi.
Eins og Dagur taldi Björn
það hina mestu fjarstæðu að
hann væri að færa sönnur á karl-
mennsku sína með þessu sporti.
Þetta væri bara eins og hver
önnur íþrótt. Vissulega væri
gaman að vera úti í náttúmnni
og honum liði vel þar en að ein-
hver frumstæð þöif réði gerðum
hans taldi hann fráleitt.
Ef marka má þá drengi er
ekki vænlegur kostur fyrir ís-
lenska bísnessmenn að fara að
auglýsa Villimanna-námskeið í
Vatnaskógi. Kenningar Blys
eiga kannski ekki við hér á landi
þar sem stutt er í náttúmna og
menn ekki aldir upp innan um
skýjakljúfa.
Lítið samt í kringum ykkur
og ímyndið ykkur hvernig
vinnufélagamir, feður ykkar eða
aðrir karlmenn sem þið þekkið
tækju sig út á svona helgamám-
skeiði. Tilhugsunin ætti að
minnsta kosti að kalla fram bros
— ef ekki skellihlátur. Það er
gott að geta skemmt sér í
skammdeginu.
Haraldur Jónsson