Pressan - 25.06.1992, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR PRESSAN 25.JÚNÍ 1992
15
A endanum grúfði ég and-
litið í höndum mér og sagði \
„hættu þessu"."
kenna sem aflaga fór. Það er
erfitt að lýsa því, en hlutimir
verða skrýtnir þegar maður
upplifír sjálfan sig alltaf minni
og minni, þegar búið er að
brjóta mann niður. Hún gat
líka verið svo yndisleg og ágæt
að ég trúði að hún vildi að
þetta gengi, hún sagði það. En
þarna myndaðist ástand þar
sem annar aðilinn náði algeru
taki á hinum og gat leyft sér
hvað sem var.
Eg skil vel frásagnir kvenna
sem hafa upplifað ofbeldi á
heimilum. Þeim finnst allt vera
þeim að kenna og finnst þær
ekki geta farið.“
En þú sem karlmaður hefðir
getað brugðist öðruvísi við?
„Ég hef oft velt fyrir mér
hvernig aðrir hefðu brugðist
við. Þeir sem ekki hefðu farið
hefðu hugsanlega beitt ofbeldi
á móti — bara lamið hana. Ég
var ákveðinn í að það ætlaði ég
aldrei að gera. Éf hún hefði
verið karlmaður hefði hún ör-
ugglega drepið mig. Ef hún
hefði getað það.
Eitt sinn réðst hún á mig
með kjafti og klóm. Hún hálf-
reif af mér andlitið sem varð
eitt blóðflag — ég er enn með
örin í andlitinu. Ég bar hend-
umar upp að andlitinu og sá að
það var alblóðugt. Þá sló ég
hana á móti. í annan tíma beitti
hún fyrir sig húsmunum og
heimilistækjum og með fylgdu
fyrirlestramir um allt sem að
mér var. Syndahalinn varð allt-
af lengri og lengri þegar hún
fékk köstin.
Hún er enn rík í mér þessi
hugsun, að ég sé bara helvítis
aumingi. Karlmaðurinn á að
lemja í borðið og segja hingað
og ekki lengra. Og ef það væri
hægt að klippa söguna til, ef
þetta væri eitthvert tiltekið at-
riði, þá gæti það gengið og ég
gerði það framan af. En þegar
bamið fæddist fannst mér ekki
vera hægt að bjóða því upp á
að alast upp þar sem væm allt-
af stöðug rifrildi. Það voru
kannski mestu mistökin, að
fara að gefa eftir, reyna að ná
sáttum í stað þess að setja stál í
stál. Eftir það var spilið búið.“
ÉG GAT EKKIHUGSAÐ
RÖKRÉTT
Þú gast líka farið.
„Maður er ekkert akkúrat á
fömm þegar maður er nýbúinn
að taka á móti baminu sínu og
nýbúinn að kaupa íbúð. Þá horíir
maður fram á veginn. Það var
auðvitað enginn gmndvöllur fyr-
ir því að þetta gengi áfram, en
frekar en að fara frá þessu heim-
ili og ffá þessu bami, þá hefði ég
sennilega látið drepa mig.
Ég fór oftar en einu sinni, en
vildi alltaf koma aftur. Ég elsk-
aði barnið mitt og það var ýmis-
legt sem ég var ánægður með og
stoltur af, þrátt fyrir allt. Ég vildi
reyna aftur, reyna að bæta mig. I
dag er ég afskaplega feginn að
þetta fór svona. En það var ekki
fyrr en ég var kominn með reipið
um hálsinn og sagðist ekki geta
þetta lengur, ekki þola meira. Ég
þoldi ekki þessi stöðugu brjál-
æðisköst. Maður veit ekki hvort
er verra, köstin eða biðin eftir
þeim, vitneskjan um að þetta
getur gerst hvenær sem er. Ég
þakka fyrir að ég kálaði mér ekki
— það var h'f og undur.
Éftir að við skildum leitaði á
mig spumingin: Af hveiju hafði
ég sem karlmaður ekki stjóm á
þessu, af hveiju gafst ég svona
upp? Ég hef eiginlega ekki enn
getað viðurkennt það fyrir sjálf-
um mér, finnst að ég hefði átt að
geta stjómað þessu. En ég vildi
ekki skilja, ég vildi að við ynn-
um okkur út úr þessu. Og ég var
orðinn of mikil taugahrúga til að
hugsa rökrétt.
Umræðan um ofbeldi á heim-
ilum hefur alltaf verið á þann
veginn að það sé karlmönnum að
kenna, einmitt vegna þess að all-
ir líta svo á að karlmaðurinn eigi
að geta haft stjóm á svona að-
stæðum. Karlmaðurinn á ekki að
hlusta á svona lagað, hann á að
vera svo sterkur og sjálfstæður.
Með þessu er ég ekki að gera lít-
ið úr því sem konur hafa þurft að
þola og beijast fyrir, heldur að
benda á að umræðan er ekki ein-
hlít. Ofbeldi er ekki kynbundið.
Það stendur enginn karlmaður
upp og talar um svona hluti. Um
leið og viðurkennt er að eitthvað
þessu lQct geti gerst eða hafi gerst
er maður að viðurkenna eitthvað
annað slæmt um sjálfan sig, að
maður sé ekki alvömkarlmaður.
Samt gmnar mig að það séu
margir karlmenn í töluverðri
kreppu. Ég hefði sannarlega
þurft á karlaathvarfi að halda á
sínum tíma, en hugmyndin um
sérstakt athvarf fyrir karla virkar
absúrd á ókunnuga, af því að við
viljum halda í þessi karlmanna-
gildi, að vera harðir og sjálfstæð-
ir.
Það em lrka viðbrögð flestra
þegar þeir heyra frásögn á borð
við þessa — að maðurinn sé
aumingi, enginn karlmaður. Ég á
heldur ekkert auðvelt með að
segja þessa sögu. Ég vil ekki lifa
lífinu sem aumingi í annarra
augum. Ég þarf heldur enga
samúð. Þetta er h'fsreynsla sem
ég lenti í og ég er feginn að henni
er lokið."
ÞESSIÓGN ER FARIN
Eftir nokkra baráttu við eigið
stolt ákvað hann að leita sér að-
stoðar hjá sálfræðingi. ,JÉg var
alltaf að reyna að sanna mig í
hennar augum og fór til sálffæð-
ingsins með það fyrir augum að
bæta mig. Fyrsta samtal mitt við
hann var einræða mín um hvem-
ig ég gæti breytt sjálfum mér,
staðið mig betur og gert betur.
Mér fannst ekkert jákvætt í fari
mínu. Ég var manna ófh'ðastur,
leiðinlegastur, latastur, ódugleg-
astur — listinn var endalaus yfir
það sem hún var búin að telja
mér trú um. Ég varð alger aum-
ingi.
Það var ekki fyrr en eftir
nokkra mánuði að ég fór að ná
mér, fór að sjá að þetta gat ekki
allt verið mér að kenna. Það var
ekki fyrr en undir það síðasta að
ég skildi hvað hún hafði gert
mér.
Ég náði samt aldrei að losna
alveg við hræðsluna. Ég er hálf-
hræddur við hana enn þann dag í
dag. A endanum tókst mér þó að
verða almennilega reiður. í dag
er ég bara feginn að þetta er búið,
að ég er laus. Ég er búinn að
ganga frá þessu þannig að ég er
laus við hana og það er fyrst
núna að ég er farinn að geta haft
virkilega gaman af lífinu. Þessi
ógn er farin.“
Hann hefur ekki átt í ástar-
sambandi síðan þau hjónin
skildu. „Ég hef tvisvar reynt að
sofa hjá, en ekki getað það. Það
hefur aldrei gerst áður, var aldrei
vandamál hjá mér áður fyrr. En
kynferðisleg höfnun var eitt af
því sem ég upplifði í þessu
hjónabandi — hún hafði ekki
áhuga, þótti ég eflaust ekki duga
til þess frekar en annars. Ég er þó
farinn að hafa gaman af því að
daðra aftur, en ekki meira en
það. Kannski verður langt þang-
að til ég get treyst kvenfólki aft-
ur.“
Karl I n. Birgisson
„Ég þakka fyrir að ég kálaði
mér ekki — það er líf og
undur."
„Ef hún hefði verið karl-
maður hefði hún örugglega
drepið mig."
„Umræðan um ofbeldi á
heimilum er ekki einhlít. Of-
beldi er ekki kynbundið."
STEFÁN
Ingólfsson verkffæðingur
er nú búinn að reikna út að
við íslendingar séum engir
affeksmenn í íþróttum —
meira að segja Liechtenstein-
búar séu okkur ffemri. Þetta
eru auðvitað fáránlegar
niðurstöður og hlýtur að vera
kominn tími til aðeinhver
taki reiknivélina af Stefáni
áður en hann reiknar eitthvað
meira frá okkur. Hann var
tiltölulega skaðlaus á meðan
hann hélt sig við húsin en
þetta er komið út í öfgar.
Hann tekur þó ekki af okkur
að við eigum sterkustu menn
heims — eða hvað? Nú er
MAGNÚS
Ver Magnússon búinn að
hóta því að gerast Suður-
Afríkumaður til að fá eitt-
hvað almennilegt að borða.
Magnús yrði þá fyrstur
manna til að flýja hung-
ursneyð á íslandi! En þetta er
auðvitað herfilegt, að þurfa
að missa Magnús, ofan á allt
annað. Jón Páll er dottinn í
sundur og Hjalti Úrsus dott-
inn í lyfjaboxið. Hljóðlátustu
stórtíðindi síðustu viku eru
hins vegar komin ffá
ÓLAFl
Ólafssyni landlækni. Hann
vill færa effirlaunaaldurinn
upp (sjálfsagt svo hann geti
verið lengur landlæknir).
Ólafur er búinn að gefa út
sérstaka bók um þetta
áhugamál sitt og ætlar greini-
lega að berjast. Hann bendir á
að þessi fáránlega regla um
67 árin sé komin frá
Bismarck, sem var kanslari
Þýskalands á síðustu öld.
Bismarck hefur löngum verið
þakkað að hafa fundið upp
almannatryggingakerfið en
líklega hefur hann talið sig
geta lofað eftirlaunum um 67
ára aldur því almennt urðu
menn ekki svo gamlir þá. En
urn titilinn „púki vikunnar"
keppa tveir hæfir menn.
Annars vegar Ámundi
Ámundason umboðsmaður
(Jóns Baldvins
Hannibalssonar), sem sendi
frá sér grein í „vinsemd og
virðingu" til flokkssystkina
sinna, og hins vegar
HRAFN
Gunnlaugsson kvik-
myndasnillingur. Ekki nóg
með að hann hafi höggvið í
varpið í Gróttu og eyðilagt 20
ára tómstundaiðju Guðjóns
Jónatanssonar, sem gerði
sjálfan sig að eftirlitsmanni,
heldur þrætir hann fyrir allt
saman. Þar að auki hefur
komið í ljós að hann ætlaði að
láta Lindu Pétursdóttur
striplast um í eyjunni, sem
væntanlega hefði alveg
eyðilagt varpið. Það má með
sanni segja að ekki verði
ládeyða á íslandi á meðan
Hrafn er á meðal vor.