Morgunblaðið - 30.04.2004, Qupperneq 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 30. APRÍL 2004 MORGUNBLAÐIÐ
fjallaði síðan um uppsagnirnar hjá
varnarliðinu á síðasta ári og sagði:
„Samkvæmt þeim upplýsingum sem
ég hef hafa aðeins 35 af þessum 100
aðilum fengið atvinnu; um það bil
einn fimmti hefur farið á eftirlaun,
en um það bil einn þriðji er því mið-
ur enn þá atvinnulaus, en fjórtán af
þessum einstaklingum hafa fengið
aðra vinnu hjá varnarliðinu.“
Frekari hagræðingaraðgerðir
Halldór sagði enn fremur að þeir
fjórtán, sem sagt var upp til við-
bótar hjá varnarliðinu fyrir um það
bil viku, hefðu starfað á gistiheimili
á vellinum. „Þá hefur varnarliðið til-
kynnt að á næstu tveimum mán-
uðum verði hugsanlega farið í frek-
ari hagræðingaraðgerðir, sem geti
falið í sér frekari uppsagnir,“ upp-
lýsti hann. „Við í utanríkisráðuneyt-
inu höfum tekið það skýrt fram við
varnarliðið að það væri mjög mik-
FRAM kom á Alþingi í gær að þing-
menn hafa miklar áhyggjur af at-
vinnumálum á Suðurnesjum en
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra upplýsti að af þeim rúmlega
hundrað einstaklingum sem sagt
var upp störfum hjá varnarliðinu í
nóvember sl., væri þriðjungur, eða
um þrjátíu, enn án atvinnu. Sagði
hann aukinheldur að varnarliðið
hefði tilkynnt að á næstu tveimum
mánuðum yrði hugsanlega farið út í
frekari hagræðingaraðgerðir sem
gætu falið í sér frekari uppsagnir.
Steingrímur J. Sigfússon, þing-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, var málshefjandi
umræðunnar. Sagði hann að takast
þyrfti á við þær breytingar sem
fylgdu brottför bandaríska hersins á
Keflavíkurflugvelli. „Heimamenn og
stjórnvöld eiga að taka höndum
saman og það á að semja um aðlög-
unaráætlun,“ sagði þingmaðurinn
og benti á að Bandaríkjamenn hefðu
í sambærilegum aðstæðum fallist á
aðlögunargreiðslur til starfsmanna
eða atvinnuuppbyggingar.
Halldór Ásgrímsson sagði það að
sjálfsögðu mjög sárt þegar fólk
missti vinnu sína. Í umræddu tilviki
tengdist það sparnaðaraðgerðum og
niðurskurði í fjárlögum flotastöðvar
Bandaríkjamanna hér á landi. Hann
ilvægt að hafa nána samvinnu við
stéttarfélög starfsmanna áður en til
nokkurra aðgerða væri gripið.“
Halldór tók skýrt fram að hann
deildi áhyggjum þingmanna af at-
vinnumálum á Suðurnesjum. Hann
benti þó á að ýmislegt væri jákvætt
við atvinnumál á Suðurnesjum og
vísaði m.a. til þess að umtalsverður
vöxtur hefði verið í starfsemi ann-
arra fyrirtækja en þeirra sem
tengdust varnarliðinu. Meðal ann-
ars væri verið að byggja þar orku-
mannvirki vegna stóriðju. „Það er í
sjálfu sér líka jákvætt að atvinnu-
leysi var minna í marsmánuði núna
en fyrir ári síðan. En hins vegar er
atvinnuleysi meira á Suðurnesjum
en landsmeðaltal hefur gefið til
kynna.“
Steingrímur gerði í framsögu
sinni stöðu varnarviðræðna Banda-
ríkjamanna og Íslendinga einnig að
umtalsefni. Sagði hann reyndar
vandræðalegt að fylgjast með því
máli. „Það hvorki gengur né rekur í
viðræðunum og ekkert bólar á
framhaldi,“ sagði hann. „Forsætis-
ráðherra og utanríkisráðherra eru
jafnvel tvísaga; forsætisráðherra
boðaði viðræður í síðasta mánuði
eða þessum sem utanríkisráðherra
kannast ekkert við. Og ekkert bólar
á neinu. Og þá má ekki gleyma sím-
talinu fræga í Nýju-Jórvík á dög-
unum þegar Bush þakkaði forsætis-
ráðherra fyrir stuðninginn við
Íraksstríðið og vildi að hann flytti
íslensku þjóðinni jákvæð skilaboð.
Því símtali var síðan fylgt eftir
nokkrum dögum seinna með upp-
sögnum fjórtán starfsmanna hjá
hernum í Keflavík.“ Spurði hann því
næst utanríkisráðherra frétta af
viðræðunum.
Bíða enn eftir viðbrögðum
Ráðherra svaraði því til að rík-
isstjórnin hefði komið sínum sjón-
armiðum og stefnu Íslands í örygg-
is- og varnarmálum skilmerkilega á
framfæri við Bandaríkjamenn. „Og
því miður bíðum við enn þá eftir
frekari viðbrögðum þeirra í málinu.“
Bætti hann því við að nú stæði yfir
endurskoðun á heildarliðsaflaþörf
Bandaríkjahers í Evrópu, eins og
þingmanni væri kunnugt um. „Þessi
staða hefur áður verið rædd hér á
Alþingi og það er í sjálfu sér engu
við það að bæta.“ Hann ítrekaði í
þessu sambandi að íslensk stjórn-
völd legðu þunga áherslu á að halda
þeim varnarviðbúnaði sem væri til
staðar hér á landi. Sagði hann jafn-
framt ljóst að hægt yrði að halda
varnarviðbúnað hér þótt einhver
sparnaður yrði og samdráttur í
rekstri.
Þingmenn lýstu áhyggjum sínum af atvinnumálum á Suðurnesjum í utandagskrárumræðu
Frekari uppsagnir
hjá varnarliðinu?
TÖLUVERT var rætt um hina svokölluðu 24
ára reglu, í frumvarpi til breytinga á útlend-
ingalögum, á fundum allsherjarnefndar Al-
þingis um frumvarpið. Frá þessu er skýrt í
nefndaráliti meirihluta nefndarinnar sem rætt
var í umræðum á Alþingi í gær. Samkvæmt
reglunni þarf erlendur maki íslensks ríkis-
borgara að vera orðinn 24 ára til að geta fengið
dvalarleyfi hér á landi sem aðstandandi. Meiri-
hluti allsherjarnefndar gerir þó áfram ráð fyrir
því að reglan standi í frumvarpinu.
Önnur umræða um frumvarpið fór fram á
Alþingi í gær. Gert er ráð fyrir því að það verði
afgreitt sem lög frá Alþingi í dag. Jónína Bjart-
marz, þingmaður Framsóknarflokksins, gerir
fyrirvara við aldurstakmörk í frumvarpinu.
Hún segir að ástin spyrji hvorki um aldur né
landamæri. Jónína styður þó nefndarálit meiri-
hluta nefndarinnar að öðru leyti.
Umdeilt ákvæði í Danmörku
Bjarni Benediktsson, formaður nefndarinn-
ar, ítrekaði í gær að verndarsjónarmið lægju
að baki 24 ára reglunni; með því væri verið að
koma í veg fyrir nauðungarhjónabönd. Hann
benti á að sambærilegt ákvæði væri í dönskum
lögum. Ágúst Ólafur Ágústsson, þingmaður
Samfylkingarinnar og framsögumaður minni-
hluta allsherjarnefndar, benti á að umrætt
ákvæði í dönskum lögum væri mjög umdeilt.
„Við viljum þessa svokölluðu 24 ára reglu út,“
sagði hann er hann mælti fyrir nefndaráliti
minnihlutans. „Við viljum einnig fá 66 ára regl-
una út og við viljum ekki veita heimild til Út-
lendingastofnunar um að fara fram á lífsýna-
töku.“
Geti hafnað lífsýnatöku
Hann ítrekaði að 24 ára reglan ætti eftir að
snerta réttindi tugi Íslendinga á hverju ári til
að sameinast maka sínum á grundvelli hjú-
skapar.
Meirihluti allsherjarnefndar leggur til að við
ákvæði 7. gr. frumvarpsins sem fjallar um
heimild til leitar verði bætt ákvæði um að leit
skuli ákveðin með úrskurði dómara nema sá
sem í hlut á samþykki hana eða brýn hætta sé
að bið eftir úrskurði dómara valdi sakarspjöll-
um. Þá leggur nefndin til að orðalagi í 7. gr.
sem fjallar um heimild Útlendingastofnunar til
að krefjast lífsýna til að staðfesta skyldleika,
verði breytt svo ljóst sé viðkomandi hafi ætíð
heimild til að hafna lífsýnatöku.
Frumvarp til breytinga á útlendingalögum afgreitt frá Alþingi í dag
Engar breytingar eru ráð-
gerðar á 24 ára reglunni
Jónína Bjartmarz ger-
ir fyrirvara við aldurs-
ákvæði frumvarpsins
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Önnur umræða um frumvarp um útlendinga fór fram á Alþingi í gær.
VALGERÐUR Sverrisdóttir viðskiptaráð-
herra upplýsti á Alþingi í gær að hún myndi
ekki á þessu þingi leggja fram frumvarp um
breytingar á samkeppnislögum er varða
samskipti samkeppnisyfirvalda og lögregl-
unnar. „Frumvarpsdrögin hafa verið lögð
fram í ríkisstjórn en ekki verður lagt fram
frumvarp til laga á þessu þingi. Það er ljóst.
Vinnunni er hins vegar engan veginn lokið.“
Ráðherra neitaði að gera frumvarps-
drögin opinber. Sagði hún að umrætt mál
væri ekki útrætt milli þeirra ráðherra sem
þarna ættu í hlut, þ.e. viðskiptaráðherra og
dómsmálaráðherra. Þessi ummæli ráðherra
féllu vegna fyrirspurnar Bryndísar Hlöð-
versdóttur, þingmanns Samfylkingarinnar,
á Alþingi í gær.
Bryndís spurði ráðherra einnig um málið
á Alþingi um miðjan mars sl., en þá kvaðst
ráðherra vonast til að geta lagt umrætt
frumvarp fram á Alþingi á næstu dögum.
Nefnd sem skipuð var í september til að fara
yfir samskipti samkeppnisyfirvalda og lög-
reglunnar, í kjölfar rannsóknar á meintu
samráði olíufélaganna, skilaði af sér nið-
urstöðu til dómsmálaráðherra og við-
skiptaráðherra í upphafi ársins. Síðan hefur
málið verið til umfjöllunar í ráðuneytunum.
Enn eitt leyniplaggið
Bryndís, sem og aðrir þingmenn stjórn-
arandstöðu, gagnrýndu það á Alþingi í gær
að málið; niðurstöður nefndarinnar og
frumvarpið, skyldi ekki enn verið komið inn
á Alþingi. Sagði Bryndís m.a. að skýrslan
hefði þar með bæst í hóp leyniplagga rík-
isstjórnarinnar. „Ráðherra hefur þá ábyrgð
að koma með tillögu til úrbóta í þessum efn-
um og hún verður að rísa undir þeirri
ábyrgð.“
Valgerður upplýsti í umræðunni að nefnd-
in hefði komist að þeirri sameiginlegu nið-
urstöðu að Samkeppnisstofnun rannsakaði
mál fyrirtækja og lögreglan mál ein-
staklinga. Því hefði hins vegar verið haldið
fram að sú tilhögun stæðist ekki mannrétt-
indasáttmála Evrópu. Ráðherra mótmælti
þeirri túlkun. „Ekki verður með neinu móti
séð að slík tilhögun brjóti gegn sáttmál-
anum,“ sagði hún.
Síðar sagði ráðherra: „Ég vil ítreka að
þetta mál verður áfram til umfjöllunar. Það
er ekkert ófremdarástand í þjóðfélaginu. Ég
vil þó að það verði skýrt hvar mörkin liggja
milli þessara mikilvægu stofnana í okkar
samfélagi þannig að allir viti hvað er hvurs.
Ég reikna með – því ég reikna nú með að
þessi ríkisstjórn haldi velli – að við getum
átt von á frumvarpinu á haustdögum.“
Breytingar á
samkeppnislögum
Ekkert frum-
varp fyrr en
næsta haust
ingarinnar, sagði skýrslu menntamálaráðherra
sýna að það ríkti fjölbreytni á fjölmiðlamarkaði
og að ástandið væri harla gott. Vissulega væri
bent á einkenni samþjöppunar en mál væru
ekki þannig vaxin að þau kölluðu á lagasetn-
ingu. Árni M. Mathiesen, sjávarútvegsráð-
herra, sagði skýrsluna sýna klárlega að merki
væru um óæskilega samþjöppun á fjölmiðla-
markaði og í henni væri bent á að lagasetning
væri beinlínis æskileg. Þetta væri meginnið-
urstaða skýrslunnar.
Pétur Blöndal sagðist alla jafna vera mót-
fallinn óþarfa lagasetningum sem snertu við-
skipta- og atvinnulífið enda hefðu menn sér-
stök samkeppnislög. Hann sagði á hinn bóginn
að sér hefði orðið ljóst eftir lestur skýrslunnar
að ekki væri skjól eða hald í samkeppnislögum
að því er snerti fjölmiðlamarkaðinn. Fjölmiðlar
væru fjórða valdið í samfélaginu og því væri
nauðsynlegt að bregðast við með lagasetningu.
Jóhann Ársælsson, þingmaður Samfylking-
arinnar, sagði að með frumvarpinu væri að því
er hann best vissi í fyrsta skipti frá því lög um
prentfrelsi voru sett á Íslandi verið að leggja
það til að prentfrelsi verði tekið af gagnvart
einhverjum aðila á Íslandi. „Ég hef ekki nein
dæmi um það neins staðar frá, og hef reynt að
spyrja, að menn hafi látið sér detta það í hug
fyrr að það væri hægt eða það væri afstaða
þeirra að það skuli setja lög sem banna ein-
hverjum að gefa út blað. En hér er það sem
sagt komið á blað,“ sagði Jóhann.
UMRÆÐUM á Alþingi um skýrslu nefndar á
menntamálaráðherra um eignarhald á fjöl-
miðlum, sem hófust eftir hádegi á miðvikudag-
inn, lauk ekki fyrr en laust fyrir kl. 1 aðfaranótt
fimmtudagsins og höfðu margir þingmenn
kvatt sér hljóðs við umræðurnar.
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, mennta-
málaráðherra, sagði undir lokin að með þeim
miklu umræðum sem farið hefðu fram hefðu
menn fengið enn umfangsmeiri umfjöllun um
málið. „Við erum búin að fá meiri og dýpri um-
ræðu um þetta mál heldur en ellegar hefði
gerst. Þar af leiðandi má búast við enn vand-
aðri vinnubrögðum varðandi afgreiðslu þessa
mikilvæga máls af hálfu þingsins.“
Össur Skarphéðinsson, formaður Samfylk-
Löng umræða um fjölmiðla