Morgunblaðið - 02.05.2004, Qupperneq 28

28 SUNNUDAGUR 2. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
„ÉG VIL sjá að íslenskir listamenn
fjalli um þann veruleika sem við lif-
um í,“ segir Finnur Arnar Arnarson
leikmyndahönn-
uður.
„Ef Íslend-
ingar elta eins og
rakkar ameríska
trúarofstæk-
ismenn í stríð á
að fjalla um það á
stóra sviðinu.
Fólk á að hata
Þjóðleikhúsið og fólk á að elska það.
Ég vil pakka hefðinni niður í nokkur
ár. Sá sem tekur við stöðu þjóðleik-
hússtjóra þarf að þora að treysta
þeim listamönnum sem hafa metnað
til að segja skoðun sína og að treysta
áhorfendum til að kunna að meta
það sem gert er og sagt er.“
Hata leikhúsið
og elska það
Finnur Arnar Arnarson
„ÞJÓÐLEIKHÚSSTJÓRI á að beina
að því öllum kröftum að frjóustu og
bestu listamenn þjóðarinnar á sviði
leiklistar fái að
iðka list sína við
sem bestar að-
stæður,“ segir
Ólafur Haukur
Símonarson leik-
skáld. „Þjóðleik-
hússtjóri þarf að
vera reiðubúinn að
vinna allan sólar-
hringinn, hann er ekki skrif-
stofumaður, hann er ekki silkihúfa,
heldur þjónn listarinnar, fremstur
meðal jafninga. Þjóðleikhússtjóri á að
dæma menn af verkum þeirra, engu
öðru. Þjóðleikhússtjóri þarf að sýna
djörfung og dug og vera reiðubúinn að
standa og falla með ákvörðunum sín-
um. Þjóðleikhússtjóri þarf að hafa log-
andi metnað fyrir hönd íslenskrar leik-
listar og þar með allrar leiklistar.
Þjóðleikhússtjóri verður að skilja að til
þess að reka leikhús sem stenst alþjóð-
legan samanburð verður að iðka leik-
list sem tekst á við íslenskan veruleika.
Ef nýr þjóðleikhússtjóri uppfyllir
framangreind skilyrði ættum við ekki
að þurfa að hafa miklar áhyggjur af
framtíð leikhússins næstu átta ár en
það er víðast hvar talinn skynsamlegur
hámarkstími ráðninga af þessu tagi.
Nýr þjóðleikhússtjóri ætti skilyrð-
islaust við ráðningu að leggja fram
verkefna- og hugmyndalista til næstu
þriggja, fjögurra ára, eins og víða tíðk-
ast. Nýr þjóðleikhússtjóri ætti einnig
að endurskoða skipurit leikhússins
með það að markmiði að sem stærstur
hluti ríkisframlags og eigin aflafjár
nýtist beint listrænni vinnu. Nýr þjóð-
leikhússtjóri þarf að gera háværar
kröfur um endurbætur á leikhúsbygg-
ingunni sem er óhentug, heilsuspill-
andi og bókstaflega að því komin að
hrynja í höfuðið á landsmönnum.“
Ólafur Haukur Símonarson
Takast á við ís-
lenskan veruleika
„ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ á að verða eins
og kirkjan á miðöldum. Valdamikil og
agressíf stofnun sem snýr heiðingjum
til réttrar trúar
með góðu eða
illu,“ segir Bene-
dikt Erlingsson
leikari.
„Þjóðleikhúsið
á að vera eins og
Samkeppn-
isstofnun sem set-
ur leikreglurnar
og refsar þeim grimmilega sem
svíkja. Merki leikhússins á að vera
spurningarmerki eða upphróp-
unarmerki eins og hjá Volksbühne í
Berlin. Það á að reka alla lata leikara
og ráða heimspekinga og skapandi,
duglegt, sjálfstætt hugsandi fólki úr
öllum geirum og reisa við Hverfisgötu
nýja kirkju. Kirkju sannleikans og
hins leitandi hugar.
Verðandi þjóðleikhússtjóri má alls
ekki hafa MBA-gráðu í viðskiptafræð-
um. Það er það sem framkvæmda- og
fjármálastjóri stofnunarinnar á að
hafa í vasanum. Framkvæmdastjór-
inn og við hin í leikhúsinu erum verka-
mennirnir sem höldum á sveðjunni og
höggvum okkur í gegnum þykknið.
Þjóðleikhússtjórinn er leiðtoginn sem
klifrar upp í tréð og segir okkur hvort
við séum í réttum skógi. Kynfæragerð
þjóðleikhússtjóra skiptir ekki máli.
Menntamálaráðuneytið á ekki að
spekúlera í hvort þau eru utanáligg-
andi eða innsokkin á umsækjendum.
Þjóðleikhússtjórinn þarf að vera
skapandi listamaður, virkur heim-
spekingur eða starfandi mannfræð-
ingur. Ekki fyrrverandi eða út-
brunnið eitt eða annað. Guð og
Þorgerður forði oss frá flokk-
pólitískum karli eða kerlingu, frá hé-
gómlegum karríerista, frá vinstri-
hægri-fram-sam-sjálf-flokks-dýri.
Guð blessi þjóðleikhússtjórann.“
Benedikt Erlingsson
Kirkja hins
leitandi hugar
„ÉG VIL sjá að Þjóðleikhúsið styðji
betur við leikritaskáld og nýsköpun í
leikhúsinu,“ segir Vala Þórsdóttir,
leikkona og leik-
skáld. „Ég tel mik-
ilvægt að það ráði
til sín höfunda í
lengri tíma á
sómasamlegum
launum til að leik-
ritunin nái sér al-
mennilega á strik
og hægt sé að
vinna verkin af einhverju viti. Síðan
vildi ég sjá fleiri höfunda vinna í náinni
samvinnu við leikarana og aðra lista-
menn innan hússins til að stuðla að
leikverkum sem þróast innan teym-
isins í húsinu, algerlega frá grunni.
Sú manneskja sem tekur við Þjóð-
leikhúsinu þarf að hafa óbilandi áhuga
á leikhúsi og listum og vera nógu hug-
uð til að gera róttækar breytingar í
stjórnun hússins og starfsmannahaldi
sem væri sjálfsagt hægt að einfalda til
muna og nýta fjármagnið frekar til
listsköpunar. Hún þarf að hafa traust
á starfsmönnum sínum og kunna að
velja hæft fólk í stöðurnar. Hún þarf
að hafa skipulagsgáfur og vera góð í
samskiptum og kunna að leita sér að-
stoðar varðandi þau verkefni sem hún
hefur ekki vit á. Hún þarf að hafa ein-
skæran áhuga á því sem listamenn
hafa fram að færa í dag.“
Vala Þórsdóttir
Nógu huguð til
að gera róttækar
breytingar
„ÉG vil sjá veg íslenskrar leikritunar
gerðan sem mestan í Þjóðleikhúsinu.
Þar verður Þjóðleikhúsið að taka
frumkvæðið,“
segir Felix Bergs-
son, leikari og for-
maður Bandalags
sjálfstæðra at-
vinnuleikhúsa.
„Ég vil sjá þjóð-
leikhússtjóra sem
vinnur náið með
fólkinu í húsinu og
býr til vinnustað þar sem allir upplifa
að þeir hafi eitthvað fram að færa. Ég
vil sjá þjóðleikhússtjóra sem tekur
forystu í að auka hagkvæmni í
rekstri. Þannig þarf að skipuleggja
leikárið betur og standa svo við það
skipulag. Ég vil sjá þjóðleikhússtjóra
sem hefur góð tengsl við erlenda
listamenn og þorir að bjóða þeim til
samstarfs við okkur sem vinnum hér
heima. Ég vil sjá Þjóðleikhús sem
vekur þjóðfélagslega umræðu og tek-
ur á málum líðandi stundar. Ég vil fá
þjóðleikhússtjóra sem nálgast nýja
Íslendinga af erlendum uppruna. Ég
vil sjá Þjóðleikhús sem landsmönnum
öllum finnst sjálfsagt að heimsækja
nokkrum sinnum á ári. Ég vil sjá
þjóðleikhússtjóra með sterka list-
ræna sýn. Góðan stjórnanda sem hef-
ur lag á að fá fólk með sér en þorir
jafnframt að taka ákvarðanir sem
ekki falla öllum í geð.“
Felix Bergsson
Vekja þjóðfélags-
lega umræðu
„ÞAÐ væri gaman ef fengist að reka
skýra og djarfa listræna stefnu í
Þjóðleikhúsinu á komandi árum
óháða stans-
lausum kröfum
samfélagsins og
stjórnvalda um
aðsóknarmet,“
segir Hrafnhildur
Hagalín Guð-
mundsdóttir, leik-
skáld og drama-
túrg.
„Mér finnst líka brýnt að næsti
þjóðleikhússtjóri haldi áfram og efli
enn frekar starf fráfarandi leik-
hússtjóra hvað varðar íslenska leik-
ritun með markvissri langtímastefnu
sem myndi kannski ekki byrja að
skila árangri fyrr en um það leyti
sem skipt yrði aftur um þjóðleik-
hússtjóra.
Manneskjan sem tekur við stöðu
þjóðleikhússtjóra verður umfram allt
annað að hafa afgerandi og sterka
listræna sýn, traustan listrænan bak-
grunn námslega og/eða atvinnulega
séð til að byggja slíka sýn eða stefnu
á og persónulegan styrk og dirfsku
til að fylgja henni eftir.“
Hrafnhildur Hagalín
Guðmundsdóttir
Efla enn frekar
íslenska leikritun
„Í TÍÐ næsta þjóðleikhússtjóra
myndi ég vilja sjá meira af nýjum
verkum eftir innlenda og erlenda
höfunda,“ segir
Steinunn Ólína
Þorsteinsdóttir
leikkona.
„Leggja ætti af
kassastykkjaupp-
færslur, afnema
fastráðningu
ungra leikara og
rækta unga inn-
lenda leikstjóra af báðum kynjum.
Bjóða ætti oftar heim erlendum leik-
stjórum til að kynna okkur strauma
og stefnur annarra þjóða. Ég vil sjá
leikhús sem ögrar, vekur og
menntar. Sá sem tekur við starfi
þjóðleikhússtjóra þarf að vera sjálf-
stæður í hugsun, hafa auga fyrir
hæfileikum annarra og síðast en
ekki síst sannfæringu um að leikhús
hafi menningarhlutverki að gegna.“
Leggja af
kassastykki
Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir
„Í TÍÐ næsta þjóðleikhússtjóra vil
ég sjá leikhúsið einbeita sér að upp-
setningu nýrra íslenskra sem og er-
lendra verka
ásamt uppsetn-
ingum á klass-
ískum verkum í
nýjum búningi,“
segir Ragnheiður
Skúladóttir, leik-
ari og deild-
arforseti leiklist-
ardeildar LHÍ.
„Fjölbreytni í vali á leikstjórum.
Þjóðleikhúsið á að sinna m.a. þeirri
leiklist sem stuðlar að nýsköpun í
faginu þó svo að það feli ekki við
fyrstu sýn í sér peningalegan ávinn-
ing. Ég myndi vilja sjá Þjóðleikhúsið
reyna að tengjast með beinum og af-
gerandi hætti samfélagi okkar.
Manneskjan sem tekur við starf-
inu þarf fyrst og fremst að hafa óbil-
andi trú á að Þjóðleikhúsið eigi sér
tilverurétt og kraft til að fylgja
þeirri sannfæringu eftir. Í þessu get-
ur margvísleg menntun og reynsla
hjálpað til.“
Nýsköpun
faginu
Ragnheiður Skúladóttir
„ÉG MYNDI gjarnan vilja sjá leik-
húsið laða til sín og opna sig fyrir
fleira fólki af minni kynslóð, lista-
mönnum og ekki
síður áhorf-
endum,“ segir
Atli Rafn Sigurð-
arson leikari.
„Þjóðleikhúsið
verður líka að
vera segull á
skáldin okkar
hér, það þarf að
uppgötva okkar Ibsena hér á Íslandi
og kenna þeim á leikhúsið. Að mínu
mati á Þjóðleikhúsið að leggja meg-
ináherslu á frumsköpun. Þar með er
ég ekki að segja að leggja eigi alla
klassíkina til hliðar, bara að þegar
hún er notuð þá þurfi hún að eiga
fullkomið, alvöru erindi. Kannski má
endurskoða sýningafyrirkomulagið
og reksturinn en það er flókið mál.
Sá sem tekur við starfi þjóðleik-
hússtjóra þarf að geta hrifið allt
starfsfólkið með sér, inspírerað og
gert meðábyrgt í að gera Þjóðleik-
húsið að besta leikhúsi í heimi. Þetta
er örugglega erfitt starf og maður
sér ekki marga fyrir sér í því. En
þjóðleikhússtjóri þarf að mínu mati
að vera hugaður, opinn og góður í að
velja sér samstarfsfólk, treysta því
og fá það til að skrúfa frá sköp-
unargáfunni.“
Atli Rafn Sigurðarson
Segull á skáldin
„ÞAÐ væri allt í lagi að sá sem tekur
við starfi þjóðleikhússtjóra hefði
skipulagsgáfu, kannski,“ segir
Hjalti Rögn-
valdsson leikari.
„Listrænt
innsæi og lipurð í
mannlegum sam-
skiptum. Helst af
öllu vildi ég fá út-
lending – blá-
ókunnugan
mann.“
Útlending, blá-
ókunnugan mann
Hjalti Rögnvaldsson
„ÉG sé fyrir mér að næsti þjóð-
leikhússtjóri nýti betur alla leik-
ara hússins, þannig að fjölbreyti-
leiki fái notið sín
sem best,“ segir
Hanna María
Karlsdóttir leik-
kona. „Að mínu
mati þarf sá
sem tekur við
starfi þjóðleik-
hússtjóra að
hafa reynslu úr
leikhúsheiminum, listrænan metn-
að og þor til að taka áhættur.
Einnig er mikilvægt að hann hafi
viðskiptavit og hæfni í mannlegum
samskiptum.“
Listrænn
metnaður og þor
Hanna María Karlsdóttir
„FYRST og fremst þarf að sjá til
þess að leikhússtjóri sitji ekki leng-
ur en fjögur ár og verði ekki end-
urráðinn nema í
undantekning-
artilvikum,“
segir Sigurður
Skúlason leikari.
„Og þá þarf
að breyta lög-
um. Sagan sýnir
það aftur og aft-
ur að menn
spillast af valdi, það er nákvæm-
lega sama hver á í hlut. Ég vil sjá
lifandi leikhús sem er ekki múl-
bundið af markaðslögmálum og
höktandi á eftir ímynduðum smekk
áhorfenda. Vakandi, virkt leikhús
sem tekur púlsinn á samtímanum,
hefur frumkvæði og bregst við af
áræði. Leikhússtjórinn þarf að
standa báðum fótum á jörðunni,
vera víðsýnn og hafa reynslu af
listum, opinn fyrir nýjum hug-
myndum og fljótur að bregðast við.
Hann þarf að vera vel heima í sög-
unni og leikhúshefðum, vera í
góðu, opnu sambandi við sam-
starfsfólk sitt og treysta því. Hann
þarf líka að vera vel heima í sam-
tíma sínum og skynja hræringar
og strauma og hafa innsæi hvað
það snertir. En síðast en ekki síst
þarf hann að vera vel heima í sjálf-
um sér til að axla þá ábyrgð og
fara vel með það vald sem staðan
býður upp á. Svo hann lokist ekki
inni í þeirri stöðu sinni, í sínum
smekk, og beri þar með dauða í för
með sér.“
Sigurður Skúlason
Ráðinn til
fjögurra ára
Framtíð Þjóðleikhússins
Kynntu þér tilboð okkar
á bílaleigubílum
Pantaðu AVIS bílinn áður en þú leggur af stað
Það borgar sig – Hringdu til AVIS í síma 591-4000
Við erum í 170 löndum
5000 stöðum
T.d. Reykjavík, London, Kaupmannahöfn,
Frankfurt, Milano, Alicante ...
AVIS Knarrarvogi 2 – 104 Reykjavík – Sími 591 4000 – Fax 591 4040 – Netfang avis@avis.is – Heimasíða www.avis.is
Minnum á Visa afsláttinn
…með allt fyrir fjölskylduna