Morgunblaðið - 15.06.2004, Blaðsíða 19

AKUREYRI
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ 2004 19
NÍU ára börn sem búa í þéttbýli á
landsbyggðinni og sveitum eru í
betra líkamlegu formi en jafnaldrar
þeirra sem búa á höfuðborgarsvæð-
inu. Börn á þessum aldri sem og
einnig 15 ára ungmenni sem búa á
landsbyggðinni stunda frekar íþrótt-
ir í íþróttafélögum en börn á höf-
uðborgarsvæðinu. Þá er neysla á
gos- og svaladrykkjum og sælgæti
minni hjá 9 ára börnum sem búa í
sveit samanborið við börn sem búa í
þéttbýli og höfuðborgarsvæðinu og
það sama gildir um 15 ára ung-
menni.
Þetta kemur fram í viðamikilli
rannsókn, „Heilsufar og lífsstíll 9 og
15 ára Íslendinga“ sem Erlingur Jó-
hannsson, dósent við íþróttafræða-
setur Kennaraháskóla Íslands,
kynnti í Háskólanum á Akureyri í
gær. Rannsóknin var gerð á síðasta
skólaári, meðal 9 og 15 ára barna og
ungmenna og var markmiðið að
kanna heilsufar, hreyfingu, mat-
aræði og félagsfræðilega þætti.
Rannsóknin var framkvæmd á
landsvísu og úrtakið var um 1.300
börn, þar af var þriðjungur þeirra í
grunnskólum á Akureyri og ná-
grenni. Erlingur sagði að um al-
þjóðlega langtímarannsókn væri að
ræða og hún yrði endurtekin að 6 ár-
um liðnum, þá hjá 9, 15 og 21 árs ein-
staklingum. Svipuð rannsókn hefur
verið gerð í Portúgal, Eistlandi,
Danmörku, Noregi og víðar.
Meiri þátttaka í íþróttum
„Börn á Akureyri og nágranna-
sveitum virðast samkvæmt nið-
urstöðum rannsóknarinnar vera í
betra líkamlegu formi en þau á höf-
uðborgarsvæðinu. Ein ástæða þess
er líklega sú að þau stunda íþróttir í
meira mæli, þau nýta sér þjónustu
íþróttafélaganna meira. Ef til vill
gæti það verið vegna þess að fram-
boð á annarri afþreygingu er meira
á höfuðborgarsvæðinu, þar er meira
í boði,“ sagði Erlingur. Þetta á við
um 9 ára börnin en engin marktæk-
ur munur var á líkamlegu formi
þeirra 15 ára eftir búsetu.
Fram kemur í rannsókninni að
íþróttaiðkun barna og ungmenna er
algeng á Íslandi og að fleiri börn
hreyfi sig nú og taki þátt í íþróttum
innan íþróttafélaga en fyrir 10 árum.
„Fyrst og fremst er þó íþróttaiðkun
að aukast hjá þeim sem stunda
íþróttir oft, fjórum sinnum í viku eða
oftar. Þetta er hópurinn sem stund-
ar keppnisíþróttir. Iðkunin hefur
ekki aukist í sama mæli hjá þeim
sem æfa lítið,“ sagði Erlingur. Hann
benti á að mikil áhersla væri lögð á
afrekstengt íþróttastarf hér á landi.
Menn þyrftu að velta fyrir sér fleiri
möguleikum, fjölbreyttara íþrótta-
starfi sem höfðaði til þeirra barna
sem virkilega þyrftu á hreyfingu að
halda en finna sig ekki í hefð-
bundnum keppnisíþróttum.
Þrátt fyrir aukna þátttöku í
íþróttum er kyrrseta fyrirferð-
armikil í lífi ungs fólks. Þannig leiðir
rannsóknin í ljós að piltar eyða mikl-
um tíma í að spila tölvuleiki og horfa
á sjónvarp. Tæp 40% pilta í 10. bekk
spila tölvuleiki í meira en 4 klukku-
tíma á dag um helgar og tæp 27%
stúlkna í 10. bekk horfa á sjónvarp
eða myndbönd í meira en 4 tíma á
dag á virkum dögum. „Þessi mikla
sjónvarps- og tölvunotkun er helsta
ástæða hreyfingarleysis íslenskra
barna og ungmenna,“ sagði Erling-
ur. Hann sagði þó jákvætt að mat-
aræði hefði almennt batnað á síðast-
liðnum áratug, neysla á gos- og
svaladrykkjum hefði minnkað, en
væri þó enn mikil. Þá kom fram að
börn og ungmenni drekka nú meira
vatn en áður.
Helstu niðurstöður rannsókn-
arinnar eru þær að íslensk börn eru
meðal feitustu barna í Evrópu, en
um 20% íslenskra barna, 9 og 15 ára
sem þátt töku í rannsókninni eru of
þung.
Níu ára börn á höfuðborgarsvæði, í öðru þéttbýli og til sveita
Landsbyggðarkrakkar í
betra líkamlegu formi
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Níu ára börn í þéttbýli á landsbyggðinni og í sveitum eru í betra líkamlegu
formi en jafnaldrar þeirra á höfuðborgarsvæðinu. Þar er þátttaka í íþrótt-
um á vegum íþróttafélaga meiri. Þessi mynd var tekin á KA-svæðinu á Ak-
ureyri þar sem algengt er að krakkarnir komi á reiðhjólum til æfinga.
EKKI liggur ljóst fyrir hve mikið
fjárhagslegt tjón varð þegar kvikn-
aði í rannsóknarhúsinu við Háskól-
ann á Akureyri á föstudagskvöldið,
og orsök brunans er heldur ekki
kunn.
Húsið er í byggingu og unnið var
við það þar til um kl. 20.30 á föstu-
dagskvöldið en tilkynnt var um eld-
inn laust fyrir klukkan 21.
Guðmundur Jóhannesson er
byggingastjóri hússins á vegum
verktakans, ÍAV. Hann sagði það
ekki liggja endanlega fyrir fyrr en
eftir viku, jafnvel hálfan mánuð, hve
tjónið er mikið. „Þetta leit illa út þeg-
ar að var komið. Þá hélt ég að þetta
væri miklu meira en raunin er; mér
sýnist á öllu að skemmdir séu mun
minni en óttast var í fyrstu.
Skemmdir eru líklega óverulegar
innandyra, þó enn sé ekki ljóst með
rafmagnskapla og þess háttar,“
sagði hann við Morgunblaðið.
Vinna er langt komin við austur-
álmu hússins, sem svo er kölluð,
lægri bygginguna. Þar eru dúkar
komnir á gólf og hengiloft komin
upp, „en sá hluti hússins virðist sem
betur fer hafa sloppið. Sjöundu hæð
turnsins, efra hússins, hafði ekki al-
veg verið lokað – átti enn eftir að
glerja nokkrar rúður – og það hefur
líklega orðið til þess að reykurinn
komst allur þar út og leitaði því ekki
niður í neðri bygginguna. Ég ímynda
mér það að minnsta kosti að hefði
efsta hæðin verið orðin alveg þétt
hefði reykurinn farið niður.“
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Gífurlegan reyk lagði frá húsinu.
Fór mun
betur en á
horfðist
Samið um tölvuþjónustu | Samn-
ingur hefur verið gerður milli Tölvu-
fyrirtækisins Skríns og Nátt-
úrufræðistofnunar Íslands um
heildarþjónustu á tölvusviði við set-
ur stofnunarinnar á Akureyri og
Reykjavík. Þetta er einn stærsti
þjónustusamningur sem Skrín hefur
gert. Um þriggja ára skeið hefur
fyrirtækið þjónað setri stofnunar-
innar á Akureyri, en nú bætist
Reykjavíkursetur stofnunarinnar
við og eru því útstöðvar í allt um 60
talsins. Um er að ræða kerfisleigu,
gagnaflutning, netþjónustu, keyrslu
miðlægra gagnagrunna og á ein-
stökum útstöðvum, afritunartöku
gagna og fleira.
Skrín hefur á undanförnum árum
verið í jöfnum og örum vexti og
keypti nú í vetur sem leið rekstur
Anza. Í framhaldinu var starfsemin
flutt að Furuvöllum 13 á Akureyri
og þar hefur verið settur upp einn
fullkomnasti tölvusalur landsins.
  
Vefur um Sorpeyðingu | Sorp-
eyðing Eyjafjarðar hefur opnað
nýjan vef sem hefur slóðina
www.sorpey.is, en hann var form-
lega opnaður á vorfundi Héraðs-
nefndar Eyjafjarðar. Vefnum er
annars vegar ætlað að vera upplýs-
ingabanki fyrir Eyfirðinga um allt
sem viðkemur flokkun úrgangs til
endurvinnslu og hins vegar að veita
stjórnsýsluupplýsingar um Sorp-
eyðinguna.
  
ALLS voru 245 kandídatar braut-
skráðir frá Háskólanum á Akur-
eyri á laugardaginn. „Af þeim hafa
199 stundað námið hér á Akureyri
en 46 hafa stundað fjarnám fyrir
milligöngu símenntunar- og
fræðslumiðstöðva annars staðar á
landinu á Egilsstöðum, í Neskaup-
stað, á Hornafirði, í Hafnarfirði og
á Ísafirði,“ sagði Þorsteinn Gunn-
arsson, rektor háskólans, m.a. við
þá athöfn.
Í þessum hópi 245 manna eru
m.a. 24 kandídatar sem hafa stund-
að fjarnám í leikskólafræðum fyrst
í Kópavogi og síðar fyrir milli-
göngu Námsflokka Hafnarfjarðar.
Að auki brautskrást 17 hjúkr-
unarfræðingar og viðskiptafræð-
ingar við sérstaka athöfn sem hald-
in verður í Reykjanesbæ á
þjóðhátíðardaginn en þeir hafa
stundað þaðan fjarnám við háskól-
ann. Samtals verða því á þessu vori
brautskráðir 262 kandídatar frá
Háskólanum á Akureyri og er það
langstærsti hópur sem hefur braut-
skráðst þaðan.
Í vetur voru starfræktar sex
deildir við Háskólann á Akureyri:
auðlindadeild, félagsvísinda- og
lagadeild, heilbrigðisdeild, kenn-
aradeild, rekstrar- og við-
skiptadeild og upplýsinga-
tæknideild. „Var þetta fyrsta
starfsár félagsvísinda- og laga-
deildar sem hóf starfsemi sína með
afar öflugu starfi,“ sagði Þor-
steinn.
„Samtals stunduðu 1.470 nem-
endur nám við háskólann og hafa
þeir aldrei verið fleiri. Árið áður,
þ.e. háskólaárið 2002–2003, voru
1.060 nemendur við nám í háskól-
anum og er hér því um mjög mikla
aukningu að ræða eða um 39%.“
Fyrstu kandídatarnir með BS-
próf í tölvunarfræði voru braut-
skráðir frá skólanum að þessu, 17
talsins. „Námi í tölvunarfræði í
upplýsingatæknideild var komið á
fót með samstarfi háskólans og Ís-
lenskrar erfðagreiningar og fleiri
aðila og hófst starfsemi deild-
arinnar á haustmisseri 2001. Hóp-
ur mjög hæfra kennara, sem marg-
ir eru af erlendu bergi brotnir,
starfa við deildina sem gerir hana
samkeppnishæfa við bestu tölv-
unarfræðideildir við erlenda há-
skóla. Kennsla fer fram á ensku en
það gerir í senn kleift að bjóða er-
lendum nemendum að nema við
deildina sem og að auka hæfni ís-
lenskra nemenda og undirbúa þá
betur undir störf eða framhalds-
nám erlendis,“ sagði rektor.
„Þess má geta að í þessum hópi
tölvunarfræðinga er Haukur
Pálmason sem brautskráist með
hæstu meðaleinkunn í fyrri hluta
námi sem nokkurn tíma hefur ver-
ið gefinn við Háskólann á Akureyri
eða 9,60. Haukur er bróðir Önnu
Berglindar Pálmadóttur sem
brautskráist úr kennaradeild með
meðaleinkunnina 9,28 sem er næst-
hæsta meðaleinkunn í fyrri hluta
námi sem hefur verið gefin við há-
skólann.“
Systkin með hæstu meðal-
einkunnir skólans frá upphafi
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Fjölmenni var við brautskráningu frá Háskólanum á Akureyri.
Laufás að kvöldlagi | Tekin hefur
verið upp sú nýbreytni að hafa safn-
ið að Laufási opið að kvöldlagi á
fimmtudagskvöldum, frá og með 17.
júní og er þá opið til kl. 22. Þá verður
hægt að skoða Gamla bæinn og upp-
lifa kvöldfegurðina sem blasir við af
hlaði Laufásbæjarins. Hægt er að
kaupa kvöldhressingu í þjóðlegum
stíl í gamla prestshúsinu.
Ýmsir viðburðir eru á dagskrá í
Laufási í sumar, næst „Leikjadagar
barna“ sem verða 21. til 26. júní.
Kenndir verða gamlir leikir milli kl.
14 og 15 alla dagana og er „börnum“
á öllum aldri velkomið að taka þátt í
leikjunum eða horfa á.
Í Laufási er opið frá 9–18 alla
daga og til 22 á fimmtudögum. Veit-
inga- og minjagripasalan í Gamla
prestshúsinu er einnig opin á sama
tíma.