Morgunblaðið - 15.06.2004, Blaðsíða 26

LISTIR
26 ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
BOÐIÐ var til sannkallaðrar ís-
lenskrar tónlistarveislu í Sankti Pét-
ursborg um liðna helgi en þá hélt
karlakórinn Fóstbræður tvenna tón-
leika í samstarfi við finnska karlakór-
inn Muntra Musikanter og Sinfóníu-
hljómsveit Pétursborgar.
Á fimmtudag voru haldnir kórtón-
leikar í hinu sögufræga Smolny
klaustri sem Keisaraynjan Elísabet
setti á laggirnar fyrir hartnær 250 ár-
um sem klausturskóla fyrir heldri-
mannadætur. Á föstudegi héldu kór-
arnir síðan stærri tónleika og fluttu
með Pétursborgarsinfóníunni verkið
Ödipus Rex eftir Igor Stravinsky.
Aðalsalur Fílharmoníunnar í Pét-
ursborg var þétt setinn gestum sem
augljóslega kunnu vel að meta og
drógu hvergi af sér í lófataki og
húrrahrópum. Fyrri helming tón-
leikanna fluttu Fóstbræður og
Muntra Musikanter hvorir í sínu lagi
verk á finnsku, sænsku og íslensku.
Markus Westerlund stjórnaði finnska
kórnum en Árni Harðarson stýrði
Fóstbræðrum. Að auki söng Margit
Westerlund með Muntra Musikanter.
Við flutning á Ödipus Rex eftir hlé
voru einsöngvarar Algirdas Janutas,
Elín Ósk Óskarsdóttir, Andrzej
Dobber, Cornelius Hauptmann og
Snorri Wium. Sögumaður var Alexei
Emelyanov og stjórnandi Bernharð-
ur Wilkinson. Eyþór Eðvarsson var
stjórnandi verkefnisins.
Með fremstu
hljómsveitum heims
„Þetta er auðvitað ein af frægustu
hljómsveitum heims og flaggskip
Rússlands,“ sagði Bernharður Wilk-
inson eftir tónleikana, aðspurður um
þá reynslu að stjórna Sinfóníuhljóm-
sveit Pétursborgar. „Hljómsveitin er
með þeim bestu í heiminum og með
þvílíka sögu á bakvið sig, enda hefur
hún frumflutt flest stórverk Rússa í
gegnum tíðina. Það er rosalega stór
upplifun fyrir mig að stjórna jafnflott-
um hópi í svona sögufrægum sal og
sérstaklega ánægjulegt þegar eins
vel tekst til og nú.“
Þetta er þó ekki í fyrsta skipti sem
Bernharður stjórnar í húsi Fílharm-
oníunnar en hann heimsótti Péturs-
borg fyrir um tveimur árum og
stjórnaði þá flutningi Sálumessu
Mozarts.
Verkið Ödipus Rex varð, að sögn
Bernharðs, fyrir valinu þar sem það
tvinnar bæði saman þörfina fyrir
kröftugan karlakór og er um leið
rússneskt verk. Þannig mætast gest-
irnir og gestgjafarnir á miðri leið en
verkið er þó sungið á latínu. Verkið
samdi Stravinsky á árunum 1926-7 og
er það byggt á grískri goðsögn sem
segir frá hörmulegum örlögum Ödip-
usar sem ungur er borinn út en er
bjargað og elst upp sem sonur Kór-
inþukonungs. Þegar Ödipus kemst til
ára bjargar hann Þebverjum frá hin-
um ægilega Sfinx en gamlir spádóm-
ar rætast þegar Ödipus óafvitandi
myrðir föður sinn og tekur sér sem
konu móður sína, drottningu Þebu.
Fóstbræður og Muntra Musikant-
er luku með þessum tónleikum stuttu
tónleikaferðalagi sínu í Finnlandi og
Rússlandi en 13. maí síðastliðinn
fluttu Fóstbræður Ödipus Rex í
Reykjavík ásamt Sinfóníuhljómsveit
Íslands. Áður hafa Fóstbræður þó
heimsótt Rússland árið 1961 og 1976
en tveir núverandi söngvarar kórsins
hafa tekið þátt í öllum þremur kór-
ferðum: þeir Aðalsteinn Guðlaugsson
sem sungið hefur með kórnum í 53 ár
og Einar Ágústsson, kórmeðlimur til
46 ára.
Áframhaldandi samstarf?
Að sögn Péturs Óla Péturssonar,
eins af skipuleggjendum kóramóts-
ins, hafa þeir Rússar sem komið hafa
að verkefninu lýst yfir mikilli ánægju
sinni með tónleikana, „enda eru Fóst-
bræður vafalaust besti áhugamanna-
karlakór á Norðurlöndunum, ef ekki í
öllum heiminum“. Pétur segir von-
andi að frekara menningarsamstarf
verði á milli landanna en í viðræðum í
heimsókn Ólafs Ragnars Grímssonar
til Vladimírs Pútíns á sínum tíma var
ekki síst lögð áhersla á að þjóðirnar
ættu í auknu menningarsamstarfi.
Að tónleikunum loknum snæddi
hópurinn málsverð á Astoria Hótel-
inu en þar vakti Larissa Volkova, list-
rænn stjórnandi aðalsals Fílharmon-
íunnar, meðal annars máls á því að
vonandi tækist að skapa hefð fyrir
frekari samvinnu milli íslenskra tón-
listarmanna og Fílharmoníunnar.
Örlög fornkonunga rakin
með íslenskum röddum
Morgunblaðið/Ásgeir Ingvarsson
Þau Algirdas Janutas og Elín Ósk Óskarsdóttir sungu aðalhlutverk Ödipusar Rex í Pétursborg. Hér syngja þau
saman á dramatísku augnabliki en til vinstri sést Bernharður Wilkinson stjórna flutningnum. Karlakórinn Fóst-
bræður og Muntra Musikanter sameinuðu krafta sína til að mynda ákaflega veglegan karlakór fyrir verkið.
St. Pétursborg. Morgunblaðið.
asgeiri@mbl.is
VERK Þuríðar Jónsdóttur, Flow
and Fusion, var valið eitt af tíu at-
hyglisverðustu tónverkum sem
kynnt voru á alþjóðlega Tónskálda-
þinginu sem ný-
lokið er í París.
59 verk, valin af
ríkisútvarpstöðv-
um 29 landa í fjór-
um heimsálfum,
voru kynnt á
þinginu. Viður-
kenningin hefur
mikla þýðingu
fyrir tónskáldið
þar sem verkinu
verður útvarpað á næstu mánuðum
af útvarpsstöðvunum sem aðild eiga
að þinginu.
Verk Þuríðar Jónsdóttur, Flow
and Fusion, er samið fyrir hljóm-
sveit og rafhljóð. Það var upphaflega
pantað af „Fondazione Zucchelli“ á
Ítalíu og var frumflutt í Bologna í
febrúar 2002. Frumflutningur verks-
ins á Íslandi var á Myrkum músík-
dögum á liðnum vetri.
Tónskáldaþingið var fyrst haldið
árið 1954. Þá tóku fjórar útvarps-
stöðvar þátt í þinginu en í ár eru
þátttökulöndin hátt í fjörutíu. Tón-
skáldaþingið er vettvangur til kynn-
ingar á nýjum verkum, en auk þess
nokkurs konar keppni, þar sem þátt-
takendur velja áhugaverðustu verk-
in með sérstakri stigagjöf.
Þingið er skipulagt af Alþjóðatón-
listarráðinu (International Music
Council) með stuðningi UNESCO,
vísinda-, menntunar- og menningar-
stofnunar Sameinuðu þjóðanna.
Tónskáldaþingið er einn öflugasti
vettvangur til kynningar á íslenskri
samtímatónlist en á þinginu hittast
fulltrúar fjölmargra útvarpsstöðva
frá öllum heimshornum, kynna tón-
verk frá sínu heimalandi og skiptast
á upptökum af nýjum tónverkum.
Undanfarin ár hefur Íslensk tón-
verkamiðstöð verið í samstarfi við
Ríkisútvarpið um þátttökuna.
Verk Þuríðar
vekur athygli
í París
Þuríður Jónsdóttir
LEIKVERKIÐ In Transit, sem
byggt er á viðtölum við fólk frá fjór-
um mismunandi löndum, hefur lokið
fimm landa för sinni. Leikverkið hóf
göngu sína á leiklistarhátíð í Silke-
borg í fyrra og var svo sýnt í Borg-
arleikhúsinu í febrúar sl. Þaðan fór
það til London og var sýnt í Chelsea
Theatre í tvær vikur og Oslo Nye
Teater í mars. Ferðinni lauk svo
með sýningum í gamalli kaþólskri
kirkju sem breytt hefur verið í leik-
hús og félagsmiðstöð, St Brides
Centre í Edinborg.
Listamennirnir sem þátt tóku í
leikverkinu eru þau Birna Hafstein,
Maríanna Clara Lúthersdóttir, Er-
lendur Eiríksson, Maiken Bernth,
Margrét Kaaber, Oliver Burns, Sean
McGlynn, Sólveig Guðmundsdóttir,
María Heba Þorkelsdóttir, Gregory
Thompson, Rex Doyle, Kristína R.
Berman, Halldór Ágúst Björnsson,
Halldór Örn Óskarsson, Gréta María
Bergsdóttir, Conrad Lynch, Guðrún
Lilja Magnúsdóttir, Ingólfur Júlíus-
son, Ingólfur Þór Tómasson, Svein
Solenes og Goran Kostic.
In Transit hef-
ur lokið fimm
landa för sinni
Morgunblaðið/Ásdís
Úr leikverkinu In Transit.
STEFÁN Jón Hafstein, formaður
menningarmálanefndar Reykjavík-
urborgar, opnaði myndavef Ljós-
myndasafns Reykjavíkur á dög-
unum. Á vefnum eru á þriðja
þúsund mynda í eigu safnsins. Þetta
eru myndir eftir fjóra ljósmyndara,
þá Tempest Anderson (1846–1912),
Magnús Ólafsson (1862–1937),
Gunnar Rúnar Ólafsson (1917–
1965) og Andrés Kolbeinsson
(1919). Um fjörutíu myndasöfn eru í
eigu Ljósmyndasafns Reykjavíkur
og er heildareign þess vel á aðra
milljón mynda.
Markmiðið með því að opna
myndavefinn er að efla þjónustu
safnsins við almenning og miðla
menningararfinum og ljósmynda-
sögunni til sem flestra með því að
veita rafrænan aðgang að ljós-
myndum í eigu safnins. Allir sem
hafa aðgang að Netinu geta skoðað
myndirnar. Á næstu mánuðum bæt-
ast síðan við fleiri myndir, stefnt er
á að í árslok verði þær orðar um tíu
þúsund talsins.
Allar þær myndir sem eru komn-
ar á vefinn hafa ótvírætt menning-
arsögulegt gildi. Þar eru myndir
frá lokum 19. aldar fram á sjöunda
áratug 20. aldar, teknar í Reykjavík
og á landsbyggðinni. Slóðin er
http://www.ljosmyndasafn-
reykjavikur.is Allar myndirnar eru
til sölu.
Morgunblaðið/Jim Smart
Stefán Jón Hafstein opnar nýjan vef Ljósmyndasafns Reykjavíkur.
Á þriðja þúsund mynda
á nýjum myndavef
HVERGI var „haft um hönd“ í
menningarsetri Hafnfirðinga,
eins og mætti kannski misskilja
af fyrirsögninni, heldur réttlætt-
ist hún af óperettulögum frá tón-
listarhöfuðborginni við Dóná, er
voru að mestu í forsæti þegar
Snorri Wium söng á fjölsóttum
hádegistónleikum við undirleik
Antoníu Hevesi. Antonía sá jafn-
framt um kynningar, og féllu
ljúfkímnar örlýsingar hennar í
dágóðan jarðveg.
Ekki voru þó öll atriði dagsins
Vínarkyns. Fyrst og líklega
minnst þekkt var „Musica proib-
ita“ eftir flórverska óperuhöfund-
inn og tónlistargagnrýnandann
Stanislao Gastaldon (1861–1939),
er einnig samdi fjölda sígrænna
dægurlaga á við Donna Clara; í
þeim efnum s.s. eins konar ítalsk-
ur Sigfús Halldórsson. „Banntón-
listin“ nefndist svo vegna
óheppni sagnasöngvarans, er
manni skildist hefði að lokum
orðið fyrir þeirri hremmingu að
syngja móður hinnar heittelsk-
uðu kvöldlokku í misgripum.
Fóru þau Snorri með þessa ser-
enötu in vano af kersknum
myndugleik.
Kaldhæðin aría hertogaborna
flagarans í Mantóvu, La donna e’
mobile, var flutt með glæsibrag.
Síðan tóku við öllu réttnefndari
Vínarlög. Fyrst valsinn kunni eft-
ir Sieczynski, Wien, du Stadt
meiner Träume (hér sem annars
staðar hurfu af nøkkvi hljóð-
varpstvípunktar úr prentmáli
tónleikaskrár) við rausnarlegt
rúbató í píanóleik. Síðan kom
Gern hab’ ich die Frau’n geküßt
úr „Paganini“ Lehárs með álíka
elegans – og háum lokatóni til að
hnykkja á undirtektum, enda
stóð ekki á þeim. Mikla lukku
vakti sömuleiðis Dein ist mein
ganzes Herz sama höfundar úr
„Land des Lächelns“, er flutt var
með tilþrifum þó að toppnótan á
orðunum „strahlender Licht“
hljómaði ofurlítið pínd.
Þá var komið að leynigestin-
um. Alda Ingibergsdóttir söng
dúettinn Ég vil dansa með þeim
Snorra úr Czardásfurstynjunni,
sömuleiðis eftir Lehár, og sýndi
rífandi góða hæð, þó að skær
röddin skartaði hins vegar ekki
mikilli fyllingu. Var því forkunn-
ar vel tekið, og í uppklappi sungu
Alda og Snorri loks annan vals
eftir Lehár á íslenzku, Varir
þegja úr Kátu ekkjunni, við engu
slakari undirtektir.
Vín í hádeginu
TÓNLIST
Hafnarborg
Vínaróperettulög eftir m.a. Lehár í
flutningi Snorra Wium tenórs og Ant-
oníu Hevesi á píanó. Gestur: Alda Ingi-
bergsdóttir sópran. Fimmtudaginn
27. maí kl. 12.
EINSÖNGSTÓNLIST
Ríkarður Ö. Pálsson