Morgunblaðið - 17.10.2004, Qupperneq 11

né þunglyndi er óalgengt. En við reynum að
taka sem fyrst eftir einkennum og veita hjálp.
Það er langt síðan við höfum misst einhvern.
– Misst einhvern?
– Já, sjálfsmorð.
Ég man eftir orðum Katherine um af hverju
sjálfsmorð væru ekki eins algeng í Yale og í
öðrum álíka háskólum: – Þeir eru logandi
hræddir við neikvæða umfjöllun. Skólinn lifir
af mikilli aðsókn nemenda. Þaðan kemur orðs-
tírinn. Veistu hvað gerist þegar það uppgötv-
ast að einhver á við geðræn vandamál að
stríða? Viðkomandi er sendur burtu, sendur
heim, farinn, burt. Ef hann skyldi láta sjálfs-
morð verða að veruleika, er hann a.m.k. ekki
lengur „Yale-stúdent“. Það gerðist ekki innan
skólans.
Salovey sér ekkert athugavert við að ein-
hverjum sé ráðlagt að fara heim. – Ef þeim líð-
ur ekki vel, eða komast ekki inn í samfélagið
hér, er kannski best að þau taki sér hlé. Svo
geta þau komið aftur þegar þau eru orðin frísk.
En við látum engan sitja í súpunni!
Þegar Tristan talar þarf maður að halla sér
fram til að heyra í honum. Þegar kærastan
Katherine svarar þarf maður að beygja sig
ennþá lengra. Við sitjum í einum af görðunum í
Yale, undir fölri haustsól. Þau tala ekki svona
lágt vegna þess að þau vilji forðast að trufla
einhvern á flötinni, þau hafa hreinlega vanið
sig á að tala á lágu nótunum. Þau eru með
bókasafnsraddir.
– 12 tíma, svarar Tristan.
– Eða meira, bætir Katherine við. Spurn-
ingin var hversu lengi þau lesi í lestrarsalnum
á dag. Bókasafnsraddirnar tvær eru dokt-
orsnemar, Tristan í rómverskri sögu, Kather-
ine í grísku og latínu. Þau fengu inngöngu
vegna góðra einkunna, ekki vegna „stjórn-
unarreynslu“ og „hæfileika“. Tristan er frá
Tasmaníu en þar vann hann árleg gullverðlaun
háskólans síns. Þegar hann komst inn í Yale
var frétt um það í dagblaðinu á staðnum. Sá
fyrsti frá Háskólanum í Tasmaníu.
Tristan Taylor og Katherine Wasdin eru
hvorki í leynifélögum né öðrum Yale-félögum.
Þau hafa ekki tíma. Þau hafa heldur ekki
áhuga. Þau ætla að verða prófessorar, ekki
stjórnmálamenn, og tala heldur um uppruna
orða og blæbrigði í latínu. Katherine hefur
fundið villu í Sallustiusi. –Það er infestiss-
umam, ekki infestissuman, er það ekki? hvíslar
hún að Tristan í skugganum undir trénu. „Sá
mest ógnandi“ þýðir orðið. Katherine brosir
blítt.
Á kaffibarnum Starbucks situr grönn vera
við gluggann. Hún slær skjálfandi á lykla-
borðið. Síðan á reiknivélina, svo blaðar hún í
glósunum. Stelpan situr með handleggina þétt
að líkamanum í bleikri hettupeysu sem hún
hefur dregið niður á enni.
– Ég sit hér svo ég sofni ekki, útskýrir
Khay. Daginn eftir á hún að skila tveimur
verkefnum og fara í munnlegt próf. Verkefnin
eru í rekstrarhagfræði og enskum bók-
menntum. Munnlegt próf í einhverju sem hún
kallar trúarbragðaþjóðfræði. Khay Nguyen er
nýnemi. Þá er hún í mörgum fögum. Það er
ekki fyrr en á þriðja ári sem nemendur velja
sér sín fög.
Khay er tekin inn á grundvelli þriðja
viðmiðsins. Bakgrunns. Hún hefur hvorki
hæstu einkunnirnar né leiðtogahæfileika. En
hún á sér sögu sem passaði við Yale. Pabbinn
var hermaður í Víetnam og barðist með
Bandaríkjamönnum. Hann þurfti að flýja til að
bjarga lífi sínu og kom til Bandaríkjanna. Þessi
nítján ára stúlka er sú fyrsta í fjölskyldunni
sem hlýtur háskólamenntun.
– Ég fékk áfall þegar ég fékk bréfið frá Yale.
Af þessum sökum verður hún líka að sýna
árangur. Og notar daga og nætur til að læra. –
Ég sit hér þar til lokar, segir hún. – Svo fer ég
heim og borða. Svo syng ég aðeins. Svo læri ég
aðeins meira. Svo sofna ég. Þegar ég vakna
syng ég aðeins aftur.
Búið ykkur undir erfiða tíma! stendur skrif-
að með krít á malbikið fyrir utan.
– Veistu af hverju ég syng? spyr Khay. – Til
að bilast ekki!
Gaddis Smith er að skrifa sögu Yale á tutt-
ugustu öldinni. En hann verður aldrei búinn. –
Ég er alltaf að finna nýjar áhugaverðar upp-
lýsingar. Vissir þú að þessi háskóli flýtur á
olíu? Tveir forríkir viðskiptajöfrar byggðu
meirihlutann. Annar var hommi og átti enga
erfingja. Hinn vildi láta nefna byggingar og
turna eftir sér!
Prófessorinn sem nú er kominn á eftirlaun
var nýnemi árið 1950. Þá var Yale enn staður
ríkramannasona. Seinna kenndi hann stúd-
entum eins og George Bush, John Kerry og
Howard Dean. Hann man bara eftir einum
þeirra.
– John Kerry. Mér þótti mikið til hans koma.
Hann skráði sig til herþjónustu í Víetnam
þrátt fyrir að efast um stríðið. Hann fór þang-
að með opnum huga, og fylltist, eins og ég, æ
meiri efasemdum um stríðið. Hann var áber-
andi í Yale.
Bæði John Kerry og Howard Dean hafa
nefnt prófessorinn sem einhvern sem veitti
þeim mikilvæga hvatningu, þar sem hann hafi
oft tekið mið af því sem var að gerast í heim-
inum í kennslunni.
– Ég man ekki eftir George Bush. En ég
komst að því að ég kenndi honum þegar ein-
kunnirnar hans láku út fyrir síðustu kosn-
ingar. Hann fékk C.
– C-stúdentarnir stjórna heiminum, sagði
Harry Truman forseti.
– C-stúdent er einhver sem tekur ekki þátt.
Sem flýtur með. Sem er eiginlega upptekinn
við eitthvað annað, útskýrir prófessorinn.
– Dauðleiki, sagði Teresa þegar ég bað hana
að lýsa leynifélaginu sínu með einu orði á síð-
ustu mínútu.
– Lífið er sutt. Við erum dauðleg. Þess
vegna verðum við að ná miklu, hratt.
Hjá Skulls and Bones er drukkið úr bollum
sem eru í laginu eins og höfuðkúpur. Veggirnir
eru skreyttir með beinum. Svo ógnvekjandi
veggskreytingar eiga einmitt að leggja áherslu
á að lífið er stutt.
– Notið það skynsamlega! segja beinin á
veggnum.
– Ná, ná, ná, bergmálar í Teresu, þegar hún
tiplar af stað á háum hælum. Til að undirbúa
ósköp venjulega kvöldmáltíð fyrir ósköp
óvenjulegan hóp.
Búið ykkur undir erfiða tíma, stendur skrifað með krít á malbikið fyrir utan skólann.
Tristan og Katherine fengu inngöngu í Yale vegna góðra ein-
kunna, ekki vegna „stjórnunarreynslu“ og „hæfileika“.
Gaddis Smith er að skrifa sögu Yale á 20. öldinni. Hann er nú
kominn á eftirlaun en kenndi bæði Bush og Kerry.
Khay Nguyen lærir á Starbucks til að sofna ekki.
Í næstu viku
fjallar Seierstad um fjölmiðla í Bandaríkjunum.
MORGUNBLAÐIÐ SUNDAY 17. OCTOBER 2004 11
’Ef við lítum til baka er ljóst að tal-málsstefnan misheppnaðist algjörlega.
Heyrnarlausir gátu ekki tjáð sig, lesið
eða skrifað og þeim var ekki gert kleift
að afla sér þekkingar.‘Berglind Stefánsdóttir, formaður Félags heyrn-
arlausra, telur heyrnarlausa eiga það inni hjá
stjórnvöldum að túlkaþjónusta verði efld.
’Vona ég [...] að með þessari ákvörðunhafi tekist með farsælum og varanlegum
hætti að tryggja heyrnarlausum rétt til
táknmálstúlkunar í daglegu lífi.‘Þorgerður K. Gunnarsdóttir menntamálaráðherra
tilkynnti hækkað framlag til Samskiptamiðstöðvar
heyrnarlausra og heyrnarskertra.
’Hún er svo þægileg og skemmtileg aðþað verður ekkert leiðinlegt að fá hana
aftur.‘Einar Bárðarson tónleikahaldari er að skipuleggja
tónleika með sópransöngkonunni Kiri Te Kanawa.
’Þetta er allt annað og markhópurinnhefur breyst.‘Rúnar Fjeldsted, framkvæmdastjóri Keiluhall-
arinnar í Öskjuhlíð. Þangað hópast nú börn í kenn-
araverkfalli.
’Hafið þið heyrt söguna um að Elviseigi að stjórna þriðju kappræðunum?‘Scott Stanzel, kosningastjóri George W. Bush, vísar
vangaveltum um bungu á jakka frambjóðandans á
bug sem fáránlegum.
’Þetta dróst bara, Hannes var á sjón-um og maður var alltaf að reyna að
finna tíma, svo við ákváðum að gera
þetta bara allt í einu.‘Anna Kristín Einarsdóttir og Hannes Guðmundsson
giftu sig og við sömu athöfn voru tvær dætur þeirra
skírðar og síðan fermdar.
’Við erum á besta stað, undir svo-nefndu 100% belti í norðurljósabeltinu.‘Jóhann Ísberg og félagar telja norðurljósin skapa
möguleika í ferðaþjónustu yfir vetrartímann.
’Við þetta högg sem ég fékk á vöðva ogvefi fór allt í uppnám í fætinum.‘Svanbjörn Sigurðsson flugmaður segir að ekki hafi
mátt miklu muna að hann missti hægri fót í kjölfar
brotlendingar.
’Þetta er það sem fólk þarf og vill ídag, jafnt ungir sem aldnir.‘Árni Jón Elíasson, oddviti Skaftárhrepps, sem ný-
lega vígði fyrsta íþróttahús sveitarfélagsins.
’Það er skemmtilegt að þetta föndurmitt skuli svínvirka.‘Jón Geir Jóhannsson trommuleikari smíðar eigin
trommur, m.a. úr álfelgum.
’Að þessu sinni töpuðum við fyrir mjöggóðu liði, töpuðum reyndar allt of
stórt.‘Logi Ólafsson landsliðsþjálfari segir haustmánuðina
ekki hafa verið hagstæða karlalandsliðinu í knatt-
spyrnu.
’Þetta gekk mun betur en við áttumvon á.‘Fredrik Ljungberg, leikmaður sænska landsliðsins
og Arsenal, eftir 4:1 sigur Svía á Íslendingum.
Ummæli vikunnar
Jón Geir Jóhannsson hefur nóg að gera við
trommusmíðina.
Morgunblaðið/Kristinn