Morgunblaðið - 30.11.2004, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. NÓVEMBER 2004 25
UMRÆÐAN
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Sveinn Aðalsteinsson: „Nýj-
asta útspil Landsvirkjunar og
Alcoa, er að lýsa því yfir að
Kárahnjúkavirkjun, álbræðsl-
an í Reyðarfirði og línulagnir
þar á milli flokkist undir að
verða „sjálfbærar“!“
Hafsteinn Hjaltason:
„Landakröfumenn hafa engar
heimildir fyrir því, að Kjölur sé
þeirra eignarland, eða eignar-
land Biskupstungna- og Svína-
vatnshreppa.“
María Th. Jónsdóttir: „Á
landinu okkar eru starfandi
mjög góðar hjúkrunardeildir
fyrir heilabilaða en þær eru
bara allt of fáar og fjölgar
hægt.“
Guðmundur Hafsteinsson:
„Því eru gráður LHÍ að inntaki
engu fremur háskólagráður en
þær sem TR útskrifaði nem-
endur með, nema síður sé.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
EINS og málum er nú komið í
yfirtöku Sólar hf. á ræstingu í
skólum og stofnunum Hafnarfjarð-
arbæjar fæ ég ekki
annað séð en best
væri að verktakinn
hætti við allt saman
vegna rangra og
vafasamra vinnu-
bragða gagnvart
starfsfólki og Verka-
lýðsfélaginu Hlíf.
Hafi Sólar hf. og
Hafnarfjarðarbær
áhuga á að setja
ræstingarnar í verk-
töku í sátt við starfs-
fólkið og verkalýðs-
félagið, verða þeir að
byrja upp á nýtt og
viðhafa rétt og heið-
arleg vinnubrögð.
Móðgandi
vinnubrögð
Í flestum fram-
kvæmdaratriðum
gagnvart fólkinu hafa
bæði bæjaryfirvöld
og verktaki sýnt
fruntaskap. Í fyrsta
áfanga af þremur var
42 starfsmönnum
sagt upp starfi. Í bréfi sem starfs-
fólki barst seinni hlutann í október
sl. var eftirfarandi málsgrein:
„Fyrst um sinn verða engar
breytingar á skipulagi ræstinga,
en frá og með 1. janúar 2005 tekur
við nýtt skipulag, sem nánar verð-
ur greint frá síðar. Vegna breyt-
inganna er óhjákvæmilegt að
senda fólki uppsagnarbréf, en jafn-
framt er óskað eftir að sem flestir
ráði sig áfram í störf hjá Sólar hf.
Greitt verður áfram samkvæmt
kjarasamningi Verkalýðsfélagsins
Hlífar og Launanefndar sveitarfé-
laga f.h. Hafnarfjarðarbæjar.“
Stillt upp við vegg
Þarna stillir verktakinn starfsfólk-
inu upp við vegg og krefst þess að
það taki ákvörðun um að hætta
starfi eða starfa áfram, án þess að
það fái að vita hvaða breytingar
verða á kjörum þess og vinnu-
skipulagi ef það ræður sig áfram.
Þetta er móðgandi og vítaverð
framkoma sem skerðir lagaleg
réttindi fólksins til ákvörðunar í
málinu.
Réttlæting Sólar hf. á þessum
vinnubrögðum er sú að nánar verði
greint frá breytingunum síðar.
Mér vitandi hefur verktakinn ekki
ennþá látið verða af þeirri kynn-
ingu eins og á að framkvæma hana
lögum samkvæmt.
Að sögn ræstingafólks hefur
fulltrúi Sólar hf. komið þar sem
ræstingafólk er að
vinna og borið fram
munnlegar at-
hugasemdir og skýr-
ingar en ekki afhent
nein gögn fyrir fólkið
til að glöggva sig á.
Það skal tekið sér-
staklega fram að í
þessum heimsóknum
var aldrei rætt við
starfsmennina alla í
einu.
Orð skulu standa
Þáttur bæjarins í
þessu máli er ekki
burðugur. Hann semur
við verktaka sem ekki
var búinn að útfæra
hugmyndir sýnar að
þeim breytingum á
vinnubrögðum sem
vinna á eftir. Þetta er
algjörlega á skjön við
yfirlýsingu sem bæj-
arstjóri sendi frá sér
19. apríl sl. til starfs-
manna við matargerð
og ræstingu hjá Hafn-
arfjarðarbæ en þar segir m.a.:
„Þótt ákveðið hafi verið að bjóða
þessa starfsemi út þá er ekki þar
með sagt að ákvörðun liggi fyrir
um að taka tilboðum frá bjóð-
endum.
Þau verða skoðuð vandlega og
metin m.a. útfrá þjónustu, gæðum
og ekki síst því hvernig tekið er á
starfsmannamálum.
Ólöglegt?
Gagnvart Verkalýðsfélaginu Hlíf,
sem er samningsaðili ræstingafólks
í Hafnarfirði, hafa bæði bærinn og
Sólar hf. sýnt seinlæti og dregið
óeðlilega á langinn allar upplýs-
ingar um verktökuna, s.s. skipu-
lagsbreytingar og breytingar á
starfsskilyrðum. Eins og staðið
hefur verið að málum þá orkar það
tvímælis hvort skipulagsbreytingar
verktakans séu innan ramma gild-
andi kjarasamningsins eða brot á
honum. Þetta þarf að skoða, en
vegna þess hvað gögn frá Sólar hf.
bárust seint hefur lögfræðingi fé-
lagins ekki enn gefist tími til að
kynna sér málið til hlítar.
Ræstingar hjá
Hafnarfjarðarbæ
Sigurður T. Sigurðsson
fjallar um ræstingar
Sigurður T. Sigurðsson
’Í flestumframkvæmdar-
atriðum gagn-
vart fólkinu hafa
bæði bæjar-
yfirvöld og
verktaki sýnt
fruntaskap.‘
Höfundur er starfsmaður
hjá Hlíf í Hafnarfirði.
LANDVERND er einn af um
þúsund aðilum að Alþjóðanátt-
úruverndarsamtökunum (IUCN)
sem fjórða hvert ár
boða til heimsþings
um náttúruvernd-
armál. Þriðja heims-
þing samtakanna var
haldið í Taílandi í
nóvember og sóttu
það um 5000 fulltrúar
umhverfisvernd-
arsamtaka, rík-
isstjórna og stofnana.
Á þinginu var fjallað
um rúmlega 100
ályktanir sem snerta
verndun náttúru og
líffræðilegs fjölbreyti-
leika. Í þessum álykt-
unum er að finna stefnumörkun
fyrir náttúruvernd á næstu árum
sem eflaust mun hafa einhver
áhrif hér á landi.
Hér vil ég í stuttu máli greina
frá þinginu en bendi á frekari
upplýsingar á heimasíðu Land-
verndar (www.landvernd.is).
Hugmyndafræði sjálfbærrar
þróunar er að festa rætur og skil-
ar nú árangri. Fulltrúar atvinnu-
lífsins voru boðnir til þingsins og
voru uppbyggilegar samræður um
hvernig samstarfi náttúruvernd-
arsamtaka og atvinnuveganna
væri best háttað. Viðfangsefnið
sem blasir við er að finna jafnvægi
á milli umhverfisverndar og fé-
lagslegra og efnahagslegra þátta.
Til að umhverfisþátturinn hafi
eðlilegt vægi verður hann að eiga
sér talsmenn sem búa yfir þekk-
ingu og fjármagni til virkrar þátt-
töku. Tímabundinn efnahagslegur
ávinningur getur ekki réttlætt
óafturkræfa eyðileggingu nátt-
úruverðmæta.
Hafið er auður líffræðilegrar
fjölbreytni í meira mæli en áður
hefur verið ætlað, einkum í kóröl-
um og fjallasvæðum neðansjávar.
Rannsóknir sýna að botnvörpu-
veiðar valda umtalsverðum skaða
á lífríki hafsins. Til að koma í veg
fyrir það þarf að tilgreina veiði-
svæði í úthafinu þar sem talið er
óhætt að nota botnvörpu eða loka
svæðum þar sem taldar eru líkur
á að þær geti skaðað lífríkið. Ýms-
ar fiskveiðiþjóðir telja að ákvörð-
un um mál af þessum toga sé al-
farið viðfangsefni viðkomandi
stjórnvalda og líkar ekki sú íhlut-
un sem fælist í alþjóðlegu tíma-
bundnu banni. Talsmenn banns
segja hins vegar að svæðisstjórn-
irnar séu víða mjög veikburða og
geti því ekki tekið á þessu við-
fangsefni og því þurfi alþjóðlegir
aðilar að koma að málinu. Þá telja
þeir að vitneskja um lífríkið á
hafsbotninum sé takmörkuð og því
geti verið erfitt að tilgreina svæði
þar sem óhætt er að veiða með
botnvörpu. Einnig séu
stór úthafssvæði enn
stjórnlaus. Þessir að-
ilar vilja að sett verði
á tímabundið bann
þar til sýnt hefur ver-
ið fram á að búið sé
að skipuleggja veið-
arnar með þeim hætti
að þær valdi ekki
skaða á lífríkinu og
líffræðilegri fjöl-
breytni. Þessi sjón-
armið nutu stuðnings
meirihluta fulltrúa á
þinginu, jafnt fulltrúa
ríkisstjórna sem um-
hverfisverndarsamtaka.
Fyrir okkur sem búum á norð-
uslóð var athyglisvert að sam-
þykkt var tillaga þess efnis að
ekki mætti setja takmarkanir á
viðskipti með afurðir sela ef veiðar
þeirra eru sjálfbærar. Þetta eru
mikilvæg skilaboð til selveiði-
manna sem lengi hafa litið svo á
að náttúruverndarsamtök ógnuðu
afkomu þeirra með kröfum um
friðun og bann við viðskiptum.
Að mati meirihluta þingfulltrúa
ógna erfðabreyttar lífverur líf-
fræðilegri fjölbreytni. Þingið sam-
þykkti tillögu um tímabundið bann
við frekari losun erfðabreyttra líf-
vera út í umhverfið þar til sýna
má fram á að það skaði ekki líf-
fræðilega fjölbreytni sem og
heilsufar manna og dýra. Víð-
tækur stuðningur fulltrúa rík-
isstjórna við þessa tillögu kom á
óvart.
Ef ekki tekst að draga úr fólks-
fjölgun og stuðla að sjálfbærri
neyslu og framleiðslu verður sí-
fellt erfiðara að taka frá svæði þar
sem náttúran fær að þróast á eig-
in forsendum. Innan IUCN er
lögð áhersla á að sýna hvaða þjón-
ustu vernduð svæði veita mann-
inum. Sú þjónusta er oft ekki
sýnileg, s.s. hreinna andrúmsloft
og aðgangur að hreinu vatni.
Manninum hættir til að einblína á
beina nýtingu náttúrunnar en
gleymir því að náttúran veitir hon-
um óbein not með ýmsum hætti og
þau not eru oft best tryggð með
verndun og friðun svæða.
Þingið var haldið undir kjörorð-
inu: „Fólk, náttúra og ein Jörð“
sem undirstrikar að náttúran er
sameign og hvert ríki gegnir mik-
ilvægu hlutverki í varðveislu nátt-
úrugæða. Landvernd þakkar um-
hverfisráðherra fyrir að veita
samtökunum fjárhagslegan stuðn-
ing til að sækja þingið.
Fólk, náttúra og ein Jörð
Ólöf Guðný Valdimarsdóttir
fjallar um alþjóðaþing, sem hún
sat fyrir Landvernd ’Þingið var haldiðundir kjörorðinu:
„Fólk, náttúra og ein
Jörð“ sem undirstrikar
að náttúran er sam-
eign og hvert ríki
gegnir mikilvægu hlut-
verki í varðveislu nátt-
úrugæða.‘
Ólöf Guðný
Valdimarsdóttir
Höfundur er arkitekt og
formaður Landverndar.
Jólaskeið
Ernu
kr. 6.700
Gull- og
Silfursmiðjan Erna
Skipholti 3 • sími 552 0775 • www.erna.is
Silfurbúnaður
Landsins
mesta úrval