Morgunblaðið - 29.04.2005, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 29. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
m
Nei, nei, Davíð, það er ég sem er forsætisráðherrann, ég á að blása.
Eftirlitsnefnd meðfjármálum sveit-arfélaga hefur
sent tíu sveitarfélögum
vítt og breitt um landið
samningsdrög um fjár-
hagslegar aðgerðir og eft-
irlit með rekstri sveitarfé-
laganna með það að
markmiði að stöðva halla-
rekstur og skuldasöfnun.
Haft var eftir Húnboga
Þorsteinssyni, fráfarandi
formanni nefndarinnar, í
gær, að ákveðið hefði ver-
ið að veita 200 milljónir úr
Jöfnunarsjóði sveitarfélaga til
verkefnisins. Ekki hefði áður ver-
ið boðinn sambærilegur samning-
ur um aðstoð. Viðbrögð eiga að
hafa borist frá sveitarfélögunum
fyrir næstu mánaðamót og er
skemmst frá því að segja að öll
sveitarfélögin sem hafa fjallað um
málið ætla að ganga til samninga
við eftirlitsnefndina. Í Ólafsfirði
var áformað að taka málið fyrir á
fundi bæjarráðs í næstu viku.
Jóna Fanney Friðriksdóttir,
bæjarstjóri Blönduósbæjar, segir
rekstur sveitarfélagsins miðað við
ársreikning 2004 hafa batnað frá
fyrra ári. Sveitarfélagið hafi verið
í hagræðingaraðgerðum en niður-
staðan sé engan veginn viðunandi.
Rekstrarniðurstaða samstæðunn-
ar var neikvæð um 67 milljónir í
fyrra. Að sögn Jónu Fanneyjar
hefur verið gripið til þess að ráða
ekki í millistjórnendastöður og
ekki hafa verið ráðnir starfsmenn
til áhaldahúss. Þá hafi ýmsir
málaflokkar verið færðir til.
Í Aðaldælahreppi var rekstrar-
niðurstaða neikvæð um rúma
milljón í fyrra og segir Ólína Arn-
kelsdóttir oddviti að það sé heldur
skárri niðurstaða miðað við árið á
undan. Hreppurinn er í sam-
rekstri með öðrum sveitarfélög-
um um ýmsa þjónustu, s.s. rekst-
ur grunnskóla, félagsþjónustu,
öldrunarþjónustu og snjómokst-
ur.
Hjá Húsavíkurbæ hefur bæjar-
stjóra verið falið að afla frekari
upplýsinga hjá eftirlitsnefnd
sveitarfélaga um túlkun á ákvæð-
um samningsins en Reinhard
Reynisson bæjarstjóri á þó fast-
lega von á að gengið verði frá
samningi alveg á næstunni.
„Við höfum verið að vinna að
stjórnkerfisbreytingum sem er
ætlað að einfalda uppbyggingu og
leiða til hagræðingar við að veita
þjónustu á vegum sveitarfé-
lagsins,“ segir hann. Reinhard
segir að ekki hafi verið horft til
þess enn sem komið er að skera
niður þjónustu sveitarfélagsins.
Rekstrarniðurstaða Húsavíkur-
bæjar var neikvæð um 116 millj-
ónir á síðasta ári en þess má geta
að lífeyrisskuldbindingar sveitar-
félagsins jukust um 28% milli ára
eða 130 milljónir.
Á Siglufirði var rekstrarniður-
staðan neikvæð um 80 milljónir
skv. ársreikningi 2004. Runólfur
Birgisson bæjarstjóri segir að þar
muni mest um auknar lífeyris-
skuldbindingar sem námu 40
milljónum á síðasta ári. Hann
nefnir ýmsar ástæður fyrir erfið-
um rekstri, grunnskóli bæjarins
sé um helmingur af rekstri sveit-
arfélagsins, þá hafi á Siglufirði
eins og í öðrum sveitarfélögum
orðið fólksfækkun á umliðnum ár-
um. Siglufjörður hefur gert átak í
að selja félagslegar íbúðir til að
losna við rekstrartap en að sama
skapi þurft að taka á sig sölutap
þar eð íbúðaverð er mjög lágt.
Í Snæfellsbæ var rekstrarnið-
urstaða ársreiknings neikvæð um
4,9 milljónir króna í fyrra sem er
mun betri niðurstaða en ráð var
fyrir gert. Launaþáttur vegna
reksturs grunnskóla er þar, eins
og annars staðar, stór kostnaðar-
liður, þrátt fyrir að tekist hafi að
ná fram hagræðingu með samein-
ingu grunnskóla á Hellissandi og
Ólafsvík.
Sveitarfélögin selji eignir
Í samningsdrögum segir að
meginmarkmið samningsins sé að
stöðva, sem fyrr segir, hallarekst-
ur og skuldasöfnun með niður-
greiðslu skulda, endurskipulagn-
ingu í fjármálum og eignastýringu
og aðhaldi og hagræðingarað-
gerðum í rekstri. Eftirlitsnefndin
mun fylgjast með rekstrarlegum
árangri sveitarsjóðs og athuga
hvort markmið samningsins nái
fram að ganga. Skulu sveitar-
stjórnir m.a. senda nefndinni
áætlun um aðgerðir til að ná
markmiðum samningsins og árs-
fjórðungslegar upplýsingar um
rekstur sveitarsjóðs til saman-
burðar við fjárhagsáætlun sama
tímabils. Þá ber sveitarstjórn að
endurskoða fjárhagsáætlun fyrir
árið 2005 og þriggja ára áætlun
fyrir árin 2006–2008 í samræmi
við ákvæði samningsins. Segir að í
fjárhagsáætlunum skuli mörkuð
raunhæf stefna um að stöðva
hallarekstur sveitarsjóðs og nið-
urgreiðslu skulda. Þá eru aðilar
sammála um nauðsyn þess að
sveitarstjórn selji eignir sem ekki
eru nauðsynlegar til þess að sveit-
arfélagið geti rækt lögskyld verk-
efni sín. Eftirlitsnefndin getur
gert athugasemdir við endurskoð-
aðar áætlanir telji hún þær ekki
uppfylla markmið samningsins.
Hann gildir til ársloka og verður
metið að þeim tíma loknum.
Fréttaskýring | Tíu sveitarfélögum boðinn
samningur til að bæta fjárhagsstöðu sína
Dregið verði
úr hallarekstri
Fólksfækkun samhliða mikilli þjónustu
ástæða neikvæðrar rekstrarniðurstöðu
Rekstur grunnskóla vegur þungt.
Óleystur ágreiningur rík-
isins og sveitarfélaganna

Tryggvi Harðarson, bæj-
arstjóri Seyðisfjarðar, segir
minnkandi tekjur og fólksfækkun
hafa komið hart niður á bæj-
arsjóði, sem hafi áfram haldið úti
nánast allri þjónustu. Lengi hafi
staðið styr milli sveitarfélaga og
ríkisvalds um hvort rétt hafi verið
gefið í skólamálum. Sveit-
arfélögin telja sig hafa orðið fyrir
miklu meiri kostnaði með yf-
irtöku grunnskólanna heldur en
þær tekjur nema sem fylgdu með.
Eftir Kristján Geir Pétursson
kristjan@mbl.is
„ÉG HEF alltaf haft áhuga á mannkynssögu og almennri
sögu þessa tímabils og það leiddi mig inn á það að velta fyr-
ir mér hvernig Íslendingar hefðu séð atburði erlendis á
þessum tíma og hvað Íslendingum hefði fundist um þá,“
segir Sverrir Jakobsson sagnfræðingur, sem ver doktors-
ritgerð sína, er nefnist Við og veröldin – Heimsmynd Ís-
lendinga 1100–1400, í dag kl. 14 í Hátíðarsal Háskóla Ís-
lands.
Aðspurður segist Sverrir leitast við að skilgreina í rit-
gerðinni hver hafi verið kjarninn í heimsmynd Íslendinga
á miðöldum. Segir hann heimsmynd þess tíma, sem gerði
aðeins ráð fyrir þremur heimsálfum, t.d. hafa útilokað það
að Íslendingar gætu fundið Ameríku. „Þó Íslendingar hafi
líklega komið til Ameríku og skrifað um það þá áttuðu
menn sig ekki á því að þetta væri ný heimsálfa, sem er í
sjálfu sér athyglisvert og skýrist af heimsmynd þess tíma.“
Að sögn Sverris er ritgerðin afrakstur sjö ára vinnu, frá
1997–2004. Athygli vekur að samhliða doktorsnámi sínu
stundaði Sverrir nám í grísku og lauk BA-prófi í grísku í
febrúar sl. Spurður hvort ekki hafi verið nóg álag að vinna
að doktorsritgerðinni segir Sverrir ekki hægt að skrifa all-
an tímann. „Maður þarf stundum að taka sér frí,“ segir
hann og bætir við að þá hafi grískunámið verið ágætis leið
til að halda heilanum í formi á meðan.
Nánar verður fjallað um doktorsritgerðina í viðtali við
Sverri í Lesbókinni á morgun.
Doktorsvörn í sagnfræði við Háskóla Íslands
Heimsmyndin kom í veg fyrir
að Íslendingar fyndu Ameríku
Morgunblaðið/Sverrir
Sverrir Jakobsson sagnfræðingur ver í dag doktors-
ritgerð sína um heimsmynd Íslendinga 1100–1400.