Morgunblaðið - 12.06.2005, Blaðsíða 6

6 SUNNUDAGUR 12. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Í þessari spennandi ferð förum við um Norðurhéruð Spánar, grænar hlíðar Asturias
og vogskornar strendur Baskalands. Margir markverðir staðir verða á leið okkar meðal
annars skoðum við Gotnesku dómkirkjuna í Burgos og kynnumst einni fjölförnustu
pílagrímsleið Evrópu, leiðinni til Santiago de Compóstela.
Frá kr. 129.910 á mann í tvíbýli
Innifalið:
Flug, skattar, gisting með
morgun- og kvöldverði,
flestar kynnisferðir, akstur
milli staða og fararstjórn.
• Santiago de Compóstela
• San Sebastian
• Zaragoza
• Oviedo
• Galicia
• Burgos
Skógarhlíð 18 • 105 Reykjavík • sími 591 9000 • www.terranova.is
Norður - Spánn
2. - 14. sept. - Einstök ferð
Spennandi valkostur
Örfá sæti laus
Fleiri ferðir í ágúst og sept.
19. ágúst - Sæludvöl í Þýskaland - örfá sæti
1. sept. Króatía - Slóvenía - Ítalía- Uppselt
23. sept. Tyrkland fyrr og nú - örfá sæti
Ferðatilhögun: Flogið til Barcelona og gist þar í
2 nætur, ekið til Burgos þar sem líka er gist er í 2
nætur. Haldið til Santiago de Compóstela þar
sem dvalið verður í 3 nætur. Þaðan er haldið í
austur til Oviedo, gist í 1 nótt. Frá Oviedo er ekið
til San Sebástian þar sem dvalið er í 2 nætur og
því næst til Zaragoza þar sem líka er dvalið í 2
nætur Flogið heim frá Barcelona
NOKKRIR þekktustu hagfræðingar heims eru
væntanlegir á alþjóðlega ráðstefnu um áhrif hækk-
aðs meðalaldurs þjóða á efnahagslíf þeirra undir
yfirskriftinni „Höfum við efni á ellinni“ sem haldin
verður hér á landi daganna 16. og 17. júní. Þar á
meðal eru tveir sem hlotið hafa Nóbelsverðlaunin í
hagfræði nýlega, auk fjölda annarra sem standa
mjög framarlega í fræðigreininni.
Ráðstefnan er haldin á vegum viðskipta- og hag-
fræðideildar Háskóla Íslands og Hagfræðistofn-
unar í samvinnu við sjálfstæða rannsóknastofnun
við Columbia-háskóla í New York, sem heitir Cent-
er on Capitalism and Society. Stofnun þessi stend-
ur að slíkum ráðstefnum árlega og var síðasta ráð-
stefnan haldin í New York-borg. Helsti
hvatamaður þess að ráðstefnan skuli haldin hér á
landi að þessu sinni er prófessor Edmund Phelps,
heiðursdoktor viðskipta- og hagfræðideildar.
Gylfi Zoëga, prófessor í Háskóla Íslands, sem
unnið hefur að undirbúningi ráðstefnunnar, segir
að á þeim sé alltaf tekið fyrir eitthvert tiltekið meg-
inþema. Í ár sé það áhrif hækkaðs meðalaldurs á
efnahagslíf þjóða innan OECD. Bandaríska rann-
sóknarstofnunin hafi það meginverkefni að rann-
saka eðli kapítalismans og drifkrafta hagvaxtar,
eins og til að mynda hvað varðar hlutverk frum-
kvöðla og þau öfl í samfélaginu sem ýta undir hag-
vöxt og öflugt efnahagslíf til langs tíma litið. Megin-
efnið snúist um væntanleg þjóðhagsleg áhrif
hækkaðs meðalaldurs þjóða á útgjöld til heil-
brigðis- og lífeyrismála og afleiðingar þessara út-
gjalda fyrir hagvöxt og velmegun í framtíðinni.
Fjölmennir árgangar
Gylfi bendir á að eftir síðari heimsstyrjöldina, á
árabilinu 1947–63 almennt talað, hafi fæðst gríðar-
lega fjölmennir árgangar á Vesturlöndum, mun
fjölmennari en þeir árgangar sem á eftir komu.
Þessir árgangar nálgist nú óðum eftirlaunaald-
urinn. Á sama tíma hafi fæðingartíðni lækkað mjög
mikið og því sé ljóst að mun færri vinnandi hendur
séu á hvern eftirlaunaþega en áður var, jafnframt
því sem útgjöld heilbrigðis- og lífeyriskerfisins
muni stórlega vaxa vegna öldrunar þessara fjöl-
mennu kynslóða. Spurningin sé hvaða áhrif þetta
muni hafa á markaðssamfélagið almennt talað.
Munu flest ríkin innan OECD fara í gegnum þetta
tímabil án þess að það hafi mikil áhrif eða munu
þessar þjóðfélagsbreytingar vegna breyttrar
aldurssamsetningar reyna verulega á markaðs-
hagkerfið? Til að mynda haldi einn þeirra fyrirles-
ara sem verði á ráðstefnunni, Jeremy Siegel frá
Pennsylvaníu-háskóla, því fram að þessar fjöl-
mennu kynslóðir muni selja hlutabréf sem þær hafi
safnað til elliáranna í verulegum mæli og það muni
gera það að verkum að verulega reyni á hlutabréfa-
markaðinn og að hlutabréfavísitölur lækki samfara
aukinni innlausn.
Tveir Nóbelsverðlaunahafar munu flytja erindi á
ráðstefnunni, að sögn Gylfa, en þeir eru báðir kenn-
arar við Columbia-háskóla í New York. Annar
þeirra er Robert A. Mundel, sem fékk Nób-
elsverðlaunin árið 1999 og er einna þekktastur fyrir
kenningar á sviði þjóðhagfræði opinna hagkerfa,
kosti og galla fljótandi gengis og fastgengis og
hvaða skilyrði þurfi að vera fyrir hendi til þess að
þjóðir séu með sameiginlega mynt. Hinn Nóbels-
verðlaunahafinn er Joseph E. Stiglitz, sem hlaut
Nóbelsverðlaunin 2001 fyrir rannsóknir á markaðs-
brestum á vinnu- og fjármagnsmörkuðum með til-
liti til upplýsingastreymis innan kerfanna. Loks er
Jeremy D. Sachs frá Columbia-háskóla, einnig
frummælandi á ráðstefnunni, en hann er einna
þekktastur fyrir að hafa verið einn aðalráðgjafa
pólskra stjórnvalda við einkavæðinguna þar í landi.
Einn frummælenda er einnig Laurence J. Kotli-
koff frá Boston-háskóla, en hann hefur nýlega gefið
út bók um efnið sem tekið er fyrir á ráðstefnunni,
þar sem því er haldið fram að vandinn framundan
sé svo mikill að nauðsynlegt verði að hækka skatta
á næstu kynslóð, þ.e. á þá sem eru í skóla nú og
fyrirtæki þeirra, um 78% í Bandaríkjunum til að
standa undir auknum kostnaði vegna þessa.
Einnig er frummælandi á ráðstefnunni Torben
Andersen frá háskólanum í Árósum í Danmörku,
sem fjallar um öldrun og velferðarríkið, en hann
hefur stýrt nefndarstarfi á vegum danskra stjórn-
valda um umbætur á danska velferðarkerfinu.
Ráðstefnan er haldin í stofu 101 í Odda, hugvís-
indahúsi Háskóla Íslands, og hefst klukkan 12 á
fimmtudaginn kemur, 16. júní. Henni lýkur að
áliðnum degi daginn eftir með pallborðsumræðum
með þátttöku nokkurra helstu fyrirlesaranna, auk
Geirs Haarde fjármálaráðherra. Ráðstefnan er öll-
um opin.
Frjór jarðvegur
Gylfi segir að ráðstefnur eins og þessi séu frjór
jarðvegur nýrra hugmynda og skapi vettvang til að
fara ítarlega yfir viðfangsefnið frá ólíkum hliðum.
Til að mynda hafi ríkisútgjöld og skatttekjur ekki
verið reiknaðar svona langt fram í tímann hér á
landi, eins og þessir kynslóðaútreikningar geri ráð
fyrir. Hér hafi þetta ekki verið reiknað lengra fram
í tímann en í áratug, en það sé nauðsynlegt að ein-
hver setji dæmið upp og reyni að gera sér grein fyr-
ir hversu mikið við sem þjóð þurfum að leggja fyrir
til þess að eiga fyrir þessum útgjöldum í framtíð-
inni, sem skapist vegna breyttrar aldursamsetn-
ingar þjóðarinnar.
Heimsfrægir hagfræðingar verða á ráðstefnu hér á landi 16.–17. júní
Áhrif hærri meðalaldurs á
efnahagslíf í brennidepli
Morgunblaðið/Sverrir
Gylfi Zoëga prófessor með strákunum sínum, Einari, Gunnari og Tómasi, en þeir eru þríburar.
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
TVÍTUGUR maður hefur í Héraðs-
dómi Reykjavíkur verið dæmdur í
fjögurra mánaða fangelsi fyrir ölv-
unarakstur og sviptur ökuréttindum
í þrjú ár. Honum er gert að greiða
rúmar 300 þúsund krónur í sakar-
kostnað en hann játaði að hafa ekið
bíl á 159 km hraða í Húnaþingi.
Þegar lögreglan á Blönduósi
stöðvaði bíl mannsins framvísaði
hann ökuskírteini annars manns og
gaf upp nafn hans og kennitölu og
ritaði það nafn undir form sem lög-
reglumenn fylltu út á vettvangi og
undir lögregluskýrslu. Leiddi það til
þess, að maðurinn sem þannig var
nafngreindur, var ákærður fyrir brot
gegn umferðarlögum og málið var
þingfest í Héraðsdómi Norðurlands
vestra. Sá maður neitaði sök og sagði
að veski sínu með ökuskírteini í hefði
verið stolið. Varð samkomulag um að
gerð yrði DNA-rannsókn á blóðsýni
úr manninum og blóðsýni úr öku-
manninum, sem stöðvaður var í
A-Húnavatnssýslu. Sú rannsókn
leiddi í ljós, að sá sem ákærður var í
málinu var ekki ökumaður bílsins.
Í niðurstöðu dómsins segir, að
með framferði sínu hafi maðurinn
stofnað til umfangsmikillar lögreglu-
rannsóknar sem leiddi m.a. til þess
að annar maður var borinn röngum
sökum. Hafi ákærði haldið til streitu
synjun á að hafa verið ökumaður bif-
reiðarinnar og ekki játað brot sitt
fyrr en DNA-rannsókn staðfesti að
blóðsýni úr ökumanni bifreiðarinnar
væri úr honum Með hliðsjón af þessu
öllu er refsing ákærða ákveðin fang-
elsi í 4 mánuði og þótti ekki efni til að
skilorðsbinda refsinguna.
Símon Sigvaldason héraðsdómari
kvað upp dóminn. Sigríður J. Frið-
jónsdóttir saksóknari sótti málið fyr-
ir hönd ákæruvaldsins en verjandi
ökumannsins unga var Guðmundur
Óli Björgvinsson hdl.
Fangelsi í
fjóra mánuði
fyrir ölvun-
arakstur
HALLDÓR Blöndal, forseti Al-
þingis, er nú í opinberri heim-
sókn í Noregi í boði Stórþingsins
og stendur hún til 14. júní. Með
þingforseta í för eru eiginkona
hans, Kristrún Eymundsdóttir,
Guðmundur Árni Stefánsson, 1.
varaforseti Alþingis, Jónína
Bjartmarz, 2. varaforseti Alþing-
is, Birgir Ármannsson, 6. vara-
forseti Alþingis, og Karl M. Krist-
jánsson, rekstrar- og
fjármála-stjóri. Forseti Alþingis
mun ganga á fund Haralds Nor-
egskonungs. Sendinefndin á fundi
með Jørgen Kosmo, forseta Stór-
þingsins, og mun kynna sér
starfshætti norska þingsins.
Sendinefndin á einnig fund með
fulltrúum atvinnumálanefndar
þingsins og utanríkismálanefndar
þess.
Forseti Alþingis
í opinberri heim-
sókn í Noregi
FJALLAÐ er um skipulagið í Urr-
iðaholti í Garðabæ í dönsku tíma-
riti um arkitektúr, undir fyrir-
sögninni „Heitasti staðurinn á
Íslandi“. Greint er sérstaklega frá
hönnun þekkingarþorpsins í holt-
inu, sem unnin var af Henning
Larsens Tegnestue, einni virtustu
arkitektastofu Danmerkur.
Danska arkitektastofan hefur ver-
ið í samstarfi með íslenskum
starfsfélögum á stofunni Alta, sem
vinna núna að því að uppfæra og
endurskoða frekari hönnun á
svæðinu. Sem kunnugt er stóð Há-
skólanum í Reykjavík til boða að
reisa nýjar höfuðstöðvar sínar í
Urriðaholti en valdi Vatnsmýrina í
staðinn.
Urriðaholt í
dönsku tímariti
FÖSTUDAGAR eru harmonikudag-
ar á Hrafnistu í Hafnarfirði, en þá
koma þar saman harmonikuleikarar
og leika fyrir dansi fyrir gesti og
gangandi. Þessi hefð á dvalarheim-
ilinu byrjaði smátt með einum harm-
onikuleikara sem fékk félaga sinn í
lið með sér en eins og gjarnan vill
verða vatt hún upp á sig, og nú eru
þeir gjarnan í kringum 10 talsins
sem stilla sig saman. Á föstudaginn
höfðu svo saxófónleikari og trommu-
leikari bæst í hópinn til að halda uppi
fjörinu sem var ósvikið enda sjálf-
sagt að skemmta sér við tónlist við
öll tækifæri.
Morgunblaðið/ÞÖK
Tíu harmonikuleik-
arar léku fyrir dansi
♦♦♦