Morgunblaðið - 12.06.2005, Blaðsíða 42

42 SUNNUDAGUR 12. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Það er mikið um að veranæstkomandi sunnu-dag. Þá verða 90 ár síð-an íslenskar konurfengu kosningarétt og
24. október verða 30 ár liðin frá
kvennafrídeginum sem vakti
heimsathygli. Þá eru 25 ár síðan
Vigdís Finnbogadóttir varð for-
seti lýðveldisins en hún var fyrsta
konan í heiminum sem kosin var
af þjóð sinni til að gegna hlutverki
þjóðhöfðingja og jafnframt verða
10 ár liðin frá því að aðgerðaáætl-
un Sameinuðu þjóðanna í jafn-
réttismálum var samþykkt í Pek-
ing.
Vegna þessa alls boðar sérstök
afmælisnefnd til Þingvallarfundar
kvenna 19. júní. M.a. verður geng-
ið um Almannagjá og þar verða
listamenn sem minnast atburð-
anna við Drekkingarhyl og ann-
ars. Á Efrivöllum tekur við bar-
áttuhátíð, en hún endar með
samþykkt gerðar Þingvallar-
fundar sem afhent verður stjórn-
völdum. Kvenfélagssamband
Suðurlands annast þjóðlegar veit-
ingar og boðið verður upp á rútu-
ferðir til og frá höfuðborgarsvæð-
inu. Afmælum sem þessum ber að
sjálfsögðu að fagna, og vonandi að
sem flestar konur skundi á Þing-
völl.
En það er fleira að gerast þenn-
an dag.
Hinn 9. maí árið 1905 missti
bandarísk kona, Anna M. Jarvis
að nafni, móður sína. Í kjölfar
þess tók hún upp á að minnast
árstíðar hennar á næstu árum, og
hvatti aðra til að gera svipað. Árið
1908 ritaði hún þúsundir bréfa til
áhrifamanna um gjörvöll Banda-
ríkin, og hvatti til þess að annar
sunnudagur í maí yrði helgaður
öllum mæðrum. Árangurinn varð
sá, að árið eftir var haldið upp á
daginn í 45 fylkjum landsins, á
einhvern hátt. Þetta var upphafið
að mæðradeginum.
Sonora Louise Smart, ung kona
úr austanverðu Washington-fylki
í Bandaríkjunum, var einmitt að
hlusta á ræðu á umræddum degi
1909, þegar hugmynd um sam-
svarandi „feðradag“ vaknaði með
henni. Þar var hún með föður sinn
í huga, William Jackson Smart,
fyrrum hermann úr Borgarastríð-
inu, en hann var þá ekkjumaður,
því eiginkonan hafði látist þegar
hún var að fæða sjötta barn þeirra
hjóna. Þegar Sonora var komin á
fullorðinsár og leit til baka, til ár-
anna þegar faðir hennar var einn
að berjast með ungahópinn sinn
fylltist hún þeirri aðdáun yfir
fórnfýsi hans sem leiddi til áður-
nefndrar niðurstöðu. Ákvað þessi
dóttir hans, sem þá var orðin gift
kona og hét John Bruce Dodd, að
feðradagurinn skyldi haldinn í af-
mælismánuði Williams Smart, og
í fyrsta sinn var dagsins minnst
19. júní 1910, í Spokane í Wash-
ington-fylki. Inn í þetta allt spilaði
að hún var sjálf orðin móðir, eign-
aðist son árið 1909, og kom eigin-
maður hennar að uppeldi hans,
rétt eins og hún sjálf. Og þegar
hún fór að líta í kringum sig varð
henni ljóst að þetta var ekkert
einsdæmi, heldur tíðkaðist víða.
Calvin Coolidge Bandaríkja-
forseti hvatti til þess árið 1924 að
dagurinn yrði haldinn um öll fylki
ríkisins og árið 1966 gaf Lyndon
Johnson forseti út yfirlýsingu
þess efnis að upp frá því skyldi
þriðji sunnudagur í júní verða
kallaður feðradagur og hans
minnst á tilheyrandi hátt um öll
Bandaríkin. Árið 1972 festi
Richard Nixon það enn frekar í
sessi.
Ekki veit ég til þess að feðra-
dagsins hafi verið minnst hér á
landi, sem er dálítið undarlegt,
því hann er eiginlega frá sama
tíma og mæðradagurinn. E.t.v. er
skýringarinnar að leita í hinu lok-
aða fasi íslenskra karlmanna og
að þetta hafi aldrei verið raun-
hæfur möguleiki af þeim sökum.
En nú eru breyttir tímar og hinn
mjúki karlmaður á hverju strái.
Og því ekki eftir neinu að bíða.
Ég nefndi þetta raunar allt hér
í pistli fyrir ári og er bara að
minna á það skrif og hvetja kyn-
bræður mína til að gera nú eitt-
hvað í málinu, þegar 95 ár verða
liðin frá því umræddur dagur
varð til.
En hvað eigum við að gera?
Jú, eflaust er hægt að fara
margar leiðir og ólíkar til að
heiðra íslenska feður, s.s. að
kaupa handa þeim einhverja smá-
gjöf eða gleðja þá með óvæntri
uppákomu eða eitthvað í þá
veruna. Svipað og gert er á
mæðradaginn. Frú Dodd lagði
það til að fólk gengi með rós í
barmi; hvíta, ef faðir væri dáinn,
en rauða, ef hann væri á lífi. Það
finnst mér góð hugmynd og við-
eigandi.
Sjálfur ætla ég að leggja
drottningu plönturíkisins á gröf
föður míns og beggja afa. Þegar
María kyssir hin ljósu blöð í Para-
dís verða þau rjóð, segir helgi-
sagan.
Rósin er talin eiga sér uppruna-
leg heimkynni í Asíu. Á persnesku
nefndist hún „gul“, sem einnig
merkti „blóm“, og var ekki langt
frá orðinu „ghul“, sem þýddi
„andi“. Í grísk-rómverskri vitund
táknaði rósin fegurðina, vorið og
ástina en einnig hverfulleikann og
þar með dauðann. Og eilífðina.
Hún er því verðugur fulltrúi kær-
leika og væntumþykju, í þessum
heimi sem öðrum.
Og svo er hún auðvitað ímynd
Jesú Krists, eins og m.a. kemur
fram í sálminum góða, „Hin feg-
ursta rósin er fundin.“
En boðskapur minn í dag er
sumsé þessi:
Stúlkur, til hamingju með það
sem áunnist hefur í jafnréttismál-
um. Bleik rós til ykkar.
Og piltar, það er vika til stefnu.
Rósir
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Það er góður siður
að fagna tímamót-
um. Og eftir viku,
19. júní, gefst sann-
arlega ærið tilefni.
Sá mánaðardagur
er á Íslandi tileink-
aður konum en er-
lendis víðast hvar
er annað gjarnan
upp á teningnum.
Sigurður Ægisson kemur inn á það í eftirfarandi
pistli.
FERÐAMÁLASTOFA er heiti
nýrrar stofnunar sem hefur starf-
semi um næstu áramót. Hún mun
taka við verkefnum núverandi
Ferðamálaráðs og fá aukin stjórn-
sýsluleg verkefni, svo sem útgáfu
ýmissa leyfa í ferðaþjónustu, t.d.
ferðaskrifstofuleyfa, skráningu á
starfsemi og eftirlit með að skilyrð-
um sé fullnægt. Ferðamálastofa mun
heyra undir samgönguráðherra.
Breytingin er samkvæmt lögum um
skipan ferðamála sem Alþingi sam-
þykkti í vor.
Ferðamálaráð fær nýtt hlutverk.
Það á að gera tillögur til ráðherra
um markaðs- og kynningarmál
ferðaþjónustunnar auk þess að vera
ráðherra til ráðgjafar um áætlanir í
ferðamálum. Einnig að veita um-
sagnir um breytingar á lögum og
reglum sem varða ferðamál og annað
sem ráðherra felur því. Í nýju Ferða-
málaráði munu sitja tíu fulltrúar.
Ráðherra mun skipa formann og
varaformann án tilnefningar og aðra
fulltrúa samkvæmt tilnefningu Sam-
taka ferðaþjónustunnar, Sambands
íslenskra sveitarfélaga Ferðamála-
samtaka Íslands og Útflutningsráðs.
Annast leyf-
isveitingar
vegna ferða-
þjónustu
HUGVEKJA
Ég hef í tæpan áratug búið áÁlftanesi, litlu, vinalegusveitarfélagi, sem stund-um virðist afskekkt, þóttþað sé á höfuðborgar-
svæðinu. Hér hafa hross, kindur og
fuglar, fjörur, tjarnir og móar verið
kærkomnir nágrannar mínir, auk
þess ágæta fólks sem ber svipaðan
hug og ég til skepnanna og hins
sveitalega og lítt
snortna um-
hverfis.
Sveitarfélagið
hefur verið
græn dreif-
býlisvin í sífellt
umfangsmeiri steinsteypuauðninni
allt í kring. Hingað hefur fólk sótt
sér annan valkost í búsetu og um-
hverfi, en þann sem blasir við hvar-
vetna annars staðar. En ekki leng-
ur.
Á vettvangi fjölmiðla er Álftanes
afskekkt byggðarlag. Þetta má
meðal annars merkja af því að enn
tæpu ári eftir að það hætti að vera
Bessastaðahreppur og varð sveitar-
félagið Álftanes, gengur það undir
gamla nafninu í fasteignablaði
Morgunblaðsins og þegar tölur um
hækkun fasteignaverðs á höf-
uðborgarsvæðinu voru birtar á dög-
unum, var Álftanes ekki nefnt frek-
ar en svo oft áður í viðlíka
samhengi. Það er helst að það kom-
ist í fréttir þegar einhverjum dettur
í hug að nýta það til að leysa skipu-
lagsvanda í öðrum kaupstöðum.
Þessi fjölmiðlalega fjarlægð
Álftaness er á margan hátt
guðsþakkarverð og hluti af þeim
gæðum sem felast í byggðinni. En
ég hef á undanförnum mánuðum
velt því fyrir mér hvort hún sé
kannski engum eins kærkomin og
núverandi bæjarstjórnarmeirihluta.
Einu fréttirnar sem íbúar fá af
gangi mála eru fáorðar fund-
argerðir bæjarstjórnar á Netinu og
svo verkin sem tala hátt og snjallt
eitthvert allt annað mál þegar allt
er frágengið og hver hagsmunaaðili
hefur fengið sitt.
Fagurt hjal langvarandi meiri-
hlutans í bæjarstjórn fyrir hverjar
sveitarstjórnarkosningar um „sveit í
borg“ og varðstöðu um sérkenni
Álftaness, hafa reynst orðin tóm.
Íbúar Álftaness hafa einfaldlega
fyrir augunum hvaða mál er raun-
verulega talað þegar kemur að
skipulagsmálum sveitarfélagsins.
Og það er svo sannarlega ekkert
umhverfismál, frekar en annars
staðar í pólitísku stjórnkerfi lands-
ins. Það er mál peninga og gróða-
fíknar.
Hungur landeigenda á svæðinu í
eitthvað af þeim hundruðum millj-
óna króna sem gætu legið í mýrum
þeirra og móum annars vegar og
óstöðvandi gróðafíkn verktaka og
banka hins vegar, hafa leitt til þess
að hver skikinn af öðrum hverfur nú
undir nýjar byggingar með leiftur-
hraða. Hver sviplitli byggingaklas-
inn af öðrum sprettur upp úr jörð-
inni rétt eins og annars staðar í
kringum okkur.
Fyrri yfirlýsingar bæjarstjórnar
um áætlaðan hámarksfjölda íbúa
hafa nú áþekkt gildi og bygginga-
ruslið sem fýkur hér yfir æ fleiri
hæðir. Það er líkt og meirihlutinn
hafi misst valdið sem hann þó er
kjörinn til að fara með, eða hrein-
lega látið það af hendi.
Þegar litið er á þróun mála að
undanförnu er erfitt að komast að
annarri niðurstöðu en þessari: Þeir
sem í raun stýra skipulagsmálum á
Álftanesi eru ekki kjörnir fulltrúar
íbúanna. Það eru landeigendur,
verktakar og bankar sem ráða ferð-
inni og standa fyrir þeirri skipulags-
legu herför sem nú er hafin að
þessu góða sveitarfélagi.
Engum þeirra karla og kvenna
sem mynda meirihluta bæjar-
stjórnar Álftaness ætla ég nokkuð
illt eða óvandað innræti, en hitt
virðist augljóst að meirihlutinn hef-
ur misst tökin á þróun byggð-
arinnar til aðila sem ekki þurfa að
sækja umboð sitt til íbúanna á fjög-
urra ára fresti og leggja verk sín í
þeirra dóm.
Aðförin að Álftanesi
HUGSAÐ
UPPHÁTT
Eftir Sveinbjörn
I. Baldvinsson
Hlíðahverfi | Öskjuhlíðarskóli fagn-
aði 30. ára afmæli sínu á fimmtudag
og hélt af því tilefni vorhátíð á leik-
svæði og í grenndarskógi skólans.
Hátíðahöldin hófust kl. 10. með
kaffisamsæti foreldra og velunnara
skólans. Þá fluttu skólastjóri og
fulltrúi foreldra ávörp og nemend-
urnir sýndu skemmtiatriði. Að lok-
um var farin skrúðganga í Lunda-
skóg þar sem menn héldu gillveislu
og slitu formlega skólaárinu.
Morgunblaðið/Golli
Nemendur Öskjuhlíðarskóla skemmtu sér vel á vorhátíð skólans.
Vorhátíð á afmælinu